OOSTDUITSERS VERBIEDEN DE
TOEGANG TOT OOST-BERLIJN
Na bespreking Venlo
grondig onderzoek
999
Brons
WEERBERICHT
Zilver
Wraakmaatregel wegens congres
van vluchtelingen Bespreking
tussen Brandt en Geallieerden
Ziekenfondsen overwegen verhaal
ziektekosten der patiënten
Industriële werknemers willen
herziening arbeidsvoorwaarden
Edly -radio service
(£)uc/
leuws
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 31 AUGUSTUS 1960
No. 30139
LEIDSCH
DAGBLAD
DirecteurE. A. E. van Dlshoeck
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
17.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f059 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Grensbeperkingen tussen 1 en 4 september
(Van onze correspondent in Bonn)
Van gisteravond 12 uur af tot en met zondagavond is het West
duitsers en ook de bevolking van West-Berlijn alleen met een
speciale Oostduitse vergunning mogelijk het grondgebied van Oost-
Berlijn te betreden. Tot deze stap ging gisteravond de regering-
Grotewohl van communistisch Oost-Duitsland over als „represaille"
voor het feit, dat zaterdag en zondag in West-Berlijn een congres
wordt gehouden door het verbond van zogenaamde Heimkehrer,
ex-krijgsgevangenen en familieleden van in de oorlog vermiste Duitsers.
De Westberlijnse burgemeester Brandt kondigde gisteravond aan,
dat hij vandaag over te nemen tegenmaatregelen overleg zou plegen
met de Amerikaanse, Britse en Franse stadscommandanten van Berlijn.
dering van de vluchtelingen in West-
Berlijn niets bijzonders is. Er vinden
geregeld congressen in West-Berlijn
plaats. De Oostduitse regering wil even-
Ernstige schending
akkoorden
van
Het gaat hier om een ernstige schen
ding door het communistische Oostduitse
regime van de overeenkomsten, die de
Sovjet-Unie, Amerika, Engeland en
Frankrijk in 1945 over Berlijn hebben
gesloten. Geheel Berlijn werd daarbij
verklaard tot een gebied, losstaande van
de toenmalige Russische bezettingszone,
dus ook van de thans bestaande Oost
duitse communistische staat, die door
het Westen niet wordt erkend. Het zou
dus in strijd zijn met deze overeenkomst
als de Oostduitsers thans Oost-Berlijn
willen sluiten voor Westberlijners en
Westduitsers.
In het middelpunt van dit alles staat
het congres van de Westberlijnse Hei-
matvertriebenen. Daarvoor zullen enkele
prominente figuren van de organisatie
der vluchtelingen uit West-Duitsland
naar Berlijn komen en de Sleeswijkhol-
steinse minister-president Von Hassel
zal een rede houden. De Oostduitse
regering maakte gisteren bekend, dat
het hier haars inziens gaat om een
ontmoeting van op revanche beluste
Duitsers, die zich niet kunnen verzoenen
met het feit, dat vroegere Duitse gebie
den thans „definitief" in Poolse en
andere communistische handen zijn.
Tot de Oostduitse argumentatie be
hoort ook een verklaring dat de lucht-
corridors van West-Duitsland naar
West-Berlijn indertijd zijn ingesteld om
de geallieerde troepen in West-Berlijn
van voedsel te voorzien en niet om „een
troep ophitsers" naar West-Berlyn, dat
volgens de Oostduitsers op Oostduits
grondgebied ligt, te vervoeren.
Van Westberlijnse kant is gisteravond
daarop meteen verklaard, dat de verga-
wil kennelijk provoceren en perkt daar
toe op volstrekt willekeurige wijze de
vrijheid der Berlyners in.
Brits-Franse kritiek
Juist de laatste dagen is er in Enge
land en Frankrijk, o.m. door het blad
The Times, kritiek geleverd op bijeen
komsten als j.l. zondag te Düsseldorf en
zaterdag a.s. te West-Berlijn door vluch
telingenorganisaties worden gehouden,
bijeenkomsten waarop de teruggave aan
de verdreven Duitsers van de voormalige
Duitse gebieden pleegt; te worden geëist.
Te Düsseldorf voerde minister Erhard
het woord. Van Britse zijde zei men over
Erhards rede, dat Bonn blijkbaar niet
eerder tevreden is of het oude Duitsland
van Bismarck moet weer hersteld zijn
Van Westduitse kant heeft men dit
tegengesproken: het gaat hier, zo zegt
men in Bonn, om het recht op zelfbe
schikking voor de vroeger in Oost-
Europa wonende Duitsers, die uit hun
oude gebieden zijn verdreven. Dat recht
moet op vreedzame wijze, zonder ver
gelding, erkend worden. Erhard had ten
deze gesproken over „Duits Opper-Silezië,
dat nu eenmaal een produkt van de
Duitse en niet van de Poolse levens-
aard is."
Slot pag. 2
Nieuw kabinet in
Laos gevormd
Prins Soevanna Poema, de neutralisti-
sche premier van Laos, heeft gisteravond
zijn nieuwe kabinet bekendgemaakt. Ge
hoopt wordt dat hiermede een eind is
gekomen aan de politieke crisis, die de
afgelopen drie weken in Laos heeft ge-
heerst en die het land aan de rand van
een burgeroorlog bracht. De nieuwe re
gering omvat ministers van linkse en
rechtse politieke instelling.
Generaal Nosavan, leider van de rech
tervleugel, bezet de sleutelpost van
minister van Binnenlandse Zaken. Hij
wist zich te handhaven, nadat de
bloedeloos verlopen staatsgreep
van de parachutisten kapitein Kong Lae
op 9 dezer leidde tot het aftreden van de
Westersgezinde regering van Somsanit.
Prins Soevanna Poema treedt, behalve
als premier, tevens op als minister van
Buitenlandse Zaken, terwijl hij ook de
portefeuilles van Landsverdediging en
Plattelandsaangelegenheden beheert.
Generaal Nosavan is vice-premier en
minister van Binnenlandse Zaken.
Daarnaast leidt hij het ministerie van
Culturele Zaken en dat van Maatschap
pelijk Welzijn.
De troepen van de parachutistenkapi
tein Kong Lae beheersen nog steeds de
hoofdstad Vientiane. Kong Lae heeft
maandag jl. ook een afdeling van zijn
valschermjagers boven de residentie Loe-
ans Prabang afgeworpen. Men meent
dat deze valschermtroepen in actie zou
den zijn gekomen, wanneer het politieke
overleg in de koninklijke hoofdstad geen
resultaten zou hebben opgeleverd.
WEINIG VERANDERING
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond
Half tot zwaar bewolkt met enige
regen. Weinig verandering in tempera
tuur. Zwakke tot matige wind, in hoofd
zaak tussen west en zuid.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
1 september
Zon op: 5.51 uur; onder: 19.28 uur.
Maan op: 16.49 uur; onder: 0.51 uur.
Hoogwater te Katwijk te 11.06 en 23.46
uur. Laagwater te 6.23 en 19.03 uur.
DU Qurumei bestaat uit li pagina's
EERSTE DUITSE
PLANTA-SLACHTOFFER
Een 9-jarige jongen uit de bij de
Nederlandse grens gelegen West
duitse stad Emmerick is het eerste
Duitse slachtoffer van de Planta-
ziekte. Zijn ouders plegen geregeld
over de grens in ons land bood
schappen te doen. Daarby hebben
zij blijkbaar ook Planta margarine
gekocht.
Men verwacht in de Bondsrepu
bliek op korte termijn nog meer van
dergelijke ziekteverschijnselen. Ook
al neemt men aan, dat het aantal
Duitse Planta-zieken beperkt zal
blijven, vooral nu de Duitse douane
van huisvrouwen die in Nederland
inkopen doen, eisen dat zij geen
margarine over de grens meenemen.
GELUKWENS AAN
PRINSES WILHELMINA
De minister-president heeft telegra
fisch aan de jarige Prinses Wilhelmina
de gelukwensen van de ministerraad
doen toekomen.
De „Planta-affaire"
Het ministerie van Sociale Zaken deelt mede:
Gisteren heeft te Venlo een ontmoeting plaats gehad tussen de
directeur-generaal voor de Volksgezondheid, prof. dr. P. Muntendam,
en zijn ambtgenoot van Volksgezondheid uit de Duitse Bondsrepubliek.
Ministerialdirektor dr. J. Stralen. In de bespreking, welke tevens door
Nederlandse gezondheidsautoriteiten en medische deskundigen uit
Nederland en Duitsland, evenals door Nederlandse en Duitse vertegen
woordigers van ..Unilever" werd bijgewoond, kwam vast te staan, dat
het klinische beeld van de in 1958 in West-Duitsland opgetreden
blaasjesziekte hetzelfde is als dat van de in de laatste weken in Neder
land opgetreden ziekte na het nuttigen van ..Planta" margarine in de
nieuwe samenstelling.
Een sterke aanwijzing, dat het hier ook
wat betreft de oorzaak om dezelfde ziekte
gaat, werd gegeven door de mededeling
van de „Unilever", dat ook in 1958 in
Duitsland door de „Margarine Union"
een margarinesoort in de handel werd
gebracht, die dezelfde stof bevatte als
die waarvan vermoed wordt, dat zij de
veroorzaker van de ziekte in Nederland
is geweest. In 1958 is het verband tus
sen de ziekteverschijnselen en het ge
bruik van margarine niet belegd. Inte
gendeel werd toen door Duitse deskun
digen gedacht aan een ziekte, die het
gevolg zou zijn van een virusinfectie,
waarbij in enkele gevallen een virus werd
aangetoond. Sedert november 1958 is
bedoelde stof in West-Duitsland niet
meer in de margarine verwerkt. Wel is
nog gedurende zes weken tegen het einde
van 1959 in Berlijn door de „Margarine
Union" margarine met deze stof op de
markt gebracht, zonder dat ziektegeval
len bekend zijn geworden.
De gezondheidsautoriteiten van Neder
land en Duitsland hebben het voorne
men een kleine studiegroep van des
kundigen in te stellen om nog nader
verschillende problemen, o.a. over de
samenhang van de ziektebeelden in
beide landen verder te onderzoeken".
Unilever ontsteld
De persdienst Unilever deelt mede:
De Raad van Bestuur van Unilever
N.V. heeft met grote ontsteltenis kennis
genomen van de mogelijke samenhang
tussen de invoering van de nieuwe
Planta en de nu in Nederland heersen
de ziekte. Hoewel het nog geruime tyd
kan duren, eer wetenschappelijk is ver
klaard hoe deze ziekte kan worden toe
geschreven aan een nieuw, op soyaolie
gebaseerd, anti-spatmiddel, vreest de
Raad van Bestuur nu, dat de waar
schijnlijkheid van de samenhang groot
is.
Wat de voorgeschiedenis betreft kan
worden verwezen naar het hierboven
opgenomen regeringscommuniqué om
trent de in Venlo gehouden bespreking
tussen de directeuren-generaal van de
Volksgezondheid in Nederland en in
Duitsland. Dit zyn de enige landen,
waar margarine met het anti-spatmid
del in kwestie in de handel is geweest.
De Raad van Bestuur juicht de instel
ling van de in het communiqué genoem
de medische studiegroep toe. Daarnaast
wenst hij echter zekerheid te verkrijgen
over de vraag, of er, en zo ja waar, in
de Unilever-organisatie nalatigheden
hebben plaatsgevonden. De Raad heeft
besloten dit door een commissie grondig
te laten onderzoeken. Deze commissie
zal bestaan uit enige vooraanstaande
Nederlanders. Het onderzoek, dat zowel
in Nederland als in Duitsland zal moe
ten plaatsvinden, zal waarschijnlijk niet
op korte termijn beëindigd kunnen wor
den. Het zal de commissie vrijstaan zich
door deskundigen buiten Unilever te
laten voorlichten. Natuurlijk zal de com
missie ook toegang hebben tot alle per
sonen en gt evens in Unilever.
