LEIDEN MET WONINGBOUW AFHANKELIJK
VAN - GERINGE - TOEWIJZING UIT DEN HAAG
College zet alle zeilen bij 0111
bouwplannen snel te realiseren
Huisvestingsbureau zit nog met
ruim 2600 urgente gevallen
Totale sanering van binnenstad
kost circa honderd miljoen
RAAD IN TWEEDE INSTANTIE
Puisljes- Pukkels
DERMASEPT-ZEEP
Opvoedingsproblemen besproken
voor Christenvrouwen (Centrum)
Ppgericht 1 maart 1860
Zaterdag 19 november 1960
Tweede blad no. 30207
Vele zorgen, grote moeilijkheden
In een rede van ruim twee uur heeft de wethou
der van Openbare Werken, de heer A. J.
Jongeleen, de raad gistermiddag een uitvoerige en
met tal van cijfers gedocumenteerde uiteenzetting
gegeven van de moeilijke positie, waarin zich de
Leidse woningbouw bevindt. Met zeer veel nadruk
wees hij er op, dat het College alle pogingen in
het werk stelt om zo veel mogelijk plannen te
realiseren. Men is echter afhankelijk van „Den
Haag", waar men veelal traag is met het afgeven
van bouwvergunningen. Hoe graag de wethouder
het anders zou zien, is de gemeente sterk afhan-
Naar aanleiding van de opmerking „het loopt in Leiden zo traag met de
woningbouw", wees de heer Jongeleen op de lange aanlooptijd van een bouwplan
en de vele moeilijkheden, welke daarby zijn te overwinnen. Heeft men na talrijke
besprekingen soms ook mislukte een plan beschikbaar, dan varieert de
oplevering van de eerste woningen van een complex na het tijdstip van de
aanvang tussen de 9 en 12 maanden. Nog onlangs is het gebeurd, dat bij de
aanbesteding van 130 woningen in zuid-west in juni j.l. zou dit plaatsvinden
de ondershandse aanbesteding bü een te goeder naam en faam bekend staande
aannemer mislukte. Op 24 augustus d.a.v. vond de openbare aanbesteding plaats,
waarna, na de gunning, de machtiging van de minister tot de bouw op 30
september afkwam. De eerste paal ging juist j.l. maandag de grond in. Dit kostte
ons een half jaar van voorbereiding, om dan nog maar niet te spreken van het
moment, waarop de eerste onderhandelingen en opzet van het plan
begonnen.
kelijk van Den Haag. Bouwen betekent lands-
politiek. Aan handen en voeten is de gemeente
aan tal van voorschriften en toewijzingen gebon
den. Een belangrijke factor is ook de krappe
arbeidsmarkt.
Met de raad is hij het volkomen eens, dat een
bouwcontingent van 250 woningwetwoningen
voor Leiden veel te gering is. Dankzij grote
inspanningen konden in de loop der jaren
buiten het aangewezen bouwvolume om echter
nog ruim 700 woningen extra worden gebouwd.
In 1961 komen 275
woningwetwoningen
gereed
Ofschoon de heer Jongeleen om
financiële redenen een voorstander
blijft van de traditionele bouw - bij
een plan in zuid-west van 225 wo
ningen lag de traditionele prijs"
bijna zes ton lager - toonde hij aan
de hand van vele cijfers aan, dat ook
de systeembouw in Leiden royaal is
toegepast. Ruim duizend woningen,
in diverse systemenwerden in Lei
den na de oorlog gebouwd.
Overspannen arbeidsmarkt
Inderdaad, aldus de wethouder, heb
ben wij met een overspannen arbeids
markt te maken. En daarvoor zijn diver
se factoren aan te wijzen. Inderdaad
vergt de Universitaire bouw veel man
kracht. Dit is begrijpelijk, want het is
een eerste vereiste, dat de Universiteit
„meedraait in de wedloop van de we
tenschap". Het College, dat hiervan de
moeiijkheden in de eigen bouwsector on
der vindt, mag daartegenover echter niet
afwijzend staan. Universiteitssteden mo
gen echter niet de dupe worden van deze
belangrijke uitbreidingen!
