Venetiaans Filmfestival eindigde
met een ongeëvenaard schandaal....
Pitmanschool
KABINET WANKELT WEER ALS
TOTO IN EERSTE KAMER KOMT
Landbouwers kijken somber tegen
n trieste verregende oogst aan
Ook in de „rijke" Haarlemmermeer
Schade belangrijkste gewassen
bedraagt twee miljoen gulden
Niet Le passage du Rhinmaar
ViscontVs
broeders
werk Roceo en zijn
verdiende hoofdprijs
KRITIEK DEBAT IN KRITISCHE SENAAT
Wél toto (hoofdprijs f. 50.000.-)
of geen toto (kabinetscrisis)
Opgericht 1 maart 1860
Zaterdag 10 september 1960
Derde blad no. 30148
Tarwe kiemt op de
plensnatte velden
(Van een onzer redacteuren)
Het ziet er ook voor vele land
bouwers in de Haarlemmermeer
somber uit. De gestaag neerstro
mende regen van de laatste weken
is hiervan de oorzaak. „Geef ons
die droge zomer van vorig jaar
maar", zeggen de meeste landbou
wers. Droogte kan de graangewas
sen, die er nu maar armetierig bij
staan, niet veel kwaad doen. Nat
tigheid echter des te meer. De
schade aan de winter- en zomer-
tarwe in deze polder, wordt nu al
op om en nabij de twee miljoen
gulden geschat. En als men weet,
dat de Haarlemmermeer het juist
van deze tarwesoorten moet heb
ben, begrijpt men, dat deze natte
zomer voor vele boeren niets meer
of minder betekent dan een ramp...
Van de 3400 hectare wintertarwe is
nog maar een klein gedeelte binnen.
De rest staat nog op het veld. In
schelfjes en dubbele hokken, die groen
zijn van het schot. De kopschoven zijn
stuk voor stuk waardeloos. Bovendien
zijn er nog hele stukken, die de land
bouwers maar laten liggen. Zij wachten,
geduldig of ongeduldig net naar hun
aard, tot het eindelijk weer eens droog
wordt. Dan zal men kijken of het nog
de moeite loont althans een gedeelte
van deze velden te halen.
Men verwacht wat dit betreft slechts
een opbrengst van 10 procent. Hele stuk
ken zullen dus wel in brand worden
gestoken. Een jaar hard werken bleek
voor niets te zyn geweest. Maar de kos
ten gaan door. De lasten, die nu een
maal bij kapitaalintensieve bedrijven,
V.S. investeringen
in EEG neemt toe
De Amerikaanse industriële maat
schappijen zijn voornemens dit jaar
2,4 miljard dollars buiten de Verenigde
Staten te besteden aan fabrieken, uit
rusting en eigendommen. Dit is onge
veer 15 procent meer dan verleden jaar.
Deze voorspelling is gebaseerd op de
plannen van de maatschappijen, die
dienaangaande mededelingen hebben
verstrekt aan de economische afdeling
van Mc Graw-Hills. Zij vertegenwoor
digen ongeveer driekwart van al derge
lijke uitgaven van de Amerikaanse
industrie.
De uitgaven voor kapitaalgoederen in
het buitenland door Amerikaanse in
dustriële maatschappijen nemen het
snelst toe in de landen der Europese
Economische Gemeenschap (E.E.G. of
Euromarkt, dus Frankrijk, West-Duits-
land, Italië, België. Nederland en
Luxemburg). Al gaat ook een groot
deel van de voorgenomen uitgaven naar
het overige Europa.
Een zeer groot deel 88 procent van
de voorgenomen investeringen betreft
nieuwe produktie-installaties. Slechts
12 procent van de uitgaven is bestemd
voor de aankoop van land en van be
staande installaties.
De meest opvallende ontwikkeling in
de regionale verdelging van de over
zeese investeringen door Amerikaanse
maatschappijen is de verplaatsing naar
de EEG-landen. De industriële maat-
happijen hebben medegedeeld, dat in
1959 17 procent van hun overzeese
uitgaven in landen van de EEG werden
gedaan. Zij zijn thans voornemens dit
percentage in 1960 op 24 procent te
brengen en in 1961 op 27 procent. Voor
Europa in zijn geheel bedraagt het per
centage voor 1961 vijftig procent.