Onze Amsterdamse oorrespondent
meldt:
Als schuld vaststaat
Het Algemeen Ziekenfonds Amsterdam
is van mening, dat als kan worden be
wezen, dat de talrijke ziektegevallen
met huiduitslag zijn veroorzaakt door de
Planta margarine, ernstig moet worden
overwogen bij de Unilever een vordering
in te dienen voor de kosten die voor
ziekenhuispatiënten zijn gemaakt. Er
heeft een „zeer informeel" overleg plaats
gehad met de andere Amsterdamse Zie
kenfondsen en met de afdeling wette
lijke aansprakelijkheid van de gemeente.
Hoeveel patiënten er met deze huid
ziekte in Amsterdamse ziekenhuizen zijn
opgenomen was gisteravond nog niet be
kend. Bij de A.Z.A. heeft men echter de
indruk dat de ziekenfondsen in de
grote steden zich door deze affaire voor
belangrijk talrijker uitkeringen voor
ziekenhuisopnamen gesteld zien dan die
in de kleinere plaatsen. De schuld staat
overigens nog niet vast. Een woordvoer
der van de Ziekenfondsraad zei ons, dat
deze zaak „belangstelling heeft", hoewel
de Ziekenfondsen autonoom zijn en zelf
de beslissing moeten nemen, is het niet
uitgesloten, dat de Ziekenfondsraad t.z.t.
richtlijnen zal uitgeven.
Indien de schuld van de fabrikant zal
zijn vastgesteld kunnen ziekenfondsen
zich baseren op een arrest van de Hoge
Raad van 13 maart 1959, waarin is be
paald, dat het Ziekenfonds in alle rech
ten treedt van een Ziekenfonds verze
kerde aan wie door schuld van derden
ziekte of lichamelijk letsel wordt toege
bracht. Aangenomen wordt echter, dat
er vele juridische haken en ogen zullen
zijn bij het aantonen van de directe
schuld.
De officier van Justitie te Leeuwarden,
mr. M. H. Gelinck, heeft medegedeeld,
dat by de sectie, die is verricht op het
stoffelijk overschot van de 34-jarige
vrouw te Leeuwarden, die een van de
vermoedelijke slachtoffers is van de
huidziekte, niets is gevonden, dat wijst
op een andere doodsoorzaak.
Een microscopisch onderzoek, dat
naar verwacht wordt enkele weken in
beslag zal nemen, zal moeten uitwijzen
of de dood inderdaad veroorzaakt is door
het nuttigen van Planta-margarine.
Naar de uitslag van dit onderzoek zal
de officier van Justitie te Leeuwarden
zijn verdere gedragslijn bepalen.
Het Belgische ministerie van Volksge
zondheid heeft meegedeeld, dat ook in
België gevallen van huidaandoeningen
zijn geconstateerd, die „naar alle waar
schijnlijkheid zijn veroorzaakt door het
verbruik van onrechtmatig uit Nederland
ingevoerde produkten".
In een communiqué wordt gewezen op
de gevolgen van het gebruik van mar
garine „van het merk nieuwe „Planta"
in Nederland, waarbij wordt meegedeeld
dat dit produkt in België noch wordt
gefabriceerd, noch in de handel ge
bracht.
De Belgische bevolking wordt gewaar
schuwd tegen het verbruik van deze
margarine. „De verschillende margarine-
produkten, die normaal op de Belgische
markt voor komen, hebben geen aan
leiding tot ongemakken gegeven", aldus
i het communique.
Jordanië eist van
Nasser uitlevering
van moordenaars
Koning Hoessein heeft gisteren
in het koninklijke paleis te Amman
aan journalisten medegedeeld, dat
Jordanië de Verenigde Arabische
Republiek om uitlevering heeft ge
vraagd van de twee ambtenaren
Sjaker Dabbas en Kamal Sjammoet
die ervan worden beschuldigd in
Amman de bomaanslag te hebben
gepleegd, die aan elf personen
onder wie premier Majali het
leven heeft gekost, terwijl 47 men
sen werden gewond.
De Koning verklaarde, dat
Dabbas en Sjammoet uit Syrië
afkomstig waren en dat zij thans
daarheen zijn uitgeweken.
Hoessein voegde hieraan toe dat, hij.
indien de VAR niet tot uitlevering zou
overgaan, de Arabische Liga in de zaak
zou betrekken. „Indien ook dit geen re
sultaat oplevert, schakel ik de Verenigde
Naties in," aldu.: de Jordaanse vorst.
Koning Hoessein heeft voorts aan se
cretaris-generaal Hammarskjöld van de
VN een telegram gezonden, waarin hij
uiting geeft aan de moeilijkheden waar
mede Jordanië te kampen heeft bij het
bewaren van zijn vrijheid en veiligheid
en de onschendbaarheid van zijn gebied.
De Koning dringt er in zijn telegram
op aan dat alle Jordanië vriendschappe
lijk gezinde landen, die de vrede een
warm hart toedragen, zich deze moeilijk
heden voor ogen zullen stellen.
De Jordaanse vorst verklaart waarde
ring te hebben voor Hammarskjölds be
sluit om zijn speciale afgezant, de Ita
liaan Spinelli. naar Jordanië te doen te
rugkeren, „teneinde aldaar de zaak der
gerechtigheid te dienen."
Neger doodgeschoten
in Jacksonville
Gisteren is in Jacksonville (in de
Amerikaanse staat Florida) een neger
door drie blanken doodgeschoten. Zy
verklaarden zelf het eerst door de neger
te zyn beschoten, maar in de auto is
geen wapen gevonden. Voorts hebben
negers z.g. Molotof-cocktails, (met
benzine gevulde flessen) naar maga
zijnen geworpen die het eigendom van
blanken zijn. Er ontstond enige mate
riële schade.
Sinds zaterdag zijn tengevolge van de
ongeregeldheden in Jacksonville 65 per
sonen gewond. Van de 223 personen,
blanken en negers, die zijn gearresteerd
zijn er 83 tot 10 dollar boete subs, negen
tig dagen hechtenis veroordeeld. De res
terende 140 komen binnenkort voor.
Ook in Buford, in de aangrenzende
staat Georgia, is het tot vechtpartijen
tussen negers en blanken gekomen.
Twintig blanken en evenveel negers
werden gearresteerd.
De Amerikaanse minister van Volks
gezondheid Arthur Flemming heeft een
onmiddellijk onderzoek gelast naar de
juistheid van berichten als zouden in de
staat Louisiana duizenden kinderen,
meest negerkinderen, op de rand van de
hongerdood staan.
De wetgevende vergadering van Loui
siana nam onlangs een wet aan waarbij
ca. 6000 ongehuwde moeders en 23.000
natuurlijke kinderen „op morele gron
den" geen ondersteuning meer zullen
ontvangen. Uit New Orleans en andere
delen van Louisiana wordt thans be
richt dat de plotseling tot armoede ge-
Eindelijk zijn dan de successen ge
komen, waarop sportief Nederland
reeds van het begin der Olympische
Spelen te Rome hoopte en wachtte.
In het schitterende Olympische
zwembad maakte eerst een Neder
landse damesestafetteploegbestaan
de uit Ria van Veisen, Tineke Lager-
berg, Ada den Haan en Erica Terp
stra de snelste tijd in de series 4
maal 100 meter wisselslag en ves
tigde daarmede een Olympisch re
cord op een nummer, dat nog nim
mer tijdens de Spelen is gezwommen.
Maar de kleine Nederlandse kolo
nie op de tribunes werd nog enthou
siaster, toen gisteravond de pittige
Marianne Heemskerk uit Naarden
het eerste eremetaal voor Nederland
veroverde in de finale 100 meter
vlinderslag dames. De zestienjarige
zwemster moest het goud aan de
Amerikaanse Carolyn Schuier laten,
maar greep het zilver voor de Aus
tralische Jane Andrew.
De vreugde in het Nederlandse
kamp was groot, toen Marianne als
eerste Nederlandse op het ereplat-
form verscheen (bovenste foto),
maar ze werd bepaald uitbundig,
doemde moeders wanhopig trachten om
aan geld, voedsel en werk te komen.
Een officiële woordvoerder in Wash
ington eei dat de federale subsidie aan
Louisiana wellicht zal worden ingetrok
ken, om pressie uit te oefenen op de
autoriteiten aldaar om de wet in te
trekken wanneer deze strijdig is met de
federale wetten betreffende ondersteu
ning. De staten afzonderlijk zijn verant.
woordelijk voor de ondersteuning van
behoeftigen, maar de federale regering
verstrekt hun hiervoor subsidies.
toen Wieger Mensonides in de vol
gende strijd zich met een machtige
eindsprint op de 200 meter school
slag heren naar het brons zwom.
Voor de eerste maal een Nederlander
in een herenzwemfinale en dan met
een al in de prijzen Op de on
derste foto buigt Mensonides het
hoofd voor het erelint van I.O.C.-
voorzitter Brundage, zoals hij kort
daarvoor het hoofd figuurlijk had
moeten buigen voor het zwemgeweld
van de Amerikaan Mulliken (goud)
en de Japanner O saki (zilver).
Advertentie
Het is beslist niet nodig om naar
Rome te reizen om de Olympische Spe
len te gaan bezoeken; een eenvoudiger
middel is een bezoek aan Edly, want
door het deskundig en neutraal advies
over diverse t.v.-merken is U verzekerd
een logeplaats te verkrijgen.
Een glashélder beeld en bovendien
een beperkt aantal toestellen 1960 met
kortingen tot 30
Gemakkelijke betaling en
1 jaar gratis allrisk verzekerd
Morsstraat 20 - Telef33975
Leiden
De zo sterk gestegen produktiviteit en
rentabiliteit behoort op korte termijn
in de arbeidsvoorwaarden van de
werknemers tot uitdrukking te komen.
Tot die conclusie zijn de hoofdbesturen
van de drie industriële bonden van
werknemers t.w. de algemene bedrijfs
groepen centrale, de Nederlandse ka
tholieke bond van werknemers in de
industriële bedrijven „St.-Willibror-
dus en de christelijke bedrijfsgroepen
centrale in Nederland gekomen, toen
zij zich hebben beraden over de bij
zonder gunstige ontwikkeling van de
economie.
Vorig jaar by de vaststelling van de
loonsverhogingen en verbetering van
de arbeidsvoorwaarden - daarbij inbe
grepen de gemaakte afspraken ten
aanzien van de doorvoering van de
werktijdverkorting - kon de bijzonder
gunstige ontwikkeling van de produk
tiviteit en rentabiliteit in de industrie
niet worden voorzien en er kon dus
geen rekening mee worden gehouden.
De hoofdbesturen hebben nu besloten
met de werkgevers in contact te tre
den in ie verwachting, dat daar waar
mogelijkheden aanwezig zijn, deze
werkgevers bereid zullen zijn verbe
teringen in de arbeidsvoorwaarden op
korte termijn in overleg met de vak
verenigingen tot stand te brengen.
(Jit het Leidsch Dagblad van
31 Augustus 1860:
j Te Milaan was door zeker
H iemand cene som gelegateerd voor
B het beste liefdadigheidswerk. De
B testamentaire exècuteurs hebben
voor het geld geen betere bestem-
ming gevonden, dan het aan Ga-
ribaldi te zenden ter bevordering
ran dén opstand in Napels.
Illllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllilllilllllilltllllllllllllt
