CANADESE UITDAGING: „MAAK
OOSTEUROPESE LANDEN VRIJ"
WEERBERICHT
Geen goedkeuring voor
loonsverhoging metaal
Cubaanse premier Fidel Castro toonde zich in
lange rede het beste paard uit de rode stal
Warm applaus voor Diefenbaker
GHANESE Y.N.-MILITAIREN
TREKKEN UIT LEOPOLDSTAD
(Sue/ Qlit
teuivs
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 27 SEPTEMBER 1960
No. 30162
LE1DSCH jjpfe DAGBLAD
Directeure a e vaD Dienoeck DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WWe 1 Leiaen Olro 110 67055
Hoofdredacteur j Brouwer f750 per kwartaal; f2.55 per maand; f059 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze Amerikaanse correspondent)
De Algemene Vergadering van de V.N. in New
York is gisteren beheerst door een tweetal spre
kers: de premier van Canada, John Diefcnbaker,
en de Cubaanse leider Fidel Castro. Diefenbaker
toonde zich een krachtig tegenstander van
Kroesjtsjefs voorstel om .^cretaris-generaal Ham-
marskjöld te vervangen *jo£ een driemanschap.
Dit zou betekenen, dat de V.N. geen enkele be
slissing meer zou kunnen nemen, aldus de Cana
dese premier, die de secretaris-generaal „volkomen
toegewijd en onpartijdig" noemde. Kroesjtsjef had
gepoogd de deur naar internationale verzoening,
door Eisenhower geopend, te sluiten. Diefenbaker
Deze feiten nodigen uit tot een vergelijking met de Sovjetrussischc overheersing
over volkeren en gebieden. De Algemene Vergadering houdt zich nog bezig met
het naspel van de Hongaarse opstand en de Canadese premier vroeg zich af, hoe
de zaken stonden in Litauen, Estland, Letland, Oekraine en andere Oosteuropese
landen
Hu verzocht Kroesjtsjef aan de volkeren die onder Sovjetrussisch bewind staan,
het recht op vrije verkiezingen toe te kennen, opdat zij in werkelijke vrijheid
kunnen bepalen, onder welk soort regering zü willen leven. Deze invitatie van
Diefenbaker aan de Russische agitator werd met hartelijk applaus begroet.
Fidel Castro van Cuba, die reeds aspiraties heeft om de revolutionaire leider
van geheel Zuid-Amerika te worden, zag gisteren de kans schoon en gegrepen
om op te treden als een volksmenner van de gehele wereld. Castro volgde geheel
de rode koers, doch toonde zich een veel levendiger redenaar dan hele reeksen
van Moskou's papegaaien, die hier optreden.
Kroesjtsjef toonde zich enthousiast over Castro's prestaties. Castro is tot dus
verre het beste paard uit de rode stal, een paard waar de Russen veilig miljoenen
roebels op kunnen wedden
Amerikaanse basis Admiraal Arleigh Burke, leider
van de operaties van de Amen-
op Cuba in gevaar?
Castro is een paard voor de lange
afstand. Zijn rede duurde vier en een
half uur. Deze rede zal in de Verenigde
Staten zeker een flinke deining teweeg
brengen. Nooit wellicht heeft een klein
land de Verenigde Staten van Noord-
Amerika in het openbaar zo fel aange
vallen. Het grootste deel van Castro's
speech betrof het conflict met de V.S.
Voor Amerika was dit zeer onaange
naam, doch voor de Sovjet-Unie was
het een succes van de eerste orde, dat
Castro nadat hij zich een gezworen
vijand had getoond van Amerika's
economische belangen met alle na
druk onderstreepte, dat de kwestie-Cuba
in wezen hetzelfde was als de kwestie
Kongo, -Egypte, -Algiers, -Nieuw-
Guinea, -Panama, -Puertorico, eigenlijk
ook hetzelfde als de kwestie van geheel
Zuid-Amerika en het Midden-Oosten.
Overal zag de Cubaan belangen van
monopolistische kolonialisten, die poli
tiek of economisch minderontwikkelde
gebieden eronder wilden houden
Het kwam er op neer, dat Castro
eiste dat de Amerikaanse strijdkrachten
hun vlootbasis op Cuba zouden verlaten.
Bij deze woorden stonden op voorbeeld
van Kroesjtsjef alle communistische
vertegenwoordigers op voor een staande
ovatie. Castro zei letterlijk: „Indien de
basis een bedreiging voor ons volk wordt
(en hü had zo juist gezegd, dat dit zo
was) dan eisen wü in het kader van het
internationale recht, dat de Amerikaan
se strijdkrachten worden teruggetrokken
van ons nationale grondgebied".
Tot zover onze Amerikaanse cor
respondent.
meer dan 100 patronen fltff A
w.o. 40 in volle kleuren
Vraag uw winkelier of stuur
een postwissel/postgiro (no.
301655) aan de Leidsche
Wolspinnerij N.V„ Zoeter-
woudseweg 3, Leiden.
*fiMi ril iMgryra
WEER KOUDE NACHT
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Nu en dan overdrijvende wolkenvelden
en op de meeste plaatsen droog weer.
Koude nacht, morgenmiddag ongeveer
dezelfde temperaturen als vandaag.
Zwakke tot matige wind uit oostelijke
richtingen
(Opgemaakt te 11.15 uur)
28 SEPTEMBER
Zon op: 6.35 uur; onder: 18.26 uur.
Maan op: 14.44 uur; onder: 23.46 uur.
Hoogwater te Katwijk te 8.13 uur en
20.44 uur.
Laagwater te 3.40 uur en 16.01 uur.
Dit blad bestaat uit 14 pagina's.
onderstreepte de betekenis van het ontwapenings-
vraagstuk. Hij vroeg zich af waarom de Russische
premier niet was ingegaan op Canadese concessies
ten aanzien van de Noordpool in ruil voor Rus
sische
In antwoord op Kroesjtsjefs beschuldigingen
tegen het Westen inzake kolonialisme verklaarde
Diefenbaker, dat Engeland sinds de tweede
wereldoorlog aan 14 koloniale gebieden met in
totaal 500 miljoen bewoners onafhankelijkheid
heeft verleend en dat Frankrijk hetzelfde heeft ge
daan aan zeventien gebieden met tezamen veertig
miljoen mensen.
kaanse Marine, heeft in een vraag
gesprek met een verslaggever van
het tijdschrift „U.S. News and
World Report", verklaard, dat de
Amerikanen „zullen terugslaan" als
de Cubaanse regering zou probe
ren zich met geweld meester te
maken van de Amerikaanse mari
nebasis Guantianamo op Cuba.
Burke zei naar aanleiding van
Kroesjtsjefs dreigement van enige
tijd geleden, dat Rusland met
raketten zal ingrijpen als de V.S.
Cuba mochten aanvallen: „Kroesj
tsjef zal geen raketten lanceren.
Hij weet dat Rusland vernietigd
zal worden als hij een raketoorlog
begint".
(Men zie ook elders)
REGERING GEEFT NUL OP REKEST
De Vakraad Metaal heeft gis
teravond van de regering nul op
het request gekregen. Tijdens een
bijeenkomst in het gebouw van het
ministerie van Sociale Zaken en
Volksgezondheid in Den Haag
lieten de ministers De Pous, Van
Rooy en staatssecretaris Roolvink
weten, dat zij geen goedkeuring
zouden hechten aan een loonsver
hoging op dit moment.
Aan het gesprek in het departement
werd ook deelgenomen door de voorzitter
van het College van Rijksbemiddelaars,
mr. J. A. Berger en de directeur-secre
taris van dit College, mr. R. J. Erdbrink.
Na afloop kwam er aanvankelijk een
nietszeggend communiqué: ..Er is van
avond een gedachtenwisseling gehouden
naar aanleiding van de in het jongste
verleden plaatsgehad hebbende bespre
king in de Vakraad Metaal terzake van
de loonsituatie in deze bedrijfstak".
Nader bleek echter, dat de regering
zich in dit overleg geconformeerd had
aan het oordeel van de meerderheid van
de Stichting van de Arbeid, welke thans
tegen openbreking van collectieve ar
beidsovereenkomsten is. De vertegenwoor
digers van alle werkgeversorganisaties
met uitzondering van het Centraal So
ciaal Werkgevers Verbond alle mid
denstandsbonden, de K.A.B. en de or
ganisaties van boeren en tuinders stel
den zich in de Stichting achter dit
standpunt. De minderheid in het be
stuur werd gevormd door de vertegen
woordigers van het N.V.V.. het Centr.
Soc. Werkgeversverbond en het C.N.V.
Daar staat tegenover, dat de Vakraad
Metaal zich gisteravond tijdens het over
leg unaniem heeft uitgesproken voor
zijn standpunt, dat hij tenminste de
groep mogelijkheden zou willen aan
vatten, die wordt voorgestaan door de
minderheid in het bestuur van de Stich
ting van de Arbeid.
De unanimiteit betekent, dat verte
genwoordigers van de in de Vakraad
Metaal verenigde groeperingen van werk
gevers en werknemers andere inzichten
hebben dan afgevaardigden van deze
groeperingen, die in de Stichting samen
werken.
Voordat deze mededelingen kwamen
hadden de leden van de Vakraad Me
taal en de heren Berger en Erdbrink
de op hen wachtende vertegenwoordi
gers van de pers geen krimp gegeven.
De heer I. Baart, voorzitter van de
A.N.M.B., zei slechts, dat de regering
haar standpunt had medegedeeld. Zijn
slotcommentaar: „We hadden beter kun
nen gaan volleyballen".
Veel later passeerde minister De Pous
en kort daarna staatssecretaris Roolvink.
In het gebouw bleef minister Van Rooy
achter met de directeur-generaal van de
Volksgezondheid, prof. dr. P. Munten
dam en enkele ambtenaren om de laatste
hand te leggen aan de antwoorden op
de vandaag in de Tweede Kamer te
verwachten vragen bij de interpellatie
over de Planta-affaire.
De Vakraad Metaal zal zich morgen
beraden over de situatie.
Ultimatum van kolonel Moboetoe Kasai
ivordt door Tunesische troepen ontruimd
De Indiase generaal Indarjit Rikhye, militair raadgever van secreta
ris-generaal Hammarskjöld, heeft gisteren op een persconferentie te
Leopoldstad medegedeeld, dat de Ghanese V.N.-troepen „in de nabije
toekomst" uit Leopoldstad zullen worden teruggetrokken. Ook de
Tunesische troepen in de provincie Kasai zullen binnenkort worden
teruggetrokken.
Kolonel Moboetoe had Hammarskjölds speciale vertegenwoordiger
te Leopoldstad, de Indiase diplomaat Dajal, gisteren de eis gesteld, dat
de Ghanese en Guinese V.N.-troepen in Kongo zullen worden terug
getrokken. Kolonel Moboetoe had voorts de Ghanese eenheden, die
in Kamp Leopold zijn gelegerd, gelast hun kwartieren vóór hedenmid
dag te verlaten. Volgens kolonel Moboetoe is aan de bevelhebber der
Ghanese troepen in Leopoldstad streng arrest opgelegd.
Poging verijdeld 0111
Kasai te bezetten
Generaal Rikhye deelde verder mede,
dar V.N.-troepen kortgeleden een poging
hebben verijdeld van een zevenhonderd
uit Katanga afkomstige en door blanke
officieren geleide Baloeba om de pro
vincie Kasai binnen te rukken en- de
hoofdstad van Loeloeaburg te bezetten.
Hij verklaarde met de leiders van de
invallers, die aanhangers zijn van
Kalonji's „Mijnstaat" te zijn overeenge
komen dat zij de opmars zouden afge
lasten. De zevenhonderd Baloeba uit
Katanga hadden zich moeten verenigen
met vijfduizend leden van de Baloeba-
stam in Kasai.
Een verslaggever vroef of de Baloeba-
invallers door Belgische officieren wer
den geleid. Generaal Rikhye antwoord
de: „Ik zou deze vraag thans liever niet
willen beantwoorden".
Hij voegde hieraan toe, dat de aan
hangers van Kalonji zich, nadat zij er
niet in waren geslaagd het vliegveld van
Bakwanga te bezetten, gedeeltelijk in
deze plaats hebben verschanst. Hun stel
lingen worden omgeven door die van
Tunesische V.N.-militairen, die ook de
toegangen tot de Europese wijken en het
gebied van de diamantwinning hebben
afgezet.
Rikhye verklaarde, dat de V.N. er in
de eerste plaats naar streven de blanke
officieren uit Kasai te doen vertrekken.
Daarna zou men het vraagstuk van de
Baloeba-vrij willigers uit Katanga be
handelen.
Volgens Rikhye hebben de met moder
ne wapens uitgeruste Baloeba-vrjjwilli-
gers tien dagen geleden zware verliezen
geleden, toen zij poogden zich meester te
Kroesjtsjef en Tito in u c wandel-genoeglijk gesprek gewikkeld, I tussen de staatslieden niet de bo-
gangen van het V,N.-gebouw in een waarin blijkbaar de tegenstellingen ventoon voerden.
Russen spelen
„salami-spel"
Oskar Helmer, voorzitter van het
bestuur van de Oostenrijkse „Lan
der bank" en voormalig minister van
Binnenlandse Zaken, "die thans een
bezoek aan de V.S. brengt, heeft
gisteren in Los Angeles de Russi
sche techniek op internationaal ter-
rein beschreven als „Salami-spel".
„De Russen snijden een stukje
van de salami (sterk-gekruide
worst) af, maar nooit genoeg om er
over te vechten. Tenslotte is er al
leen nog maar het touwtje van de
salami over. En dat is ook niet ge
noeg om over te vechten"
„Indien de Russen in Berlijn niet
een halt wordt toegeroepen, indien
Berlijn wordt opgegeven, zou dat
neerkomen op het verlies van Euro
pa". aldus Helmer
Koningin Juliana heeft gisteren
in het Kon. Instituut voor de Tro
pen in Amsterdam de uitreiking bij
gewoond van de ..Gouden katoen
bal 1960" aan de winnaars van de
ontwerpwedstrijd vrije tijdsbeste
ding met katoenen stoffen". De
Koningin in gesprek met manne
quins in nationale klederdrachten
van verschillende landen.
Communistische
opmars in Laos
De Laotiaansc premier. Prins Soevan-
na, deelde gisteren mede „verontrusten
de" berichten te hebben ontvangen
over een opmars van troepen van de
communinstische Pathet Lao in zuide
lijke richting in de provincie Phongsaly,
die grenst aan China en het communis
tische Noord-Vietnam. Volgens onbeves
tigde berichten zouden de communisten
op weg zijn naar het fort Moeong-Choea,
ongeveer 140 km ten noorden van de
Koninklijke residentie Loeang Prabang.
De premier zei niet over gegevens om
trent de omvang van <\eze troepenbewe
ging te beschikken.
Hij zei dat de brug over de Lo op de
weg naar het zuidelijk gelegen Vientiane
zondagavond door kanonvuur uit Siam
was vernield. De Laotiaanse regering zou
hierover een protest indienen bij de Sia
mese ambassade.
De regering van Prins Soevanna maak
te voorts bekend, dat twee opstandige
ministers de bewindsman voor Bin
nenlandse Zaken, generaal Phoemi, en
de minister van Economische Zaken, I11-
sisienmay van hun functie zijn ont
heven.
Arrestaties op Cuba
Bij zuiveringsoperaties in de Sierra
Escambray z(jn 29 contra-revolutionai
ren gevangen genomen, aldus het Cu
baanse regeringsblad „Revolution". Het
optreden tegen deze opstandelingen
wordt nog voortgezet. Volgens het blad
zijn talrijke wapens buitgemaakt.
maken van een spoorwegstation in Kasai
De verliezen waren hun toegebracht door
Liberiaanse V_N.-militairen, die zelf
geen man verloren.
Hammarskjölds militaire raadgever
zei ook, dat de VJJ. een neutraal gebied
langs de gehele Katangese grens had
den ingesteld. Bijna alle Loemoembo-
militairen, die zich in dit gebied bevon
den zijn per vliegtuig naar hun bases
teruggevlogen.
„Deze terugzending loopt echter ge- i
vaar, doordat de aanhangers van Ka
lonji zich niet houden aan de overeen- 1
komst tot staken van het vuren", aldus 1
de Indiase V.N.-generaal Rikhye.
Katanga wil totale
onafhankelijkheid
De minister van Binnenlandse Zaken
van Katar.ga, Moenongo, heeft tot ren
journalist van het Franse persbureau
AFP gezegd: ,.W:j willen geen staten
bond meer. *»Y'u zijn voor volledige onaf
hankelijkheid van ons land".
Volgens Moenongo weet men in Leo
poldstad niet wat men wil. Op het en«*
ogenblik arresteren zij Loemoemba en
zijn ministers en even later proberen zij
met hem te onderhandelen. „W'ü hebben
er genoeg van. Wjj hebben besloten onze
volledige onafhankelijkheid te verdedi
gen".
Moenongo vergeleek de huidige macht
hebbers in Leopoldstad met die in Brus
sel: z\j aarzelen en draaien.
Moenongo zei wat de erkenning van
de onafhankelijkheid van Katanga be
treft, in het bijzonder zijn hoop ie heb
ben gevestigd op Frankrijk en ae andere
landen van de Franse gemeenschap.
Frankrijk noemde hij een edelmoedig
land. Zodra Senegal onafhankelijk was
geworden, heeft Frankrijk deze nieuwe
republiek erkend. De Belgische macht
hebbers durven Katanga niet erkennen
en dat is ons bezwaar tegen België, zei
hü.
.ikwil Bolletje/'
de échte eierbeschuit
E Uit het Leidsch Dagblad van e
e 27 September 1860:
Dr. R. C. Bakhuyzen van s
e den Brink heeft na de onthul-
H ling van het standbeeld van s
Tollens bij het daarop gevolgd
e dejeuner het plan tot het oprig- |j
t?n van een standbeeld voor e
e Vondel te Amsterdam aanbevo-
e len. met het gunstig gevolg, dat
reeds dadelijk door de feestge- e
noten voor eene aanzienlijke
e som, is ingeschreven.
iiiiiiiiiiiiitiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiMiNiiiii^