STADSNIEUWS
Martinitoren
van lucifers
KUNSTSCHILDERS
MATERIALEN
In West-Diiitsland ging 17% van
de liiiisvestigingslmreans dicht...
Een goed idee
filvs betaald
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 20 oktober 1960
Tweede blad no. 30181
Advertentie
Wat is er met 4678 lucifersstokjes
en 50 tubetjes lijm niet al te be
reiken? Men bouwt er zelfs een
hele toren mee, op schaal natuurlijk.
Vijftig uur hebben ze er over ge
daan: mej. T. Pestman en haar
verloofde, de heer T. Langeveld.
Vijftig uren van lijmen, het ene
luciferhoutje aan het andere. Maar
na zo'n lange tijd groeit er dan
ook iets onder die kleverige vingers
vandaan. Een waar kunstwerk. In
dit geval een toren, de Martinitiren
te Groningen! Mejuffrouw Pestman
is namelijk een geboren Groningse
en ook in een stad als Leiden kruipt
het bloed, nu eenmaal waar het
niet gaan kan. Dit bolwerk van de
„Grunninger" vrijheid staat nu als
een broos nijverheidsprodukt in de
mannenzaal van het Oudelieden-
huis aan de Herengracht. En die
oude opa's zijn er wat verguld mee.
Misschien zijn ze er wel trotser op,
dan op het televisie-apparaat op
nog geen drie meter afstand van
het luciferskunstgeiorocht. „Het is
net iets van een tentoonstelling,
hè"?, komt er uit zo'n bejaarde
mond. En alle met of zonder grijs
haar bedekte hoofden knikken in
stemmend.
Mej. Pestman werkt pas twee
maanden in Leiden als verzorgster
in het rusthuis. Haar verloofde vond
het maar beter, dat zij in de Sleu
telstad kwam werken, want dat
reizen is ook niet alles en bovendien
erg duur. Toen ze eenmaal in Lei
den ivas, kwam het plan bij hen
op iets aan handenarbeid te gaan
doen. Een boekenrek maken of iets
dergelijks. „Hoe het kwam weet ik
nu nog niet, maar van die boeken
plank kwamen we opeens op de
Martinitoren. En hier staat'ie dan,
96 cm hoog. schaal 1:100. Nage
maakt met behulp van een zwart
wit ansichtkaart"Trots wijst haar
arm in de richting van het tafeltje,
waarop het iverkstuk rust.
Er staan al weer nieuwe plannen
op stapel. Een stadhuis moet er nu
worden gebouwd. Maar natuurlijk
niet het Leidse stadhuis, maar het
Groningse. Daar is de aanneemster,
architecte en bouwvakarbeidster in
lucifers een rasechte Martinitoren-
stad bewoonster voor
Promoties Leidse Universiteit
Gepromoveerd tot doctor m de rechts
geleerdheid op proefschrift getiteld
„Veranderingen in het Nederlandse
communalisme (De gemeentebesturen
als element in het Nederlandse stelsel
van sociale beheersing)", de heer H. A.
Brasz, geboren te Ambt-Vollenhove en
thans wonende te Den Haag.
Gepromoveerd tot doctor in de ge
neeskunde op proefschrift getiteld
..Phlebography and venous pressure de
termination (A study into the correla
tion of the data gained from these me
thods)" de heer M N. van der Heyde.
geboren te Galéria (Pr.) en thans wo
nende te Leiden.
Gepromoveerd tot doctor in de ge
neeskunde op proefschrift getiteld „Sple-
noportografie" de heer A. B. J. Graaf
land. geboren en wonende te Rotter
dam.
Ambtsaanvaarding van
dr. J. R. Smeels
Op dinsdag 25 oktober te 4.15 uur
hoopt dr. J. R. Smeets, benoemd tot
lector in de faculteit der letteren en
wijsbegeerte zijn ambt openlijk te aan
vaarden door het uitspreken van een
openbare les dn het Groot Auditorium.
