ONBEHOUWEN KROESJTSJEF IN VN-VERGADERING OVERSTEMD Openbreken C. A.O. niet verenigbaar met beleid Donderende ovatie voor de secretaris-generaal die weigerde af te treden op bevel van Moskou „Gij allen zijt mijn rechters", aldus verklaarde Hammarskjöld WEERBERICHT Waken tegen toonbeweging 138 miljoen voor loonsverhoging van het overheidspersoneel Shobu leuws Opgericht 1 maart 1860 DINSDAG 4 OKTOBER 1960 No. 30167 DAGBLAD Directeur: E. A. E. van Dishoeck Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f750 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 (Van onze Amerikaanse correspondent) Een groot man heeft gisteren in de Verenigde Naties gesproken: het was niet Kroesjtsjef, die alweer vijftig minuten aan het woord kwam, het was niet Nehroe wiens subtiele rede eigenlijk tegenviel, maar het was de man, die zich subliem verdedigde tegen een zeer persoonlijke aanval van de Russische premier en die daarom herhaaldelijk en langer dan wie ook toegejuicht werd. De tien minuten durende verklaring van die man, Dag Hammarskjöld, was de meest ontroerende en tegelijk de meest mannelijke speech van deze aan opwinding zo rijke periode. In de ochtendzitting had Kroesjtsjef gisteren aan Op zulk een openlijke verklaring van wantrouwen moest geantwoord worden. Het gerucht deed toen de ronde, dat Hammarskjöld zou wijken voor de druk en zou aftreden. Toen de Assemblee 's middags een half uur te laat begon, heerste er in de zaal grote spanning. Met krachtige stem zonder theatraliteit deelde Ham marskjöld zijn historische beslissing mede: niet alleen de Sovjet-Unie kon zyn rechter zijn in deze zaak, „gij allen zijt mijn rechters", riep hij uit en vervolgde: „Laten zij, die weten wat de Verenigde Naties gedaan hebben en nog doen in Kongo, hun oordeel uitspreken over onze daden. Laten zij oordelen, die geen doel einden nastreven die alleen voor henzelf van voordeel zijn". door zich te beroepen op het recht van antwoord. Een groot deel van de speech was tegen Hammarskjöld gericht, doch tevens nam hij de kans waar om te doen blijken, dat hij geen heil zag in een ont moeting met Eisenhower. By zijn oppo nent zou niet de wil aanwezig zijn tot een akkoord te komen. De ontwapening is steeds Kroesjtsjefs hoofdthema. Een oorlog met kernwapens dreigt, indien er geen einde komt aan de bewapenings wedloop. Daar kunnen ook Kroesjtsjefs tegenstanders het mee eens zijn. Maar Kroesjtsjef gebruikt dat vernietigings gevaar als een soort hefboom om de Hammarskjöld verweten altijd vooringenomen te zijn tegen de communistische staten en altijd samen te werken met de imperialisten. Ham marskjöld zou volgens Kroesjtsjef een nieuw juk opleggen aan Kongo en indien de secretaris-gene raal thans niet de moed zou bezitten af te treden, zou de Sovjet-Unie daaruit haar consequenties trekken Laatstgenoemde frase wordt in V.N.-kringen uitgelegd als een dreiging dat de Sovjet-Unie in dat geval Hammarskjöld zou negeren, zou dood verklaren, zoals men met Trygve Lie heeft gedaan. eigen Wensen in vervulling te doen gaan. Hij pleegt een soort kernbomchantage. Hij zegt bijvoorbeeld dat er in plaats van een secretaris-generaal een drieman schap moet komen, want anders kun nen wij geen ontwapening doorvoeren. Na de ontwapening zou namelijk een „Jongetje dat zijn pap niet wil eten" De organisatie van de Verenigde Na ties zou machteloos worden indien de uitvoerende macht werd verzwakt, zo vervolgde hij. Dat de Sovjet-Unie het onmogelijk scheen te achten verder met hem samen te werken, zou een goede reden kunnen zijn om af te treden. Maar de Sovjet-Unie heeft tevens verklaard geen andere' secretaris-goneraal te wil len aanvaarden, doch in plaats daarvan een driemanschap. Zulk een triumviraat zou volgens Hammarskjöld een krachtig uitvoerend beleid onmogelijk maken. Vandaar dat hij verklaarde niet het recht te hebben de organisatie aldus te verzwakken. De verantwoordelijkheid ge bood hem te blijven! Op dat moment brak een applaus los, zoals dit nog niet in de Assemblee weer klonken heeft. Kroesjtsjef en Gromyko begonnen zoals gebruikelijk op de tafel te beuken. Kroesjtsjef probeerde zelfs iets te roepen, doch niemand verstond hem. Eindelijk werd het weer stil, maar Kroestsjef dreinde nog door. Dat was voor de zaal aanleiding hem nogmaals met applaus te overstemmen! Ham marskjöld zette daarop zijn verklaring voort. Kroesjtsjef had zich afgevraagd of de secretaris-generaal de moed zou hebben af te treden. Het antwoord was: „Het is heel gemakkelijk om te buigen voor de wensen van een grote mogend heid, het is iets anders weerstand te bie den'. Zijn conclusie was: „Ik zal op mijn post blijven gedurende mijn ambtster mijn". Vele delegatieleden, en zelfs veel jour nalisten, stonden van hun zetels op. Het applaus kwam bijna niet tot bedaren. Kroesjtsjef dreunde nog steeds met zijn vuisten, maar langzamer alsof hij er moe van werd. Iemand naast mij maakte de oneerbiedige opmerking: „Net een jonge tje, dat zijn pap niet wil eten". Onvergeeflijk Toen het eindelijk stil was geworden, kreeg Janos Kadar van Hongarije het woord voor een rede in het algemeen de bat. Velen verlieten de zaal, sommigen uit protest, doch de meesten toch wel licht omdat men tien minuten van grootheid had doorleefd en even op adem moest komen. Deze minuten wa ren des te meer indrukwekkend, omdat zij volgden op weken, waarin de propa ganda helaas al te zeer heeft gedomi neerd. Een heuglijk feit is het ,dat Ham marskjöld zich niet heeft laten wegblaf- fen. Voor de Verenigde Naties is dit on getwijfeld de beste beslissing. Elke an dere oplossing zou slechter geweest zijn dan deze. Maar niettemin is de positie van Hammarskjöld door deze botsing met de Sovjet-Unie aanmerkelijk ver zwakt. Dit is niet de schuld van de se cretaris-generaal. Maar de Sovjet-Unie plus de satellieten zullen hem nooit ver geven dat de organisatie van de Ver. Na ties hun de voet dwars heeft gezet bij hun communistische penetratiepoging in het hart van Afrika! Kernbomchantage Kroesjtsjef had 's ochtends kans ge zien weer een „flinke" rede te houden MEER WIND De Bilt verwacht van heden- tot morgenavond: Half tot zwaar bewolkt met tijdelijk regen. Aanvankelijk zwakke tot matige, later matige tot krachtige wind uit zui delijke richtingen. Iets minder zacht. (Opgemaakt te 11.15 uur). 5 OKTOBER Zon op: 6.47 uur; onder: 18.09 uur. Maan op: 18.42 urn-; onder: 7.08 uur. Hoogwater te Katwijk te 3.14 en 15.36 uur. Laagwater te 11.28 en 23.48 uur. Dit blad bestaat uit 24 pagina's. VN-leger moeten worden gevormd en dat mag niet gecommandeerd worden door een man als Hammarskjöld. Of om een ander voorbeeld te noemen: China moet beslist lid van de Verenigde Naties wor den, want zonder China is geen ontwa pening mogelijk en dus dreigt zonder China weer vernietiging. De rede van Kroesjtsjef klonk vrij rus tig, doch zy bevatte toch allerlei dreige menten. Indien de Veiligheidsraad ei het VN-secrctariaat de kwesties oplos sen in het nadeel van de communisti sche en neutralistische staten, zo Kroesjtsjef bijvoorbeeld, dan zouden die staten op eigen kracht moeten vertrou wen om hun belangen te verdedigen. Men kon zich afvragen of dit zou bete kenen dat de Sovjet-Unie door zou gaan zich te mengen in de kwestie-Kongo, in dien Hammarskjöld en de Veiligheids raad zich tegen buitenlandse inmening zouden blijven verzetten. Slot pag. 2 ANTWOORD VAN REGERING Dc regering is fot de conclusie gekomen, dat tussentijdse herzie ningen van collectieve arbeidsover eenkomsten in de huidige economi sche omstandigheden en de voor 1961 te voorziene ontwikkeling niet verenigbaar zijn met de cen trale doelstellingen van het rege ringsbeleid. Dit heeft de regering meegedeeld in een brief aan de Stichting van de Ar beid, waarin zij antwoordt op de brief, die de Stichting haar vorige week heeft gezonden over het loonbeleid. In de door prof. De Quay onderte kende brief staat o.m.: „Met uw bestuur is de regering van mening, dat op grond van het begin sel van de contractsvrijheid het mogelijk moet worden geacht een tussentijdse herziening in collectieve arbeidsovereen komsten aan te brengen". Ondergraving De regering vervolgt: „Dergelijke herzieningen mogen er echter niet toe leiden, dat de waarden gelegen in het instituut van de C.A.O. zouden worden aangteast, waardoor de maatschappelijke betekenis daarvan zou worden ondergraven. Daarnaast dienen partijen, betrokken bij een C A.O., als mede de toetsende instanties, er ern- tig rekening mede te houden, dat als gevolg van een tussentijdse herziening, ook andere cdntracten op een vroeger tijdstip dan de in die overeenkomsten opgenomen afloopdata aan de orde zul len worden gesteld. Een en ander zou tot gevolg kunnen hebben dat de ge wenste spreiding in de tijd wordt ge- frusteerd en een ongewenste schoksge wijze loonontwikkeling optreedt. Dit geldt in bijzondere mate in een periode, waarin spanningen in het economisch leven optreden". „Nu in ons economisch leven, mede als gevolg van de gunstige exportpo sitie en de plaats gehad hebbende loonsverhogingen zich ernstige span ningen voordoen, dient er naar de opvatting van de regering zorgvuldig tegen gewaakt te worden, dat een nieuwe toonbeweging ontstaat waar door de gunstige resultaten van het gevoerde loon- en prijsbeleid worden aangetast". Geen extra ruimte „De loonontwikkeling in de achter ons liggende maanden waarbij het prijsni veau niet in beweging is geraakt, heeft geresulteerd in een reële welvaartsver betering. In groot-economisch verband gezien daarbij mede in beschouwing nemende de te verwachten arbeidstijd verkorting in niet onbelangrijke secto ren van het bedrijfsleven is er geen ruimte aanwezig voor een extra loon ontwikkeling als gevolg van tussentijdse herzieningen. Uiteraard is hier geen sprake van een loonstop, daar immers de normaal aflopende contracten vol gens de algemene aanwijzing d.d. 31 juli 1959 mogelijkheden bieden voor ver- Burgemeester Van Kinschot was gisteren gul met de haringen in de Leidse Waag. De jeugd genoot er van (zo te zien) hoewel dit goud der zee nog behoorlijk moest wor den ontzout en voor consumptie bereid gemaakt. Maar het feest van de derde oktober was er niet min der om: daarover leest U elders in dit blad uitvoeriger. betering van lonen en andere arbeids- voorwaarden". „Bovenstaande overwegingen hebben de regering tot de conclusie geleid, dat tussentijdse herzieningen van collectieve arbeidsovereenkomsten, in de huidige economische omstandigheden en de voor 1961 te voorziene ontwikkeling niet ver enigbaar zijn met de centrale doelstel lingen van het regeringsbeleid". Maatregelen in vier groepen verdeeld De regering heeft een wetsontwerp in gediend tot wijziging van de begroting van Binnenlandse Zaken voor dit jaar. De wyziging houdt in, dat een bedrag van f. 138.200.000 wordt uitgetrokken voor de kosten van loon- en salarismaat regelen voor het overheidspersoneel. Deze maatregelen vallen volgens de Memorie van Toelichting te verdelen in vier groepen: 1. een verhoging van de salariëring voor het burgerlijke en militaire Rijks personeel, alsmede voor het gemeente lijk politie- en onderwijspersoneel en het personeel van bijzondere instellingen van onderwijs, waarvan de bezoldiging door het Rijk wordt vergoed, te rekenen van 1 april 1960, benevens een uitkering Rechtse betoging in tie Franse hoofdstad De linkse Franse leraar in de filosofie Jeanson, die ervan beschuldigd wex-d de leider te zijn van een ondergrondse or ganisatie van Fransen en Algerijnen, die de Algerijnse opstandelingen hielp, is bij verstek tot tien jaar gevangenisstraf veroordeeld. Ook moet hij een boete van 70.000 nieuwe franken ongevear 52 500 gulden betalen. Voorts werden Jean son zijn burgerrechten ontnomen, terwijl hij gedurende vijf jaar niet in Franrijk mag wonen. Jeanson wist aan arrestatie te ontkomen. Men meent, dat hij zich in Zwitserland ophoudt. Een Algerijn en acht Fransen, die eveneens terecht stonden, werden vrij gesproken. Verscheidene honderden jongemannen hebben gisteravond getracht presidpent De Gaulles ambtswoning in Parijs te bestormen onder het roepen van „Alge rije is Frans", „Schiet de verraders dood" en „Generaal Salan aan de macht". De politie dreef de betogers met behulp van de wapenstok uiteen. Eerder hadden honderden oud-strij ders een betoging naar de Are de Triomph gehouden om te protesteren voor éénmaal aan dit personeel over de periode 1 januari 1960 tot 1 april 1960; 2. de toekenning van extra-salarisan- ciënniteit per 1 januari 1960 aan de groep van burgerlijke Rijksambtenaren, voor wie de salarismaatregel per 1 april 1958 wel geleid heeft tot een verhoging van het maximum van de aan hun rang verbonden salarisschaal, doch niet tot een direct ingaande salarisverbetering. In het ontwerp van wet zijn mede be trokken de kosten van hierop afgestem de maatregelen voor het vergelijkbaar onderwijzend personeel bij het lager on derwijs, het lager nijverheidsonderwijs en het lager landbouwonderwijs; 3. een herziene inpassing in de loon- groepen van de volgens bijlage E van het Bezoldigingsbesluit burgerlijke Rijks ambtenaren 1948 bezoldigde ambtenaren (Rijkswerklieden), voorzover ten aanzien van de door deze ambtenaren vervulde functies, werkclassificatie is toegepast; 4. een verhoging van de premiepercen tages, welke aan de prestatiebeloning van de volgens genoemde bijlage bezol digde ambtenaren is verbonden. Soekarno zal de Gaulle niet bezoeken (Van onze Parijse correspondent) Het bezoek, dat president Soekarno op 6 oktober a.s. aan generaal Charles de Gaulle in Parijs zou brengen is door het Indonesische staatshoofd afgezegd. Soekarno zou Parijs aandoen na zijn terugkeer uit New York waar hij thans de Indonesische delegatie bij de Alge mene Vergadering der V.N. presideert. Over de redenen van deze annulatie doen in Parijs drie lezingen opgeld: a. Soekarno zou de landen van het Bandoeng-blok niet voor het hoofd willen stoten door een visite te brengen aan generaal De Gaulle, die, vanwege de Algerijnse oorlog, op dit ogenblik in de Afrikaanse en Arabische wereld niet bepaald in een geur van heiligheid staat. b. De Indonesische president zou zijn plannen hebben gewijzigd om in New York zijn persoonlijke bijdrage te kunnen blijven leveren aan de debatten over diverse onderwerpen waaronder Algerije, die nog op de agenda staat. c. Van de ontmoeting De Gaulle Soekarno moest worden afgezien omdat de generaal die dag in de provincie zal vertoeven om daar een redevoering af te steken. Deze laatste uitleg van het feit, dat het rendez-vous der beide staatshoofden geen doorgang zal kunnen vinden is uit officiële bron afkomstig. tegen het „handvest van de 121", dat volgens de laatste berichten de hand tekeningen draagt van 180 intellectuelen. Volgens dit handvest hebben dienst plichtigen het recht te weigeren de wa pens op te nemen tegen het Algerijnse volk. Tijdens deze oud-strijdersbetoging riep een aantal van de 10.000 tot 15.000 toeschouwers: „Schiet Jean-Paul Sart-re dood". De schrijver Sartre is één van de mannen van het handvest. Toneelspelers hebben gisteren gewei gerd voor radio en televisie op te tre den uit protest tegen maatregelen die genomen zijn tegen collega's die het handvest hebben ondertekend. Een woordvoerder van de radio en de tele visie zei maandag dat tachtig acteurs aan de staking deelnemen. Het hoofdkwartier van het Franse leger te Algiers heeft meegedeeld dat 24 Algerijnse rebellen zijn gesneuveld in drie militaire operaties, die in de af gelopen 24 uur in Oost-Algerije zijn uit gevoerd. Zeven opstandelingen werden gevangen genomen. Advertentie meer luxe voor minder geld zie idr op dao 4 le bl Gaitskell met de rug tegen