Koken met Joke
ONS MENU
Late zomer of
EEN TWEE-MINUTEN MYSTERIE UIT HET
ARCHIEF VAN INSPECTEUR S. HERLOK
k van hoo.dreos k S C9tlp 01
VROEGE HERFST
ZATERDAG 15 OKTOBER
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 3
Heeft U een speurneus
r een (Ztéiïry) produkt hht
WONDEREN DER NATUUR
Vi kg verse-makreel, zout, een halve
groene paprika, een ui, plm. 3 eetlepels
tomatenpuree, een laurierblad, boter,
margarine of olie.
Kijkjes in de Natuur
VAN DE IVEEK
„Kom, dok, we vinden 'm wel," zei inspecteur Herlok, toen dokter
Hompink met een lusteloosheid, die hem anders volkomen vreemd was,
sigaretten gepresenteerd had. Hompink slenterde voor de zoveelste maal
naar het raam. De avond was gevallen. Het regende al dagen achtereen
en overal hadden zich grote plassen gevormd, die door het snelverkeer
hier en daar in vervaarlijke fonteinen veranderd waren. Als versteend
begon de dokter uit het raam te turen. Plotseling draaide hij zich met een
ruk om. „Jongens,daar gaat-ie! Vlug! Er achteraan!"
Herlok en zijn assistent Harjans, die de arts een onverwacht bezoek
gebracht hadden, dat nu even onverwacht eindigde, grepen hun hoeden
en snelden achter hem aan. Hompink stond al ongeduldig aan het slot
van Harjans zijn auto te morrelen. HU was helemaal bulten adem en zei
moeizaam: ,,'t Was 'm. Harziezie, dat Je 'm inhaalt!"
De gebeurtenissen waren elkaar die dag snel opgevolgd, 's Middags had
de dokter de beschikking gekregen over de auto van zijn neef Hieronymus
Hompink, die voor een maand naar Afrika was vertrokken. Nog geen half
uur later was de wagen verdwenen. „Gestolen!" had Hompink verklaard,
,,'t gebeurde toen ik even een wijnhandel binnenwipte, t portier van de
auto had ik opengelaten, toen ik terugkwam met m(jn flessen was-ie
weg!" Een taxi had hem ten slotte thuisgebracht.
Ze bevonden zich nu op een buitenweg. Er waren geen tegenliggers en
Harjans knipte de grote lichten aan. Tweehonderd meter vóór hen reed
een donker wagentje. Herlok tuurde door zijn kijker naar het nummer
bord. „QQ 1331," mompelde hij, „klopt, dok".
Nadat ze een forse hangbrug achter zich gelaten hadden, betrok opeens
het gezicht van Harjans. „Ikik had niet meer op zo*n lange rit ge
rekend," zei hij aarzelend, „ik haal het niet. De benzine is bijna op. We
moeten stoppen
Verslagen stapten ze uit. Er was nergens een tankstation te bekennen.
Alleen maar een soort herberg. Gelukkig regende het niet meer. Ze
vluchtten huiverend het logement binnen en terwijl Hompink bier bestelde
ging Harjans op benzine uit. Herlok maakte intussen een plan. „We gaan
vanavond vroeg naar bed," zei hij, „en zetten morgenochtend de Jacht
voort. Uw auto is nu op een eilandje, dat alleen door een brug met het
vasteland verbonden is, dok! Als we de bruggewachter even waarschuwen,
kunnen we er zeker van zijn, dat de dief niet ontsnapt."
De volgende morgen scheen tot ieders verbazing de zon. Herlok nam
contact op met de bruggewachter, maar de gestolen wagen was niet ge
signaleerd. Harjans legde een plattegrond op tafel waarop hij had aange
geven hoe ze t eiland het beste konden uitkammen.
Toen de avond viel, hadden ze in samenwerking met de plaatselijke
politie' zowat het hele eiland „gedaan", maar him moeite was niet be
loond. Hompink was troosteloos: van de feestmaaltijd die hij in *t
vooruitzicht gesteld had zou nu ook wel niets meer komen. Ze reden door
een bos en stopten voor een houten huis. Een paar kinderen werden Juist
voor het avondeten binnengeroepen. „Ach, meneer," zei een vrouw, die
in de deuropening stond, tot de dokter, „we brengen hier alleen maar de
weekends door. We zijn pas een uur geleden aangekomen. U bent de eerste
die we langs zien komen. Maar misschien m'n zoonde énige die hier
vanochtend al om 10 uur was. Zal ik 'm even
Herlok keek een klein meisje, dat aarzelde of ze iets zou vertellen,
doordringend aan en eindelijk kwam het hoge woord er uit. „We waren
verderop aan 't ballen, meneer, en toen was de bal weg en we gingen "m
zoeken en toen zag ik 'n auto staan en
Miesje Rompela, zoals het kind heette, wees de plek aan. De dokter
maakte een vreugdedansje. Het w&s zijn auto. Slordig, maar voor het blote
oog vrijwel onzichtbaar opgesteld tussen de struiken. Het meisje zei, dat
zij „de anderen" even ging halen en holde weg. Harjans begaf zich naar 'n
bungalow die een eindje verder lag en keerde terug met het Jeugdige
echtpaar Kraters, die zich daar schilderend en schrijvend ophield. „Hé,
staat dat wagentje nou hier?" zei meneer Kraters verbaasd, „valt door die
grijsgroene kleur haast niet op, hè? Ik zag het vanmorgen om een uur of
10 aankomenDacht heus dat het van meneer Rompela was."
Harjans startte de motor. „Schakel de ruitenwissers maar uit, Har!"
riep de dokter vrolijk, ,,'t Is droog en 't blijft droog. Jongens, nu de feest
maaltijd! Stap in en
In de verte tekenden zich de schimmen van de familie Rompela af.
Miesje liep voorop; helemaal achteraan kwam meneer Rompela. „Eén
ogenblik, dok," sprak Herlok, „ik vind dat degene die U dit geleverd heeft
óók recht op een plaatsje in de wagen heeft. Laat meneermaar eens
instappen, Harjans!"
Vraag: WIE WORDT DOOR INSPECTEUR HERLOK VERDACHT EN
WAAROM?
•U3dJ3A\ Bjadtno^j jaauaui
do Bui^uapjaA ap ^(ijauua^ (iq appAt BuiJBpfjaA
tifiz *uaqqaq pjaauoipunjaB jaiu Bijpjs saassiM
ap uapnoz 'uaraoquBB uaiz pcq inn oi u38b/a ap
'M SIY iuoz 3P U33HDS sua6jora S4 jbbjaj -apua6aj jaq
uaoj 'pjaaqjBda6 (jsbbqjaao jbbqqfijq ua) }sjbb[ jaq
snp sbav ojns 3q '6upjjaav ui sjassiMuapai ap qastj
-BraoinB uapBJi 'joioui ap uba uajJBis jjg -sj3}bj)j :pjoo/A}uy
Advertentie
bliksemende zwenkingen, het foutloos
kantelen en wervelen probeer te be
schrijven, die levende massa, geleid
door één instinct, onnaspeurlijk voor
ons en onbegrijpelijk.
We weten al veel van de vogels,
van hun verre tochten hun
broedgewoonten, hun eigenaar
digheden. Maar wat drijft deze dieren,
wanneer ze zonder een hapering uit
hun gesloten formatie uiteenvallen tot
lange onregelmatige lijnen, die naar
alle windstreken uitwaaieren? Wat be
zielt ze, terwijl ze in een wilde zwaai
elkaar ontmoeten, om eendrachtig ver
der te zwieren? Waarom vliegen er
spreeuwen met hen mee, eveneens
foutloos de grillige figuren mee-be-
schrijvend? En wie of wat geeft het
sein, dat ze alle na een halsbrekende
salto mortale op het weiland te plet
tergeen nood! alle voetjes keurig
aan de grond, geen vleugel die beweegt,
geen geluid
Het lijkt wel een ernstige zaak, een
plechtige bijeenkomst, waar alleen on
geschreven wetten gelden. Waarom?