Hoewel het als een gelukkig verschijn
sel moet worden gezien, dat vele onder
nemingen in de gelegenheid worden ge
steld aan uit- of verbouwing te denken,
doen ook deze ondernemingen een be
roep op de arbeidsmarkt. Zo werden in
de maanden februari en maart 1960 door
particulieren 58 bouwaanvragen - met
een totale bouwsom van 7 miljoen gul
den - ingediend. Een beroep op de ar
beidsmarkt. dat ten koste gaat van de
woningbouw.
Sanering is kostbaar
Vervolgens toonde de wethouder aan.
dat sanering en krotopruiming een dure
geschiedenis is. Zou Leiden een en ander
radicaal willen aanpakken, dan gaat het
om een afbraak van 6000 a 7000 wonin
gen, waarmede - rekening houdende met
de verdere voorzieningen - een bedrag
van bijna honderd miljoen is gemoeid.
Is de raad, aldus de wethouder, bereid
dit te doen? Ziet het College kans om
dit bedrag in tien of twintig jaar op ta
fel te brengen? Het is maar een vraag.
maar laat de raad dan ook wat voor
zichtiger zijn om maar steeds over sa
nering te spreken. Overigens, aldus de
heer Jongeleen, hebben wij in de afgelo
pen jaren toch wel iets aan sanering ge
daan. Hij wees daarbij op de sanering
van de omgeving van de Haverzaklaan.
Ook in de omgeving van de Kraaier-
straat, Geregracht en Binnenvestgracht
ligt al vele jaren een terrein braak. Wij
hadden daar een oplossing voor, maar
toen kwam het wegenschema voor de
binnenstad, dat de bestaande plannen
doorbrak. In afwachting van dit sche
ma zal dit terrein nu - provisorisch -
voor een parkeerterrein worden inge
richt. Een gedachte, waarover hij zelf
niet eens zo verrukt is.
Wij praten, aldus de wethouder, nu wel
zo gemakkelijk over sanering, doch in
vele gevallen gaat het over stadsgedeel
ten, waarin bedrijven, winkels en goede
woningen staan. Een probleem apart!
Particuliere bouw
niet vergeten
Terwijl spreker berekende, dat Leiden,
met het oog op de samenstelling van
zijn bevolking, circa 70 woningwetwo
ningen - met lage huren - nodig heeft,
wees hij erop, dat het College ook alle
aandacht heeft voor de particuliere bou
wers. In de regel wordt bij verkoop van
de grond de beste wijken van de stad
voor middenstandsbouw aangewezen. De
grond wordt dan veelal verkocht tegen
de grondprijs van woningwetwoningen.
Een zeer aantrekkelijk systeem ziet
spreker in het Dura-systeem, waarvan de
woningen voldoen aan de daaraan te
stellen eisen. Hoewel Dura, met het oog
op verbindingen elders, niet eerder dan
over twee jaar in Leiden zou kunnen
gaan bouwen, gelooft spreker, dat aan
dit systeem, waarbij ook de toekomst
waarde van de woning van invloed is de
voorkeur moet worden gegeven. Persoon
lijk heeft de wethouder zich van dit sys
teem op de hoogte gesteld.
Noord-zuid-verbinding
Voor de Noord-Zuid-verbinding, welke
spreker voor Leiden zeer belangrijk acht,
heeft men reeds vele aankopen gedaan.
Zeer spoedig zal de raad - de tekeningen
van het tracé zijn reeds in handen van
de Commissie voor Openbare Werken -
hierover worden ingelicht. Ook het ont
eigeningsplan zal spoedig deze Commis
sie bereiken.
Reclame aan lantaarnpalen
De reclame aan lantaarnpalen - hoe
zeer financieel ook aantrekkelijk - is een
moeilijk punt, waarmede ook de Com
missie oude-stadskern te maken heeft.
B. en W. zullen dit nog eens overwegen.
In de kwestie „trillingen bus" blijven
B. en W. afzijdig. Dit zou grote conse
quenties met zich meebrengen (o.a. ver
keer Rapenburg).
Het College is bereid tot samenwer
king met de Hofjescommissie, doch ook
hieraan zitten bepaalde facetten (wegen
schema).
Turfmarktbrug
Voor wat de verbreding van de Turf
marktbrug betreft, merkte de wethou
der op, dat het College het rapport in
zake de vaarweg buiten Leiden wenst af
te wachten. Reeds nu hiervoor gelden te
investeren zou niet juist zijn.
met een lagere huur - weinig beleggers
zullen worden gevonden. Hoe groot het
bouwvolume voor woningwetwoningen in
1961 voor Leiden zal zijn kon hu nog niet
zeggen. Bekend is echter reeds, dat het
landelijk totaal van deze woningen cir
ca 5000 lager zal liggen dan dit jaar.
advertentie
W
Terwijl
U gezellig winkelt..
verzorgt de
ffauknecht volledige wasautomaat
Uw was van A-Z!
Reeds compleet v.a. f. 1460.- draaistroom k
f. 1495.- 220 Volt wisselstroom
Vraagt demonstr.
'(Sauknecht
Imp. N.V. Mentoi
Imp. N.V. Mentor Apeldoori
Er is grote nood.
A. J. JONGELEEN
afhankelijk van „Den Haag"
Demping Langegracht
T.a.v. de demping van de Langegracht
deelde de wethouder mede, dat dit plan
bij Gemeentewerken onder handen is.
Er zijn echter meer ingrijpende vraag
stukken op te lossen. Bovendien heeft
men met personeelsgebrek te kampen.
Bij een volgende behandeling van de be
groting zal de raad vermoedelijk meer
concreet zijn ingelicht.
Aan het herstel van het Zwarte Pad
worden geen hoge bedragen meer ge
ïnvesteerd. aangezien dit pad gedoemd is
te verdwijnen.
Grote zorg voor toekomst
Nadat de wethouder de raad had ver
zekerd, dat in 1961 nog circa 275 woning
wetwoningen voor bebouwing gereed ko
men, deelde hij mede. dat de toekomst
van de woningbouw ook hem met grote
zorgen vervult, temeer daar hij vreest,
dat voor de A-sector - particuliere bouw
De heer Harmsen (Prot. Chr.)die
in de avondzitting in tweede instan
tie o.a. het woord voerde, zeide, dat
zo spoedig mogelijk een begin moet
worden gemaakt met de sanering,
vooral nu, zoals de wethouder zei,
daar circa 6000 a 7000 woningen voor
in aanmerking komen. De grote zorg
voor spreker is echter, of wij met
zulk een geringe toewijzing woning-
wetwoningen ooit uit de narigheid
komen, vandaar dat hij de bouw van
premie-woningen in de A-sector -
huurwoningen - sterk aanbeveelt.
Kunnen de woningbouwverenigingen
in deze sector niet optreden? Zij
heb een grote ervaring van exploita
tie! Er is grote nood, er moet nog
veel gebouwd worden.
Schuld niet bij Leiden
De heer Piena (PvdA), die de wethou
der dankbaar is voor zijn verhelderende
uiteenzetting, waaruit o.a. bleek, dat de
schuldvraag van de te geringe woning
bouw niet in Leiden moet worden ge
zocht. acht het onjuist, dat Leiden van
de 37.500 woningwetwoningen er slechts
250 toegewezen krijgt. Liggen er aan
vragen van bouwers, die in de A-sector
wensen te bouwen? De heer Van Iterson
(Prot. Chr.) had het antwoord gemist op
op zijn vraag naar de inrichting van een
nieuw onderkomen (oud-Hortuszicht)
voor de dienst van Gemeentewerken.
Over het hoofd van de wethouder Leen,
wees de heer Van Weizen voorzitter
van een woningbouwvereniging de
heer Harmsen erop, dat er elders in het
land reeds woningbouwverenigingen zijn
welke zich bezighouden met de premie
woningen. Gezien de samenstelling van
de Leidse bevolking acht hij dit in deze
gemeente bijzonder moeilijk. In z.g.
„keuze-plannen" ziet hü een nieuwe
krottenbouw.
Wethouder kwam niet
over de brug...
De heer Woudstra (Prot. Chr.) drukte
er zijn spijt over uit, dat de wethouder
deze middag „niet over de brug was ge
komen," althans niet over de Van Dis-
selbrug. Hij zou over een eventuele ver
breding van deze brug gaarne nog iets
vernemen. De heer Winsemius (PvdA)
drong evenals zijn fractievoorzitter aan
op de bouw van woningwetwoningen,
hoewel hij direct toegaf, dat Leiden in
dti opzicht afhankelijk is van krachten
buiten de gemeente. In eigen partijver
band kunnen de raadsleden by de rege
ring, volgens spreker, invloed uitoefenen
op het beschikbaar stellen van gelden
voor de sanering van oude steden, w.o.
Leiden behoort. Met de wethouder heeft
de heer Van Dijk <KVP) de indruk, dat
steden als Den Haag, Amsterdam en
Rotterdam zich in de bouwsector meer
kunnen prefereren dan Leiden. Volgens
de heer Van Dijk kan sanering niet lan
ger op zich laten wachten. Hij deed de
Naar
normen
maar rechtvaardig
Van
1945 t.e.m.
5437
1959
ZIJ
11 in Leiden
woningen gebouwd
Beheert wethouder Jongeleen het Leidse „parlement" van
Woningbouw, wethouder J. Drijber laat zijn voortdurende zorg en
aandacht gaan over de huisvesting. Daarom was het ook begrijpelijk,
dat mr. Drijber in aansluiting op de uitvoerige verdediging van het
woningbeleid, de raad een gedocumenteerd inzicht gaf van de omvat
tende werkzaamheden van het Huisvestingsbureau, dat naar normen,
doch met grote rechtvaardigheid te werk gaat.
Een vraag, welke hij in eerste instan
tie aan de orde stelde was: hoe komt het
toch, dat het aantal woningzoekenden
vrijwel stationair blijft. Ja. zelfs in I960
is opgelopen van circa 4000 tot 4239,
waaronder 2639 urgente gevallen. En dat
terwijl er in de periode van 1945 t.e.m.
1959 toch 5437 woningen zijn gebouwd.
In dezelfde periode is de woningvoor
raad met 4815 woningen toegenomen (in
totaal moesten 622 woningen, resp. krot
ten worden afgeschreven).
Wethouder Drijber. die zeide zeer
voorzichtig zijn conclusies te hebben
getrokken, had daar wel enkele motive
ringen voor. In de eerste plaats waren
dit de 622 woningen (circa 12% van de
nieuwbouw) welke aan de woonruimte
zijn onttrokken. Een tweede verklaring
zocht spreker in de verminderde bezet
ting der woningen sinds de oorlog. De
woningdichtheid is in Leiden niet onbe
langrijk teruggelopen. Voorts werken
volgens de wethouder tal van algemene
factoren aan dit verschijnsel mee. zoals
de hogere maatschappelijke woonnorm.
het trouwen op jeugdige leeftijd, de gro
tere gezinnen, de stijging van de leef
tijdsgrens. de ontwikkeling van de Uni
versiteit en de industrie, die beide ook
steeds een beroep op de woningmarkt
doen. Factoren, welke nog met tal van
andere voorbeelden zouden zijn aan te
vullen. Zo wordt b.v. de toekenning van
groep I en II iets minder beperkt dan
voorheen. Het lang voortduren van de
woningnood vergroot nu eenmaal het
aantal urgente gevallen.
Met inkomen van t 8000.
niet in woningwetwoning
Naar aanleiding van de vraag van de
heer Woudstra: hoeveel gezinnen, woon
achtig in woningwetwoningen, behoren
daarin financieel niet thuis, deelde de
wethouder mede, dat een steekproef is
genomen voor circa 500 in de jaren 1959
en 1960 gereedgekomen woningwetwo
ningen in Leiden Noord en Z.W. Hierbij
is de weistandsgrens (f.8000) aange
houden. Het onderzoek heeft uitgewezen,
dat dit 70 gezinnen betreft.
Zodra A-woningen in Zuid-west op
grote schaal kunnen worden gebouwd,
dan zal deze categorie, volgens de wet
houder, daarvoor zeker belangstelling
hebben. Men woont wel graag in Zuid
west. Spreker hoopt in dat geval na
tuurlijk op opschuivingen, maar dacht
vooral aan de mogelijkheid om gezinnen
met een inkomen hoger dan f.8000 geen
woningwetwoningen meer toe te wijzen.
Dit gebeurt nu wel. omdat het gat tus
sen f.70 (nieuwe woningwetwoning) en
f.125 (nieuwe middenstandswoningen)
veel te groot is.
Hoewel de behoefte in Leiden aan
woningwetwoningen (volgens wethouder
I Jongeleen 70%zeer groot blijft, was
mr. Drijber van oordeel, dat woningen in
de A-sector mede een belangrijke bij
drage kunnen leveren tot oplossing van
het huisvestingsprobleem.
suggestie om enkele regeringsvertegen
woordigers en leden van het college van
G.S. voor een excursie naar Leiden uit
te nodigen en ze van de Leidse proble
men op de hoogte te stellen.
Spouwmuren in -flats
Nu er bij de behandeling van deze
paragraaf zo veel en vaak gesproken is
over de geluidshinder in flatwoningen
propageerde de heer Zitman <WD> als
een goedkoop en afdoend middel de
bouw van spouwmuren tussen de flats.
Elders heeft men hiermede gunstige re
sultaten opgedaan.
Voor een commissie-ad-hoc om B. en
W in hun woningbeleid bij de hogere
autoriteiten bij te staan een sugges
tie van de heer Van Dijk voelt mijn
fractie, aldus de heer Sommeling «PvdA)
niets. Dit zou voor het college een bewijs
van onvermogen zijn.
Verbreding Van Disselbrug?
Wethouder Jongeleen, die om half elf
voor zijn dupliek aan het woord kwam,
zegde de heer Woudstra toe, dat hij de
verbreding van de Van Disselbrug (nabij
de Kraaierstraat) op nieuw in het col
lege aan de orde zal stellen. Persoonlijk
staat hij niet afwijzend tegenover de
verbreding, zij het daarbij rekening hou
dende met het wegenschema voor de
binnenstad.
Spreker, die nogmaals enkele woning
bouw problemen besprak, zette uiteen,
dat de woningbouw niet uitsluitend een
kwestie van Leiden is. De woningbouw
is landspolitiek. De gemeente is van tal
van voorschriften en toewijzingen af
hankelijk. De factor risico van wonin
gen in de A-sector vormt voor de beleg
gers het grote probleem. In aanbouw zijn
momenteel 112 woningen in deze sector,
terwijl de plannen voor de bouw van nog
128 woningen in een zeer ver gevorderd
stadium verkeren.
GELUIDSHINDER IN
FLATWONINGEN
Het Bouwcentrum en de Vrouwen-
adviescommissie zullen een rapport op
stellen over de geluidshinder in flatwo
ningen en wat daartegen is te doen. Het
aanbrengen van spouwmuren komt de
wethouder vrij kostbaar voor.
Rapport over woningbouw
aan G.S.
Het college en daar kan de raad ge
rust op zijn zet alle zeilen by om bij
de Haagse autoriteiten sterke aandrang
uit te oefenen op verhoging van het
bouwcontingent, aldus de wethouder. In
dien er voor Leiden straks geen uitzon
dering wordt gemaakt, ziet het er vol
gend jaar helemaal somber uit. Spreker
wil overwegen of er voor het college geen
aanleiding bestaat een rapport op te
stellen, waarin de moeilijke positie van
Leiden t.o.v. de woningbouw wordt uit
eengezet. Dit rapport zou dan aan Ged.
Staten kunnen worden aangeboden.
Zodra tram weg is,
geslo+en wegdek
Het college overweegt om. zodra de
tram geheel is verdwenen, een gesloten
wegdek (asfalt) aan te brengen. De
federatie van woningbouwverenigingen
heeft het vraagstuk van de woningen in
de A-sector nog in studie.
Nadat ook wethouder, mr. J. Drijber,
nog een korte opmerking had gemaakt
over de bezetting der woningen, schorste
de voorzitter om half twaalf de vergade
ring tot maandagmiddag. Het hoofdstuk
openbare veiligheid wordt dan aan de
orde gesteld.
Directie-wisseling
Ned. Middenstandsbank
DE HEER M. EEK JR. BENOEMD TOT
DIRECTEUR TE HAARLEM
mmÊk «p
AT
WÊÊI mm wÊÈL
De heer Af. Eek
De heer M. Eek jr. directeur van het
kantoor Leiden van de Nederlandsche
Middenstandsbank, is met ingang van
1 januari a.s. benoemd tot directeur
van het kantoor Haarlem dezer instel
ling. Met ingang van dezelfde datum
is tot zijn opvolger hier ter stede be
noemd de heer H. H. Westhof. thans
directeur van het kantoor Terneuzen.
De heer Eek begon zijn loopbaan bij
het bankwezen in november 1922 bij de
toenmalige Nassaubank te Haarlem. Na
de overname van deze onderneming door
de Ned. Middenstandsbank in 1947 ging
de heer Eek mede over naar dit bedrijf
om kort daarna te worden benoemd tot
adjunct-directeur van het Haarlemse
kantoor. Op 1 augustus 1949 volgde zijn
benoeming in zijn tegenwoordige functie.
Onder leiding van de heer Eek heb
ben de relaties en werkzaamheden van
het kantoor Leiden zich aanzienlijk uit
gebreid. In tal van verenigingen en
commissies speelde hij een actieve rol,
waarbü de aangelegenheden met be
trekking tot de middenstand zijn bij
zondere belangstelling hadden. Midden-
stadsverenigingen in en om Leiden heeft
hij door het houden van lezingen het
nodige gedaan ter voorlichting van de
middenstand op het gebied van finan
ciering en kredieten.
Voorts mag met grote waardering
melding worden gemaakt van de voor
treffelijke wijze, waarop hij gedurende
vele jaren het penningmeesterschap van
de Openbare Leeszaal en Bibliotheek
Reuvens heeft waargenomen.
In de tweede helft van december zal
een afscheidsreceptie worden gehouden,
waarbij tevens gelegenheid bestaat met
de heer Westhof kennis te maken.
Advertentie
Geen huidaandoening
Groningen behoeft
niet bang te zijn
De directeur van de Gemeentelijke
Geneeskundige Dienst van Groningen,
dokter D. Goosen, heeft medegedeeld
dat na een door hem ingesteld onder
zoek, hem niets is gebleken van een huis
aandoening. welke in Groningen mo
gelijk op basis van het gebruik van
margarine zou voordoen. Dokter Goo
sen zei informaties te hebben inge
wonnen bij een veertigtal artsen in de
stad en bij verscheidene huisartsen in
de provincie. Daarbij kon het bestaan
van een aandoening, welke identiek zou
zijn met de zogenaamde „Plantaziekte",
of er op zou lijken, niet worden be
vestigd.
Dokter Goosen verklaarde dat berich
ten over deze zaak vermoedelijk berus
ten op een onjuiste uitlating van een
der artsen, welke uitlating misschien in
verband is gebracht met een op dit
ogenblik vrij veel voorkomende virusin
fectie.
Het betreft hier, aldus dokter Goosen,
een licht verlopende hersenvliesaandoe
ning. die veroorzaakt wordt door het
zogenaamde „echo 9 virus". Deze her
senvliesaandoening geeft bijkomende
verschijnselen, die wel de indruk kun
nen wekken als zou men met een huid
aandoening te maken hebben. By nader
onderzoek blijkt echter al snel de juiste
oorzaak.
Totnutoe is de aandoening in een der
tigtal gevallen in Groningen geconsta
teerd, maar zy komt ook elders in het
land voor.
Huisvesting en sanering
Hoewel, zoals gezegd, naar bepaalde
normen wordt gewerkt, moet het Huis-
Mr. J. DRIJBER
waakt over huisvesting
vestingsbureau ook aandacht besteden
aan de gedeeltelijke sanering van be
paalde stadsdelen. Zo is in 1961 met
name de aandacht gericht op de Sint
Jorissteeg en de Krauwelsteeg (Noord
zuid-verbinding) en de Korte Raam-
steeg, Garenmarkt en Korevaarstraat
(toekomstige afbraak).
Nederlandse Bridgebond
district Leiden
DAMES - PARENCOMPETITIE
Na de tweede zitting is de stand:
1. dames Den DekkerGoddyn 1144;
2. ReekersBroekhuis 110: 3. De Wilt
Verhey van Wijk 1094; 4 Van der
TogtCunaeus 107' 5. Vrijenhoek—
Kemperman 106; 6. DerogeeSchuur-
mans 1004: 7. v. d. EndeStigter 944:
8 Koning—Heyssen 924; 9 Brouwer-
Verboog 92; 10. SeisDen Holoder 84.
De heer C. J. de Jong, lid van de Leid
se judoclub „Eendracht" slaagde te
Haarlem voor zjjn examen 4e kyu (oran
je band). Het examen werd afgenomen
door de heer Schutte, 5e Dan.
„Gezag en vrijheid voor onze kinderen
De heer R. Kramer sprak gisteravond
in het Gereformeerd Jeugdhuis aan de
Breestraat voor de afdeling Leiden-Cen-
trum van de Nederlandse Christen
Vrouwen Bond over: „Gezag en vrijheid
van onze kinderen" (rijpere jeugd).
Vooraf hield mevrouw A. A. v. d.
Kwaak-v. d. Berg, presidente, een medi
tatie en werden verschillende medede
lingen gedaan, o.a. over een te vormen
zangkoor ter gelegenheid van het veer
tigjarig bestaan van de afdeling in
februari.
Verder kregen alle dames een van de
stichting commissie voof huishoudelijke-
en gezinsvoorlichting een uitnodiging tot
een bezoek aan een jubileum-tentoon
stelling in verband met het feit, dat het
deze maand vijfentwintig jaar geleden
is, dat de commissie haar werk begon. De
dames zullen op deze expositie, welke
in gebouw „De Hoeksteen" wordt ge
houden. kunnen zien hoe het werk van
enkele cursussen in naaien en koken in
de loop van de jaren is uitgegroeid tot
de reeks van lessen, demonstraties, lezin
gen, tentoonstellingen enz. enz. van nu.
De heer Kramer deelde zijn onder
werp in drie punten in: gezag, vrijheid
en opvoeding. Hij begon bij het laatste.
„Opvoeden betekent groter maken, naar
een zelfstandigheid voeren. Maar deze
betekenis alleen is niet voldoende. De
opvoeding houdt ten nauwste verband
met de levensovertuiging. Een kind kan
men niet alleen beschouwen als een na-
tuurprodukt. Het opvoeden betekent een
kind brengen naar een bepaald doel. Op
deze weg komt men diverse onderge
schikte doeleinden tegen, zoals het zin
delijk zijn, lopen. Aan dat hoogste doel
is niet te tornen. God houdt het eind
doel en het uitgangspunt (het kind) in
eigen hand. Men moet het zo zien. dat
God de ouders enkel de gelegenheid
biedt het kind over die weg te leiden.
Daarom heeft Hu u ook bekleed met
gezag. Ook dit is een kwestie, welke
nauw samenhangt met het geloof."
Over de vrijheid zei de heer Kramer
het volgende. „Vrijheid betekent het los
zijn van banden, die vreemd zijn aan
het wezen. Slechts die mens is waarlijk
vrij, als hij gebonden is aan Christus
Het geven van vrijheid aan een kind
is afhankelijk van de leeftijd. Trapsge
wijs moet de opvoeding in zijn werk
gaan. Er rust een grote verantwoorde
lijkheid op onze schouders. Wij hebben
een antwoord te geven op een opdracht,
die God ons stelt. In dit besef moeten
onze kinderen grootgebracht worden",
besloot de heer Kramer zijn toespraak.