de muur. (Van onze Londense correspondent) Het conflict in de Labourpartij over de kernwapens en Gaitskells positie heeft een dramatische wending geno men. Het ziet er op het ogenblik op de Labour-conferentie in Scarborough naar uit. dat Gaitskell met de rug tegen de muur vecht. Een nieuwe crisis is ont staan doordat Wedgwood Benn, die te vergeefs getracht heeft de kloof tussen de voor- en tegenstanders van het be houd van nucleaire wapens te overbrug gen. uit protest tegen Gaitskell en zijn medestanders, die het thans hard tegen hard willen laten gaan en weigeren met Cousins tot een vergelijk te komen, uit het partij bestuur is getreden. Op zijn beurt heeft Cousins thans openlijk de zijde gekozen van de eenzijdige afschaf fing van de H-bom door Engeland, na dat hy tenminste naar buiten toe een slag om de arm had gehouden. Slechts een deel van het partijbestuur stond aan de kant van Wedgwood Benn in zyn poging een splitsing in het congres te voorkomen. De 35-jarige Wedgwood Benn, die de jonge generatie in de party vertegenwoordigt, zei, dat deze niet bereid is met de armen over elkaar te zitten om de partij zelfmoord te zien plegen. Koning Boudewijns huwelijk bedreigd door regeringscrisis (Van onze Brusselse correspondent) In de politieke kringen van de Belgi sche hoofdstad wordt thans met alle middelen gepoogd een regeringscrisis te vermijden, een politieke crisis, die wel zeer ongelegen zou komen nu officieel bekend is gemaakt, dat het huwelijk van Koning Boudewijn en Dona Fabiola op 15 december in de historische Sint Goe- dele kathedraal van Brussel zal worden voltrokken. De Koning der Belgen kan niet (zoals ieder Belgisch burger) hu wen op het ogenblik dat de regering de missionair is. De Belgische minister van Justitie moet namelijk volgens de grond wet bij het koninklijk huwelijk optreden als notaris van de Kroon. Het is een ge wichtige aangelegenheid en in Belgie mogen demissionaire regeringen slechts gewone lopende zaken afhandelen. Uit alle macht moet dus worden gestreefd naar handhaving van de huidige rege- ring-Eyskens. Trouwens, een politieke crisis zou het Belgische internationaal prestige even min bevorderen. De spanningen zijn in de regeringsmeerderheid toegenomen naar aanleiding van een rede van de heer August Cool, voorzitter van de r.-k. arbeidersvakbonden, een rede waarin deze invloedrijke figuur zich nogal fel heeft gekeerd tegen sommige aspecten van het door de regering-Eyskens voor gestelde versoberingsprogramma. De heer Cool verklaarde o.m. dat de Belgische arbeider niet van een sociale pauze wil weten, hetgeen betekent, dat hij de ver soberingsmaatregelen, die op de kleine man zouden gaan drukken, afwijst. Ambassadeur smokkelde verdovende middelen Mauricio Rosal, ambassadeur van Guatemala in België en nog drie man ner zijn gisteren in New York gearre steerd op beschuldiging van een poging om 50 kilo heroine de V.S. binnen te smokkelen. Een Amerikaanse ambtenaar zei. dat het hier gaat om de grootste party verdovende middelen, die ooit door de Amerikaanse autoriteiten in beslag is genomen. De vier mannen zijn tegen een borgtocht van in totaal 1 miljoen dollar vrijgelaten. De partij heroïne zou ongeveer 4 miljoen dollar waard zijn op de zwarte markt. De mannen werden in Manhattan ge arresteerd. Van Amerikaanse zijde is voorts meegedeeld, dat Rosal niet geac crediteerd is in de V.S. en „daarom geen aanspraak maken kan op diplomatieke onschendbaarheid". (Ducf Qlu Uit het Leidsch Dagblad van 4 October 1860: De heer E. Douwes Dekker, op zijn verzoek eervol ontslagen als adsistent-resident van Le- bak in Oost-Indië, bekend als *ch~ijver van het iverk Max Ha- velaar, heeft zich verkiesbaar gesteld bij vervulling der vaca ture als lid der Tweede Kamer voor het district Tiel. iillllilllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllH!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1960 | | pagina 1