De heer Roodenburg bekijkt de
tarwe, die wel vernietigd zal moe
ten worden, omdat ze door de aan
houdende regen in de aar is ge
kiemd en daardoor onbruikbaar is
voor consumptie.
(Foto Leldsch Dagblad)
zoals in de Haarlemmermeer hoog zyn.
De opbrengst ligt echter aanzienlijk la
ger dan vorige jaren. Zal voor vele
landbouwers wel een van de laagste zijn,
die zij ooit hebben geboekt.
Plassen water
Nu kunnen de velden, waar het schot
het gewas heeft overwoekerd nog niet
eens in brand worden gestoken. Ook al
zouden de landbouwers dit willen. Het
gewas is te nat. De plassen water staan
op de velden. En de boeren kijken mis
troostig. of berustend
De zomertarwe heeft het er beter af
gebracht. Van de 500 hectare is slechts
10 procent schot. De haver heeft het
er echter wel het slechtst afgebracht.
Van de 440 hectare is de helft onbruik
baar.
Duizend hectare zomer en winter
tarwe waardeloos. Eén hectare is 5000
kilogram. Een kilogram brengt 30 cent
op. Begrijpt ge waarom de schade wat
dit betreft op twee miljoen gulden
wordt geraamd?
Met de aardappelen is het al niet
veel beter gesteld. De vroege rassen heb
ben nog het meeste te lijden gehad.
Met spuiten kan de aardappelziekte
meestal wel aardig worden bezworen.
„Tegen zo veel vocht helpt nu zelfs
spuiten niet meer", vertelt de heer J. C.
Suidgeest, hoofdassistent in de Haar
lemmermeer van de Rijkslandbouw
Voorlichtingsdienst. Hij vertelt ook, dat
de „Meer" in de laatste tientallen jaren
niet zo'n slecht jaar heeft meegemaakt.
vfjf zomers regen gehad. De tarwe kiemt
in de korrel. Het is niet tegen te hou
den. Ik ben al 14 jaar boer, maar heb
het nog nooit zó erg meegemaakt". De
totale schade van zijn bedrijf, dat 40
hectare groot is, schat hij op 15 mille.
De totale opbrengst schat hij op f65
tot 75 mille. Dat betekent dus, dat de
schade 20 procent van de totale op
brengst bedraagt. Dat is een vijlde deel.
„Ik zit nu al zeven weken met 6 mensen,
die zo goed als niets te doen hebben.
En wat de machines betreft is het al
niet veel beter".
„Maar ja, hoe het werkelijk zal
uitpakken. Dat kunnen wij eigenlijk
pas 1 december bepalen. Dat het echt
wel slecht zal zijn, dat is wel zeker".
Toch behoudt de heer Roodenburg zijn
optimisme. „Als ik dat niet zou doen,
had ik beter geen boer kunnen wor
den".
Hij brengt ons met zijn auto naar een
veld tarwe om te laten zien hoe erg
het wel is. Hij wijst met een berustend
gebaar naar het veld, dat groen ziet van
de kiemende tarwe. „Het is eigenlijk
niet eens geschikt voor veevoeder", zegt
hij. „Ik wacht maar af. Als ik er nog
10 procent van afhaal ben ik blij, maar
ik vrees het ergste"
Zelfs de veeboeren
De heer Roodenburg wist te vertel- I
len, dat zelfs de veeboeren klagen. Da1
klonk natuurlijk wel eigenaardig, want
er is gras in overvloed. De kwaliteit var
het gras is echter niet van zeer hoge
kwaliteit, zodat de koeien minder melk
geven
Nee, de vakantiegangers zijn niet de
enigen, die veel narigheid van ons re-
genzomertje hebben ondervonden.
Meer ceremonieel bij sluiting
zitting der Staten-Generaal
Zaterdagmiddag 17 september om
kwart voor drie wordt in het gebouw
van de Eerste Kamer een verenigde ver
gadering van de beide Kamers der
Staten-Generaal gehouden. In deze
vergadering zal de minister van Binnen
landse Zaken mr. E. H. Toxopeus de
huidige zitting van de Staten-Generaal
in naam van de Koningin sluiten.