Waartoe? Waarheen? Alleen dit laatste
is de mens bekend. Naar het waarom
kan hij slechts gissen. En dat is per
slot van rekening maar goed ook. Hjj
hoeft niet alles te weten
Advertentie
't Is «en kwestie
van kiinnen
Want wie wil kan lekker koken.
Als U tenminste Maizena Duryea
gebruikt - het ideale bindmiddel
voor groenten, soepen en sausen.
KOEKJESVLA
Onder de zonnebloemgezichten en
reikend tot halverwege hun stelen,
polsdik en als schuurpapier zo ruw, op
de tweede verdieping dus van onze
tuin, staan de herfstasters als een
brede penseelstreek van warm karmijn
op het heldere groen der chrysanten.
Onze tuin is in deze dagen een palet,
waarop de meest gedurfde kleuren el
kaar verdragen, veel geel, veel paars
en rood het meest. Wonderlijk, zoveel
soorten rood de natuur geeft. Rood
zijn de geraniums, die schitterende
bloemen van Mexicaanse origine, rood
is de Oostindische kers. drager van
felle kleuren, haast de mooiste onder
de tuinbloemen. Rood zijn de flox en
de late roos, rood is ook de hemelsleutel
met schermen, waarop vele vlinders
azen. Want vlinders zijn er in de
herfsttuin en wel de mooiste onder de
kapellen. De donkere atalanta met
vlekken als witte cijfers op de vleugels,
de warm-bruine dagpauwoog en het
rossigbruine vosje.
Ook vertoont zich nog het citroentje,
een prachtige dagvlinder, zacht groen
en wit met fijn rode stippen.
Gamma-uil is de naam voor de
schemering-vlinder, fluweelgrijs
van kleur, die ook bij volle zon
neschijn zijn rusteloze en vluchtige be
zoeken afsteekt bij de floxen, maar
met zo'n haast, dat hij niet eens de
rust neemt, z'n vleugels stil te houden.
Doet hij dat wel even, dan zien we de
oorsprong van zijn naam, nl. een wit
figuurtje op de vleugel in de vorm van
krow! weg zijn ze alweer, hun ru
moerende stemmen klinkend van ver.
De tuin ligt weer stil en in de stilte
hoor ik nog duidelijker het jodelen der
spreeuwen, die blijmoedig hun reper
toire afzingen van de wulp, de grutto
en de wielewaal. Met er tussendoor een
zachte reigerschreeuw.
De kieviten koppelen al geruime
tijd! Ook zij zijn door de onrust
besprongen. Hun plicht is ver
vuld, werk aan de winkel is er niet
meer in het lage natte land. De kinde
ren zijn groot en de deur uit. Het zijn
al flinke vogels geworden, net zo stevig
op de benen als vader en moeder, maar
grijsbruin van vleugeldek, in plaats
van het iriserend groen en zwart bij de
oudjes. Vanmorgen hebben we naar ze
staan kijken, terwijl ze in groepen van
honderden, zwart en wit en bruin, wa
ren neergestreken op een aantal aan
elkaar grenzende weilanden.
Eerst een stippen- en vlekkenpatroon
van ruggetjes en snavels, allemaal in
dezelfde richting gepriemd en dan als
bij toverslag een „rush" omhoog, een
vogelleger, dat zich de lucht inwerpt,
maar beheerst en in volkomen orde.
Dat wordt dan een spel van vleugels,
een vliegspel, geluidloos en gracieus
maar zo gevarieerd van lijnen en vor
men en in zo'n prachtige opeenvolging
van neerstoten, omzwenken en weer
omhoog veren, al die honderden li
chaampjes tegelijk, dat wij als toe
schouwers er sprakeloos van bewonde
ring naar bleven kijken. Mijn
maar een lui en log ding, terwijl ik de
prikker. De boter of margarine licht
bruin laten worden en het vlees er aan
alle kanten doorwentelen. Onder ge
regeld keren de rolletjes bruin bakken.
Een scheut water toevoegen en de rol
letjes gaarstoven in nog ongeveer 25
minuten.
Gestoofde makreel
De makreel schoonmaken m van
binnen en van buiten goed wassen. De
vis laten uitlekken en inwrijven met
zout.
De paprika doormidden snijden en
het binnenste met het zaad eruit ne
men. De paprika in repen snijden. De
ui schoonmaken en in stukjes snijden.
De boter, margarine of olie warm laten
worden. Paprika en ui, tomatenpuree
en laurierblad toevoegen en ongeveer 10
minuten zachtjes verwarmen. Een
scheut water erbij schenken en aan
de kook brengen.
De makreel in de saus leggen en in
ongeveer 10 minuten zachtjes gaar
laten worden in de gesloten pan.
Kokkie heeft de melk al gekookt en
Dolf de custard al met iets koude melk
tot een papje geroerd. Zo, nu het papje
maar bij de melk en een minuut door
laten koken. Zacht vuur, hoor! Dan de
suiker erbij.
Waar is de vla-schaal? Geef maar
eens hier. Is de vla niet te heet, dan
gieten we die over de koekjes. Hier en
daar nog een stipje Jam enklaar
ls het!
De mieren hebben in hun ingewikkelde maatschappijen
allerlei instellingen in het leven geroepen die de bewoners
moeten beschermen tegen ongeregeldheden. Zo staat er in
geval van brand altijd een brandweerkorps gereed om in
te grijpen. Hoe doortastend de mieren die langs drukke
wegen wonen in hun optreden zijn, heeft men kunnen
vaststellen, toen men in zo'n nest eens een brandende
kaars neerzette. Doelbewust klom meteen een legertje
mieren naar boven. Ze zijn allemaal uitgerust met een
zuurreservoir waarvan de inhoud het bekende mieren-
zuur met grote kracht uitgestoten kan worden. Die
spuitinrichting dient vooral om vijanden en ongewenste
vreemdelingen op een afstand te houden, maar we zullen
zien, dat de mieren er ook wel degelijk een brand mee
kunnen blussen. Toen de voorste gelederen de rand van de
kaars bereikt hadden, namen ze de houding aan, die hen
in staat stelt krachtig te spuiten. Eindelijk begaf de vlam
het. waarna de spuitgasten voor alle zekerheid de pit nog
met hun kaken bewerkten zó grondig, dat er niets van
overbleef! Hoe reageren nu de mieren, die midden in het
bos leven op een dergelijk gevaar? Lang niet zo heftig als
hun ervaren soortgenoten aan de kant van de weg! De
brandweerlieden, die bijv. een gloeiende sigarenpeuk
onschadelijk moeten maken, zijn zo opgewonden, dat ze
er niet in slagen het vuur te doven. Ze raken totaal over
stuur van de hitte die de as uitstraalt, links en rechts
worden bevelen gegeven, eneen paniek is al niet meer
te vermijden. Onbeheerst bestormen de mieren de „vijand"
spuiten vervolgens wat in het wilde weg. Van samen
werking, zoals bij de geroutineerde „weggebruikers", is
helemaal geen sprake.
Onze zonnebloemen hebben bezoek
gehad, vanmorgen in alle vroeg
te, terwijl de jonge mistige dag,
nog in grijze kamerjas, nauwelijks
goed wakker was. Zijn het eigenlijk
nog wel zonnebloemen, die geknakte
geelbruine hoofden op een magere ste
lehals met krachteloze, hoewel steeds
nog indrukwekkende bladeren?
