IEMCO
FOR
LE
iw
Zege voor Verwoerd: Zuid-Afrika
wordt eind 1961een republiek
POLITIES ALARISSEN
(NOG) NIET OMHOOG
Géén extra - leveranties
van V. S. aan Indonesië
WEERBERICHT
meubelen
Nationale partij kreeg 75. 000
stemmen meer dan de oppositie
Minister Luns bepleitte weer
landingsrechten voor deKLM
schildersverven,
ladders en
schildersgereedschappen
Leidse verfhandel „de Valk'
Nu iedereen TV!
EDLY-RADIO SERVICE
(Stee/ Qïïeu ws
Opgericht 1 maart 1860
VRIJDAG 7 OKTOBER 1960
No. 30170
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
De Zuidafrikaanse Nationale Partij van premier Verwoerd heeft in
het referendum over de vraag of Zuid-Afrika een republiek moet wor
den een zij het „betrekkelijk geringe overwinning behaald. Vol
gens het onofficiële resultaat van de woensdag gehouden stemming,
waaraan alleen de ongeveer 1.800.000 blanke kiesgerechtigden mochten
deelnemen, spraken 850.724 kiezers zich uit voor de republiek, terwijl
774.607 kiezers te kennen gaven, dat zij de huidige toestand, waarin
Koningin Elizabeth van Engeland als staatshoofd wordt erkend,
bestendigd willen zien. De voorstanders van een republiek kregen der
halve een meerderheid van 76.117 stemmen.
Kleine meerderheid
De Nationale Partij, die sinds 1948
aan de macht is, beschikt in het land
zowel als in het parlement over slechts
een kleine meerderheid. Haar aanhan
gers wonen over het algemeen op het
platteland, terwijl de stadsbewoners ge
meenlijk hun stem geven aan de Ver-
In januari voorstel
in het parlement
Na deze volksraadpleging zal de rege
ring in de volgende fase beslissen, of
zij de republiek zal laten uitroepen door
het parlement. Premier Verwoerd zou
vanavond een radiorede houden. Men
verwacht dat hij dan zijn verdere plan
nen bekend zal maken. Vóór het refe
rendum had de eerste-minister meege
deeld, dat de regering in de komende
parlementaire zitting in januari voor
stellen zal doen om de weg naar een
republiek te effenen. Het zou volgens
hem echter nog wel tot het eind van het
volgend jaar kunnen duren, voordat een
besluit ten uitvoer wordt gelegd.
De Nationale Partij, die vrijwel alle
Afrikaanders Afrikaans-sprekenden
van Boerenafkomst onder haar aan
hang telt, had als haar voornaamste
tegenstandster de Verenigde Partij, die
in meerderheid bestaat uit mensen van
Britse afkomst. Deze partij is tegen het
uitroepen van de republiek, omdat dit de
mogelijkheid inhoudt, dat Zuid-Afrika
buiten het Britse Gemenebest komt te
staan. Zij noemde het referendum een
poging om de aandacht van het volk af
te leiden van het dringende rassen
vraagstuk.
Ferhat Abbas laat
het masker vallen
Beroep op de Sovjet-Unie
Premier Ferhat Abbas van de „Voor
lopige Algerijnse regering" heeft gister
avond een beroep op de Sovjet-Unie ge
daan, „het lijdende Algerijnse volk" te
helpen bij het verkrijgen van onafhan
kelijkheid. Hij sprak op een receptie van
de Tunesische ambassadeur in Moskou,
waar hij eerder op de dag uit Peking
was aangekomen.
In antwoord op een rede van de
Sovjetrussische vice-premier Kosy-
gin zei Abbas, dat het geen toeval
was, dat de vertegenwoordigers
van de voorlopige Algerijnse rege
ring zich in de Russische hoofdstad
bevonden. „Wij zijn hier omdat
naar onze mening de wereld thans
verdeeld is in twee kampen, het
kamp van de imperialisten en het
kamp van de vrede. Het Algerijnse
volk weet, dat Moskou in het kamp
van de vrede ligt".
Abbas deelde mee, dat hij drie dagen
in Moskou zou blijven.
President De Gaulle heeft te La Tour
du Pin een toespraak gehouden, waarin
hij met betrekking tot Algerije zei, dat
Frankrijk zich noch door de V.N., noch
door de opstandelingen de wet zal laten
voorschrijven. De organisatie van de
V.N. vindt hij „gedegenereerd tot een
soort permanent schandaal".
Wij willen Europa één maken, aldus
de Franse president, maar wij willen
daarbij onszelf blijven, onze ziel en onze
vrijheid van handelen behouden.
Vandaag zou De Gaulle in Grenoble
het woord voeren. Verwacht werd, dat
hij een nieuwe poging zal doen een einde
aan de strijd in Algerije te maken en
zijn mening zal geven over andere be
langrijke aangelegenheden, zoals de
atoombewapening.
De Zwitserse politie heeft gisteravond
in Genève Francis Jeanson aangehou
den, die vorige week op beschuldiging
van steunverlening aan de Algerijnse
opstandelingen in Parijs bij verstek tot
tien jaar gevangenisstraf werd veroor
deeld. Enige weken geleden had de Zwit
serse regering Jeanson de toegang tot
het land ontzegd, omdat zijn activiteit
ten gunste van de Algerijnse verzets
beweging in strijd met de neutraliteit
van Zwitserland werd geacht.
IETS LAGERE
TEMPERATUREN
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond
Veranderlijke bewolking met hier en
daar enkele buien en in de nacht en
ochtend op enkele plaatsen mist. Iets
lagere middagtemperaturen. Matige tot
zwakke veranderlijke wind.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
8 OKTOBER.
Zon op: 6.52 uur; onder: 18.02 uur.
Maan op: 20.12 uur; onder: 10.34 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.09 en 17.27
uur.
Laagwater te 1.07 en 13.17 uur.
(Dit blad bestaat uit 24 pagina's)
enigde Partij. Op grond van het kies
stelsel worden de plattelandsdiètricten
bevoordeeld boven de stadsdistricten.
Ter gelegenheid van de herdenking
van het feit, dat de Unie van Zuid-
Afrika vijftig jaar bestond, had dr. Ver
woerd in juni een beroep op de Engels
sprekende Zuidafrikanen gedaan om
met de Afrikaans-sprekende samen te
werken bij het instellen van de repu
bliek en deze niet afhankelijk te willen
stellen van de wens van de meerderheid.
Ingeval van samenwerking zou elk con
stitutioneel conflict kunnen worden ver
meden en de twee blanke bevolkings
groepen zouden opnieuw samen het land
kunnen leiden, zo meende de eerste-mi
nister
De uitslag van het referendum bete
kende een groot succes voor het „elek
tronisch brein", dat werd gebruikt door
professor Bleksley van de universiteit
van Witwatersrand. Op grond van de
eerste uitslagen had dit apparaat 24 uur
voordat de voorlopige einduitslag bekend
werd gemaakt, voorspeld dat de repu-
blikeinsgezinden een meerderheid van
75.000 stemmen zouden behalen. Bij de
jongste algemene verkiezingen had het
apparaat een soortgelijke nauwkeurige
voorspelling gedaan.
Het overleg tussen minister mr E. H. Toxopeus van Binnenlandse Zaken
en de politiebonden over herziening van de salarissen van het politiepersoneel
heeft niet tot overleg kunnen leiden.
De besprekingen werden afgebroken, nadat de politiebonden het „onaan
vaardbaar" hadden uitgesproken over de voorstellen van de minister,
Actie naar buiten?
Vanmiddag komt de centrale van po
litieorganisaties (C.P.O.), waarin de drie
vakbonden de Nederlandse, de chris
telijke en de katholieke politiebond, waar
bij 95 procent van het gehele Neder
landse politiekorps is aangesloten
samenwerken, in spoedvergadering bij
een ter bespreking van de vraag of en
welke maatregelen er nu genomen moe
ten worden.
De Nederlandse Politiebond (N.V.V.)
heeft gisteravond reeds in een commu
niqué aan de afdelingsbesturen de si
tuatie uiteengezet. Het hoofdbestuur
geeft daarin zijn oordeel, dat „thans
op de kortst mogelijk termijn naar bui
ten moet worden getreden".
Naar het oordeel van de bond zal dit
het meeste effect sorteren, indien dit
gezamelijk met de andere politiebonden
zou gebeuren. Daarover wordt dus van
middag gesproken.
AANSPRAAK
Volgens het communiqué heeft de
Nederlandse Politiebond alles is het werk
gesteld om te bereiken, dat voldaan
wordt aan de gerechtvaardigde eis, dat
de Nederlandse politieambtenaar het sa
laris krijgt, waarop hij krachtens zijn
functie aanspraak mag maken. „Wij
willen dit in alle openbaarheid brengen
roepen daartoe nu reeds uw steun in.
Zeer lang hebben wij een beroep op
uw geduld moeten doen teneinde niet
het verwijt te moeten incasseren, dat
lichtvaardig met uw belangen is omge
sprongen. Tezamen hebben wij dit kun
nen presteren. Daarom rekenen wij er
nu op, dat de leden gehoor zullen geven
aan hun parool om gezamenlijk op een
voor de politie waardige wijze naar
buiten te treden. Hierover hopen wij
dezer dagen nadere medelingen te doen",
aldus het communiqué van de Neder
landse Politiebond.
NIET AANVAARDBAAR
Het overleg van gistermiddag werd
dus afgebroken, nadat de politievakor
ganisaties verklaard hadden dat de voor
stellen van de minister niet aanvaard
baar waren.
De minister had zich bereid verklaard
zyn aanvankelijk voorstel tot het toe
kennen van een zgn. „inconveniënten-
toeslag" ad. 40 gulden per maand een
voorlopig karakter te geven. Dit in af
wachting van een event, reële salarisver
hoging, die evenwel niet vóór 1 ja
nuari 1962 zou kunnen worden geëffec
tueerd. Op die datum zou dan bekeken
moeten worden of er inderdaad ruimte
zal zijn tot een herziening van de sala
rissen van het politiepersoneel op basis
van het uitgebrachte werkclassificatie-
rapport.
De politiebonden stonden echter op
het standpunt, dat de maandelijkse toe
slag zeker 80 gulden per maand zou
moeten zijn, gezien de aanzienlijke ver
betering welke kortgeleden werd aan
gebracht in de honoraria der mare
chaussees. De minister weigerde echter
verder te gaan dan veertig gulden.
„Het uiterste", zo verklaarde hij. Bo
vendien wenste de minister deze toe
lage niet te zien als een soort voorschot
op de verwezenlijking van het wgrk-
klassificatierapport, maar als een losse
tijdelijke maatregel. De vertegenwoor
diger van de bonden hadden het ver
band als voorwaarde gesteld.
TE LANG - TE RISKANT
Bovendien achten de vertegenwoor
digers van het politiepersoneel de tijds
duur tot 1 januari 1962 veel te lang
en het risico van een mogelijke ruimte
op die datum te groot. De minister
had trouwens al te verstaan gegeven,
dat het wel eens mogelijk zou zijn.
dat er dan voor het politiepersoneel
helemaal geen ruimte zou zijn.
Zo botsten de meningen onverzoen
baar en werd het overleg afgebroken.
Vanmiddag komen de politievakorgani
saties bijeen om hun standpunt te be
palen. Overigens zal er op korte ter
mijn geen resultaat te verwachten zijn.
Morgen vertrekt minister Toxopeus im-
mers naar Nederlands Nieuw Guinea.
En inmiddels hangt ook in de lucht
of het personeel de op 3 september
door de bewindsman toegezegde toelage
van 40 gulden per maand zal krijgen.
Vergoeding schade
van „Plantaziekte"
Het Unileverconcern is deze week be
gonnen met het uitkeren van de schade
vergoedingen, die betrekking hebben op
ziektegevallen in Nederland, welke wor
den toegeschreven aan het gebruik van
„Planta" of een der andere margarine-
merken, waarin de Planta-emulgator
was verwerkt. Tot dusverre werden on
geveer 8000 verzoeken om toezending
van een schadeformulier ingediend, daar
van zjjn er nu ruim 7200 beantwoord.
De schadeclaims zijn over het het al
gemeen niet hoog, zij variëren van 50 tot
100 gulden en betreffen veelal medische
onkosten of extra uitgaven voor hulp in
de huishouding, zaken e.d. Over de wei
nige verzoeken om smartegeld - slechts
een zeer gering percentage - zal in prin
cipe worden beslist door de commissie
schadevergoedingen aan particulieren
(de z.g. „Commissie-Van Vollenhoven"),
een onafhankelijk college van drie voor
aanstaande juristen, waarvan de uit
spraak voor beide partijen bindend is.
Deze procedure zal nog enige tijd vergen.
Schadeloosstelling
van West-Duitsland
aan vluchtelingen
De Hoge Commissaris voor de vluch
telingen van de V.N., dr. Lindt, en de
Westduitse staatssecretaris dr. Carstens
hebben te Bonn een akkoord onderte
kend volgens hetwelk de Duitse Bonds
republiek schadevergoeding ten bedrage
van ongeveer honderd miljoen mark zal
betalen aan vluchtelingen die slacht
offer zijn geweest van vervolging door
de nationaal-socialisten wegens hun na
tionaliteit. Het bureau van de hoge com
missaris te Genève heeft dit gisteren
bekendgemaakt.
Volgens het akkoord zullen vluchte
lingen die wegens hun nationaliteit aan
vervolging bloot hebben gestaan en blij
vend letsel hebben opgelopen, dezelfde
vergoeding krijgen als vluchtelingen die
op grond van him politieke overtuiging
of ras zijn vervolgd.
„Bevoegde bondsautoriteiten" hebben,
aldus de bekendmaking, meegedeeld dat
West-Duitsland in totaal ongeveer hon
derd miljoen mark voor deze groep zal
betalen.
De scheidende hoofddirecteur van
de ANWB, de heer Van Balen,
heeft gisteren in Den Haag gereci-
De heer Van Balen (mid
den) in gezelschap van zijn opvol
ger, de heer A. Blankert (links) en
de oud-minister van Verkeer en
Waterstaat, mr. Atgera.
Besprekingen met
Herter en Dillon
(Van onze Amerikaanse correspondent)
Het bericht over een bespoedi
ging en uitbreiding van de wapen
leveranties van Amerika aan
Indonesië is volkomen onwaar
gebleken. Amerika's militaire hulp
verlening aan Indonesië gaat
gewoon door, maar dat is natuur
lijk geen opzienbarend nieuws.
Nadat het bericht over extra
leveranties, dat uit Indonesische
bron afkomstig was, bekend was
geworden, hebben de Nederlandse
vertegenwoordigers in de Verenig
de Staten terstond informaties bij
het State Department (Buitenland
se Zaken) ingewonnen. Officieel
werd van Amerikaanse zijde aan
minister Luns meegedeeld, dat de
geruchten over grotere en snellere
wapenleveranties van alle grond
ontbloot waren.
De New York Times had gemeld, dat
men aan generaal Nasoetion concrete
toezeggingen had gedaan, toen hij on
langs op het Pentagon (ministerie van
Defensie) bespx*ekingen had gevoerd. Het
is juist dat Nasoetion bij die gelegen
heid de wens te kennen heeft gegeven
de vloot uit te breiden, doch van deze
en andere wensen had men alleen maar
kennis genomen. Beloften heeft men niet
gedaan. In de New York Times werd
gesproken over een mogelijke levering
van enkele landingsvaartuigen. Indien
Indonesië die krijgt, zou dit dus geen
extraatje zijn, doch die militaire steun
zou ingepast moeten worden in het
financiële kader der normale hulpver
lening. Deskundigen zijn van oordeel, dat
dergelijke schepen geen bedreiging vor
men voor Nieuw-Guinea.
Minister Luns, die, voordat hij naai
de Assemblee kwam, eerst vijf dagen
Vader van 14 kinderen
tweemaal overreden
Op de Rijksweg te Laag Keppel is gis
teravond de 51-jarige W. B. van Wessel
verongelukt. Deze was per fiets de
Rijksweg opgereden en werd aangereden
door een personenauto en tien meter
meegesleurd. De chauffeur stapte uit om
het slachtoffer te helpen, maar moest
meteen opzij springen voor een andere
wagen, bestuurd door een Amerikaans
militair. Deze reed nogmaals over het
slachtoffer waardoor de man op slag
werd gedood. Hij was gehuwd ®n vader
van 14 kinderen.
besprekingen heeft gevoerd te Washing
ton, zou vandaag opnieuw voor één dag
naar Washington terugkeren. Daarna
vliegt hij door naar de Antillen en keert
14 oktober te New York terug om een
dag later naar Europa door te reizen.
De Nederlandse minister heeft intus
sen in Amerika wederom krachtig lan
dingsrechten voor de KLM bepleit. Hij
sprak o.a. met Dillon en Herter. Bij alle
topfiguren, op de president na, heeft de
minister thans zijn KLM-pleidooi afge
stoken.
Maar ook andere onderwerpen, zoals
de problemen van de Zes en de Zeven,
De Gaulle's politiek en de NAVO-be-
langen kwamen bij deze gesprekken aan
de orde.
Over De Gaulle en de NAVO waren
de Amerikanen het zeer met het Neder
landse standpunt eens. Ten aanzien van
het samengaan der Zes en Zeven zijn
de Amerikanen, zoals bekend, wat aar
zelend, omdat zij juist in een periode,
waarin goud wegvloeit, bang zijn voor
een eventuele discriminatie tegen de
Verenigde Staten.
Kroesjtsjef wil een
speciale zitting voor
tie ontwapening
Van gezaghebbende zijde bij de V.N.
wordt vernomen, dat Kroesjtsjef voor
stander is van een speciale zitting van
de Assemblee - in het begin van het vol
gend jaar - over de ontwapening. Hij be
twijfelt of dit probleem wel met succes
kan worden aangesneden op de lopende
zitting, wegens de presidentsverkiezin
gen in de Ver. Staten en het feit dat zo
veel regeringshoofden al zijn vertrok
ken. De speciale zitting zou door de re
geringshoofden moeten worden bijge
woond.
Kroesjtsjef heeft het ingewikkelde
ontwapeningsvraagstuk dinsdag met
Macmillan besproken. Zij bespraken, zo
wordt van gezaghebbende zijde verno
men, de mogelijkheid het probleem door
technici en politici afzonderlijk te laten
bestuderen, maar overeenstemming hier
over werd niet bereikt.
Macmillan is gisteren uit New York in
Londen teruggekeerd. MacMillan zei dat
het afgelopen deel van de bijeenkomst
van d Ver. Naties „de meest dramati
sche en bijzondere zitting sinds de op
richting" is geweest. „Ik geloof dat niet
alles is gegaan zoals Kroesjtsjef het wil
de. Hü dacht dat hij de zaak zou kun
nen overdonderen en alle touwtjes in
handen zou hebben, maar hij heeft zich
teveel laten gaan".
Gevraagd of hij zich na zijn bespre
kingen met de Sovjetrussische premier
hoopvoller voelde dan na de mislukking
van de Parijse topconferentie antwoord
de Macmillan „ja". Hij wilde zich ech
ter niet uitlaten over de mogelijkheid
dat in het komende voorjaar een nieu
we topconferentie wordt gehouden. Wel
Hulppolitie voor
West-Berlijn
Het stadsbestuur van West-Berlijn
heeft gisteren bekendgemaakt dat het
van plan is een vrijwilligerskorps van
500 man in het leven te roepen, dat de
politie moet bijstaan in geval van nood.
Met de opleiding van de eerste 50 man
is men al begonnen.
Devrijwilligers moeten in noodgeval
len officiële gebouwen, bruggen en an
dere belangrijke stadscentra bewaken.
Men moet hun taak zien als een onder
deel van de „verdediging tegen moge
lijke, door de communisten uitgelokte
relletjes".
NEW YORK TIMES NOEMT
SOEKARNO EEN DICTATOR
De New York Times heeft vandaag
president Soekarno een dictator ge
noemd. Het blad schrijft, dat het doel
van de Amerikaanse militaire hulp aan
Indonesië ongetwijfeld bedoeld is om te
voorkomen dat dit land te veel afhanke
lijk van de Sovjet-Unie wordt. Deze
steun kan echter niet de volledige goed
keuring van Soekarno's regeringsstelsel
en diens internationale politiek inhou
den, zo meent het blad. „Laten we geen
illusies hebben over hetgeen wij doen.
Soekarno's beginsel van eenstemmig
heid vertoont niet de minste gelijkenis
met wat wij in de westelijke landen be
schouwen als democratie", aldus de New
York Times.
Advertentie
Het best gesorteerd In:
LAMMERMARKT 3 - LEIDEN
Verkoop uitsluitend engros.
TELEFOON 33909
Vertrouw de levering van een RADIO of TELEVISIETOESTEL
toe aan een firma met:
Ervaring Vlotte service Ruime sortering
Aan deze eisen voldoet
Het adres voor PHILIPS RADIO TELEVISIE
NIEUWE RIJN 30—32 TELEFOON 24244*
Advertentie
Kom in Kempkes' Meubeltoonzalen
te AmsterdamOude Schans 73-75-
77, tel. 020-222166, of te Wad-
dinxveen de prachtige collectie For
mule meubelen bekijken. U bent er
hartelijk welkom!
Op aanvraag zenden wij u graag de grote
Formule catalogus gratis ter inzage.
zei hij dat zal moeten worden onder
handeld over enkele belangrijke kwes
ties die in Parijs niet aan de orde kwa
men. „Ik hoop dat wij in staat zullen
zijn hiervoor een bijeenkomst te beleg
gen. Ik ben bijzonder hoopvol gestemd.
Ik geloof dat de Russen ermee zullen
instemmen".
Graetz, Grundig, Telefunken,
Saba, Schaub-Lorenz
43 cm. tegen de fantastische
prijs v.a. f 495.—
53 cm. v.af695.
Fabrieksnieuw, aflevering in gesloten
verpakking.
Volle garantie.
VOOR BETERE SERVICE
MORSSTRAAT 20 -
LEIDEN
TEL. 3397S
Uit Het Leidsch Dagblad van
8 October 1860:
Eenigen tijd geleden heeft
zich te Londen een vereeniging
gevormd, om brieven of pakjes
door middel van hellende bui
zen van eene gedeelte der
stad naar het andere te doen
glijden en alzoo zonder tus-
schenkomst van personen of
vervoermiddelen te verzenden.
Die maatschappij heeft hare
werkzaamheden begonnen met
het leggen der buizen.