De sluiting zal ditmaal met meer
ceremonieel vertoon gepaard gaan dan
vorige jaren. De Rijkspolitie zal een
grotere erewacht op het Binnenhof doen
aantreden, en behalve haar drumband
ook haar muziekkapel laten spelen. De
minister zal de erewacht inspecteren.
(Totdusver bleef het bij een groet.)
Advertetatle
Advertentie
PLANTSOEN 65 - TELEF. 26558
TYPEN
STENO in 4 talen
BOEKHOUDEN
DUITS ENGELS
FRANS - SPAANS
NEDERLANDS
MIDDENST.OPL.
SECRETARESSE
(Van onze Romeinse correspondent)
Het 21-ste filmfestival te Venetië is ten einde. Van die 21 hebben wy er 19 bij
gewoond en wy weten dus, dat nooit het voltallige publiek het eens is met de
bekroning door de jury. Dat behoeft ook niet. Maar ditmaal was vrywel het gehele
publiek diep verontwaardigd. Zodra de naam van de met goud bekroonde film „Le
passage du Rhin" werd genoemd, ging er uit de zaal gefluit en gejoel op en hoorde
men luid de naam Visconti roepen. Toen Cayatte op het podium verscheen om de
Gouden Leeuw van San Marco in ontvangst te nemen, werd hij iets heel
ongewoons by een zo hoffelijk volk als de Italianen zyn uitgefloten. Visconti,
hoewel hy in Venetië was, heeft zich nooit (zomin als de andere Italiaanse regis
seurs) gedurende het gehele festival in het „Palazzo del Cinema" vertoond en de
„speciale prijs der jury voor de grote verdiensten van Visconti", neerkomend op
een der beide zilveren leeuwen, werd later op de avond door de producer Lom-
bardo, die al evenmin aanwezig was, telegrafisch geweigerd, met het verzoek dit
telegram aan het publiek te willen voorlezen (wat niet gebeurd is).
Italiaanse pers is
in rep en roer
Reeds in de vroege namiddag was be
kend dat een grote groep (zeven van de
elf) leden der jury, onder wie twee
der drie Italianen, de Gouden Leeuw in
geen geval aan Visconti wilden geven.
Die Italiaanse juryleden, brave lieden
maar zonder een enkel contact met de
filmwereld, waren door Lonero be
noemd, omdat geen enkel bevoegd per
soon met hem wilde samenwerken. Zij
zien nu eenmaal in Visconti de rijke,
adellijke heer. afstammeling van een der
voornaamste families van Italië, die
zijn eigen klasse verloochent en met de
communisten heult. Politieke en niet
artistieke overwegingen hebben de
hoofdrol gespeeld. Daar de 2 Fransen
er beslist op stonden, dat een Franse
film bekroond zou worden, omdat in
Cannes de twee belangrijkste premies
aan Italië ten deel waren gevallen
(maar ook dit is natuurlijk geen steek
houdend argument) werd er tenslotte
een meerderheid gevonden (naar het
heet zes tegen vijf) voor „Le passage du
Rhin".
Russische verklaring
Reeds vroeg in de middag verluidde
gisteren, dat vier leden van de jury, de
Amerikaan Stemman, de Rus Bondarts-
joek, de Pool Toeplitz en de Italiaan
Tofanelli. wilden aftreden omdat zij 'n
partijdige beslissing voorzagen Bon-
ei nrtsjoek liet aan de pers een verkla
ring toekomen van de volgende inhoud:
„Misschien dat deze verklaring mij
wordt aangerekend als een gebrek aan
tact tegenover mijn medeleden van de
jury. maar mijn geweten van kunste
naar verbiedt mij te zwijgen. Ik acht
het mijn plicht bekend te maken, dat
ik het geheel oneens ben met het besluit
van de jury. Het toekennen van de
eerste prijs aan de film „Le passage du
Rhin" van André Cayatte, vloeit niet
voort uit objectieve beschouwing van de
kunstzinnige waarden van de film, maar
uit een weloverwogen opzet om een
waarachtig en uitzonderlijk cinemato
grafisch kunstwerk ..Rocoo en zijn
broeders", van Luchino Visconti, schade
toe te brengen. Een onrechtvaardiger
daad dan deze is niet denkbaar Voorts
is de beslissing strijdig met de idee van
het festival en een bewijs van de onbe
voegdheid van sommige leden der jury".
Onvergelijkbaar
Maat nog voller
En om de maat, die toch al zo vol
is nog voller te maken: de groene erw
ten staan er ook al slecht voor. Heel
slecht zelfs.
De heer M. Roodenburg, die aan de
Huigsloterdijk in Abbenes een kapitaal
bedrijf heeft zegt: „We hebben voor
(Van onze parlementaire redacteur)
Het kabinet-De Quay staat weer even te wankelen nu de Eerste
Kamer moet beslissen over de wettelijke regeling van de voetbaltoto
met een beperkte hoofdprijs van 50.000 gulden. Tijdens het debat hangt
weer een kabinetscrisis in de lucht. In Haagse politieke kringen is men
van mening, dat het lot van het kabinet-De Quay aan een zijden draad
hangt, omdat in het afgelopen jaar de Eerste Kamer in het algemeen
kritischer tegenover het kabinet bleek te staan dan de Tweede Kamer.
sequenties hebben voor de minderheid.
Prof. Romme, de politieke leider van
de K.V.P., welke partij een onbeperkte
hoofdprijs zou wensen, heeft in dit ge
val echter het standpunt ingenomen,
dat het democratisch is als de meer
derheid rekening houdt met de gevoe
lens van de minderheid, die van een
onbeperkte hoofdprijs nadelen vreest
voor het Nederlandse volkskarakter als
geheel. Daarvoor acht de minderheid
zich mede verantwoordelijk.
Strijd om gunst
van de kiezers
Het totodebat wordt gevoerd tegen een
verder afgelegen politieke achtergrond.
Voorstanders van een onbeperkte hoofd
prijs kunnen simpel redeneren, dat er
een grote meerderheid is in ons volk
voor een onbeperkte hoofdprijs en dat
een dienovereenkomstige wettelijke re
geling dus democratisch zou zijn, om
dat de minderheid niet wordt verplicht
aan de toto deel te nemen. De beslissing
van de meerderheid zou dus geen con-
Deze tarwe stond nog op het veld,
maar is volkomen onbruikbaar,
omdat ze in de aar is gaan kiemen,
hetgeen men duidelijk op de foto
kan zien.
(Foto Leldsoh Dagblad)
Compromis
Het standpunt van prof. Romme
heeft geleid tot het compromis van een
hoofdprijs van 50.000 gulden, die voor
het kabinet-De Quay nog aanvaardbaar
is. Verhoging van de hoofdprijs zou lei
den tot het aftreden van de twee AR-
en de twee CHU-ministers, dus tot een
kabinetscrisis. Bij verwerping van het
compromis zou de minister van Justitie,
mr. Beerman (CHU), geen vergunning
meer verlenen voor een regelmatige
voetbaltoto. De gespannen politieke si
tuatie, die daaruit zou voortvloeien, zou
ook een kabinetscrisis tot gevolg hebben.
De Eerste Kamer staat dus voor de
keus: een toto met een hoofdprijs van
50.000 gulden - of: geen toto plus een
kabinetscrissis. De beslissing over de
toto betekent dus tevens een beslissing
over het lot van het kabinet.
Politieke achtergrond
De tegenstanders van het kabinet-De
Quay, die veelal tevens vóórstanders zijn
van het herstel van de samenwerking
tussen KVP en P.v.d.A. of bij wie anti
katholieke gevoelens jegens de minis
ter-president een rol spelen, zien een
kans het kabinet ten val te brengen.
Zü deinzen niet terug voor een kabinets
crisis, want die zou misschien de moge
lijkheid kunnen openen van een andere
vorm van politieke samenwerking dan
thans.
Prof. Romme heeft als politieke lei
der van de KVP echter geen kabinets
crisis gewenst, omdat de basis voor een
nieuwe samenwerking tussen KVP en
Pv.d.A nog steeds ontbreekt. Boven
dien heeft hij de AR en CHU als oude
coalitiegenoten niet voor het hoofd wil
len stoten. Vandaar zijn streven naar
een compromis om het kabinet-De Quay
in stand te houden.
By dat compromis heeft prof. Oud
als politieke leider van de WD zich
moeten neerleggen. Hij heeft de ver
kiezingen gevoerd onder de leuze:
«Geen samenwerking ln een kabinet met
socialisten". Hij heeft een soort kabinet
De Quay bewust gewild en hij vindt in
het algemeen, dat het goed werk doet.
Een jaar lang heeft hij ervoor gepleit
dat het kabinet de regeling van de toto
aan een vrije beslissing van het parle
ment zou overlaten zonder politieke con
sequenties. De protestants-christelijke
ministers hebben dat echter niet ge
wild... Het compromis van 50.000 gulden
heeft prof. Oud daarom moeten aan
vaarden om het kabinet zonder socia-
listsche ministers te behouden. Slechts
een enkel lid van de VVD-fractie in de
Tweede Kamer stemde tenslotte tegen.
De rest stemde voor, nadat een amen
dement voor een onbeperkte hoofdprijs
was verworpen. Uiteraard heerst er in
liberalen kringen, evenals trouwens in
die van de KVP. ontstemming over de
beperking. In de Eerste Kamer wordt
daaraan in versterkte mate uitdrukking
gegeven. Maar als het aankomt op een
beslissing, moeten de dieper liggende
politieke consequenties mede worden
overwogen. In dat verband is in de
Tweede Kamer reeds opgemerkt, dat de
toto geen kabinetscrisis waard is.
Gunst der kiezers
In de Eerste Kamer is de steun van
de KVP en de WD, indien alle leden
van deze partyen vóór zouden stemmen,
niet voldoende voor het kabinet. Er zal
ook steun moeten komen uit de protes
tants-christelijke partyen. Bij de kabi
netsformatie in 1959 heeft de heer Tila-
nus, de fractieleider van de CHU in de
Tweede Kamer, zeer positief geen ver
dere samenwerking met de P.v.d.A. in
een kabinet gewenst. Bij de stemming
over de toto heeft hij uit die houding de
consequentie getrokken en met de mees
te leden van zijn fractie vóór gestemd.
Twee leden van de CHU stemden tegen.
Van de AR-fractie stemde alleen mr.
Biesheuvel voor de wettelijke regeling
van de toto met een hoofdprijs van
50.000 gulden. In de protestants-chris-
telyke partyen stemde men dus ver
deeld. In de P.v.d.A. is een kleine
protestants-christelijke minderheid, die
tegen de toto is en dus ook tegen een
onbeperkte hoofdprijs. Dat heeft die
minderheid in de Tweede Kamer ver
klaard, maar het is by de stemming
niet tot uiting gekomen, omdat deze
minderheid tevens verklaarde dat het
ten val brengen van het kabinet-De
Quay zwaarder woog. Van de oppositie
is dat volkomen verklaarbaar.
Uiteraard tracht de oppositie poli
tieke munt te slaan uit de beperking
van de toto, waar de meerderheid van
het Nederlandse volk tegen is. Dat
maakt het voor de partijen in de Eerste
Kamer die het kabinet-De Quay willen
steunen, moeilijk vóór de beperkte toto
te stemmen. De kiezer heeft nu eenmaal
weinig begrip voor een politiek com
promis. Hy begrypt veel beter de P. v.
d. A., die thans eensgezind tegen de be
perking van de toto stemt. De toto-
affaire blaast wind in de zeilen van de
oppositie. Daarom zal voor velen in de
Eerste Kamer het uitbrengen van hun
stem moeilyk zijn. Het kabinet-De Quay
staat te wankelen.
Dit oordeel van de Russische cineast
is gegrond. Er is zulk een enorm ver
schil in waarde tussen een meesterwerk
als „Rocco en zijn broeders" en een re
delijke, maar zeer weifelende en op vele
punten zwakke film als „Le passage du
Rhin". dat het eenvoudig niet aangaat
die twee te vergelijken, laat staan de
erepalm aan de Fransman toe te kensen.
Daar komt nog bij dat zijn film eigen
lijk niet had mogen worden vertoond,
daar de commissie van toelating het
werk niet heeft gezien. Het reglement
schrijft voor, dat op 31 juli alle films
te Venetië aanwezig moeten zijn. Die
van Cayatte kwam drie uur voor de ver
toning aan, zodat zelfs de gebruikelijke
„voorvertoning voor de pers", die altijd
in de voormiddag wordt gehouden, uit
gesteld moest worden tot 's avonds half
zeven. De oorzaak schijnt te zijn dat er,
op 't laatste ogenblik, aan het qualun-
quistische werk (anderen noemen het
een ..film A la De Gaulle") iets veran
derd is. De motivering van de hoofd
prijs is niet onvermakelijk, er is sprake
van „de betekenis der behandelde on
derwerpen en de helderheid waarmee
die onderwerpen in beelden zijn ver
tolkt" Die helderheid is zo groot, dat
niemand precies begrijpt wat Cayatte
eigenlijk wil aantonen...
Politieke gevolgen?
Het is niet uitgesloten dat dit schan
daal politieke gevolgen zal hebben.
De hele Italiaanse pers is in rep en
roer. Alleen het orgaan van de fascis
ten, dat op de naam Visconti reageert
als een stier op een rode lap, is het met
de bekroning eens. Maar zelfs de
uiterst-rechtse en filo-fascistische
„Tempo" weet met zijn houding geen
raad en schrijft bijv.- „Zeker. „Rocco en
zijn broeders" is een werk van uitzon
derlijke betekenis, dat alle eerbied ver
dient en dat waarschijnlijk blijvend zal
zijn in de geschiedenis van de cinemato
grafie, wat niet geldt voor het werk van
Cayatte, maar „Le pasage du Rhin", "n
film die niet minder kunstzinnige be
doelingen heeft, is een meer solide
werkstuk". Een zonderlinge redenering,
als men bedenkt, dat Venetië de film
als kunstwerk wenst te beschouwen.
Tot 's morgens vier uur was de jury,
zo goed als ieder ander overtuigd, dat
de prijs alleen aan Visconte toeluvam,
schrijft de Paese Sera (communistisch-
gezind) Toen kwam er een telegram
van het Katholieke Filmcentrum, waar
in Viseontl's film als gevaarlijk en te
socialistisch werd aangeduid en van dat
ogenblik af zouden de manoeuvres zyn
begonnen om hem te boycotten.
Fregat „Van Speyck"
is naar de sloper
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Willem Mantel uit Amsterdam is de
enige Nederlander, die beschikt over een
eigen oorlogsschip, compleet met pant
ser en 4.12 centimeter geschut. Voor
f 212.345.67 is hy eigenaar geworden van
de in 1940 op de werf van Piet Smit in
Rotterdam gebouwde kanonneerboot
„Van Speyck". Het koopcontract met de
Koninklijke Marine bevat geen beper
kende bepalingen, en als de heer Mantel
dat zou willen, zou hij met het 78 meter
lange fregat de wereldzeeën kunnen be
varen en er zelfs, mits dat buiten de
territoriale wateren gebeurd, oorlogje
mee kunnen spelen.
Gelukkig is Willem Mantel een vreed
zaam mens en voor alle:, zakenman, cue
ruim 2 ton kunnen namelyk met winst
terugkomen als hy het schip sloopt, de
onderdelen verkoopt en de rest als oud
ijzer aan de man brengt. Daarom zal de
„Van Speyck" in Amsterdam-noord,
waar de heer Mantel een handel in oude
metalen heeft, met snijbranders woro'en
bewerkt.
Aanvankelijk werd de kanonneerboot
door de Duitsers gebruikt, maar in 1945
kreeg de Koninklijke Marine eindelijk de
beschikking over dit schip, dat ril in
1938 al wilde hebben. De „Van Speyck"
maakte verscheidene reizen naar" de
West en deed voorts dienst als wacht
schip.
De naam van de held, die in februan
1831 het lont stak in het kruit van de
kanonneerboot, die in de Antwerpse
haven in handen van de opstandige
Belgen dreigde te vallen, zal echter bij
de Marine voort blijven leven. Inmiddels
is H.M „Floris". het in Vlissingen ge
stationeerde fregat, omgedoopt in „Van
Speyck".
