ZWITSAL Rijnlandsch Borgstellingsfonds werd voor 25 jaar in Leiden opgericht JO. VAN EYKEN Senator Leemans houdt zijn bewering staande MINISTER CALS HANDHAAFT HET OMSTREDEN ARTIKEL 60 Drog. BOERHAAVE HOEST UW KIND...? Fonds, geboren uit crisisnood, helpt ook thans nog zeer velen SPORTCOLBERTS Internationale waardering voor Nederlandse medische film Betere garantie vrijheid dan bij anders nodige maatregelen Dok aan grond op de Noordzee Minister Marijnen bezorgd over ontwikkeling Europese landbouw Opgericht 1 maart 1860 Vrijdag 21 oktober 1960 Vierde blad no. 30182 In tegenwoordigheid van vele genodigdeno.w. tal van burgemeesters uit de omgeving, isk gistermiddag in het gebouw van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rijnland het feit herdacht, dat het 25 jaar geleden was, dat het Rijnlandsch Borg stellingsfonds werd opge richt. Het fonds, opgericht in een tijd van grote werkloosheid en eco nomische depressie, vervult ook thans nog een zeer nuttige functie. Een enkel cijfer is voldoende om dit aan te tonen. Werd in het eerste jaar na de instelling van dit fonds in totaal een krediet van f 12.595 verstrekt, in 1959 was dit in totaal f88.550. Tot eind 1959 werd in totaal voor een bedrag van f917.665 aan kredieten verstrekt. Het netto-verlies over al deze posten bleef in deze 24 jaar tot een bedrag an ruim f5.000 beperkt. Aangezien de Stichting Rijnlandsch Borgstellingsfondr op initiatief en met grote medewerking van de Kamer van Koophandel is opgericht, trad de Kamer deze middag als gastvrouwe op. De voor zitter van deze kamer, ir. J. J. G. van Hoek, sprak deze middag een kort in leidend woord, waarin hy o.m. op merkte, „dat de vader van de stichting trots is op zijn spruit, die er blijk van heeft gegeven het leven waard te zijn". Zeer in het bijzonder richtte hij zich tot de voorzitter van de Stichting, de heer J. G. J. Verheij van Wijk, wiens werk voor de Stichting steeds grondig was voorbereid. In grote onpartijdigheid en met ernst nam hij zijn beslissingen. De heer Verheij van Wijk, die dank baar was voor deze waarderende woor den, herinnerde eraan, dat het Rijn- landsche Borgstellingsfonds het eerste borgstellingsfonds in Nederland was, dat in de crisisjaren werd opgericht. Thans zijn er in ons land 35 van dergelijke fondsen. Een greep uit het verleden De oud-wethouder van Sociale Zaken, mr. dr. A. J. Romijn, thans burgemeester van Winschoten, was voor deze herden king speciaal naar Leiden overgekomen om de genodigden een indruk te geven, welke overwegingen aan de oprichting van het Borgstellingsfonds ten grondslag lagen. Mr. dr. Romijn, die indertijd tot één der oprichters van het Fonds be hoorde en daaraan ook als juridisch adviseur verbonden was, wees er o.a. op, dat in ons land rond de dertiger jaren een economische crisis heerste, welke zeer velen in moeilijkheden had ge bracht. Het aantal werklozen was ver bijsterend groot, terwijl de liquiditeits- postitie van tal van bedrijven en mid denstandszaken in ernstig gevaar ver keerde. Het was in deze jaren, dat van vele zijden naar het verlenen van doel treffende hulp werd omgezien. Het Nationaal Crisiscomité, waarvan ook in Leiden een plaatselijke afdeling tot stand kwam, werd opgericht. Steunnor- men werden verhoogd en aan werkver ruiming (werkverschaffingsobjecten) werd alle aandacht besteed. Onder de velen, die in Leiden dit pro bleem vanuit menselijk standpunt be naderden, bevond zich ook de heer P. A. van Aggelen, de toenmalige directeur van de Bank van Lening, die ervan over tuigd was, dat deze vorm van belening uit de tijd was. Het gevolg was, dat in 1932 het Leids Borgstellingsfonds een voorloper van de Volkskredietbank werd opgericht. Van die fonds ging een sociaal opvoedende taak uit. Het was ook in deze jaren dat de heersende crisis vele goedwillenden te saam bracht (Fonds voor Bijzondere Noden en Be middelingscommissie voor de Midden stand). Geleerd door de ervaringen met het Leids Borgstellingsfonds werd in 1935 op initiatief van de K. van K. de Stichting Rijnlandsch Borgstellingsfonds opgericht. Het doel der Stichting was en is nog steeds het bevorderen van de belangen van ondernemers op het terrein van industrie, ambacht, handel en dienstverlening in haar gebied, voor zover de onderneming naar het oordeel van het Dagelijks Bestuur in wezen le vensvatbaar is, de ondernemer als vak kundig, zakelijk onderlegd en betrouw baar kan worden beschouwd en met gebleken is, dat hij op andere wijze ge holpen kan worden. Ook beoefenaren van vrije beroepen, kunnen voor hulpverlening in aanmer king komen. In de loop der jaren, aldus mr. dr. Romijn, is dit Fonds uitgegroeid tot een instituut, dat burgerrecht heeft verkre gen en dat in vele opzichten baan brekend werk heeft verricht. Het doel ook thans nog buitengewoon nuttig werk en is voor velen een middel om aan gerezen moeilijkheden weerstand te bieden. In aansluiting op deze historische schets vertelde de heer Verheu van W«k nog het een en ander over de bedoeling en de werking van het fonds, dat in dit jubileumjaar juist het miljoen aan ver- Mr. dr. A. J. Romijn, oud-wethou der van Leiden en thans burge meester van Winschoten (links) in gesprek met de heer J. G. J. Verheij van Wijk. (Foto L.D./Holvast) afscheid, voor het laatst in functie was. Nadat hierna mr. Westerhout namens de Ver. van Borgstellingsfondsen de felicitaties had overgebracht „Leiden was een stimulerend voorbeeld op de weg van kredietverschaffing" dankte de vice-voorzitter van de Stichting, de heer C. F. Meerpoel, de voorzitter voor diens vele bemoeiingen voor hen, die in nood verkeren. „Bij al uw beslissin gen," aldus spreker, "paarde gij een vaderlijke genegenheid aan een moeder lijke bezorgdheid". Zeer mooie TWEEDS in de bekende STURKA MODELLEN. Moderne dessins in prachtige MULTICOLORS, reeds v.a. f 49.75 Bijpassende PANTALONS in terlenke en trevira, v.a. t 34.75 EERST KIJKEN BIJ: HET MODEHUIS HAARLEMMERSTR. 87 - LEIDEN Studiedagen in Amsterdam Erkenning lichamelijke opvoeding als universitair vak nodig geacht (Van onze Amsterdamse correspondent) Nederland is het enige land in Europa waar de lichamelijk opvoeding nog niet tot universitaire wetenschap is verhe ven. Mede om belangstelling te wek ken voor dit probleem worden er op 31 oktober en 1 november te Amster dam studiedagen georganiseerd, die de lichaamsbeweging in de cultuur en de plaats van de lichamelijk opvoeding in de wetenschap tot centraal thema zul len hebben. Er zullen inleidingen worden gehou den door prof. dr. A. de Froe, hoog leraar aan de universiteit van Amster dam en lid van de staatscommissie die toelating van de studie lichamelijke vorming tot de universiteit bestudeert, en door de heer D. H. Schmull, leider van de lichamelijke opvoeding aan de Universiteit van Amsterdam en docent aan de Akademie voor Lichamelijke Opvoeding te Amsterdam en Arnhem. Beide inleiders staan bekend als grote voorstanders tot het instellen van een faculteit voor lichamelijke vorming aan onze universiteiten. De heer Schmull zei ons hierover: „Bij de buitenlandse deelneming aan de Olympische Spelen is duidelijk gebleken hoe daar de sport en de wetenschap hand in hand zijn gegaan. De wetenschap kan de records doen verbeteren, maar belangrijker is dat zij de lichaamsbeweging op brede schaal ten dienste staat." De heer Schmull achtte toepassing van de bewegingsleer met name in de bedrijven belangrijk, zeker nu het aan tal automatische handelingen toeneemt. „We zijn op het punt aangekomen dat we ons moeten afvragen: worden we de slaaf of de meester van de machine?". In de Oosteuropese landen heeft de be wegingsleer reeds ingang gevonden in de fabrieken en werkplaatsen. In vele Advertentie Talm niet langer, grijp dadelijk in! Bestrijd kinderhoest met strekte kredieten heeft overschre den. Vanaf de oprichting tot eind vorig jaar zijn in totaal 1.131 kredieten ver strekt. Woorden van bijzondere waarde ring richtte spreker tot de secretaris, de heer H. J. J. A. Smeets, burgemeester van Zoeterwoude, die 22 jaar zitting j heeft in het Stichtingsbestuur en deze i m- KINDER HONING SIROOP 4 middag, in verband met zijn naderend I bedrijven wordt iedere dag tien minu ten lichamelijk oefening gegeven. Het gevolg is, dat de arbeiders zich fitter voelen en wat daar bijzonder mee spreekt: de produktiviteit is sindsdien gestegen. Studiedagen te Amsterdam, waaraan alle vakleerkrachten in de lichamelijke oefening kunnen deelnemen, worden ge houden tegen de achtergrond van een aantal sportdemonstraties van kleuters tot studenten. AARDGASVELD IN GRONINGEN De Belgische senator Leemans, die in Straatsburg de aandacht heeft ge trokken met zijn opzienbarende mede delingen over aanzienlijke Nederlandse vondsten van aardgas in de provincie Groningen, heeft zijn bewering gister avond in het Nederlands televisiejour naal staande gehouden en nader toege licht. In deze televisie-uitzending verklaarde hij aan de vondst ruchtbaar heid te hebben gegeven, teneinde er de aandacht op te vestigen, dat er meer recente vondsten zjjn gedaan dan in de Sahara. De heer Leemans, verklaarde zijn mededelingen te hebben gedaan op grond van het rapport-Posthumus. Dit rapport over de aardolie- en aardgas situatie in Europa is uitgebracht aan het Europese parlement in Straatsburg. Senator Leemans zeide de Nederlandse vondsten tenminste voor wat de Euro pese gemeenschap betreft, van even grote waarde te achten als de aardgas reserves in de Sahara. De informatie omtrent de hoeveelheid van 300 miljard kubieke meter .welk getal tot nu toe nog niet door de Nederlandse regering is bevestigd, heeft de senator, naar hij gisteravond mededeelde, ontleend aan inlichtingen uit Brussel „van bevoegde Nederlandse zyde". Deze inlichtingen betroffen behalve de hoeveelheid ook de geschatte produktie voor de komende sinaasappel citroen vruchtenlimonade (Van onze Amsterdamse redacteur) In de Chirurgische Kliniek van het Wilhelminagasthuis te Amsterdam is een kleurenfilm over een maagoperatie opgenomen, die op het eerste interna tionale congres voor medische fotogra fie en cinematografie in Düsseldorf is onderscheiden met een eerste prijs. De film die gisteren in het Leidseplein- theater voor een aantal journalisten werd vertoond, is vervaardigd door de Amsterdamse vrouwenarts H. J. Ver steeg en de filmtechnicus Alblas. De prijs is gewonnen in de afdeling chirurgische leerfilms, waarin niet min der dan vijftig films uit Duitsland, Frankrijk, Engeland en Amerika mee dongen. De film heeft trouwens in me dische kringen al eerder opzien gebaard: in 1957 werd hij vertoond op een chi rurgen-congres in Amerika en in 1958 werd er een tweede prijs mee gewonnen in de afdeling wetenschappelijke films van de Biennale te Venetië. De heer Versteeg begon 20 jaar gele den voor de Amsterdamse hoogleraar, prof. Van Bouwdijk Bastiaanse, met het Kamer beslist volgende week (Van onze parlementaire redacteur) Studenten vrezen aantasting van de studievrijheid wanneer in de nieuwe wet op het wetenschappelijk onderwijs de bepaling wordt opgenomen, dat een student van de colleges eventueel kan worden uitgesloten, wanneer hij binnen tweemaal de normale tijd niet slaagt voor zijn eerste examen. Een deel van de Tweede Kamer staat ook huiverig tegenover die bepaling, waarvan men bovendien weinig nuttig effect verwacht om het sterk toenemend aantal studenten beter te kunnen opvangen. Minister Cals heeft gistermiddag echter uiteen gezet, dat de bepaling de studenten juist een grotere bescherming schenkt dan thans, want zij zullen dan alleen van het volgen van het onderwijs kunnen worden uitgesloten op grond van het soepele en gematigde artikel 60. Er staat in het artikel dat een regeling voor de een of andere faculteit ,,kan" worden getroffen, indien het noodzakelijk is voor de goede gang van het onderwijs. De senaat, en curatoren en de minister moeten de regeling goedkeuren. Vele waarborgen omkleden artikel 60. Een werkstudent zal heus niet worden uitgesloten als hij niet binnen tweemaal de normale tijd slaagt. Talloze wetsbepalingen kunnen onrechtvaardig werken als ze onbillijk worden toegepast De bedoeling is alleen de mogelijkheid te scheppen op te treden tegen duidelijke uitwassen. geniet vele voordelen. Terecht, want de studenten zyn mensen die in de toe komst de leiding moeten geven. Maar dat schept verplichtingen. Overal in het buitenland bestaan toe latingsexamens voor universiteiten. Daar is ook afwijzing mogelijk wegens plaats gebrek. Alleen in Nederland heerst de grootst mogelijke studievrijheid. Juist daarom moeten wij uitwassen tegen gaan, om ongewenste regelingen als in het buitenland te voorkomen. Als artikel 60 niet wordt aangenomen zullen we over enkele jaren tot harde maatregelen worden gedwongen. Daarom wil minister Cals artikel 60 handhaven. Dat geeft de studenten een grotere bescherming dan thans. Volgende week zal de Kamer over artikel 60 beslissen. Studievrijheid veronderstelt in eerste plaats studie Studievrijheid (en dat is ook de vrij heid vlug of langzaam te studeren) be gint in ieder geval met studie. Vindt men het dan vreemd, vroeg de minister, van een student te verwachten dat hy ook enigszins studeert? Er kunnen geen cijfers worden gege ven van het aantal studenten dat door artikel 60 zal worden getroffen, maar minister Cals verwachtte er wel een nuttig effect van als dreigement ter voorkoming van te lange studie door overdreven gemakzucht. Nederland geeft jaarlijks honderden miljoenen uit voor het hogeronderwijs. Die uitgaven zyn van beslissend belang voor de toekomst van ons land en daar om worden er van het volk grote offers voor gevraagd. Als dat zo is, moet men er dan bezwaar tegen maken de moge lijkheid te openen studenten eventueel uit te sluiten die binnen tweemaal de normale studieduur niet slagen voor het eerste examen? Moet men dan spreken over aantasting van de studievrijheid? Wie zich als student laat inschrijven Subsidie bijzondere theologische faculteiten De nieuwe wet op het wetenschappe lijk onderwijs gaat er van uit dat sub sidiëring mogelijk is van wat behoort tot het bestand van een Universiteit volgens Nederlandse begrippen. Op Nota spreiding hoger onderwijs Indiening nog dit jaar (Van onze parlementaire redacteur) Minister Cals heeft gisteren in de Tweede Kamer verklaard dat hij nog dit jaar de nota inzake de spreiding van het hoger onderwijs zal indienen, waarin hij dus be schouwingen zal wijden aan de vraag waar een nieuwe Universiteit of Technische Hogeschool moet worden gevestigd. De nota is nog niet besproken in de Ministerraad en de minister durfde daarom geen datum noemen vóór 31 december. in beginsel subsidie aan de theologische faculteit van bijzondere Universiteiten moet worden aanvaard, temeer omdat het wetsontwerp uitgaat van de gelijk waardigheid van openbaar en bijzonder onderwijs. Het overleg met de Univer siteiten over een subsidieregeling heeft nog niet tot een definitief resultaat ge leid en daarom vond de minister het beter de kwestie thans nog niet in de wet te regelen. Er is echter reeds een amendement ingediend met de strekking ook de theo logische faculteit der bijzondere Univer siteiten te subsidiëren. Het amendement is ondertekend door leden van de KVP, CHU en PvdA en het lijkt dus dat het een meerderheid krygt. Het is bekend dat minister Cals in het overleg is gestuit op bezwaren van de zijde van de (gereformeerde) Vrije Universiteit te Amsterdam, maar toch zei prof. Versteeg (AR), die daar hoog leraar is, niets liever te willen dan een goede oplossing. Er speelt echter iets doorheen van de verhouding tussen kerk en staat. De kerk moet onafhankelijk zijn. Daarom wenste hij dat de kwestie nog eens nader wordt bekeken en dat niet overhaast een principiële beslissing in de wet wordt vastgelegd. Nadat de nieuwe wet op het wetenschappelijk on derwijs in 1952 was ingediend, is pas in juli jl. de subsidiëring van de theolo gische faculteiten der bijzondere Uni versiteiten ter sprake gekomen. Ook de heer Diepenhorst (CHU) meende daar om dat nader beraad wel gewenst is. Minister Cals zal volgende week zyn antwoord op de diverse beschouwingen uit de Kamer voortzetten. Terloops deel de hij mede dat hy nog dit kalender jaar de memorie van antwoord op de grond daarvan meent minister Cals dat Mammoetwet zal indienen. maken van kleurenfilms van operaties bestemd voor de studenten van de Ge meente-Universiteit. De geneeskunde is een uiterst visueel vak en aan nieuwe uitbeeldingstechnieken heeft altijd grote behoefte bestaan. Er bestaat op het gebied van de «me dische illustratie" in Nederland een grote achterstand op de Angel-Saksische lan den, welke achterstand in de laatste ja ren slechts langzaam wordt ingehaald. De heer Versteeg beschikt niet over een filminstituut noch over veel geld. De films komen tot Stand met geleende ap paratuur, terwijl de medewerkers niet worden gehonoreerd. Hij en de heer Al blas hebben er heel wat nachtrust voor opgeofferd. De film „totale maagsectie" kostte ongeveer 1800 gulden, terwijl vele buitenlandse reprodukties, die op het congres in Düsseldorf werden vertoond, soms tienduizenden gulden hadden ge kost. Dat de Amsterdamse film deson danks de eerste prijs behaalde is een groot compliment voor zyn makers. De „kleinere jongens" van inbrekersbende voor rechter De Amsterdamse rechtbank heeft gis teren de zaken behandeld van de „klei nere jongens", die in relatie stonden met de inbrekersbende uit het koffiehuis „Het Afstapje" aan de Spuistraat, waar van er 8 dinsdag jl. terecht hebben ge staan. Tegen deze werden toen straffen eeëist van 2 tot 5 jaar met aftrek. Gis termiddag stond het vijftal jeugdige die ven en diefjesmaatjes plus een heler te recht. De geëiste straffen varieerden van een boete plus een maand voorwaarde lijk tot anderhalf jaar gevangenisstraf. Uitspraak 3 november. De rechtbank heeft 's middags direct uitspraak doende de 18-jarige ex-serveer- ster van het koffiehuis conform de eis wegens heling veroordeeld tot 2 maan den voorwaardelijk. Het meisje had van twee klanten uit het koffiehuis uit een door hen gestolen partij sieraden enkele ten geschenke aangenomen. Advertentie natuurgeneasmidd«l Advertentie HAARLEMMERSTRAAT 68 TELEFOON 20784 - LEIDEN jaren. Zelfs was volgens hem gewag ge maakt van de prijs. Gevraagd om commentaar op de ver klaring van de heer Leemans, heeft de heer Posthumus gezegd, dat de informa tie over de hoeveelheid, waarover de heer Leemans beschikte, ook voor hem, de heer Posthumus, een openbaring was. De heer Posthumus zeide over onvol doende gegevens te beschikken om de juistheid van de door de heer Leemans genoemde hoeveelheid van 300 miljard kubieke meter te kunnen beoordelen. Juist omdat de heer Posthumus zeer benieuwd is naar de juistheid van de mededeling van de heer Leemans heeft hy gistermorgen schriftelijke vragen aan de minister van Economische Zaken gesteld. Advertentie Op de Noordzee ongeveer twee mijl ten zuiden van het lichtschip „Tessel", is vanmorgen een droogdok achter de Britse zeesleepboten „Masterman" en „Tradesman" gezonken. Het dok, dat door beide sleepboten, die eigendom zijn van de United Towing Company Limi ted te Huil. werd versleept van Aber deen vaar Zaandam, begon omstreeks acht uur bij de voorkant weg te zinken. De kapitein van de „Masterman" meld de omstreeks negen uur, dat het dok voor de helft gezonken was en met de voorkant op de zeebodem rustte. De achterkant van het dok dat ongeveer 100 meter lang is en dertig meter breed steekt nog boven water uit. Aan boord van het dok bevonden zich geen runners. Wel waren tijdens het transport pompen aan boord geplaatst, maar deze heeft men niet op gang kun nen brengen. De kielblokken van het dok zijn afgegleden en op de bodem terecht gekomen. Beide sleepboten hebben vergeefs ge tracht om nog beweging in het gezon ken vaartuig te brengen. Uit IJmuiden is de zeesleepboot „Simson" van N.V. Bureau Wijsmuller vertrokken met zwa re bergingspompen aan boord om even tueel assistentie te verlenen. Deze by- stand is echter nog niet aanvaard. VLIEGVELD WESTELIJK DEEL NIEUW-GUINEA Hemelsbreed vijf kilometer van Fak Fak in het westelijke gedeelte van Ned. Nieuw Guinea zal een vliegveld worden aangelegd. Voorlopig zal worden vol staan met een landingslengte van 500 m, voldoende voor landingen van het vlieg tuigtype Twin-Pioneer, waarbij rekening wordt gehouden met latere verlenging voor grotere typen vliegtuigen. Er wordt gestreefd naar de aanleg van een ver harde baan. Vermoedelijk zullen de kosten van aanleg van het vliegveld lager zijn dan die van de aanleg van de verbindings weg met Fak Fak ter lengte van 12 15 km. waarvoor het tracé nog moet worden gevonden. De minister van Landbouw en Vis serij, mr. V. G. M. Marijnen, heeft gistermiddag in Vlaardingen met de ge bruikelijke druk-op-de-knop het nieuwe kunstmestmengstoffenhedrijf „Deltache- mie" officieel in werking gesteld. Tijdens de bijeenkomst hield de mi nister een rede, waarin hij vooral zyn bezorgdheid tot uitdrukking bracht over de huidige ontwikkeling in de Europese landbouwpolitiek. Het gevaar is accuut. aldus mr. Marijnen, dat de landbouw in de E.E.G. in een geisoleerde positie geraakt, doordat verschillende verdrags partners zich niet loyaal houden aan de algemene grondslagen van de over eenkomst. Enkele regeringen doen teveel een beroep op de als een noodmaatregel bedoelde uitwijkclausule inzake de mi nimum-prijzen. Duitsland handhaaft voorts het standpunt, dat de algemene verdragsbepalingen voor de verruiming van de contingenten niet behoeven te worden toegepast. En tenslotte is er nog het feit, dat de landbouw, on danks de grote inspanningen van de Nederlandse regering, geen gelijkwaar dige plaats heeft gekregen in het al gemene versnellingsproces. Door de grote fluctuaties by de prij zen voor landbouwprodukten zyn vele regeringen geneigd tot een beleid ter stabilisatie van de nationale markt. Mi nister Marijnen toonde daar begrip voor. Maar hij waarschuwde voor een afrem ming van de ontwikkeling naar een gemeenschappelijke landbouwpolitiek. De landbouw zou zich daardoor steeds meer isoleren en minimumprijzen en con tracten op lange termijn zouden dan in de plaats komen van een werkelijk vry handelsverkeer. Essentieel acht de minister het, dat de Europese gemeenschap geen protec tionistisch standpunt ten aanzien van „derde landen" inneemt en dat het voor lopig naast elkaar bestaan van de E.E.G. en de E.F.T.A. niet ontaardt in de vorming van twee afzonderlijke blok ken. Het blijft een noodzaak dat het agrarisch prijspeil in de E.E.G. relatief niet te hoog wordt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1960 | | pagina 11