ANNAKLINIEK SLOOT VANDAAG
EEN BOUW-DECENNIUM AF
Den Besten heeft zijn
pas moeten inleveren
Orthopedisch ziekenhuis iverd
uitgebreid en gemoderniseerd
•3 IIMÈ
„Theater'" speelde „Het Zuiden"
TILLY STENZ - LEENING 40 jaar
koordirigente
Toeli nog kansen voor Socrates?
Jubileumconcert van liet Leids
Chr. Voeaal Ensemble
Opgericht 1 maart 1860
Vrijdag 11 november 1960
Tweede blad no. 30200
In de na-oorlogse jaren is de Annakliniek te Leiden, een van de
weinige zelfstandige orthopedische klinieken in ons land, geleidelijk
sterk gemoderniseerd, gerestaureerd en op bescheiden doch doeltreffen
de wijze uitgebreid. Vooral de laatste tien jaren hebben activiteit op
dit gebied te zien gegeven, nadat in 1949 de moderne orthopedische
werkplaats in gebruik werd genomen.
Nu deze bouwactiviteiten ten einde zijn, werd de verjongde en
vergrote kliniek hedenmiddag op de 31e verjaardag met een min of
meer officiële plechtigheid ,,in gebruik genomen", hoewel de kliniek
vanzelfsprekend nimmer buiten gebruik is geweest en tijdens de ver
bouwingen zelfs volledig in actie is gebleven.
Voor leiding en personeel van de kliniek, voor de patiënten en voor
de Vereniging voor Misvormden, die het beheer over de kliniek voert,
betekent de afsluiting van dit bouw-decennium een gedenkwaardig feit.
dat een plechtige viering in alle opzichten rechtvaardigt.
Vanzelfsprekend blijven er nog wensen
bestaan. Zo hoopt men in de toekomst
een verdere modernisering van het ge
deelte van het oude gebouw, dat nog
geen „beurt" heeft gehad, te kunnen
verwezenlijken. Een hartewens blijft
voorts de inrichting van een moderne
wachtkamer voor de polikliniek, terwijl
ook de accommodatie voor de ongeveer
40 leden van het verplegend personeel
nog vry veel te wensen overlaat hoewel
thans een aardige ontspanningskamer
voor de zusters is ingericht.
Het ligt in de lijn der verwachting, dat
in de toekomst nauwere banden met het
Academisch Ziekenhuis zullen groeien.
Wellicht dat dan ook iets meer finan
ciële ruimte ontstaat, waaruit een ver
dere uitbouw van de kliniek mede zou
kunnen worden bekostigd.
Een nauwe samenwerking tussen Anna
kliniek en Academisch Ziekenhuis kan
zo voor beide instellingen van bijzonder
groot nut zijn, uiteindelijk ten bate van
de volksgezondheid waarvoor in deze
beide ziekenhuizen zo intensieve arbeid
wordt verzet.
Prachtige voorstelling voor K. en O.
Met de opvoering van „Het Zuiden" (Zud) van Julien Green door de Toneelgroep
„Theater" heeft K. en O. zijn abonnementhouders woensdag- en donderdagavond
in de gelegenheid gesteld de toneelspeelkunst in haar schoonste en indrukwek
kendste vorm te aanschouwen. Zelden zagen wij een voorstelling, waarbij de
hoofdbestanddelen: stuk, regie, spel, zó zuiver op elkaar afgestemd waren en een
zó boeiend geheel vormden!
Drie fasen
De activiteiten van de laatste tien jaar
zou men in drie fasen kunnen onder
scheiden. In de eerste plaats kwam de
bouw van een nieuwe vleugel uit het
midden en dwars op het hoofdgebouw
Deze werd in de jaren 19511952 tot
stand gebracht. Daarna volgde moder
nisering en restauratie, gepaard gaande
aan herindeling, van het oude gebouw,
en tenslotte volgde de tweede nieuw
bouw in de laatste twee jaar, waarbij
ruimtewinst verkregen werd door een
betere aansluiting tussen oud hoofdge
bouw en nieuwe vleugelbouw.
Het heeft weinig zin ,de verbeteringen
en verruimingen der laatste tien jaren
op de voet te volgen. Enkele voornaam
ste punten willen wü in deze voorbe
schouwing over de „openingsplechtig
heid" van hedenmiddag noemen.
Administratie
een duidelijke schelding tussen polikli
nische behandeling en verpleging kon
worden gerealiseerd, iets waarnaar te
genwoordig zoveel mogelijk gestreefd
wordt in ziekenhuizen.
Jaarlijks bedraagt het aantal polikli
nische bezoeken ongeveer 12.000. De ge
middelde verpleegduur van de opgeno
men patiënten bedraagt ongeveer 28 da
gen, dat is iets meer dan in gewone zie
kenhuizen waar deze (vanzelfsprekend
met zeer grote variaties van geval tot
geval) op 20 dagen gesteld kan worden.
De uitbreiding welke in de laatste ja
ren aan de Annakliniek is gegeven om
vat ongeveer 500 vierkante meter vloer
oppervlak, over twee verdiepingen ver
deeld.
Een kijkje in het dagverblijf voor
de zusters, helder en kleurrijk in
gericht. Aan deze inrichting heeft
vooral de binnenhuisarchitect de
heer Muntendam uit Arnhem veel
bijgedragen. Met zijn grote er
varing op het gebied van. zieken
huisinrichting heeft hij hier in de
gehele Annakliniek iets bijzonders
tot stand weten te brengen.
Julien Green is een Franse roman
schrijver van Amerikaanse afkomst. Hij
werd in 1900 geboren en eerst in 1952,
toen zijn literaire kwaliteiten reeds er
kenning hadden gevonden, ging hij over
tot het schrijven van drama's met een
probleemstelling. „Sud", geschreven in
1952, is zijn eersteling; daarna volgden
in 1953 „LEnnemie" en in 1956
„L'Ombre".
Uit zijn werk blijkt overtuigend, dat hij
geen aanhanger is van „kunst om de
kunst." Vooral „Sud" maakt sterk de
indruk te zijn ontstaan uit een onweer
staanbare, innerlijke drang. Hier, in
algemene zin, de wezenlijke geestelijke
eenzaamheid van de mens, die nimmer
zal nalaten compensatie te zoeken langs
normale, ofabnormale wegen. Onder
deze eenzaamheid lijdt, behalve Regina,
Mrs. Strong en Edouard Broderick, de
hoofdfiguur Ian Wiczewski wel het
meest.
Het drama speelt zich af ten huize
van Edouard Broderick, een planter in
één van de zuidelijke staten van Noord-
Amerika, vlak vóór het uitbreken van de
burgeroorlog tussen Noord en Zuid in
april 1861. Ian is luitenant en zal, als
de burgeroorlog uitbreekt, zich bij het
Noordelijke leger moeten voegen. Hij is
zich zijn vreemde, geestelijke eenzaam
heid, die zich uit in een norse, bijna
wrede houding tegenover Regina, nau
welijks bewust totdat hij Eric Maclure
ontmoet, de zoon van een planter in de
omgeving. Nog vóór zij een woord ge
wisseld hebben, oog in oog met de op
vallende verschijning, ontdekt hij plot
seling zijn abnormale gevoelens voor
deze jongeman. Alle pogingen zich daar
van de bevrijden, zijn halve bekentenis
sen, zelfs zijn voorgenomen verloving
met Angelina stuiten af op onbegrip en
ongeloof. Tenslotte zoekt en vindt hij de
bevrijding door zich in een door hem
uitgelokt duel door Eric te laten doden.
Julien Green concentreert de aan-
(Foto L.D./Holvast) dacht fel en uitsluitend op de psychische
zijde van dit netelige probleem, waar
door het aan dramatische kracht wint.
De reeds vermelde volledige samen
smelting van tekst, opvatting en weer
gave is te danken aan de spelleiding van
Richard Flink, die de bedoelingen van
de auteur op de voet volgde en onder
meer van de aanvangsscène tussen Ian
Wiczewski en Regina. door zyn zoon
Coen Flink en Annet Nieuwenhuyzen
met grote intensiteit gespeeld, een for
midabel sterke inzet maakte, die onmid
dellijk fascineerde.
De bezieling van de regisseur sloeg
het meest aan bij de hoofdfiguren Coen
Flink, Annet Nieuwenhuyzen, Rie Gil-
huys en Eric Schneider. Eerstgenoemde
gaf een uitbeelding van Ian Wiczewski,
die niet te overtreffen lijkt, met hoogte
punten in zijn samenspel met Annet
Nieuwenhuyzen en Rie Gilhuys, terwijl
van zijn laatste scène met Eric Schnei
der deels beklemmend ingehouden, deels
hoog oplaaiende kracht uitging. Annet
Nieuwenhuyzen zagen wij nimmer zó
volstrekt ingeleefd, zó geheel opgaan in
een karakter als van deze Regina, met
haar hopeloze liefde, vermengd met
haat jegens de voor haar onbereikbare
Ian. Rie Gilhuys, die wij in jaren niet
zagen optreden, bevestigde haar repu
tatie met een sterke weergave van de
in haar eenzaamheid bijna ondergaande
maar door voorgewende trots en zelfver
zekerdheid zich staande houdende Mrs.
Strong.
Eric Schneider debuteerde (wij zagen
hem tenminste voor het eerst) als Eric
Maclure en verraste ons door krachtig,
natuurlijk spel, waarmee hij zich naast
de eerste plans artiesten wist te hand
haven.
Deze foto toont de bijgebouwde
achtervleugel, waardoor de opper
vlakte van het ziekenhuis met 500
vierkante meter werd uitgebreid.
Een belangrijke bijdrage tot de
bouw hiervan heeft de firma Leo
Zitman geleverd.
(Foto L.D./Holvast)
Een opmerkelijk, veelbelovend debuut!
Met alle waardering voor de alleszins
geslaagde uitbeelding van Edouard Bro
derick, wekte Hans Tiemeijer toch de
indruk ,dat zijn bewogenheid niet de
innerlijke diepte en vervoering had, die
het spel van voorgenoemden kenmerkte.
Ofschoon Martine Crefcoeur een vol
doende prestatie leverde als Angeline,
kon zij zich op dit hoge niveau niet ge
heel handhaven; daartoe schieten haar
uitdrukkingsmiddelen nog iets te kort.
Van Jack Horn zagen wij een levendige,
zich gemakkelijk bewegende, soms iets
te overdreven Jimmy Broderick. Van de
kleine rollen mogen Uncle John (Henk
Schaer), Mr. White iWim Hoddes), Mrs.
Priolleau (Annie Langenakeni en Eliza
Tremor (Mia Goossens) niet onver
meld blijven.
Max Noord heeft met zijn uitstekende
vertaling van de zuiverheid van het
drama niets verloren doen gaan.
Het eenvoudige, praktische decor en
de stijlvolle en fraai uitgevoerde kos
tuums werden ontworpen door Johan
Greter.
De confrontatie met dit probleem zal
niet iedereen naar de zin zijn, wat ob
jectief gezien, geen reden behoeft te zijn
om het uit de weg te gaan, zeker niet als
het op de delicate wijze gesteld en ge
bracht wordt als in deze, in zijn geheel
genomen, zo fijnzinnige en bezielde
voorstelling.
Het langdurig applaus er werd zes
maal „gehaald" manifesteerde de
grote waardering van het publiek, die,
vergissen wij ons niet. voor het grootste
deel naar het vertoonde spel uitging.
Er waren welverdiende bloemen voor
de dames 1
B. H.
sterdam zijn paspoort bij de politie
ingeleverd. Deze maatregel is ge
nomen opdat deze miljoenen-
goochelaar ter beschikking blijft
van zijn curator en van de Justitie,
die nog steeds hevig is geïnteres
seerd in de Socrates-affaire.
De heer Den Besten zit echter niet
bij de pakken neer. Hij zou via bemid
delaars contact hebben met twee bank
instellingen, die hij ervan zou hebben
overtuigd dat er toch meer muziek in
Socrates zit dan men op het eerste ge
zicht zou denken. Zelfs zijn er con
tacten met het buitenland gelegd om
kredieten te krijgen, die de vorderingen
aan de Amsterdamsche Bank, die ca. 15
miljoen gulden bedragen zouden kun
nen voldoen.
Overigens hangt de zaak-Socrates nog
in de mist en gonst het in Amsterdam
van veronderstellingen. De heer Den
Besten zou. zo verklaarde hij, graag
nadere opheldering geven, maar houdt
zijn mond op aanraden van zijn advo
caat gesloten. Velen zijn echter be
nieuwd naar de achtergronden van de
onstuimige kredietverlening van de Am
sterdamsche Bank, omdat het algemeen
onaanvaardbaar wordt geacht dat deze
kredieten door de ontslagen onder di
recteur Hoving zonder medeweten van
ae directie zouden zijn geschied. Maar
de directie zwijgt evenals de heer Ho
ving. Na de verkoop van het huizen
bezit van Socrates in Zuid Limburg is
thans de steenfabriek van de NV Over-
beek te Hengelo een der dochter
ondernemingen van de NV Socrates
in veiling gebracht. De instellingen, die
bereid zouden zijn door middel van
kredieten Socrates te redden zouden dit
o.m. willen doen op grond van het
feit, dat deze geforceerde verkopingen
minder geld opbrengen dan normale
verkopingen. Op de steenfabriek te Hen
gelo rusten twee hypotheken, tezamen
f 1.100.000.- Het hoogste bod kwam van
de Enschedese makelaar H. A. W. Derck-
sen, namelyk f 585.000.- in totaal.
La i ui bock
handschoenen
Ziekenzorg
Ten aanzien van de ziekenzorg zelve is
een belangrijke verbetering gerealiseerd
door de entourage van de operatiekamer
meer in te stellen op de moderne inzich
ten en mogelijkheden. Zo is een narcose-
ruimte geschapen, die in directe verbin
ding staat met de operatiekamer, waar
door aan verschillende bepaald onge
wenste toestanden van het verleden een
eind is gekomen.
Een grote winst was voorts de inrich
ting van een behoorlijk dagverblijf, dat
in de laatste jaren van zeer grote waar
de is gebleken. De lopende patiënten
hielden zich in het verleden noodge
dwongen in gangen en andere ruimten
op, die hiervoor niet waren ingericht of
bestemd. Nu is een dagverblijf ingericht
met een fris, ruim karakter, dat directe
aansluiting geeft op een terras waarvan
des zomers (in jaren met een zomer ove
rigens!) een bijzondere attractie uitgaat.
Voorts kon door de verschillende fasen
van nieuwbouw ruimte gevonden wor
den voor de revalidatie en de fysische
therapie.
Medisch en administratief personeel
had reeds lang behoefte aan bepaalde
voorzieningen, welke in de loop der
laatste tien jaar voor een belangrijk deel
verwezenlijkt konden worden.
Steeds verder
Naarmate meer werd aangebouwd en
gemoderniseerd kwamen nieuwe wensen
naar voren en bleek op schrillere wijze,
dat het oude gebouw in aankleding en
sfeer niet meer voldeed. Bij de grondige
herinrichting, waarbij het aantal bedden
van ongeveer 80 gehandhaafd bleef,
werd ook aan kleinigheden uitvoerige
aandacht besteed, zoals aan het vinden
van de meest doeltreffende vloerbedek
king, het invoeren van een nieuw type
bedlamp, het aanbrengen van ingenieuze
radio-installaties en eenvoudige, zeer
doeltreffende gehoorapparaatjes waar
mee ieder voor zich naar het gewenste
radioprogramma kan luisteren zonder
anderen last aan te doen en dergelijke
Entree voor duizenden
Ook de entree van het gebouw werd
aanzienlijk verbeterd: ruimer, helderder
en efficiënt. Door het aanbrengen van
een grote luifel kunnen de ziekenwagens
de patiënten droog afleveren. Er is
voorts een aparte ingang voor de poli
klinische patiënten ingericht, waardoor
Tilly StenzLeening ontving in een overvolle kleine Stadszaal uit handen van
wethouder Van Schaik de zilveren medaille, verbonden aan de Orde van Oranje-
Nassau. Dit ereteken symboliseert een vervulling, de vervulling van veertig
dirigentenjaren. Maar voor wie daar gisteren bij waren, bevatte de Koninklijke
onderscheiding en gelijktijdige geste van het gemeentebestuur veel meer. Dit was
zo maar niet een honorering van een lange diensttrouw. Want eigenlijk is Tilly
Stenz nieman'ds knecht geweest, zoals ze evenmin iemands heer ooit was. in welk
koor ook. Het meisje van 16, dat als pianobegeleidster „Halleluja" binnenstapte
en het op 18-jarige leeftijd reeds zelf zou aanvoeren, kon toen noch heer, noch
knecht geweest zijn. Wat wèl kon, was: als ieders gelijke knecht en heer tegelijk.
En juist deze samengang was het, die haar zo'n uitgebreide schade vrienden
voor het leven heeft geschonken.
De jubilaresse van 58 is altijd het
meisje van 18 gebleven, waarvan ook
getuigt het ..Tilly" in de mond van
anderen. Dat niet uit gemeenzaamheid,
maar uit een vermenging van genegen
heid, algemene eerbied populariteit en
afwezigheid van afstand.