Op het groezelige geliggroen van hun
uitgedoofde schijven is het leven ver
stild. Weken lang is het daar bezoek
geweest van 's morgens vroeg tot laat
in de middag, een continubedrijf van
insekten, die er hun arbeidsterrein
hadden. Speciaal de hommels, die ha
rige Ezau's onder het insektenvolk, die
onvermoeibaar op hun honinggeurige
vliegveldjes neerstreken, erop rond-
beenden met hun 6-tal harige pootjes
en weer gestegen voor een volgende
landing bij een buurvrouwzonnebloem.
Gezellige dieren, die hommels. Als je
heel dicht bij ze ging staan, zag je
hun zwartglimmend slurfje, hun zuig-
werktuig, waarmee ze onverdroten
diepboringen verrichtten op hun bijna
verticaal hangende voedselbron.
Dat is nu zo ongeveer afgelopen.
Een enkel diertje, zwart-wit-licht-
bruin geringd, zie ik nog traag rond
draaien op de verdorde schijfbloempjes,
maar van harte gaat 't niet meer. De
ochtendmist verlamt hun activiteit, de
herfst is voor deze brommers de tijd
van gaan, anders gezegd: vóór de win
ter zich meldt, zal het hele hommel
volk zijn gestorven, met uitzondering
van één koningin, de stammoeder of
tewel de moer. Deze zal op een vorst-
vriJ plaatsje in win terverdoving het
moeilijke jaargetijde doorbrengen zich
niet bewust van de belangrijke taak,
die haar het komende Jaar wacht, na
melijk het opbouwen van een nieuw
hommelvolk in een nieuw nest.
En toch bezoek vanmorgen op de
oude zonnebloemkoppen? Ja, van
een vogel, groengrijs met gele
vleugelranden en als vink kenbaar aan
zijn dikke kegelsnavel. Het was een
wijfjesgroenvink of groenling die, ge
lokt door de zetmeelrijke pitten, met
veel vleugelgeklepper probeerde zich
staande te houden op de harde ver-
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
door
Sjouke van der Zee
dorde omwindselbladeren. Het lukte
werkelijk, hoewel een vink geen acro
baat is, en daar hakte de forse snavel
in de overvloed of peuterde voorzich
tig een voor een de begeerde lekkernij
uit het prachtig symmetrische patroon
van de gedekte tafel.
de bekende Griekse letter. Anderen
zien er een wapen in, vandaar de twee
de naam „pistooltje".
Om de zomerse sfeer van deze
herfstdag te versterken, is er
overal om ons heen nog vogel
geluid. Het lijkt op het ogenblik zelfs,
of alle vogels van welde en moeras ln
onze eikeboom elkaar „rendez-vous"
geven. Maar ik weet wel beter! Het
concertseizoen is eind september im
mers ten einde. Een tjiftjaf laat zich
als bij vergissing nog wel even horen,
maar 't gaat niet meer van harte.
Wie zijn dan die zangers van de late
zomer, de vroege herfst? Wel, de
spreeuwen, wie anders! De vlier heb
ben ze leeggeplunderd, op de straat
stenen hebben ze hun paarsrode schil
derijtjes gedeponeerd en nu zitten ze
in de eik, goed verborgen in het groene
loof, te getuigen van hun onverwoest
baar optimisme. En dat doen ze in
zeer melodieuze samenspraken, een ge
animeerd gebabbel, waarin vele vogel
geluiden doorklinken.
Ik hoor (maar in miniatuurue
wulp uit het moerasje op de heide ver
buiten de stad, ik herken de tureluur
en de schorre kraai van de kievit en
ook de wielewaal wordt zacht en glas-
zuiver gefloten.
Tjak, tjak, tjak! nee, flat is geen
spreeuwengedoe, dit zijn echte kraaien,
laag overvliegend in slordige groepen
van twintig, dertig, torenkraaien of
kauwtjes en grotere roeken, kenbaar
aan hun basgeluid en de als vingers
uitstekende vleugelpennen. Wat moet
dat boven de huizen en waarom dat
roepen over en weer? Is de onrust
jullie al in de leden geschoten, is dit
het begin van je zwerverbestaan de
lange, lange winter? Tjak, tjak, krow-
Mammie heeft wel 2 handen vol
oude koekjes over en die toveren wij
nu om in een lekker toetje! Nog een
paar eetlepels frisse jam, 2 volle eet
lepels custard, 2 eetlepels suiker en V2
liter melk staan klaar.
Allemaal meehelpen de koekjes met
Jam te bestrijken en op de bodem van
de vla-schaal te verspreiden. Zijn ze
erg kruimelig, dan maar zo in de
schaal verspreiden en de Jam erover
heen.
Het voorlichtingsbureau voor de voe
ding meldt
We eten deze week nog niet alleen
stevige winterkost, al komt de erwten
soep even om de hoek kijken. Weet u
dat het in vele gevallen niet nodig is
om 's winters extra „vet" te koken en
te eten'
Wij wapenen ons tegen de kou door
de kachel aan te steken en door ons
warmer te kleden. Aan een extra dikke
onderhuidse vetlaag hebben de mees
ten van ons daarom heus geen behoef
te Misschien alleen zij, die de hele
dag in de kou buitenshuis doorbrengen.
Zondag:
Selderijsoep. Kalfs- of varkenstong,
aardappelen, snij- of sperziebonen,
gesmolten boter of margarine vruch
tensla.
Maandag:
(Tong-bouillon). Andijviestamppot
met een rest tong (en geraspte kaas),
yoghurt met blokjes peer.
Dinsdag:
Gehakt, aardappelen, bieten, vanille-
rijst.
Woensdag:
Erwtensoep met roggebrood, appel-
pannekoekjes.
Donderdag:
Gestoofde makreel, aardappelen of
rijst, groene kool, fruit.
VrUdag:
Gekookt ei, gebakken aardappelen,
slaatje van knolselderij met wortel,
chocoladevla.
Zaterdag:
Varkensrolletjes, aardappelen, knol
raap, havermoutpap.
Tong wordt gekookt in ruim water
met zout en wat kruiden (b.v. ui, foelie,
tijm) en geeft een heerlijke bouillon.
De kooktijd van kalfstong is ongeveer
1% uur, van varkenstong ongeveer 3/4
uur. De tong kan het gemakkelijkst
ontveld worden wanneer hij nog warm
is. Het vlees van de tong zelf wordt in
mooie schuine plakken gesneden, het
vlees van het keelstuk is minder
ooglijk en kan tot een ragoüt of tot
croquetjes worden verwerkt of in een
schotel of stamppot.
Voor de andijviestamppot kan de an
dijvie rauw of gekookt door de aardap
pelen worden gemengd. Hebt u een
restje kaas, dan kunt u dat met het
overgebleven vlees gerust in de stamp
pot kwijt. De smaak zal er zeker niet
minder van worden, vooral niet als u
de geraspte of fijngesneden kaas pas
op het laatst toevoegt.
Zorgt u er voor, dat u voldoende
groente in de erwtensoep meekookt,
b.v. prei, ui, knolselderij, bladselderij
en peterselie. Niet te veel wortel nemen,
dat maakt de soep wat zoet.
Makreel is vooral lekker wanneer hij
met iets zuurs wordt gestoofd, zoals
azijn, citroensap of tomaat.
Voor een slaatje van knolselderij en
wortel is een kleine selderij knol vol
doende. Hij wordt rauw geraspt en
vermengd met de eveneens rauw ge
raspte wortel. Aangezien selderij gauw
verkleurt, is het raadzaam eerst het
slasausje te maken, daarboven de sel
derij te raspen en de groente bij beetjes
door de saus te scheppen.
Recepten (voor 4 personen)
Varkensrolletjes
4 dunne magere of doorregen var
kenslapjes, 4 middelmatig grote zure
of zoetzure augurken, zout. peper of
nootmuskaat, boter of margarine.
De lapjes inwrijven met zout en pe
per of nootmuskaat. Om iedere augurk
een lapje rollen en het vlees bijeen
houden met een draadje of houten
