ONBEHOUWEN KROESJTSJEF IN
VN-VERGADERING OVERSTEMD
Openbreken C. A.O. niet
verenigbaar met beleid
Donderende ovatie voor de secretaris-generaal
die weigerde af te treden op bevel van Moskou
„Gij allen zijt mijn rechters",
aldus verklaarde Hammarskjöld
WEERBERICHT
Waken tegen
toonbeweging
138 miljoen voor loonsverhoging
van het overheidspersoneel
Shobu
leuws
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 4 OKTOBER 1960
No. 30167
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f750 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze Amerikaanse correspondent)
Een groot man heeft gisteren in de Verenigde
Naties gesproken: het was niet Kroesjtsjef, die
alweer vijftig minuten aan het woord kwam, het
was niet Nehroe wiens subtiele rede eigenlijk
tegenviel, maar het was de man, die zich subliem
verdedigde tegen een zeer persoonlijke aanval van
de Russische premier en die daarom herhaaldelijk
en langer dan wie ook toegejuicht werd. De tien
minuten durende verklaring van die man, Dag
Hammarskjöld, was de meest ontroerende en
tegelijk de meest mannelijke speech van deze aan
opwinding zo rijke periode.
In de ochtendzitting had Kroesjtsjef gisteren aan
Op zulk een openlijke verklaring van wantrouwen moest geantwoord worden.
Het gerucht deed toen de ronde, dat Hammarskjöld zou wijken voor de druk en
zou aftreden. Toen de Assemblee 's middags een half uur te laat begon, heerste er
in de zaal grote spanning. Met krachtige stem zonder theatraliteit deelde Ham
marskjöld zijn historische beslissing mede: niet alleen de Sovjet-Unie kon zyn
rechter zijn in deze zaak, „gij allen zijt mijn rechters", riep hij uit en vervolgde:
„Laten zij, die weten wat de Verenigde Naties gedaan hebben en nog doen in
Kongo, hun oordeel uitspreken over onze daden. Laten zij oordelen, die geen doel
einden nastreven die alleen voor henzelf van voordeel zijn".
door zich te beroepen op het recht van
antwoord. Een groot deel van de speech
was tegen Hammarskjöld gericht, doch
tevens nam hij de kans waar om te doen
blijken, dat hij geen heil zag in een ont
moeting met Eisenhower. By zijn oppo
nent zou niet de wil aanwezig zijn tot
een akkoord te komen. De ontwapening
is steeds Kroesjtsjefs hoofdthema. Een
oorlog met kernwapens dreigt, indien er
geen einde komt aan de bewapenings
wedloop. Daar kunnen ook Kroesjtsjefs
tegenstanders het mee eens zijn. Maar
Kroesjtsjef gebruikt dat vernietigings
gevaar als een soort hefboom om de
Hammarskjöld verweten altijd vooringenomen te
zijn tegen de communistische staten en altijd
samen te werken met de imperialisten. Ham
marskjöld zou volgens Kroesjtsjef een nieuw juk
opleggen aan Kongo en indien de secretaris-gene
raal thans niet de moed zou bezitten af te treden,
zou de Sovjet-Unie daaruit haar consequenties
trekken
Laatstgenoemde frase wordt in V.N.-kringen
uitgelegd als een dreiging dat de Sovjet-Unie in
dat geval Hammarskjöld zou negeren, zou dood
verklaren, zoals men met Trygve Lie heeft
gedaan.
eigen Wensen in vervulling te doen gaan.
Hij pleegt een soort kernbomchantage.
Hij zegt bijvoorbeeld dat er in plaats van
een secretaris-generaal een drieman
schap moet komen, want anders kun
nen wij geen ontwapening doorvoeren.
Na de ontwapening zou namelijk een
„Jongetje dat zijn
pap niet wil eten"
De organisatie van de Verenigde Na
ties zou machteloos worden indien de
uitvoerende macht werd verzwakt, zo
vervolgde hij. Dat de Sovjet-Unie het
onmogelijk scheen te achten verder met
hem samen te werken, zou een goede
reden kunnen zijn om af te treden. Maar
de Sovjet-Unie heeft tevens verklaard
geen andere' secretaris-goneraal te wil
len aanvaarden, doch in plaats daarvan
een driemanschap. Zulk een triumviraat
zou volgens Hammarskjöld een krachtig
uitvoerend beleid onmogelijk maken.
Vandaar dat hij verklaarde niet het
recht te hebben de organisatie aldus te
verzwakken. De verantwoordelijkheid ge
bood hem te blijven!
Op dat moment brak een applaus los,
zoals dit nog niet in de Assemblee weer
klonken heeft. Kroesjtsjef en Gromyko
begonnen zoals gebruikelijk op de tafel
te beuken. Kroesjtsjef probeerde zelfs
iets te roepen, doch niemand verstond
hem. Eindelijk werd het weer stil, maar
Kroestsjef dreinde nog door. Dat was
voor de zaal aanleiding hem nogmaals
met applaus te overstemmen! Ham
marskjöld zette daarop zijn verklaring
voort. Kroesjtsjef had zich afgevraagd
of de secretaris-generaal de moed zou
hebben af te treden. Het antwoord was:
„Het is heel gemakkelijk om te buigen
voor de wensen van een grote mogend
heid, het is iets anders weerstand te bie
den'. Zijn conclusie was: „Ik zal op mijn
post blijven gedurende mijn ambtster
mijn".
Vele delegatieleden, en zelfs veel jour
nalisten, stonden van hun zetels op. Het
applaus kwam bijna niet tot bedaren.
Kroesjtsjef dreunde nog steeds met zijn
vuisten, maar langzamer alsof hij er moe
van werd. Iemand naast mij maakte de
oneerbiedige opmerking: „Net een jonge
tje, dat zijn pap niet wil eten".
Onvergeeflijk
Toen het eindelijk stil was geworden,
kreeg Janos Kadar van Hongarije het
woord voor een rede in het algemeen de
bat. Velen verlieten de zaal, sommigen
uit protest, doch de meesten toch wel
licht omdat men tien minuten van
grootheid had doorleefd en even op
adem moest komen. Deze minuten wa
ren des te meer indrukwekkend, omdat
zij volgden op weken, waarin de propa
ganda helaas al te zeer heeft gedomi
neerd. Een heuglijk feit is het ,dat Ham
marskjöld zich niet heeft laten wegblaf-
fen. Voor de Verenigde Naties is dit on
getwijfeld de beste beslissing. Elke an
dere oplossing zou slechter geweest zijn
dan deze. Maar niettemin is de positie
van Hammarskjöld door deze botsing
met de Sovjet-Unie aanmerkelijk ver
zwakt. Dit is niet de schuld van de se
cretaris-generaal. Maar de Sovjet-Unie
plus de satellieten zullen hem nooit ver
geven dat de organisatie van de Ver. Na
ties hun de voet dwars heeft gezet bij
hun communistische penetratiepoging in
het hart van Afrika!
Kernbomchantage
Kroesjtsjef had 's ochtends kans ge
zien weer een „flinke" rede te houden
MEER WIND
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Half tot zwaar bewolkt met tijdelijk
regen. Aanvankelijk zwakke tot matige,
later matige tot krachtige wind uit zui
delijke richtingen. Iets minder zacht.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
5 OKTOBER
Zon op: 6.47 uur; onder: 18.09 uur.
Maan op: 18.42 urn-; onder: 7.08 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.14 en
15.36 uur.
Laagwater te 11.28 en 23.48 uur.
Dit blad bestaat uit 24 pagina's.
VN-leger moeten worden gevormd en dat
mag niet gecommandeerd worden door
een man als Hammarskjöld. Of om een
ander voorbeeld te noemen: China moet
beslist lid van de Verenigde Naties wor
den, want zonder China is geen ontwa
pening mogelijk en dus dreigt zonder
China weer vernietiging.
De rede van Kroesjtsjef klonk vrij rus
tig, doch zy bevatte toch allerlei dreige
menten. Indien de Veiligheidsraad ei
het VN-secrctariaat de kwesties oplos
sen in het nadeel van de communisti
sche en neutralistische staten, zo
Kroesjtsjef bijvoorbeeld, dan zouden die
staten op eigen kracht moeten vertrou
wen om hun belangen te verdedigen.
Men kon zich afvragen of dit zou bete
kenen dat de Sovjet-Unie door zou gaan
zich te mengen in de kwestie-Kongo, in
dien Hammarskjöld en de Veiligheids
raad zich tegen buitenlandse inmening
zouden blijven verzetten.
Slot pag. 2
ANTWOORD VAN REGERING
Dc regering is fot de conclusie
gekomen, dat tussentijdse herzie
ningen van collectieve arbeidsover
eenkomsten in de huidige economi
sche omstandigheden en de voor
1961 te voorziene ontwikkeling
niet verenigbaar zijn met de cen
trale doelstellingen van het rege
ringsbeleid.
Dit heeft de regering meegedeeld in
een brief aan de Stichting van de Ar
beid, waarin zij antwoordt op de brief,
die de Stichting haar vorige week heeft
gezonden over het loonbeleid.
In de door prof. De Quay onderte
kende brief staat o.m.:
„Met uw bestuur is de regering van
mening, dat op grond van het begin
sel van de contractsvrijheid het mogelijk
moet worden geacht een tussentijdse
herziening in collectieve arbeidsovereen
komsten aan te brengen".
Ondergraving
De regering vervolgt:
„Dergelijke herzieningen mogen er
echter niet toe leiden, dat de waarden
gelegen in het instituut van de C.A.O.
zouden worden aangteast, waardoor de
maatschappelijke betekenis daarvan zou
worden ondergraven. Daarnaast dienen
partijen, betrokken bij een C A.O., als
mede de toetsende instanties, er ern-
tig rekening mede te houden, dat als
gevolg van een tussentijdse herziening,
ook andere cdntracten op een vroeger
tijdstip dan de in die overeenkomsten
opgenomen afloopdata aan de orde zul
len worden gesteld. Een en ander zou
tot gevolg kunnen hebben dat de ge
wenste spreiding in de tijd wordt ge-
frusteerd en een ongewenste schoksge
wijze loonontwikkeling optreedt. Dit
geldt in bijzondere mate in een periode,
waarin spanningen in het economisch
leven optreden".
„Nu in ons economisch leven, mede
als gevolg van de gunstige exportpo
sitie en de plaats gehad hebbende
loonsverhogingen zich ernstige span
ningen voordoen, dient er naar de
opvatting van de regering zorgvuldig
tegen gewaakt te worden, dat een
nieuwe toonbeweging ontstaat waar
door de gunstige resultaten van het
gevoerde loon- en prijsbeleid worden
aangetast".
Geen extra ruimte
„De loonontwikkeling in de achter ons
liggende maanden waarbij het prijsni
veau niet in beweging is geraakt, heeft
geresulteerd in een reële welvaartsver
betering. In groot-economisch verband
gezien daarbij mede in beschouwing
nemende de te verwachten arbeidstijd
verkorting in niet onbelangrijke secto
ren van het bedrijfsleven is er geen
ruimte aanwezig voor een extra loon
ontwikkeling als gevolg van tussentijdse
herzieningen. Uiteraard is hier geen
sprake van een loonstop, daar immers
de normaal aflopende contracten vol
gens de algemene aanwijzing d.d. 31
juli 1959 mogelijkheden bieden voor ver-
Burgemeester Van Kinschot was
gisteren gul met de haringen in de
Leidse Waag. De jeugd genoot er
van (zo te zien) hoewel dit goud
der zee nog behoorlijk moest wor
den ontzout en voor consumptie
bereid gemaakt. Maar het feest van
de derde oktober was er niet min
der om: daarover leest U elders in
dit blad uitvoeriger.
betering van lonen en andere arbeids-
voorwaarden".
„Bovenstaande overwegingen hebben
de regering tot de conclusie geleid, dat
tussentijdse herzieningen van collectieve
arbeidsovereenkomsten, in de huidige
economische omstandigheden en de voor
1961 te voorziene ontwikkeling niet ver
enigbaar zijn met de centrale doelstel
lingen van het regeringsbeleid".
Maatregelen in vier groepen verdeeld
De regering heeft een wetsontwerp in
gediend tot wijziging van de begroting
van Binnenlandse Zaken voor dit jaar.
De wyziging houdt in, dat een bedrag
van f. 138.200.000 wordt uitgetrokken
voor de kosten van loon- en salarismaat
regelen voor het overheidspersoneel.
Deze maatregelen vallen volgens de
Memorie van Toelichting te verdelen in
vier groepen:
1. een verhoging van de salariëring
voor het burgerlijke en militaire Rijks
personeel, alsmede voor het gemeente
lijk politie- en onderwijspersoneel en het
personeel van bijzondere instellingen
van onderwijs, waarvan de bezoldiging
door het Rijk wordt vergoed, te rekenen
van 1 april 1960, benevens een uitkering
Rechtse betoging in
tie Franse hoofdstad
De linkse Franse leraar in de filosofie
Jeanson, die ervan beschuldigd wex-d de
leider te zijn van een ondergrondse or
ganisatie van Fransen en Algerijnen, die
de Algerijnse opstandelingen hielp, is
bij verstek tot tien jaar gevangenisstraf
veroordeeld. Ook moet hij een boete van
70.000 nieuwe franken ongevear 52 500
gulden betalen. Voorts werden Jean
son zijn burgerrechten ontnomen, terwijl
hij gedurende vijf jaar niet in Franrijk
mag wonen. Jeanson wist aan arrestatie
te ontkomen. Men meent, dat hij zich
in Zwitserland ophoudt.
Een Algerijn en acht Fransen, die
eveneens terecht stonden, werden vrij
gesproken.
Verscheidene honderden jongemannen
hebben gisteravond getracht presidpent
De Gaulles ambtswoning in Parijs te
bestormen onder het roepen van „Alge
rije is Frans", „Schiet de verraders
dood" en „Generaal Salan aan de
macht". De politie dreef de betogers
met behulp van de wapenstok uiteen.
Eerder hadden honderden oud-strij
ders een betoging naar de Are de
Triomph gehouden om te protesteren
voor éénmaal aan dit personeel over de
periode 1 januari 1960 tot 1 april 1960;
2. de toekenning van extra-salarisan-
ciënniteit per 1 januari 1960 aan de
groep van burgerlijke Rijksambtenaren,
voor wie de salarismaatregel per 1 april
1958 wel geleid heeft tot een verhoging
van het maximum van de aan hun rang
verbonden salarisschaal, doch niet tot
een direct ingaande salarisverbetering.
In het ontwerp van wet zijn mede be
trokken de kosten van hierop afgestem
de maatregelen voor het vergelijkbaar
onderwijzend personeel bij het lager on
derwijs, het lager nijverheidsonderwijs
en het lager landbouwonderwijs;
3. een herziene inpassing in de loon-
groepen van de volgens bijlage E van het
Bezoldigingsbesluit burgerlijke Rijks
ambtenaren 1948 bezoldigde ambtenaren
(Rijkswerklieden), voorzover ten aanzien
van de door deze ambtenaren vervulde
functies, werkclassificatie is toegepast;
4. een verhoging van de premiepercen
tages, welke aan de prestatiebeloning
van de volgens genoemde bijlage bezol
digde ambtenaren is verbonden.
Soekarno zal de
Gaulle niet bezoeken
(Van onze Parijse correspondent)
Het bezoek, dat president Soekarno op
6 oktober a.s. aan generaal Charles de
Gaulle in Parijs zou brengen is door het
Indonesische staatshoofd afgezegd.
Soekarno zou Parijs aandoen na zijn
terugkeer uit New York waar hij thans
de Indonesische delegatie bij de Alge
mene Vergadering der V.N. presideert.
Over de redenen van deze annulatie
doen in Parijs drie lezingen opgeld:
a. Soekarno zou de landen van het
Bandoeng-blok niet voor het hoofd
willen stoten door een visite te
brengen aan generaal De Gaulle,
die, vanwege de Algerijnse oorlog,
op dit ogenblik in de Afrikaanse en
Arabische wereld niet bepaald in
een geur van heiligheid staat.
b. De Indonesische president zou zijn
plannen hebben gewijzigd om in
New York zijn persoonlijke bijdrage
te kunnen blijven leveren aan de
debatten over diverse onderwerpen
waaronder Algerije, die nog op de
agenda staat.
c. Van de ontmoeting De Gaulle
Soekarno moest worden afgezien
omdat de generaal die dag in de
provincie zal vertoeven om daar
een redevoering af te steken.
Deze laatste uitleg van het feit, dat
het rendez-vous der beide staatshoofden
geen doorgang zal kunnen vinden is uit
officiële bron afkomstig.
tegen het „handvest van de 121", dat
volgens de laatste berichten de hand
tekeningen draagt van 180 intellectuelen.
Volgens dit handvest hebben dienst
plichtigen het recht te weigeren de wa
pens op te nemen tegen het Algerijnse
volk. Tijdens deze oud-strijdersbetoging
riep een aantal van de 10.000 tot 15.000
toeschouwers: „Schiet Jean-Paul Sart-re
dood". De schrijver Sartre is één van
de mannen van het handvest.
Toneelspelers hebben gisteren gewei
gerd voor radio en televisie op te tre
den uit protest tegen maatregelen die
genomen zijn tegen collega's die het
handvest hebben ondertekend. Een
woordvoerder van de radio en de tele
visie zei maandag dat tachtig acteurs
aan de staking deelnemen.
Het hoofdkwartier van het Franse
leger te Algiers heeft meegedeeld dat
24 Algerijnse rebellen zijn gesneuveld in
drie militaire operaties, die in de af
gelopen 24 uur in Oost-Algerije zijn uit
gevoerd. Zeven opstandelingen werden
gevangen genomen.
Advertentie
meer luxe voor minder geld
zie idr op dao 4 le bl
Gaitskell met de rug
tegen de muur.
(Van onze Londense correspondent)
Het conflict in de Labourpartij over
de kernwapens en Gaitskells positie
heeft een dramatische wending geno
men. Het ziet er op het ogenblik op de
Labour-conferentie in Scarborough naar
uit. dat Gaitskell met de rug tegen de
muur vecht. Een nieuwe crisis is ont
staan doordat Wedgwood Benn, die te
vergeefs getracht heeft de kloof tussen
de voor- en tegenstanders van het be
houd van nucleaire wapens te overbrug
gen. uit protest tegen Gaitskell en zijn
medestanders, die het thans hard tegen
hard willen laten gaan en weigeren met
Cousins tot een vergelijk te komen, uit
het partij bestuur is getreden. Op zijn
beurt heeft Cousins thans openlijk de
zijde gekozen van de eenzijdige afschaf
fing van de H-bom door Engeland, na
dat hy tenminste naar buiten toe een
slag om de arm had gehouden. Slechts
een deel van het partijbestuur stond aan
de kant van Wedgwood Benn in zyn
poging een splitsing in het congres te
voorkomen. De 35-jarige Wedgwood
Benn, die de jonge generatie in de
party vertegenwoordigt, zei, dat deze
niet bereid is met de armen over elkaar
te zitten om de partij zelfmoord te zien
plegen.
Koning Boudewijns
huwelijk bedreigd
door regeringscrisis
(Van onze Brusselse correspondent)
In de politieke kringen van de Belgi
sche hoofdstad wordt thans met alle
middelen gepoogd een regeringscrisis te
vermijden, een politieke crisis, die wel
zeer ongelegen zou komen nu officieel
bekend is gemaakt, dat het huwelijk van
Koning Boudewijn en Dona Fabiola op
15 december in de historische Sint Goe-
dele kathedraal van Brussel zal worden
voltrokken. De Koning der Belgen kan
niet (zoals ieder Belgisch burger) hu
wen op het ogenblik dat de regering de
missionair is. De Belgische minister van
Justitie moet namelijk volgens de grond
wet bij het koninklijk huwelijk optreden
als notaris van de Kroon. Het is een ge
wichtige aangelegenheid en in Belgie
mogen demissionaire regeringen slechts
gewone lopende zaken afhandelen. Uit
alle macht moet dus worden gestreefd
naar handhaving van de huidige rege-
ring-Eyskens.
Trouwens, een politieke crisis zou het
Belgische internationaal prestige even
min bevorderen. De spanningen zijn in
de regeringsmeerderheid toegenomen
naar aanleiding van een rede van de
heer August Cool, voorzitter van de r.-k.
arbeidersvakbonden, een rede waarin
deze invloedrijke figuur zich nogal fel
heeft gekeerd tegen sommige aspecten
van het door de regering-Eyskens voor
gestelde versoberingsprogramma. De heer
Cool verklaarde o.m. dat de Belgische
arbeider niet van een sociale pauze wil
weten, hetgeen betekent, dat hij de ver
soberingsmaatregelen, die op de kleine
man zouden gaan drukken, afwijst.
Ambassadeur smokkelde
verdovende middelen
Mauricio Rosal, ambassadeur van
Guatemala in België en nog drie man
ner zijn gisteren in New York gearre
steerd op beschuldiging van een poging
om 50 kilo heroine de V.S. binnen te
smokkelen. Een Amerikaanse ambtenaar
zei. dat het hier gaat om de grootste
party verdovende middelen, die ooit
door de Amerikaanse autoriteiten in
beslag is genomen. De vier mannen zijn
tegen een borgtocht van in totaal
1 miljoen dollar vrijgelaten. De partij
heroïne zou ongeveer 4 miljoen dollar
waard zijn op de zwarte markt.
De mannen werden in Manhattan ge
arresteerd. Van Amerikaanse zijde is
voorts meegedeeld, dat Rosal niet geac
crediteerd is in de V.S. en „daarom geen
aanspraak maken kan op diplomatieke
onschendbaarheid".
(Ducf Qlu
Uit het Leidsch Dagblad van
4 October 1860:
De heer E. Douwes Dekker,
op zijn verzoek eervol ontslagen
als adsistent-resident van Le-
bak in Oost-Indië, bekend als
*ch~ijver van het iverk Max Ha-
velaar, heeft zich verkiesbaar
gesteld bij vervulling der vaca
ture als lid der Tweede Kamer
voor het district Tiel.
iillllilllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllH!