Plannen en hun financiering voor
een periode van drie jaren
Bijna 40 miljoen meer
aan waterstaatswerken
Onderwijs en cultuur:
bijna 300 miljoen meer
KINDERC0ATS
Kabinet besliste over volgorde
I
Resp. 5 en 106 miljoen voor de
Coentunnel en het Deltaplan
Margriet
is nog
zo héérlijk
jong,
zo écht
een blad
van déze
tijd..'
elke woensdag
jongensmarkt
Mogelijkheden en beperkingen
voor de scheepvaart in toekomst
Opgericht 1 maart 1860
Dinsdag 20 september 1960
Vierde blad no. 30156
Streven bevordering evenwichtig beleid
Wanneer alle redelijke plannen in een zo snel mogelijk tempo worden
uitgevoerd, zou waardevermindering van de gulden (inflatie) het
onvermijdelijke gevolg zijn. Daarom heeft het Kabinet bij het opstellen
van de Rijksbegroting voor 1961 afgewogen wat voorrang moet hebben
en in welke volgorde (prioriteiten) allerlei plannen moeten worden
uitgevoerd. Uitgaande van het bedrag aan financiële middelen dat het
Kabinet tot zijn normale aftreden in de periode 1961 1963 meent te
kunnen besteden, is een aantal beslissingen voor deze periode genomen.
Deze beslissingen betreffen de verlaging van de belastingen, de
defensie-uitgaven, de cultuurtechnische werken, de bijdragen aan
Nieuw-Guinea, de investeringen ten behoeve van het Hoger Onderwijs
en enkele uitgaven op het gebied van het regionale ontwikkelingsbeleid.
In het kader van de onderhavige prioriteitenbepaling is voor 1961 een
bepaalde beleidslijn vastgesteld, die daarna in de begrotingsposten van
de afzonderlijke departementen is geconcretiseerd.
Het defensieplafond is voor de periode ontwikkelingsbeleid is gerekend op resp
19611963 gesteld op 1850 miljoen gul
den per jaar, verhoogd met de gevolgen
van de salaris- en pensioenmaatregelen
1960, voor 1961 geraamd op ongeveer 63
miljoen. Rekening houdende met de nog
komende aanvullende verhoging voor
1960 als gevolg van de salaris- en pen-
sioenverhogende maatregelen in dit jaar,
betekent het nieuwe plafond een verho
ging van ongeveer 200 miljoen gulden.
De militaire kasuitgaven worden voor
de periode 19611963 beperkt tot 5500
miljoen, verhoogd met het boven het ba
sisplafond toe te stane bedrag voor sala
ris- en pensioenmaabregelen na 1959 ten
bedrage, van ongeveer 63 miljoen per
Jaar. Voor 1961 wordt uit dien hoofde re
kening gehouden met 1188 miljoen (voor
1960 1710 miljoen), voor 1962 en 1963
wordt dit resp. 1913 en 1988 miljoen.
Cultuurtechnisch
Voor cultuurtechnische werken zal in
de periode 1961-1963 per jaar onveran
derd 118 miljoen beschikbaar worden
gesteld. De bijdrage aan de geldmiddelen
van Nieuw-Guinea is voor bovengenoem
de periode vastgesteld op resp. 94, 104 en
114 miljoen per jaar (geringe verho
ging). De investeringen ten behoeve van
het Hoger Onderwijs zijn vastgesteld op
resp. 135, 150 en 150 miljoen (eveneens
een betrekkelijk kleine verhoging). Voor
uitgaven op het gebied van het regionale
De middelen v. hel Rijk bedrogencaömfljard
DIT IS 9MILJARDGULDEN...
Men zou ca.2Q6Jaar
elke seconde één gul-
ui i kunnen geven
Men zou85"90jaar
nodig hebben om
9miljard ie tellen
eeuwen eer er 9 mil
jard dagenzljnverloper
Men kan er ieder
mens op de aardeca.
3gu!denvan geven
Men zou68eeuwen
nodig hebben omalle
getallen tot 9miliard
heer ie schrijven
Smiljardgulden"'
weegrioraal ca.i
54miljoenkilo
Justitie en politie
worden ook duurder
Bij de raming van de uitgaven in 1961
voor de rechtspraak in totaal begroot
op 42,6 miljoen is rekening gehouden
met de voorgenomen verhoging van de
vergoedingen aan toegevoegde raadslie
den in straf- en civiele zaken.
Een ontwerp van wet tot liquidatie
van de Raad voor het Rechtsherstel zal
binnen afzienbare tijd worden ingediend.
Gemeentepolitie
De kosten van de gemeentepolitie zijn
in 1961 geraamd op 139,7 miljoen tegen
over 121,8 miljoen in 1960. Naast de kos
ten van de normale uitbreiding als ge
volg van de groei der bevolking, is o.m.
rekening gehouden met een verhoging
van de normvergoeding voor materiale
uitgaven en met een aanzienlijk hoger
bedrag voor uitkeringen ingevolge de zg.
hardheidsclausule van het Besluit Poli
tiekosten 1950.
Reclassering
De uitgaven voor gevangeniswezen,
kinderbescherming, psychopatenzorg en
reclassering zijn met f. 10,6 miljoen ge
stegen tot f. 116,2 miljoen.
Door toekenning van bouwsubsidie
wordt verbetering en uitbreiding van
particuliere tehuizen voor kinderbe
scherming bevorderd. Ook voor de subsi
diëring van reclasseringsverenigingen
moet aanzienlijk meer worden uitgetrok
ken, o.a. als gevolg van de personeelsuit
breiding in verband met de toenemen
de vraag naar voorlichtingsrapporten.
Ei' komt meer ruimte
voor psychopaten
Naar verwachting zal het nieuwe Rijks
asiel voor criminele psychopaten te Doe-
tinchem in 1961 volledig in bedrijf kun
nen worden genomen, aldus een mede
deling in de miljoenennota. Verwacht
mag voorts worden dat met de gesubsi
dieerde bouw van 'n particulier asiel te
Nijmegen in 1961 een aanvang zal worden
gemaakt, terwijl eveneens door toeken
ning van bouwsubsidie, de opnamecapa
citeit van enkele andere particuliere
inrichtingen voor verpleging van ge
stoorde criminelen zaï worden vergroot.
63, 68 en 73 miljoen (ook iets meer). Er
is dus slechts sprake van een betrekke
lijk kleine verhoging van deze posten.
Berekend is, dat in de periode 1961
1963 het Rijk over ongeveer 1000 miljoen
gulden meer zal kunnen beschikken door
de stijging van het nationale inkomen en
dientengevolge een hogere opbrengst van
de belastingen. Daarvan wordt een groot
deel gebruikt voor de belastingverlaging
en ten minste 100 miljoen voor uitbrei
ding van het gemeentelijk belastingge
bied. Bij elkaar is dat 600 miljoen gul
den. De defensie-uitgaven zijn verhoogd
met 200 miljoen. De burgerlijke uitgaven
zouden dan in 1962 en 1963 nog met ge
middeld 200 miljoen per jaar kunnen toe
nemen. Daarover wordt nog overleg ge
pleegd.
Concretisering
Daarbij gaat het niet zozeer om de con
crete plannen die in uitvoering zullen
worden genomen, aldus minister Zijlstra
De uitgaven voor waterwegen ten laste van de buitengewone dienst zijn in 1961
op 101.8 miljoen gulden geraamd tegenover 62.6 miljoen in 1960. Deze sterke ver
hoging houdt verband met de toenemende eisen van het scheepvaartverkeer,
voornamelijk in internationaal verband.
In de raming 1961 zijn de volgende werken opgenomen: verbetering bevaarbaar
heid van de Maas 12.5 miljoen (1960: 3.8 miljoen); verdieping Oude Maas 2 mil
joen (1960: nihil)Hartelsluis en -kanaal 20 miljoen (1960: 3.1 miljoen)verbe
tering Noordzeekanaal inclusief havenmond IJmuiden 15 miljoen (1960: 7 mil
joen) verbetering Kanaal Terneuzen-Gent 17 miljoen (1960: 5 miljoen)Rijn
kanalisatie 13.1 miljoen (1960: 10.9 miljoen)voorzetting bouw nieuwe sluizen
in het Julianakanaal 13.5 miljoen (1960: 11 miljoen).
Wegen
De uitkeringen aan de provincies voor
de landwegen zullen in 1961, ook als
gevolg van de financieringsregeling, die
het Rijk voornemens is daarvoor te tref
fen, op de gewone dienst een stijging van
22 miljoen gulden te zien geven Voor
verbetering van het wegenstelsel Volgens
het Rijkswegenplan is een bedrag van
123 miljoen en voor de uitvoering van
het bruggenbouwprogramma een bedrag
van 14 miljoen in de begroting opge
nomen.
Daarnaast is 5 miljoen uitgetrokken
voor de Coentunnel.
Ter bevordering van de verbindingen
in de probleemgebieden wordt nog 11
miljoen aangevraagd voor modernisering
van de wegen Moerdijk-Roosendaal en
Hoevelaken-Zwolle-Meppel. De voort
zetting van de opbouw van de polder
Oost-Flevoland en van de bedijking van
Zuidelijk Flevoland vorderen resp. 69
miljoen en 15 miljoen.
Deltaplan
hol. In verband met voorgenomen ver
plaatsing van het verkeersareaal en de
uitbreiding van start- en landingsbanen
van deze luchthaven wordt de deelne
ming van het rijk in het aandelenkapi
taal van luchtvaartterreinen met 5 mil
joen verhoogd.
Van de twee weerschepen moet er een
worden vervangen door een nieuw schip
Een groot deel van de bouwkosten zal
reeds ten laste van de begroting 1961
komen.
in zijn miljoenennota bij de Rijksbegro
ting, dan wel om de bedragen die voor
bepaalde overheidstaken ter beschikking
zullen komen. Binnen deze bedragen zul
len de betreffende ministers hun plan
nen dan nader kunnen concretiseren,
hetgeen zijn neerslag zal vinden in de
begrotingen voor 1962 en 1963.
Naast een klein aantal zeer grote ta
ken, zoals onderwijs, verkeer en water
staat (Deltaplan, Zuiderzeewerken) en
defensie, staat een groot aantal groepen
van uitgaven die gezamenlijk een aan
zienlijk bedrag vergen. Men denke aan
de stijging van de salarislast. De rege
ring heeft ernaar gestreefd ter bevor
dering van een evenwichtig beleid, zich
bij de opstelling van de begroting voor
1961 mede te beraden over de grote lij
nen van het beleid voor 1962 en 1963.
Geleidelijk zal dit tot een afgerond re
sultaat leiden. Thans worden reeds in
toenemende maten de beslissingen over
totaalcijfers voor een komend Jaar geno
men voor dat aan de gedetailleerde op
zet van de begroting wordt begonnen.
Eens temeer komt naar voren dat 's Rijks
schatkist niet onuitputtelijk is en dat
het beleid in verband moet worden ge
zien met de velerlei taken waarvoor het
Rijk staat.
Ruilverkavelingsprogram
voor 40.000 ha. per jaar
Uit de miljoenennota blijkt, dat de
grondslagen van het meerjarenplan voor
ruilverkavelingen en andere cultuur
technische werken, als uitgangspunt die
nen voor de geprojecteerde activiteiten
in het komende begrotingsjaar. Hierbij
zal de prioriteitenafweging tussen de in
uitvoering te nemen ruilverkavelingen
nader worden uitgewerkt en toegepast.
Op deze wijze zal van de ruilverkavelin
gen een stemmingsprogramma van onge
veer 40.000 ha. per jaar worden ten uit
voer gelegd, waarbij van een investe
ringsbedrag van f2000 tot f2500 per ha.
wordt uitgegaan.
Daarnaast zijn de investeringsbijdra
gen aan waterbeheersings- en ontslui-
tingswerken uit te voeren door de lagere
publiekrechtelijke lichamen, gezien de
grote daaraan bestaande behoefte, van
belang. In totaal is het voor personeel,
materieel en werken uitgetrokken bedrog
niet verhoogd en beloopt ongeveer 118
miljoen gulden. Hiermede kan de bij
drage aan de ontwikkeling van het plat
teland worden voortgezet.
MARGRIET
Stadhouderskade 85, Amsterdam
De uitgaven voor onderwijs en cultuur gesubsidieerde opleidingsscholen voor
Voor het Deltaplan staat in 1961 in
totaal 106 miljoen op de begroting. Het
drie-eilandenplan wordt in het komende
jaar waarschijnlijk grotendeels voltooid.
Het ligt verder in de bedoeling een aan
vang te maken met de indijking en het
industrie-rijp maken van het Zuider Sloe
waarvoor 4,5 miljoen is geraamd.
De uitgaven ten laste van de buiten
gewone dienst voor de burgerlijke lucht-
vaart worden voor 1961 op 12,5 miljoen I zaakt door uitbreiding van het aantal
geraamd. Dit is 7,5 miljoen noger clan gesubsidiëerde scholen voor buitenge-
zyn in de begroting 1961 geraamd op
1.675.5 miljoen gulden, dat is 287.7 mil
joen meer dan in 1960. De uitgaven in
de onderwijssector hebben betrekking op
het Rjjks-, gemeentelijk- en bijzonder
onderwijs.
De kosten voor het lager onderwijs
zijn voor 1961 gesteld op 639.9 miljoen
tegenover 583.7 miljoen in de begroting
1960. Deze stijging wordt o.m. veroor-
kleuterleidsters uit te breiden.
de raming voor 1960,
Naast de uitgaven voor de verdere uit'
breiding van de apparatuur voor de
luchtverkeersbeveiliging in verband met
de moderne verkeersstraalvliegtuigen is
rekening gehouden met de inrichting
woon lager onderwijs, door verhoging
van de Rijkssubsidie voor huisvestings
kosten van schipperskinderen, die in
internaten zijn geplaatst en door uit
breiding van het aantal leerlingen bij
het kleuteronderwijs. Bovendien zal de
van de nieuwe verkeerstoren op Schip- mogelijkheid worden geopend het aantal
zware wollen mohair-
kwaliteit, geheel met
warme Eskimo-voering,
(capuchon met teddy)
dubbele sluiting.
speciale J.M. prijs
2 jaar
(kleine stijging per maat)
Geboorteplek
Symposium te Scheveningen
Men rekent met snelheden van 185 km. p. u.
(Speciale berichtgeving)
In het Kurhaus te Scheveningen wordt tot en met donderdag het
.Third symposium on naval hydrodynamics" georganiseerd door het
„U.S. office of naval research" te Washington en het Nederlands
Scheepsbouwkundig Proefstation te Wageningen. De ontwikkeling van
de scheepvaart staat voor een nieuwe fase van revolutionaire toepas
singen. Te Scheveningen ontmoeten theorie (de wetenschappelijke
onderzoekers) en praktijk (scheepsbouwers, reders, marine-autoriteiten,
industriëlen enz.) elkaar om zich te bezinnen op de vérstrekkende
mogelijkheden van de scheepvaart in de toekomst.
Dr. Ir. D. J. van Manen, onderdirec
teur van het NSP te Wageningen, heeft
gisteren in een inleiding, getiteld „Size
type and speed of ships in the future",
de mogelijkheden en ook de beperkingen
van de schepen van morgen aan enige
beschouwingen onderworpen. De revolu
tie in de scheepsbouw en de scheepvaart
zou zich langs veel rustiger vaarwater
bewegen, als de scheepsbouwers en de
reders deze koers zouden bepalen. Zij be
kijken revolutionaire ontwerpen voor
nieuwe schepen met een zekere reserve:
zij weten uit ervaring met welke enorme
kosten de ontwikkeling en de toepassing
van nieuwe denkbeelden gepaard gaan.
De Marine daarentegen kan zich niet
alleen veroorloven nieuwe toepassingen
te stimuleren, doch zij moet dat wel doen
uit militaire, economische en psychologi
sche overwegingen. Wanneer vandaag
reeds en morgen nog meer volkomen van
de conservatieve scheepsmodellen afwij
kende typen de wereldzeeën zullen be
varen, dan is dat alleen mogelijk gewor
den doordat het militaire zeewezen de
wetenschap in staat stelde te experimen
teren. Gedurende de laatste 20 jaar is
gebleken, dat het ontwerpen van sche
pen steeds meer op wetenschappelijke
basis wordt uitgevoerd.
Luchtkussenboot
Verhoging van de snelheden en ver
groting van de afmetingen zomede de
ontwikkeling van nieuwe afwijkende
voorstuwingssystemen vereisen een
steeds verder doorgevoerde, theoretische
behandeling. Het gaat nu niet meer om
verhoging van de snelheid van een schip
van 18 tot 20 knopen, de ontwerpers van
de hypersnelle boten van straks rekenen
met snelheden van 40, 60 en zelfs van 100
knopen, hetgeen 185 km per uur bete
kent. De luchtkussen-boot (Hovercraft
of gem) zendt zijn golfslag al vooruit en
de ontwerpers van deze eenheden, waar
van men zou kunnen zeggen dat ze .rij
den" op het water, „varen op het land"
en „zweven door de lucht", worden ge
confronteerd met gans andere problemen
dan de ontwerpers van vandaag en gis
teren.
Ze moeten vragen beantwoorden als
bijv. „hoe een schip dat spot met alle
maximum-snelheden, in de vaart te
brengen, op, onder, of onmiddellijk boven
de oppervlakte van het water?" De aan
dit vaar-, voer- en vliegtuig ten grond
slag liggende gedachten van luchtkus
sens is niet nieuw. Een Finse ingenieur
Toivo J. Kaario, begon er in 1932 mee te
experimenteren. In 1935 kreeg hij het
door de 16 pk moter van een Harley Da
vidson, bemand door vier man, van de
grond.
De proefnemingen werden pas in 1949
voortgezet. Het object bestaat thans al
leen nog maar als proto-type. Voor de
deelnemers aan het symposium kan al
leen de varende „Gem" onderwerp van
gesprek zijn. Dr. Van Manen ging de
technische mogelijkheden uitvoerig na
en concludeerde, dat deze fantastische
vinding geen onbeperkte mogelijkheden
heeft. Zo zal een waterverplaatsing van
meer dan 100 ton gecombineerd met su
per-snelheden als 100 knopen, ernstige
moeilijkheden opleveren ten aanzien van
de constructie en de voortstuwing. Een
snelheid van 100 knopen is ook bereik
baar voor de hydrofoil-boats (draagvleu
gelboten), waarvan er al verscheidene ty
pen in de vaart zijn op de Zwitserse
De begrotingscijfers voor het voorbe
reidend hoger en middelbaar onderwijs
en voor het nijverheidsonderwijs stijgen
in 1961 met respectievelijk 83.2 en 41.5
miljoen tot 227 en 257.7 miljoen. Deze
hogere kosten zijn het resultaat van
verschillende factoren zoals de doorwer
king van de z.g. geboortepiek, de toe
nemende belangstelling voor deze tak
ken van onderwijs en de uitbreiding van
het aantal gesubsidiëerde scholen. Ten
slotte is voor het gemeentelijk v.h.m.o.
een aanzienlijk hoger bedrag uitgetrok
ken in verband met de inwerkingtreding
van de wet, waarin de integrale sub
sidiëring van dit onderwijs is geregeld.
Wetenschappelijk onderwijs
De uitgaven voor het wetenschappe
lijk onderwijs vertonen een sterke stij
ging. Op de gewone dienst loopt de ra
ming op van 213.6 tot 276.7 miljoen op
de buitengewone dienst van 64.2 tot 73.4
miljoen. Er moet rekening worden ge
houden met de te verwachten grote toe
neming van het aantal studenten, waar
door aanzienlijke investeringen en ho
gere exploitatie-uitgaven nodig zullen
zijn, zowel bij het Rijksals bij het
gemeentelijk en het bijzonder hoger
onderwijs. Ook voor de Rijksstudietoe
lagen wordt een hoger bedreig uitge
trokken.
Radio en televisie
Ten behoeve van radio en televisie is
in de begroting 1961 een bedrag van 64.4
miljoen opgenomen. Dit is 14.4 miljoen
meer dan in de begroting 1960, en wel
5 miljoen meer voor radio en 9.4 mil
joen meer van de televisie. De uitgaven
voor 1961 voor de televisie zijn 4 mil
joen lager geraamd dan de netto
opbrengst van de middelen, waardoor
verder aflossing mogelijk zal zijn van
de Rijksvoorschotten voor de televisie,
die in totaal 17.3 miljoen bedragen.
ACHT MILJOEN NIEUWE
ZILVEREN RIJKSDAALDERS
Op de Rijksbegroting voor 1961 is
rekening gehouden met de aanmaak
van acht miljoen stuks zilveren
rijksdaalders. Het vervaardigen van
45 miljoen stuks kwartjes en andere
kleine pasmunten tot een waarde
van 3,2 miljoen gulden dient om aan
de normale behoefte van de circula
tie te voldoen.
meren, in Italië, Venezuela en Scandina
vië voor passagiersvervoer. De water
verplaatsing van zulke „high-speed" hy
drofoil-boats zal moeten worden beperkt
tot ten hoogste 100 ton.
Supertankers
Een spectaculair voorbeeld van zowel
vergrootte waterverplaatsing als van op
gevoerde snelheid vormt de supertanker.
De nieuwe ontwikkeling gaat in de rich
ting van onderzeetankers. De „Electric
boatdivision" van de „General Dynamics
Corporation" heeft in opdracht van de
Amerikaanse „Maritime Administration"
studie gemaakt van de door kernenergie
voortgestuwde onderzeetankers voor de
koopvaardij. Noch militaire, noch econo
mische factoren werden in aanmerking
genomen bij deze studie, die 27 verschil
lende modellen omvatte.
De gTOolste en snelste onderzeetanker
heeft een laadvermogen van 41.565 ton,
een snelheid van 37 knopen en een wa
terverplaatsing van 100.000 ton. Met dit
model is de uiterste grens bereikt van
hetgeen met koopvaardij-onderzeeboten
by de huidige stand van techniek moge
lijk is. De snelheid van de tegenwoordige
typen vrachtboten zal de 20 a 25 knopen
wel niet meer kunnen overschrijden. Bo
ven deze snelheid krijgt de door kern
energie voortgestuwde koopvaardij-on
derzeeboot haar kans, aldus dr. Van Ma
nen.
Maak achterruit vrij
GEEN ONNODIGE BELEM
MERINGEN VAN UW ACH-
Nu de vakantieperiode is beëindigd
kunnen wy onze herinneringen aan deze
tijd gaan ordenen.
Er is echter onder al de vakantie-
tropheën één element waarvoor wij moe
ten oppassen. De rage om de achterruit
vol te plakken met plaatjes van steden
en streken waar men is geweest, is uit
een algemeen verkeers-oogpunt uit den
boze.
Ook ofc> de zijruiten behoren deze be
lemmeringen van het uitzicht niet. De
ruiten van een auto zijn er voor om
een zo volledig mogelijk overzicht voor-
en achter u op de weg te hebben. Elke
belemmering kan een snelle waarneming
beletten.
De ANWB wijst er op dat vooral bij de
nu komende weersomstandigheden
mist, regen en wat de herfst nog meer
voor ons in petto heeft een vrij uit
zicht van het grootste belang is.
Voorlichtingsadviseur bij
Departement van Defensie
De Legervoorlichtingsdienst deelt mede:
By beschikking van de minister van
Defensie van 14 september 1960 is inge
steld de functie van voorlichtingsadvi
seur by het Departement van Defensie.
De desbetreffende functionaris is belast
met de externe voorlichting betreffende
het door de minister van Defensie ge
voerde en te voeren defensiebeleid. Hy
zal tevens optreden als voorzitter van
het comité van de hoofden der drie
militaire voorlichtingsdiensten. Voor het
vervullen van deze functie van voorlich
tingsadviseur is voorlopig aangewezen
de kolonel van de Generale Staf J. C. E.
Aex.
