IN OOSTENRIJK EEN VIJFTAL
„KINDERDORPEN" IN BEDRIJF
Amerika 's OERWOUDEN
bewaarden het geheim der rode druppels
AFRIKAANSE VLAGGENPARADE
n
lil
Nog drie van deze eilanden der menselijkheid
in aanbouw en voorts drie nazorg-tehuizen
Uit kleine groep donateurs is
een milj'oenenmassa gegroeid
Natuurlijke kleuren bleken tóch afwasbaar
Koperen
toerako's
met
geverfde
vederdos
(Bijzondere medewerking)
Het merkwaardige .Verhaal der Rode Druppels" begon tientallen
jaren geleden in de zwart-groene oerbossen van Midden-Afrika. Don
ker was de dag. Dikke regendroppels drongen gestadig omlaag door
het dichte gebladerde. De stammen der tropische woudreuzen waren
klam van de vochtige dampen, die opstegen uit de doorweekte bodem.
Bontgekleurde zwammen tierden welig op de rottende stammen van
ter aarde gestorte bomen.
Een man baande zich moeizaam een weg door de dichte onderbe
groeiing. Hij hoorde vrijwel geen ander geluid dan het monotone
gesuis van de stromende regen. Hij had geen droge draad meer aan
het lijf. Hij was besmeurd met vette, geelachtige modder. Hij had
eigenlijk maar één wens: een stel droge kleren. En hij wist niet, dat
hij op het punt stond, een begin te maken met de ontfutseling van een
„vogelgeheim" aan het oerwoud. Hij stond namelijk op het punt een
ervaring op te doen, die zou maken, dat die donkere regendag voor
altijd zou worden opgetekend in de annalen der wetenschap. Hij stond
op het punt om zonder het te beseffen de eerste stoot te geven
tot de, veel latere, ontdekking van twee hoogst merkwaardige stoffen,
te weten turacin en turacoverdin.
De doorweekte oerwoudganger bleef
een ogenblik staan. Hij zag op
enige afstand in een boom drie
kleurig^ vogels. Hij kende de soort niet.
Zijn jachtinstinct ontwaakte. Hij be
sloot om een dier bonte tropenvogels te
vangen. Aanvankelijk scheen hij suc
ces te hebben, want de vogels waren
zó nat, dat zjj er, ondanks moeizaam
pogen, niet in slaagden om zich bij de
nadering van de man in de lucht te
verheffen. Het gelukte de man om een
der vogels te grijpen. Groot echter was
de verbazing van de oerwoudpionier,
toen hfj bespeurde, dat hy niet een
gehele toerako (zo noemt men deze
vogelsoort thans) in de hand hield,
maar slechts een handvol veren „ver
overd" had. Verwonderd stond hij te
kijken naar de vederbos, die hij in zijn
natte, zonverbrande vuist klemde. De
geschrokken en „geplukte" vogel zocht
een veilig heenkomen. De „verenjager"
sloeg er geen acht op. En nog was hij
niet ten volle van zijn verbazing be
komen, toen hy een ontdekking deed,
die hem bijna deed twijfelen aan zijn
eigen verstand.
Losse Veren en een
Rode Hand
Wat zag hij? Hij zag dikke bloedrode
droppels van zijn hand op de grond
vallen. Had hij zijn hand gewond aan
een doorn of tak tijdens zijn „veren-
jacht"? Neen, want al spoedig kon hy
vaststellen, dat het „bloed" afkomstig
was van de prachtige rode veren van
zijn „jachtwild". Die rode kleur - over
woog hij was dus afwasbaar! In
diep nadenken verzonken zocht deze
eerste Europese toerakojager zijn kamp
weer op.
Toen hij er aankwam, had hij het
geheim der „bloeddruppels" nog steeds
niet verklaard. Natuurlijk deed hij het
verhaal van zijn vreemde ervaring aan
zijn tochtgenoten. Deze mannen lach
ten hem hartelijk en een beetje mee
warig uit. Zij schreven het „raadsel"
toe aan een lichte aanval van de ver
maarde tropenkolder. Om te voorko
men, dat hij nog meer zou worden ge
hoond. besloot de „Jager met de Rode
Hand" om in Europa niets te vertellen
over zijn toerako-belevenis. Pas jaren
later toen anderen het door hem
ontdekte verschijnsel eveneens hadden
waargenomen vond hy de moed om
*tjn wederwaardigheden openbaar te
maken.
De feiten zegevierden
Het spreekt welhaast vanzelf, dat de
natuurkenners destijds aanvanke
lijk niet bereid waren, het i-
renraadsel van de Jungle" als authen
tiek te aanvaarden. De officiële weien
schap is immers in de regel en moet
dat ook wel zijn erg voorzichtig met
„nieuwigheden". Ondanks de terug
houdendheid der wetenschap bleven de
berichten omtrent de rode kleur van
Nimmer zal de mens in staat
zijn om alle geheimen der natuur
ten volle te ontraadselen. Steeds
weer zal zijn weetgierig oog
nieuwe onverklaarde wonderen
ontwaren. Niettemin en te
recht gaat de wetenschap
onversaagd verder. En met suc
ces. De ontrafeling van het
„Oerwoudvogelgeheim der Rode
Druppels" bewees het opnieuw.
de toerako echter aanhouden. Dit leid
de tot het inzicht: Twijfel alleen is niet
genoeg, maar moet met bewijzen wor
den gestaafd. Eén der ongelovige Tho
massen stak een rood toerakoveertje
op zyn hoed en stelde het een jaar
bloot aan weer en wind. Nooit echter
zag hij ook maar één enkele druppel
„toerako-bloed" van het veertje drui
pen. Was hiermede de onjuistheid van
alle „sterke verhalen" over dat „bloed"
bewezen? Schijnbaar wel. In feite ech
ter niet.
Ook na het experiment met het veer
tje-op-de-hoed bleven de biologen zich
bezighouden met het verschijnsel „af-
wasbare vogelkleur". Dank zij hun on
derzoekingen vond men tenslotte de
verklaring van het verschijnsel. En
toen bleek, dat de eerste Europese toe-
rako-jager niet aan tropenkolder had
geleden, maar de waarheid en niets
dan de waarheid had gesproken.
Het „recept" om die van tropenkol-
ler verdachte jungle-reiziger in het ge
lijk te stellen, bleek (achteraf» heel
eenvoudig te zijn. Neem een rode toe-
rakoveer. Stop die in een glas water. Er
is dan niets te zien. dat op rood lijkt.
Voegt men echter een kleine hoeveel
heid zeep op ammoniak aan het water
toe, dan verkrijgt dit langzaam een
toerako-rode kleur.
Nu gaan we terug naar de oerwouden
van Midden-Afrika. Als het daar re
gent, gaat dit vaak gepaard met on
weer en elektrische ontladingen in de
atmosfeer. Als gevolg van die ontladin
gen kan het regenwater een zeer kleine
hoeveelheid ammoniak gaan bevatten.
Zeker, de hoeveelheid is zeer klein,
maar is toch voldoende om toerako's
verenpak kleurlozer te maken. Aan de
hand van wetenschappelijke proeven
heeft men vastgesteld, dat een uiterst
kleine hoeveelheid ammoniak in het
regenwater de toerako tot een „afwas-
bare" vogel" kan maken. Zeker, er be
staan ook andere opvattingen betref
fende de verklaring van het „afgeven"
of de „loslatende kleur" der toerako's,
maar de wat wij nu maar noemen
„ammoniak-theorie" wordt toch in we
tenschappelijke kringen als de meest
aanvaardbare beschouwd. De kleurstof,
die de toerakoveren de rode kleur geeft
heeft een hoog metaalgehalte. Zó hoog
is dit, dat men de toerako met enig
recht een „koperen vogel" zou mogen
noemen. Die kleurstof heeft inmiddels
een aan de toerako ontleende naam ge
kregen en heet tegenwoordig tura
cin.
Scheikundigen hebben vastgesteld,
dat turacin voor een groot deel bestaat
uit een koperverbinding (die onschade
lijk is) van het uiterst giftige uropor-
fyrine. De rood gekleurde toerako
veren bestaan voor vijf a zes procent
uit koper. Na de „Bloedrode Sensatie"
zorgde de toerako nog voor een „Groe
ne Sensatie". De mannen der weten
schap ontdekten namelijk, dat de
„bloedige" toerako nog een pigment in
zyn veren heeft, dat men bij geen en
kele andere vogelsoort tegenkomt en
dat de drager is van de groene kleur
stof. Deze is nauw verwant aan de rode
kleurstof en kreeg eveneens een aan de
toerako ontleende wetenschappelijke
naam, te weten turacoverdin.
Niet alle toerako's echter kunnen zich
beroemen op een verenpak, dat de in
middels beroemd geworden stof turacin
bevat. Er zijn thans negentien toerako-
soorten bekend. Slechts dertien hier
van kleuren zich met behulp van tura
cin en turacoverdin. De andere soorten
men pleegt ze „bananeneters" te
noemen, hoewel zij geen bijzondere
voorkeur voor pisangs hebben gaan
allemaal stemmig gekleed. Hun hoofd
kleur is grys.
Goede huisvader
toch koekoekachtig
Een betere huisvader dan de toerako
vindt men nauwelijks in de vo
gelwereld. Buiten de broedtijd le
ven de vrolijk gekleurde fruitliefheb-
bers in groepjes van circa twintig
exemplaren. Komt de liefde echter in
het land, betèr: in het oerbos, dan zon
deren de paartjes zich af. Ieder paar
tje gaat dan een tamelyk groot nest
bouwen, meestal in een door klimplan
ten overwoekerde woudreus.
Het vrouwtje legt vervolgens een of
twee, een enkele maal ook drie grijs
witte eieren. Haar echtgenoot helpt
haar trouw in haar taak van het op
temperatuur houden van de eierschat.
Zestien tot achttien dagen duurt het
Krachtige steun van
provinciale staten
Uit een kleine groep van een paar
duizend donateurs is nu een massa
van bijna twee miljoen vrienden ge
worden, die per maand slechts één
Oostenrijkse schilling of per dag één
cent betalen (in West-Duitslandi.Deze
financiële steun dient alleen voor de
exploitatie van de dorpen. De bouw
echter van nieuwe huizen wordt voor
al de laatste tijd bij voorkeur overge
nomen door officiële instanties ofwel
door het zogenaamde „industrie-mae-
Het Oostenrijkse kinderdorp Alt
munster bij de Traunsee is zojuist drie
nieuwe gezinswoningen rijker gewor
den. De kosten hiervoor werden opge
bracht door een groep van spaarban
ken. door een automobiel- en een
kunstvezel-fabriek. Daarnaast stellen
provinciale staten een jaarlijkse sub
sidie van 250.000 schilling ter beschik
king. In deze drie nieuwe gezinswo-
aleer de nieuwe generatie de eierscha
len verbreekt. En kort nadien reeds
verlaten de jongen, ondernemend als
ze zyn. het nest. Ook dan blijven de
zorgzame ouders hun kroost echter ver
wennen met de heerlijke hapjes. Dit
duurt totdat de jonge toerako's ten
volle in staat zijn om „hun eigen boon
tjes te doppen".
De wetenschap heeft veel te danken
aan de toerako. De toerako's zijn uit
stekende ouders voor hun kroost. Bei
de feiten weerhielden de mannen der
wetenschap echter niet, de toerako in
te delen bij de „koekoekachtigen", dus
bij een vogelfamilie, waarvan verschei
dene leden wegens hun broedparasitis-
ningen is er weer plaats voor drie maal
negen kinderen met negen „moeders'.
Op 't ogenblik vinden meer dan dui
zend Europese kinderen in zulk een
dorp en in zo'n woning een tehuis,
een eigen haard, gezinswarmte, liefde
van broertjes en zusjes en vooral van
een moeder. Dit werd gerealiseerd
door het idealisme en de wilskracht
van een onopvallende man, Hermann
Gmeiner, die evenals de „moeders" on
gehuwd is
Gekweld door angstdromen
Niet in alle landen is de behoefte
aan kinderdorpen even groot en daar
om wil Gmeiner niet willekeurig overal
een onbeperkt aantal dorpen oprichten.
Wat hij echter wel nastreeft is dat
er tenminste in elk land één kinder
dorp ontstaat, dat als model dient en
dat zodoende de mensen aanspoort om
de duizenden onschuldige, maar ver
waarloosde kinderen voor de ellende
en de morele ondergang te redden. Nu
het werk in Europa vaste voet heeft
gekregen, gaan de plannen uit naar
onderontwikkelde landen, allereerst
naar Griekenland, Japan, Pakistan en
Uruguay.
Wie een of twee dagen in een kin
derdorp doorbrengt, kan daar een blik
werpen in de afgronden van mense
lijke harteloosheid en gemeenheid,
maar ook van goedheid en liefde, die
al het leed doet vergeten. In het kin
derdorp van Altmunster ontdekt men
een meisje van twaalf jaar, dat vroe
ger maandenlang door de zogenaamde
pleegvader werd mishandeld. Het kind
is nog schuchter en bedeesd, omdat het
de angst niet geheel heeft overwonnen,
maar tevens bedelt het om een woord
van waardering, van aanhankelijkheid
en liefde, nu het voor de eerste maal
ervaren heeft wat onbaatzuchtige lief
de is. Er zijn kinderen die overdag
schijnbaar gelukkig en tevreden zijn.
maar die 's nachts in hun bedjes op
schrikken. omdat ze door angstdromen
worden gekweld.
Verwaarloosd kind bloeide in
korte tijd helemaal op
Men tobt hier nog altijd met een
jongen van tien, die maandenlang stug
en afwijzend bleef, die een paar keer
alle schriften van zijn broertjes en
zusjes aan flarden scheurde. maar die
nu langzaam gezeglijker gaat wor
den. Dit raadsel werd op de volgende
maniei opgelost. Vier weken voor
Kerstmis kregen alle kinderen een
groot blad papier om er op te tekenen,
wat ze maar wilden.Allen tekenden
een denneboom, een huisje in het bos,
een kribbe met herders en engelen,
maar deze jongen tekende met zwart
kleurkrijt het hele blad vol met één
enkele angstaanjagende man en in
•en hoekje helemaal onderaan een
clein kerstboompje. Twee weken later
.ekende het kereltje opnieuw die grote
boeman, die het hele blad vulde. Na
voorzichtig tasten en vragen bleek nu
dat een stiefvader dit kind maanden
lang angst had aangejaagd, het uren-
me by de mens in een kwade reuk
staan. De wetenschap moet nu eenmaal
haar uitgangspunt nemen in de feiten
en tal van lichaamskenmerken van de
toerako maken het etiket „koekoek
achtige" onvermijdelijk, zodat onze af-
wasbare Afrikaan er genoegen mee
moet nemen.
Dat etiket is echter een van de heel
weinige dingen, die bij die „koperen
vogel met geverfde vederdos" misschien
een beetje onaangenaam aandoen. In
alle andere opzichten valt er eigenlijk
niets dan goeds van hem te zeggen.
(NTVANO - Nadruk verboden)
Een groepje kleuters in het
kinderdorp te Altmünster
lang in een donker kot hield opgesloten
en het voortdurend met opsluiten
dreigde.
Drie maanden later was deze boe
man op de tekeningen verdwenen.
Er is in dit dorp een gezin, dat da
genlang met spanning wachtte op de
komst van een baby die was beloofd.
Eindelijk kwam het wurm, maar het
zag eruit als een gedrocht, omdat de
ouders het hadden verwaarloosd. De
kinderen waren zo teleurgesteld dat
vooral de meisjes er dagenlang om
hebben gehuild. Maar nu hebben de
kinderen deze episode allang vergeten.
De baby ziet er bloeiend, gezond en
normaal uit, alleen de „moeder" denkt
nog aan die eerste dagen en ze ver
wondert zich nog altyd over dit gene
zingsproces, waaraan ze zelf niet kon
geloven.
Moeder-instinct wijst als
vanzelf de juiste weg
De merkwaardigste ontdekking die
men hier kan doen ls deze: in zo'n
kinderdorp zijn psychologen behou
dens een enkele uitzondering eigen
lijk overbodig, want de moeders heb
ben zoveel natuurlijk gevoel en een zo
sterk ontwikkeld moeder-instinct dat
zij geen psychologie nodig hebben. Ze
weten grotendeels niet eens wat psy
chologie is, maar zij doen het juiste.
Natuurlijk is er verschil van gevoel
ten opzichte van een kind van zes jaar
dat aan hun zorg wordt toevertrouwd
en de liefde voor een baby van een
paar maanden, die zy van jongs af
aan met alle zorg hebben opgevoed.
Zo'n moeder kan zich niet voorstel
len dat een „echte" moeder nog meer
van haar kind kan houden dan zij.
Ofschoon deze kinderen schijnbaar
alle herinneringen aan de vroegere el
lende hebben vergeten, voelen zij zich
veel sterker met elkaar verbonden dan
gewone broertjes en zusjes, omdat zij
zich onbewust één weten in een zelfde
noodlotsgemeenschap. Er komen hier
ook echte broertjes en zusjes voor, die
dan natuurlyk tezamen in één gezin
worden ondergebracht, maar zy vor
men daar nooit een eigen groep tegen
over de anderen. Integendeel, de sym
pathie en de voorkeur gaat eerder naar
de „anderen" uit.
Er lopen in Altmünster ook drie
negerkinderen rond, maar geen van
de andere kinderen denkt er ook maar
een ogenblik aan dat deze verschop
pelingetjes werkelyk „anders" zouden
zyn. Het verschil in huidskleur is voor
hen even gewoon als het feit dat het
ene kind blond is en het andere dik of
groot van stuk. Het rassenverschil
wordt dus pas later bijgebracht door
de volwassenen.
Taaier en sterker
Natuurlyk kent ook deze kinder
wereld de onvermydelyke botsingen
en he»t verschil van karakter, maar
juist hier blyken het wryfvlakken te
zyn die door de eigen omgeving wor
den afgeschuurd. Bovendien zyn deze
kinderen veel taaier en sterker dan
andere die in een normaal gezin zyn
opgegroeid. Zowel lichamelijk als psy
chisch hebben zy zoveel meegemaakt
dat zy over een veel grotere weer
standskracht beschikken.
Slechts in één uitzonderlijk geval
moest een kind worden geselecteerd,
omdat het de gemeenschap in gevaar
bracht, maar achteraf bleek het een
psychopatlsch geval te zyn geweest.
By verreweg de meeste kinderen kon
men constateren dat de zogenaamde
erfelijke aanleg veel minder tot door
braak komt dan de invloed van de
omgeving. Het vroegere milieu bracht
de kinderen in gevaar, het nieuwe
milieu vol liefde en vertrouwen maakt
hen tot andere, dankbare wezens en
later tot mensen, die gemiddeld beter
zijn dan zy die nlei In en kinderdorp
zyn opgevoed.
Cent rooi Afrik R«p.
BlAUi(=
Wil
WIT
1
GEEL
':r
GEEL
WIT
Het ontstaan van de vele nieuwe staten in Afrika heeft evenzovele
nieuwe vlaggen toegevoegd aan de reeds bestaande nationale dun
doeken. Wij geven in deze kaart een overzicht van de nieuwe landen
en de door deze landen gevoerde vlaggen.
(Van onze Weense correspondent)
Het is eigenlijk vreemd, dat de kinderdorp-gedachte in het kinder-
arme Oostenrijk is ontstaan en dat het in dit land tot de grootste
bloei is gekomen, ondanks het zogenaamde anti-kind-klimaat.
In Oostenrijk bestaan er nu reeds vijf van zulke „eilanden der
menselijkheid", zoals Albert Schweitzer deze dorpen genoemd heeft.
Bovendien zijn er nog drie in aanbouw en tevens beschikt men er
over drie leerlingtehuizen voor jongens en meisjes die het gezinsver
band hebben verlaten, doch die een zekere nazorg genieten.
West-Duitsland bezit twee kinderdorpen en heeft er drie in aan
bouw. Frankrijk en Italië hebben ieder een kinderdorp, maar moeten
aan uitbreiding denken. In nauwelijks tien jaar is deze actie voor het
ouderloze, verlaten en verwaarloosde kind zo groot geworden, dat
het kinderdorp in veel landen iets onontbeerlijks blijkt te zijn.