De jonge bas-zanger Max van Egmond
door eenvoud en begaafdheid inmid
dels een der innemendste vocalisten in
ons vaderland zong in de uitge
voerde Solo-Kantate 82 van Bach
waaraan hij al de haar toekomende
emontionele waarden meegaf de
woorden: „Ware mein Abschied hier.
mit Freuden sagt ich, Welt, zu dir: ich
habe genug!" Voor Tilly Stenz is het
nog lang geen uur van afscheid nemen,
maar haar genoegdoening moet groot,
zeer groot zijn geweest. De haar ge
brachte hulde heeft het bewijs geleverd
van een moeilijk meetbare som van
sympathie en erkentelijkheid.
De wethouder bewees dit uit naam
van zijn stad. Han de Wilde in zijn
hoedanigheid van voorzitter onzer Volks
universiteit als tolk van het Leids mu
ziekleven, ds. Groot als vertegenwoor
diger van het Hervormde volksdeel, de
heer Oudshoorn als voorzitter van het
Voorschotense zusterkoor „Zang zij onze
Leus", mevrouw Pison als presidente
van het Leids Chr. Vocaal Ensemble (de
nieuwe naam voor „Halleluja").
En bij dit al is Herman Stenz aller
minst in de schaduw gesteld. De twee
eenheid StenzLeening heeft men niet
bepaald „pro forma" gememoreerd, en
de ondeugendheid van de heer de Wilde
'om hier van de twee-eenheid Leening
Stenz te reppen, accentueerde slechts de
huiselijke noot in deze huldiging.
We kunnen ons onthouden van de
koorzangbeoordeling. We deden dit van
tevoren al, twee dagen geleden toen we
als eigen hulde een „in memoriam" op-
i stelden: voor de springlevende! Tilly
I Stenz dirigeerde achtereenvolgens Tele-
mann's „Tageszeiten", een koorkantate;
i voorts de genoemde Bach-solokantate
(waarin dus geen koor meezong), twee
prachtige delen uit een der Vespers van
Mozart en de prachtige Engelse hymne
I „Rejoice in the Lord" van Rathbone.
De vier vocale medewerkers onder
scheidden zich door fraaie klankkwali
teiten. Van Egmond bovendien door zijn
volmaakt afgeronde diepmenselijke en
mannelijk-sonore zangkunst, het elas
tisch uitspringen van de toon en het
prachtige stilstaan op de toon. de vaste
ligging, de natuurlijke dispositie om de
ziel van een tekst te verklanken, en nog
veel meer. De sopraan Caroline van
Dorp door haar dieppeilende instelling
j tegenover het gezongen lied, de niet alle
daagse toonreinheid. De alt Leida Hoo-
genbirk (die Belia Keyzer verving) even
eens door charme, tekstbegrip, degelijke
scholing en vrij bewegend zangorgaan.
De tenor Frans Blott had. als gezegd,
ook de klankkwaliteit in het voordeel, zij
het dat zijn uitbeelding nog gericht
moge worden op een intensiever verho
gen van het zangreliëf.
Een klein orkest, dat borg bleef voor
boeiende episodes, stond de dirigente
ten dienste: vier strijkers en drie hout
blazers, allen ondersteund door Mien
Verwer aan de piano. In Mozart ver
tegenwoordigde deze pianiste zelfs het
gehele bijbehorende orkest, een onder
neming die zij met welslagen volbracht.
Zonder uitzondering waren de instru
mentale verrichtingen te loven en de
verstandhouding met de dirigente was
van goede orde. De hobo van Ryckle v.
d. Heide had in Bach, als duetterend
met de bas-solo, verantwoordelijk werk
te doen en dit lukte opperbest.
De koorpresident heeft na afloop alle
uitvoerende dames (dirigente, solisten
en orkestleden) met een mooi bloem
stuk verrijkt en het auditorium uitge
nodigd om het koraal aan te heffen: ,.'k
Wil U mijn God mijn dank betalen",
waarna in de koffiekamer een zeer druk
bezochte receptie plaats vond.
V.
De administratieve diensten hadden
met een schrikbarend ruimtegebrek te
kampen, dat thans is opgeheven door
het scheppen van doelmatig ingerichte
royale vertrekken voor de algemene ad
ministratie en de patiëntenadministratie
Voorts is een bibliotheekruimte tot stand
gekomen, waaraan dringend behoefte
bestond.
(Van onze Amsterdamse correspondent)
De heer Nicolaas den Besten,
directeur van de failliet verklaarde
N.V. Socrates heeft op verzoek
van de officier van Justitie te Am-