Grote belangstelling
voor „Kringloop"
De belangstelling was groot, te groot
zelfs voor de vertoning van de film
„Kringloop", die in opdracht van de Ne
derlandse Vereniging voor Sexuele Her
vorming werd vervaardigd. Het Loge-
gebouw aan de Steenschuur was reeds
tjokvol, toen vele belangstellenden zich
buiten verdrongen om nog maar toege
laten te worden. Zij moesten onverrich
ter zake naar huis terugkeren. Om deze
teleurstelling ongedaan te maken, zal
binnenkort wederom een vertoning van
deze voorlichtingsfilm plaats hebben.
Dokter, mevrouw A. B. J. v d. Vliet
De Vries leidde de film in. Zij wees op
de vele misstanden, die er op het seksuele
gebied bestaan. Dat de Ned. Ver. voor
Sexuele Hervorming zich ten doel stelt
om aan deze misstanden enigszins een
einde te maken door voorlichting en
advies te geven, omdat er zo'n groot
gebrek aan goede voorlichting is.
„Kringloop" laat zien hoe de geboorte
tot stand komt, de kinderen opgroeien,
hoe in de puberteitsjaren de bouw van
het lichaam veranderingen ondergaat
en hoe de jongens en meisjes tenslotte
uitgroeien tot volwassen mensen. De
film is geheel schetsmatig opgebouwd
en door middel van tekeningen, die op
het witte doek geprojecteerd worden,
wordt de werking van de geslachtsorga
nen uiteengezet.
Na de pauze was er gelegenheid tot
het stellen van vragen, waarna de film
tenslotte nog eenmaal gedraaid werd.
Tien jaar werkgemeenschap
„De Ratel"
DRIEDAAGS VERKOOPMARKT TEN
BATE VAN BOUWFONDS
Onder grote belangstelling heeft de
voorzitter van de jubilerende werkge
meenschap ..De Ratel", de heer C. L.
Marks, gistermiddag in het Leidse
Volkshuis de driedaagse verkoopmarkt
ten bate van het bouwfonds officieel ge
opend.
Deze feestelijk verlichte en smaakvol
ingerichte markt mocht zich reeds direct
in een zeer druk bezoek verheugen en
gezien de koopjes, welke er ongetwijfeld
zijn te halen, bleef het niet bij kijken
alleen, doch ontstond reeds spoedig een
zeer „levendige handel", waarbij het ge
bruikelijke loven en bieden evenmin ont
braken. De gratis koopbonnen en de ver
rassingen voor elke 50ste bezoeker(ster)
droegen er mede toe bij het geheel een
zeer attractief karakter te geven. Na het
sluiten van de markt werden de bezoe
kers (sters) van het gezellige „So-Wo"-
restaurant gisteravond onthaald op een
„extra menu", dat werd gebracht door
„De Boerenkapel". de goochelaar Tonny
van Rhee en de pianist Jan van Rietho
ven. Hedenavond is de markt geopend
van 7 tot 9 uur, waarna in het restau
rant zullen optreden: de gitaargroep van
het Leidse Volkshuis. Tonny van Rhee
en Jan van Riethoven. Ook morgen is
het nog .marktdag" van 2 tot 5 uur en
van 7 tot 9 uur. waarna in het restau
rant het slotmenu zal worden verzorgd
door de voordrachtkunstenaar Freek
Sachs, de acrobatengroep „De 2Vz Wa-
conis", Tonny van Rhee en Jan v. Riet
hoven.
OPEN DEUR-DIENST PIETERSKERK
Op uitnodiging van het Bijzonder Ker-
kewerk van de Leidse Hervormde Ge
meente spreekt ds. J. Monteban, hoofd
medewerker van de „Open Deur" zon
dagavond in de Pieterskerk over het
onderwerp: „Met de ander in de we
reld".
Vooraf wordt in de predikantenkamer
een korte bidstond gehouden.
Voor de medewerk st ers van het
Open Deur-werk is deze dienst van groot
belang, omdat zij na afloop van de dienst
met ds. Monteban kunnen spreken over
hun zorgen en ervaringen, persoonlijk
of als groep van een bepaalde wijk. op
gedaan met het Open Deurwerk.
De afgelopen nacht hebben Utrecht
se studenten biljetten aangeplakt in ver
band met het lustrum van het Utrechts
Studentencorps in 1961. De politie nam
een hoeveelheid stijfsel, borstels en 1000
biljetten in beslag.
Uw haar zit beter met
imliaarcrèine!
mm r wmmz
Alleen verkrijgbaar bi| de kapper
Forse tube f 1.75
Een product van Indola.
Sportredacteur M. Zonderop
gaat heen
NA RUIM 43-JARIGE DIENST BIJ DE
LEIDSE COURANT.
De heer M. Zonderop, redacteur van
de Leidse Courant, in het bijzonder be
last met de leiding van de sportrubriek,
zal op donderdag 3 november deze func
tie neerleggen wegens het bereiken van
de pensioengerechtigde leeftijd.
Collega Al. Zonderop
De heer Zonderop, die ruim 43 jaar
als redacteur aan deze krant verbonden
is geweest, heeft zich in de sportwereld
een voortreffelijke naam verworven. Ook
bij vele andere verenigingen was hij een
gaarne geziene gast. wiens objectieve en
eerlijke verslagen steeds grote waarde
ring ondervonden. Door zijn bescheiden
en correct optreden maakte hij zich in
de loop der jaren vele persoonlijke vrien
den.
De Afdeling Leiden van de Kon. Ned.
Voetbalbond gaf kort geleden uiting aan
haar waardering voor het werk en de
persoon van de thans scheidende jour
nalist door hem het insigne van ver
dienste aan te bieden.
Het afscheid in het bedrijf zal don
derdagmorgen een besloten karakter
dragen; des namiddags is er van 45.30
urn- gelegenheid van de heer Zonderop
afscheid te nemen te zijne huize, Da-
Costastraat 17.
Advertentie
SAINT LVCAS SOCIETY
Rapenburg 83
Telefoon 25514 - Leiden
Kon. Ned. Mij voor Tuinbouw
en Plantkunde
KRACHTIGE AANPAK VAN
LEDENWERFACTIE NOODZAKELIJK.
De afdeling Leidein en omstreken van
de Kon. Ned. Mij. voor Tuinbouw en
Plantkunde heeft gisteravond in café
restaurant „In den Vergulden Turk"
een zeer goed bezochte vergadering ge
houden. De voorzitter, de heer J. H.
Smit. opende de vergadering met een
hartelijk woord van welkom en richtte
zich hierbij in het bijzonder tot de
voorzitter van het hoofdbestuur, jhr. mr.
M. L. E. von Fisenne, burgemeester van
Warmond, die de avond als gast bij
woonde en tot de heer J. Vermande van
de Leidse Plantsoenendienst, die deze
avond een lezing hield over: „Een reis
door Frankrijk".
Na voorlezing van notulen en inge
komen stukken, was het de voorzitter
een genoegen, dat hij wederom een aan
tal nieuwe leden mocht installeren. Het
ledental van de afdeling is thans de
200 ruim gepasseerd. De bondsvoorzitter
wekte hierna op tot het voeren van een
gedegen ledenwerf-actie, welke vooral
ook in de buitengemeenten kans van
slagen heeft. In het houden van tuin-
keuringen, cursussen in bloemschikken
e.d. ziet spreker een nuttige vrije tijds
besteding. De bespreking" van de be
schrijvingsbrief der algemene jaarver
gadering, die op 3 november in Utrecht
wordt gehouden, gaf stof tot uitge
breide discussies. Uit deze bespreking
bleek o.m., dat men het niet eens was
met het voornemen van de minister om
het avond- tuinbouwonderw ijs om te
zetten in dag-onderwijs. Vele jeugdige
werknemers in de tuinbouw worden hier
door ernstig gedupeerd, omdat zij over
dag praktisch niet in de gelegenheid
zullen worden gesteld om dit onderwijs
te volgen. De heer H. Veendorp achtte
het in het vervolg zeer wenselijk om
voor de bespreking van de beschrij
vingsbrief een extra vergadering uit te
trekken. De hiervoor thans uitgetrokken
tijd, achtte spreker te gering.
De verkiezing van afgevaardigden naar
de Alg. Verg. had tot resultaat, dat de
heren J. H. Smit en H. Veendorp met
algemene stemmen werden gekozen.
Na de gebruikelijke keuring en be
spreking van het ingezonden kweek-
materiaal, dat na afloop onder de aan
wezigen werd verloot vertelde de heer
Vermande over zijn reis door Frankrijk,
een reis, die de Jura ten westen van
Ned. Madrigaalkoor herdenkt
Hongaarse opstand
Het Nederlands Madrigaalkoor zal op
vrijdag 4 november a.s. een concert ge
ven in de Stadsgehoorzaal waaraan me
dewerking zal worden verleend door
Erna Spoorenberg, (sopraan) en het
Utrechts Stedelijk Orkest.. De datum,
waarop het concert wordt gegeven, doet
ons stilstaan bij het feit. dat 4 jaar ge
leden op die dag in Hongarije de op
stand uitbrak. Dat nu nog duizenden
Hongaren in buitenlandse kampen en
gevangenissen leven, wordt zo gemak
kelijk vergeten, dat het bestuur meende
er goed aan te doen op deze wijze de
slaohtoffers te herdenken Om die reden
is het programma als volgt samenge
steld; 1 Mass in g minor. R. Vaughan
Williams, voor 8-stemmig gemengd koor
a capella; 2. Cantate no. 51. J. S Bacn.
.Jauchzet Gott in allen Landen", so
praansolo met trompet en orkestbege
leiding. Soliste: Erna Spoorenberg;
trompet: Ben Zaal.
Na de pauze: 1 minuut stilte en beide
volksliederen. 3. Stabat Mater. Fr. Pou-
lenc. 5-stemmig gemengd koor. so
praansolo en orkest.
De mis van Vaughan Williams is een
zeer boeiend werk en een voorbeeld van
moderne Polyfonie, door zijn dubbelko-
righeid zeer afwisselend. De solo-can
tate van Bach werd door Erna Spoo-
r en berg deze zomer in het Holland-
Festival gezongen.
Het „Stabat Mater" van Fr. Poulenc
is een nog onbekend werk. dat in 1950
werd gecomponeerd en onmiddellijk een
overweldigend succes behaalde bij de
eerste uitvoering in Straatsburg. Het is
een werk. modern van klankbeeld, van
een hartverwarmende schoonheid.
De tekst wordt op bijzonder fraaie
wijze uitgebeeld in de muziek; het is
een der belangrijkste religieuze werken
van deze tijd.
Advertentie
Genève tot einddoel had. Aan de hand
van een groot aantal prachtige kleuren
dia's gaf de heer Vermande zijn reisge
noten een interessante en leerzame in
druk van de flora en fauna, en van het
Franse landschap. De reis werd besloten
met een uitstapje op Italiaans grondge
bied, waarbij o.m. het prachtige natuur
reservaat „Grand Paradiso" werd be
zocht.
Met een hartelijk woord van dank tot
de heer Vermande, sloot de voorzitter
deze alleszins geslaagde „maatschappij-
avond".
Onze stadgenoot, de heer M. Lau-
rentius is bij K.B. herbenoemd als twee
de lid in de Pachtkamer van het Leidse
Kantongerecht.
BIJ WORSTELEN BEEN GEBROKEN.
Tijdens een worstelpartij tussen twee
leden van de Haagse krachtsport- en
worstelvereniging KDO in de sportzaal
aan de Langebrug brak de 16-jarige P.
van Leeuwen zijn been. De jonge wor
stelaar moest naar het Academisch Zie
kenhuis worden overgebracht.
De 65-jarige mevrouw M. Land-
meeter-v. d Pol uit Oegstgeest moest
gisteren, met een diepe hoofdwond,
naar het Diaconessenhuis vervoerd wor
den, omdat zij op de Breestraat ter
hoogte van het Stadhuis plotseling naar
links uitweek op het ogenblik, dat een
auto haar passeerde. Zij kwam tegen de
rechterzijkant van de auto terecht en
viel.
Minister De Po us heeft gisteren
in Utrecht de kunststoffenbeurs
Macroplastic geopend. De minister
liet zich onder meer voorlichten
over de mogelijkheden van plastic
in de carrosseriebouw.
Over drie jaar is woningnood teneinde
De belangstelling voor de bloem-
bindscurstis in liet veilinggebouw
Flora" te Rijnsburg neemt elk jaar
toe. Iedere dinsdagavond komen de
bloembinders-in-spe bijeen. En het
zijn beslist niet alleen zoons van
handelaren, die zich in deze moei
lijke kunst bekwamen, maar ook
huisvrouwen en schoolmeisjes, die
in het bloemschikken en -binden
een aardige vrijetijdsbesteding zien.
Op de foto ziet ge de 17-jarige
Anette Hoogendijk uit Boskoop.
j., (Foto LJJ./Holvast)
(Van onze correspondent
in Bonn)
Er zijn dezer dagen in
de Bondsrepubliek bijna
honderd ambtelijke huis
vestingbureaus gesloten,
omdat in hun gebied het
woningtekort per 31 de
cember 1959 minder dan
drie procent van het to
tale aantal beschikbare
woningen bedroeg.
In West-Duitsland ont
breken op het ogenblik
nog circa een miljoen wo
ningen. Daar er per jaar
ongeveer 600 000 worden
gebouwd staat het vast
de woningnood bij het
huidige bouwtem^o eind
1963 ten einde zaï zijn. In
1963 zal er hoogstens nog
in enkele grote steden als
Hamburg, München, Düs-
seldorf, Keulen en Frank
fort gesproken kunnen
worden van een werkelijk
tekort aan woonruimte.
Per 1 oktober j.l. sloot
men in bijna 100 van de
in totaal 560 Westduitse
landelijke en stedelijke
districten de huisvesting
bureaus. Dat is goed 17
procent van het totaal. De
afgelopen zomer had de
Bondsdag (Tweede Ka
mer in Bonn) een wets
voorstel van de minister
voor Huisvesting, Lücke
aanvaard, volgens hetwelk
in gebieden waar het te
kort aan woningen per 31
december 1959 minder dan
drie procent van het to
taal aantal beschikbare
woningen zou bedragen.
de huisvestingbureaus
moesten worden gesloten.
Men heeft enige maanden
nodig gehad om vast te
stellen waar dit het geval
was. In bijna 100 distric
ten kunnen alle woningen
thans volkomen vrij wor
den verhuurd en de ver
huurder dus mag verhuren
aan wie hy wil. Dit gold
reeds voor een niet on-
jelangryk deel van de
woningmarkt, speciaal
voor woningen met een
bepaalde grootte, waar
voor in de Bondsrepu
bliek huren van 400 en
meer mark per maand
worden gevraagd en grif
worden betaald.
Het best is de woning
toestand in de deelstaten
Baden-Wurtteniberg, Ryn
land-Palts, Noordrijn-
VVestfalen en Hessen, het
slechtst in Hamburg. Bre
men, Sleeswijk-Holstein
en Saarland.
Met genoemde maat
regel is een einde ge
komen aan niet minder
dan 40 jaar Duitse
woningnood over het ge
hele land. En daarmee is
dus de eerste stap sedert
1920 gezet op de weg naar
een vrije woningmarkt.
Het valt overigens te
betwijfelen of nu op kor
te termijn in de grote ste
den ook een einde zal
komen aan het probleem
der z.g. Baukosten Zu-
schüsse. Het gaat hier om
enorme sleutelgelden, die
de verhuurders van nieu
we huurders vragen voor
het mogen huren zonder
bemiddeling van het huis
vestingbureau van een be
paalde woning.
In Hamburg komen
sleutelgelden voor van
vele duizenden marken
voor een huurcontract
voor een vier- of vijf
kamerwoning van een
paar jaar en een huur
van ver boven de driehon
derd mark per maand.
In en rond de West
duitse hoofdstad Bonn.
met z(jn vele diplomaten,
ambtenaren en binnen-
en buitenlandse journalis
ten. liggen de huren even
eens zeer hoog. Wie hier
een redelijk huis treft
voor minder dan vierhon
derd mark huur per
maand, beschouwt zich de
koning te rijk
(Van onze Haagse correspondent).
Opeens stond gistermiddag in de
Rolzaal op het Binnenhof de tweede
luitenant van de Kon. Luchtmacht,
J. J. Gillissen. (Volgende maand 32,
getrouwd, woont in Rhenen) met een
lederen map in de hand in het felle
licht van t.v.-schijnwerpers.
En minister-president De Quay
lachte hem vriendelijk toe. Maar wat
veel belangrijker was: in die map za
ten, fraai gerangschikt, vijf en twin
tig briefjes van honderd gulden. Lui
tenant Gillissen was door de Rijks-
ideeënbusorganisatie bedacht met een
fikse premie voor een idee, dat het
Rijk veel geld bespaart.
De luitenant vertelde later precies
waar het allemaal om ging compleet;
met de technische termen. Degenen, die
gisteren de prijsuitreiking ter gelegen
heid van de afsluiting van het (vrucht
bare) zesde jaar van de Ideeënbus bij
woonde snapten het allemaal niet zo
erg. In het kort komt het er evenwel op
neer, dat nu door combinatie van een
tweetal instrumenten een vliegverkeers-
leiding een groter aantal vliegtuigen
kan laten binnenkomen, terwijl het lan
den veiliger in zijn werk gaat. En de
luitenant krijgt 2500 gulden voor zijn
idee.
Het afgelopen jaar is voor de rijks
ideeënbus weer bijzonder vruchtbaar ge
weest. Vruchtbaarder dan ooit. want er
kwamen weer meer ideeën binnen (951)
en die ideeën waren ook al weer beter
dan vorige jaren, zodat ook een hoger
percentage kon wordetn gehonoreerd. De
volledigheid gebiedt overigens te zeggen,
dat de idee van luitenant Gillissen al
weer het hoogst gehonoreerde nieuwtje
was dat sinds 1 oktober de afsluiting
van het zesde jaar op de Ideeënmarkt
was gekomen.
Maar al met al: voorzitter jhr. mr. A.
J. M. van Nispen tot Pannèrden kon
spreken van een „Oogstfeest" in de
oogstmaand na een vruchtbaar jaar".
Gaitskell boekte een
stevig succes
(Van onze Londense correspondent)
In de kritieke fase van de strijd om
het leiderschap van de Labourpartü
welke thans begonnen is, heeft Gaitskell
een eerste succes behaald, doordat het
zogenaamde schaduw-kabinet waaruit
de enige linkse figuur Anthony Green
wood verdwenen is, hem volkomen
steunde. Het wordt thans onwaarschijn
lijk geacht, dat Harold Wilson zich
tegen-kandidaat zou stellen voor de
functie van oppositieleider, hoewel hij
mogelijk wel zal dingen naar die van
plaatsvervangend leider.
Het kernprobleem is of Gaitskell. La
bours parlementaire leider, het recht
heeft zijn functie te behouden, terwijl
hij, volgens zijn aankondiging in Scar
borough. tracht het besluit van het par
tijcongres om eenzijdige afschaffing van
kernwapens door Engeland te propage
ren, ongedaan wil maken. Volgens de
linkse vleugel kan Gaitskell zulks alleen
doen wanneer hij als partijleider af
treedt en in het Lagerhuis naar de
achterbanken verhuist. In de gister
avond gehouden vergadering van het
socialistische schaduwkabinet. Labours
„frontlinie" in het Lagerhuis, schaarde
dit zich in zijn geheel achter de officiële
defensiepolitiek, zoals deze destijds was
geformuleerd door de besturen van par
tij en vakbeweging, uitgaande van het
behoud van de kernwapens en een on
verbrekelijk vasthouden aan het Weste
lijk bondgenootschap, met de eis echter
dat de NAVO in politieke zin zal worden
hervormd. Dit st-ndpunt werd door het
partijcongres met uiterst geringe meer
derheid verworpen. Er is daarom alle
kans dat het volgende congres zal om
zwaaien en Gaitskell weer zal steunen.
Zijn positie en die van de meerderheid
van de Lagerhuisfractie, welke niets van
neutralisme wil weten, berust op het
verkiezingsmanifest van de party, dat
de grondslag heeft gevormd voor het
kamerlidmaatschap. De fractie weigert
dus naar de pypen te dansen van een
wispelturig en emotioneel partijcongres,
dat bovendien door on-democraiche
blokstemmen van de vakbonden wordt
beheerst. Het enige scheve in deze zaak
is, dat de partyleiding in vroeger jaren
dankbaar deze blokstemmen aanvaard
de, toen ze nog het bolwerk vormden
tegen links. Men kan zich er daarom
niet zo gemakkelijk meer van ontdoen!
