LOONOVERLEG VAN REGERING
EN VAKRAAD METAAL MISLUKT
Geen ramp in Boreulo
WEERBERICHT
Knipselprijsvraag
blijft in trek
GEEN OPENBREKING C.A.O. VOOR 1 JULI
Hedenmorgen staking o.m. bij de
Holl. Constructie Werkplaatsen
Kroesjstjef met
griep in bed
Dank zij veler enorme inspanning
FRANS PLAN NATIONAAL
KERNZWAARD IS NU WET
Na 1970 kans op
Chinese aanval
(9uc/
teuws
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 7 DECEMBER 1960
No. 30222
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50
per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Het overleg tussen de regering en de Vakraad voor de Metaalin
dustrie is mislukt.
Het gesprek, dat gistermiddag te Den Haag in het ministerie van
Economische Zaken is voortgezet, was van vrij korte duur. Het over
leg stuitte al spoedig op het vaste standpunt van de regering, dat de
metaalionen in geen geval vóór 1 juli 1961 mogen worden verhoogd.
Het enige punt, waarop wel goedkeuring van het College van Rijks
bemiddelaars kan worden tegemoetgezien, is de extra-winstuitkering
over 1960 van 1,5 procent (totaal 4,5 procent). Een deel hiervan
kan bij wijze van voorschot zo spoedig mogelijk worden uitge
keerd. Het personeel van de Hollandsche Constructie Werkplaatsen
te Leiden heeft vanmorgen uit protest tegen de houding van de rege
ring het werk neergelegd. Door deze staking van ongeveer 350 man
kwam het bedrijf vrijwel stil te liggen. Het tegenover gelegen zuster
bedrijf, de Nederlandse Electrolasch Maatschappij, werkte vanmor
gen normaal door, hoewel daar ook stemmen voor een staking op
gingen. Zover is het echter niet gekomen.
landse economie, aldus de bewindslie
den.
De kans zou hebben bestaan dat 90
pet. van de werknemers in ons land
binnen een maand of vijf op een „open-
breking" van hun C.A.O. zou hebben
aangedrongen.
Niet alleen in Leiden is vanmorgen
gestaakt. Op T. Duqvendijk's Scheeps
werf in Opperduit onder de gemeente
Lckkerkerk is ook een proteststaking
uitgebroken onder een deel der arbei
ders. Van de circa 180 cmployé's is on
geveer 75 procent in staking gegaan.
In Utrecht waren er ook stakingen. Bij
Werkspoor staakten 2000 man. Een dele
gatie van stakers van Werkspoor heeft
werknemers in andere bedrijven bezocht.
Bij de Demka hebben hierop enkele on
dergeschikte afdelingen van de gietaf-
deling en de machinebouw het werk
neergelegd.
Minister vreest een
rampzalige loongolf
Van de zijde der directie van de Hol
landse Constructie Werkplaatsen bleek
men in dit stadium van de staking niet
bereid enig commentaar te verstrekken.
Een delegatie van de stakers heeft na
drukkelijk te kennen gegeven, dat de
actie niet tegen de directie, maar tegen
het regeringsstandpunt is gericht. Over
de duur ervan stond vanmorgen nog
niets vast. Daar ons de toegang tot het
terrein van de onderneming werd ont
zegd, waren wij ook niet in staat con
tact op te nemen met stakende perso
neelsleden. Zittend op werkbanken en
pratend wachtten zij vanmorgen het
middaguur af. Na de middagpauze werd
het werk echter weer hervat, zodat
vanmiddag het bedrijf weer normaal op
volle toeren draaide.
Onmiddellijk na het gesprek in het
ministerie van Economische Zaken gis
termiddag heeft de Vakraad Metaal
overleg gepleegd. Daarna wees de Fede
ratie van Werkgeversvakverenigingen
haar leden op de mogelijkheid oin die
extra-winstuitkering op korte termijn
bij wijze van voorschot uit te keren. In
een door de Vakraad uitgegeven com
muniqué wordt de teleurstelling uitge
drukt, dat de regering geen loonsverho
ging voor juli 1961 wil toestaan, waar
mede de voorstellen van 3 procent per 1
januari en 5 prooent per 1 juli zijn ge
torpedeerd.
Regeringsstandpunt
Na afloop van het overleg deelde mi
nister Van Rooy op een persconferentie
het standpunt van de regering aangaan
de het niet-openbreken van de C.A.O.
mee. Staatssecretaris Roolvink releveer
de daarna o.m., dat tijdens het eerste
recente overleg van de z ij devan de Vak
raad is gesuggereerd, dat deze bereid i
zou zijn zijn oorspronkelijke voorstel
van 3 pet. per 1 januari te verschuiven
naar 1 april. De regering zou dan oe- j
reid moeten zijn de hogere winstuitke-
ring te brengen van 1,5 pet. op 2 pet.
De tweede loonsverhoging zou dan moe-
ten ingaan op 1 oktober, inplaats van op 1
1 juli.
De regering stuitte bij deze suggesties
echter op het voor haar onoverkome-
lijke bezwaar, dat de loonsverhoging dan j
toch vóór 1 juli zou ingaan. Na rugge- 1
spraak met het bestuur van de Stich- i
ting van de Arbeid is de Vakraad daar- j
om gisteren meegedeeld, dat Rijksbe-
middelaars zich bij de beoordeling van 1
de hun voorgelegde voorstellen onver- i
kort aan de algemene aanwijzing van
de regering geen verhoging vóór 1
juli moeten houden.
De Vakraad is daarop teruggevallen
op zijn oorspronkelijke voorstellen (ver
hogingen per 1 januari en 1 juli).
Tegen de voorstellen voor hogere
winstuitkering, die formeel buiten de
„openbrekingsclausule" staan, heeft de
regering geen bezwaar gemaakt.
De stakers van deze twee bedrijven
vertrokken in optocht naar de N.V. Ma
chinefabriek StorkJaffa, waar hun op
roep niet aan dovemansoren klonk; 1500
man legden het werk neer.
In Amsterdam kwam het werk op
Verschure's Co's Scheepswerf N.V.
plat te liggen door een staking van ca.
750 man. Van de 500 man personeel van
Kromhout's Motorenfabriek gingen er
300 in staking.
Beraad situatie
De drie metaalbewerkersbonden heb
ben vanmorgen afzonderlijke vergaderin
gen belegd om zich te beraden over de
situatie. De Chr. Metaalbedrijfsbond
heeft verklaard, dat hij zich ondanks het
feit, dat hij het standpunt van de rege
ring verwerpelijk acht, niet achter de
stakers kan stellen. „Wij zijn niet gebaat
bij wilde acties en ongeorganiseerd op
treden. De statcers maken zich", volgens
de secretaris, de heer J. de Graaf „schul
dig aan contractbreuk, omdat zij gebon
den zijn aan een collectief contract".
De heer A. Schravemade, districtsbe
stuurder van de Alg. Ned. Metaal Be-
dryfsbond (N.V.V.) zei de reactie van de
werknemers te kunnen "oegrijpen.
De stakingen wil hij niet afkeuren, zo
lang het bij een korte protestdemon
stratie blijft. Langdurig stilleggen van
het werk zou volgens hem geen zin
hebben.
Kinderen ontsnapten
aan groot gevaar
Gisteren omstreeks 12 uur is een
veertigtal kinderen op de Beekbrug in
Lisse aan groot gevaar ontsnapt. De kin
deren stoven naar twee kanten uiteen
toen een militaire vrachtwagen waarvan
de bestuurder de macht over het stuur
was kwijtgeraakt, het fietspad opstoof
en via de berm in 't IV2 meter lager gele
gen bollenland belandde. Een voorsorte
rende personenauto zou de militaire wa
gen niet voldoende ruimte hebben ge
laten, waardoor laatstgenoemde voertuig
slipte.
De Sovjetrussische eerste minis
ter Nikita Kroesjtsjef ligt ziek te
bed. Hij heeft een koude op de
borst gevat en hij heeft een lichte
temperatuursverhoging. Z'n vrouw
heeft dit, volgens het in Londen
verschijnende Britse communis
tische dagblad Daily Worker",
gisteren medegedeeld aan perso
nen, die het huis van de Russische
premier bezochten.
De „Daily Worker" meldde dit in een
verslag van een tea-party," die mevrouw
Kroesjtsjef in haar woning op de buiten
Moskou gelegen Lenin-heuvels aan de
Amerikaanse miljonair Cyrus Eaton
aanbood.
Men meent, dat Kroesjtsjef sinds
vrijdag j.l. bedlegerig is en dat hij griep
heeft.
De kans op een totale overstroming van Boreulo is na vele kri
tieke momenten bijna geweken. Het water in de Berkel boven de
stuw in Boreulo is iets gezakt en de toestand voor de stad is daardoor
gunstiger geworden. De waterstand beneden de stuw in Boreulo is ech
ter niet veranderd. De bevolking van Boreulo is vol lof over de dienst
Bescherming Bevolking uit Boreulo en omliggende plaatsen en de ge
meentelijke technici van Boreulo, die enorm veel werk verzetten. Zij
hebben Boreulo voor een ramp behoed. De overstroming is beperkt tot
enkele delen van de stad. De meeste last van deze overstroming heb
ben de boeren rond Boreulo. Overal staan de boerenhoeven midden
in het water. Het vee moet worden geëvacueerd. Men blijft in Boreulo
nog volledig paraat, omdat over de wegen Neede-Borculo en Boreulo-
Ruurlo even buiten de bebouwde kom van Boreulo nog steeds water
over de weg stroomt.
Ernstige situatie in
Paterswolde
Intussen doen zich weer in de pro
vincie Groningen grote moeilijkheden
voor.
De dijk aan de Meerweg te Paters
wolde laat ondanks massale hulpverle
ning en tienduizenden in allerijl aange
voerde zandzakken op enkele plaatsen
Noorse regering niet bereid kernwapens
in te voeren voor landsverdediging
President De Gaulles plan om
in de komende vijf jaar een onaf
hankelijke Franse kernstrijdmacht
op te bouwen, is gisteren wet ge
worden, nadat een moaie van af
keuring in de Nationale Vergade
ring slechts 215 stemmen had ge
kregen, terwijl zij 277 stemmen
nodig had om te worden aanvaard.
Hef. was de derde maal dat de opposi
tiepartijen van het centrum en van links
„Rampzalig"
De staatssecretaris besloot zijn uiteen
zetting met de opmerking, dat het thans
aan de Vakraad voor de Metaalindustrie
is om met eventuele nieuwe voorstellen
te komen, die in overeenstemming met
de algemene regeringsaanwijzing moe
ten zijn afgestemd op 1 juli 1961.
Voorts hebben de minister en de
staatssecretaris verklaard, dat tussen
tijdse loonsverhogingen tot ongewenste
spanningen zouden leiden. Als de rege
ring het metaalbedrijf zou toestaan de
lonen tussentijds te verhogen, zou dit
haars inziens, spoedig tot gelijke eisen
van de andere bedrijfstakken leiden.
Een dergelijke „loongolf" zou rampzalige
gevolgen hebben voor de gehele Neder-
RUSTIG WEER
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond
Veel bewolking met enkele verspreid
voorkomende buien en hier en daar
mist. Weinig wind, dezelfde temperatu
ren of iets lagere.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
8 DECEMBER
Zon op: 8.34 uur; onder: 16.29 uur;
maan op: 21.43 uur; onder: 11.52 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.13 en 18.27
uur; laagwater te 1.55 en 14.12 uur.
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's
Aan het ongeduld van de vele honderden deelnemers en deelneemsters aan
onze Advertentieknipselprijsvraag komt vandaag een einde: elders in dit num
mer publiceren wij zowel de juiste oplossing in de vorm van de volledige lijst der
deelnemende adverteerders als de namen van de gelukkige prijswinnaars.
Het aantal inzendingen bewijst wederom, dat dit soort puzzels nog niets van
zijn aantrekkelijkheid heeft verloren: er is weer naarstig en enthousiast gespeurd.
Door sommigen zelfs zo enthousiast, dat de oplossing reeds de dag na die van
de publikatie der fragmenten in ons bezit was. Velen gaven aan hun inzending
de een of andere attractieve vorm, hetzij door een in proza of poëzie gestelde lof
zang, hetzij in de vorm van een aardige tekening.
Enkele hiervan meenden wij met een extra-prijsje te moeten belonen.
Dit was in de eerste plaats de in originel 4 in prachtige kleuren uitgevoerde te
kening van een pauw door de heer M. Tonkes, Hoge Rijndijk 107a, te Leiden,
waarvan wij elders in dit blad een verkleinde zwart-wit weergave afdrukken.
Zijn artistieke prestatie en inspannende arbeid honoreren wij met een extra-prys
van f. 10, terwijl wij voorts een extra-prijsje van f. 5 toekennen aan Pieter Nieu-
dorp, Zeehospitium - Rijnlands Revalidatiecentrum te Katwijk aan Zee, Nelleke
Jagerman, Koningin Julianalaan 2 te Katwijk aan Zee, die beiden een fraaie
tekening inzonden en aan mevrouw R. Gerritsen-Wessel, Middelweg 21 te Lei
den voor het volgende gedichtje:
Ieder jaar begin december
Heeft een ieder al gemerkt,
wordt er bij ons Leidsche Dagblad
harder dan normaal gewerkt.
Vele knipselresultaten,
(hetzy goed of hetzij fout)
worden daar dan weer by stapels
in de brievenbus gestouwd.
Vele pryzen zyn beschikbaar
Maar die staf van personeel
die de boel moet controleren
ziet my dunkt daarvan niet veel.
Daarom hun een woord van dank hier
voor die Ijver en die moed.
Dat ons eigen „Leidsche Dagblad",
dit nog heel veel jaren doet!
Alle pryzen worden aan de winnaars toegezonden. Tenslotte een woord van
dank aan de velen, die door het simpele feit van hun deelneming of door hun
schriftelijke 011 telefonische bijvalsbetuigingen hun voldoening over en instem
ming met deze prijsvraag te kennen gaven.
Ook Engeland heeft veel last van
overstromingen. Alleen de zwanen
in Bath in het graafschap Somerset
zijn verheugd over de uitbreiding
van hun domein.
Volgens het Amerikaanse blad
„Newsweek" heeft de president
van Tsjecho-Slowakije, Novotny,
na terugkeer van de communis
tische topconferentie in Moskou
tegenover een bezoeker verklaard
dat de rest van de wereld „nog
ten hoogste tien jaar de tijd heeft
China in quarantaine te plaatsen
voordat het over voldoende
atoomwapens voor een aanval
beschikt".
Op de conferentie zou „de Aziatische
geringschatting voor de waarde van het
menselijk leven en materieel welzijn"
van de Chinezen aan het licht zyn ge
treden. Voorts zou de Sovjet-Unie heb
ben besloten China absoluut geen ge
gevens over kernenergie te verstrekken,
zelfs niet voor vreedzame doeleinden.
Novotny en ook de Poolse partylei
der Gomoelka zouden hebben verklaard
dat „de ideologische geschillen tussen
de Sovjet-Unie en China worden ver
bitterd door een nieuwe factor* rassen
vooroordeel".
in de Nationale Vergadering een poging
deden om het voorstel te torpederen. De
vorige malen behaalden hun moties resp.
207 en 214 stemmen. Tweemaal achter
een had de Senaat het plan, nadat dit
door de Nationale Vergadering was aan
vaard, verworpen. Volgens de grondwet
had de Nationale Vergadering in een
derde stemming de eindbeslissing.
De Noorse minister van Buitenlandse
Zaken, Halvard Lange, heeft gisteren of
ficieel verklaard, dat de Noorse regering
niet van plan is, kernwapens in te voe
ren voor de nationale verdediging.
In een rede in Oslo zei de minister, dat
de regering zich realiseert, dat haar
houding een aanzienlijke verzwakking
van de Noorse verdediging betekent en
een handicap betekent in haar betrek
kingen met andere landen, die wel der
gelijke wapens willen hebben en die zich
verplicht hebben om Noorwegen te hulp
te komen als dit land wordt aangevallen.
„De reden waarom wij aan onze op
vatting vasthouden wordt gevormd door
een totale schatting van de economische
en de buitenlandse politiek, met inbegrip
van overwegingen ten aanzien van de
Sovjet-Unie en onze Scandinavische
buurlanden," aldus Lange. Hy zei dat de
Noorse regering elk concreet voorstel
voor de ontwikkeling van de NAVO in
overweging zal nemen.
De minister voegde hier echter aan toe
dat het „tot dusver schijnt, dat de Ame
rikaanse denkbeelden om met polaris-
raketten uitgeruste duikboten ter be
schikking van de NAVO te stellen en een
kleine luchtlandingsstrijdmacht met tac
tische kernwapens te vormen, niet veel
meer inhouden dan de verdere verwe
zenlijking van vorige beginselbesluiten".
Generaal Janssens
met veertien dagen
huisarrest gestraft
(Van onze Brusselse correspondent)
De Belgische generaal Janssens
heeft, op order van de minister van
Afrikaanse Zaken onder wie hij
ressorteert, veertien dagen huisar-
test gekregen. De kleine, choleri
sche man zit die thans uit in de
Boudewijnkazerne in Brussel,
waar men een suite van twee ka
mers voor hem in orde heeft ge
maakt.
De straf werd uitgesproken omdat de
generaal zonder voorafgaande toestem
ming van zyn meerderen een memoran
dum heeft gepubliceerd over de omstan
digheden waarin in juli 1960 muiterij uit
brak onder zyn troepen in de Kongo,
althans over zijn visie op die omstan
digheden.
Het is ook aan Belgische officieren
niet toegelaten mededelingen aan de pers
te doen of zelf te publiceren, zonder de
nadrukkelijke toestemming van een mi
nister van Landsverdediging. In het ge
val van generaal Janssens was ook nog
de toestemming van de minister van
Afrikaanse Zaken nodig geweest. Sinds
zijn terugkeer uit Kongo (hij sprak
toen, staande voor het standbeeld van
Leopold II in Brussel de merkwaardige
woorden: „Sire, ils vous l'ont cochoné",
vry te vertalen met „Sire, ze hebben er
een zwijnenpan van gemaakt") had men
hem reeds verboden de Kongolese kadet-
ten van de militaire school te bezoeken.
Hij stond onder politietoezicht en er
was hem een spreekverbod opgelegd.
Sinds 1954 was Janssens opperbevel
hebber van de weermacht in Kongo. De
weermacht bestond uit inlandse strijd
krachten onder bevel van Belgische of
ficieren. De eerste onlusten in januari
1959 kon hij met zijn weermacht onder
drukken en hy heeft vervolgens de Bel
gische regering verscheidene malen laten
weten, dat hy de zaak vast in de hand
had, zodat de orde verzekerd zou bly-
ven, ook na het uitroepen van de onaf-
hankehjkheid.
Later was het juist die weermacht die
aan het muiten sloeg en Loemoemba
zette Janssens af. Wonderïyke speling
van het lot dat beiden thans binnen
vier muren zyn opgesloten, zij het dat
de generaal het vermoedelyk comforta
beler heeft dan de ex-premier.
water door, dat de daarachter gelegen
landerijen in stroomt. Toch weet het
leger van vrijwilligers telkens nog de
situatie meester te blijven. Na 12 uur
vannacht is het hulpverleningsleger
sterk uitgebreid. Ruim 100 militairen
uit Zuidlaren met groot materiaal en
vrachtwagens kregen al spoedig verster
king van al het beschikbare materieel
en manschappen van de dienst openbare
werken te Groningen.
Ook de oevers van het Noord-Wil-
lemskanaal moeten voortdurend kunst
matig verhoogd worden met zandzak
ken, in verband met het nog steeds stij
gende water. De meest kritieke plaats is
de wyde bocht by de uitspanning café
Friezeveen. Hier wordt door een uitge
breid leger vrijwilligers constant ge
werkt aan het verstevigen en ophogen
van de dijk. De genie uit Wezep is in
de loop van de nacht op de bedreigde
plaats gearriveerd met platboomde vaar
tuigen voor het aanvoeren van zandzak
ken naar moeilijk bereikbare plaatsen.
Grote hoeveelheden zand worden met in
allerijl gerequireerde vrachtwagens aan
gevoerd en in voertuigen klaargezet om
bij een eventuele doorbraak onmiddelijk
te kunnen worden gebruikt. Men hoopt
op deze wyze de steeds slechter worden
de situatie meester te blijven.
Kentering in Meppel
In de toestand van het overstroomde
Meppel is gisteravond een kentering in
getreden: het water begint te zakken.
Het gaat weliswaar heel langzaam, maar
in de huizen waar het water door de
naden in de vloeren omhoog kwam,
blijft het nu onder de planken.
Het noordelijk deel van het over
stroomde gebied raakt water kwijt in
het poldergebied van het waterschap
Havelte, het zuidoostelijk deel loost op
dc Hoogeveense vaart, terwijl het ove
rige gedeelte het water via het Mallegat
kwijt moet. Het zal echter nog enkele
dagen duren voor de straten weer droog
zyn.
Veel overlast bij Tilburg
Even ten zuiden van Tilburg is het
riviertje de Leij buiten zijn oevers ge
reden. Honderden ha. land zijn hier
door overstroomd. In allerijl werden
woningen ontruimd en dieren in vei
ligheid gebracht. Een in het overstroom
de gebied gelegen wollenstoffenfabriek
liep onder water. De werkzaamheden
moesten worden gestaakt en de circa 150
werknemers werden naar huis gezonden.
In een tropische plantenkwekery werd
grote schade aangericht, omdat in de
kassen het water tot byna een halve
meter steeg. Uit de omliggende dorpen
Berkel-Enschot, Oisterwijk, Moergestel
en Goirle wordt eveneens grote water
overlast gemeld. Hier en daar tracht
men door het opwerpen van zandzak-
dammen het water te keren.
Vier doden bij
ongeval te Someren
Op de weg van Someren naar Heeze is
gisteravond een verkeersongeluk ge
beurd, dat aan vier mensen het leven
heeft gekost. Omstreeks zes uur reed een
Duitse treiler, die op weg was in de
richting Someren, door nog onbekende
oorzaak tegen een boom. De aanhanger
van de treiler drukte in zijn vaart de
trekker dwars over de weg. De treiler
kantelde vervolgens en kwam neer op
een personenauto, waarin vijf mensen
zaten, vier van hen werden op slag ge
dood: De chauffeur van de treiler de 28-
jarige K. H. Wittemann uit Bottrop,
bleef ongedeerd, zyn bijrijder de 29-
jarige K. H. Utter werd niet ernstig ge
wond.
De vier omgekomenen zyn de eigenaar
bestuurder van de personenauto, A. F. J.
van Bussel, 38 jaar, gehuwd, wonende te
Leende, J. Thyssen uit Leende, dc 35-
jarige J. Hoogmoet uit Valkenswaard en
het 8-jarige zoontje van de bestuurder.
De vyfde inzittende van de auto de 24-
jarige A. J. van Leeuwen uit Budel werd
zwaar gewond.
Uit Het Leidsch Dagblad van
7 December 1860:
Het brandersbedrijf in Ne
derland neemt jaarlijks circa 14
millioen pond rogge en 25 mil-
lioen pond garst, en bereidt
daaruit:
le. 5 a 6 millioen ponden gist,
die een nuttig product zijn;
2e. Een menigte vaten spoeling,
een product dat schadelijk is
voor het vee, dat het gebruikt,
voor de menschen, die het
vleesch van dat vee eten, en
vooral voor de kinderen, die
met de melk ervan worden ge
voed; en
3e 38 millioen kan jenever.
Men berekent dat er jaarlijks
een half anker jenever, per
hoofd der volwassen mannelijke
bevolking, gebruikt wordt.