Powers wist niet, dat hij boven de Sovjet-Unie zou moeten vliegen.... Waanzin en misdaad in Indonesië en in Kongo" WEERBERICHT Zijn Russische advocaat kreeg vanochtend gelegenheid hem een aantal vragen te stellen CONGRES IN STOCKHOLM Menselijke problemen bepalen nu tempo van bemande ruimtevaart De rem van de kosten is afgesleten door vooral militaire en prestigekwesties ARTIKEL IN DE DAILY TELEGRAPH Soekarno en Loemoemha verlagen hun staten tot zeer lage landen (Site/ teuws Opgericht 1 maart 1860 DONDERDAG 18 AUGUSTUS 1960 No. 30128 LEIDSCH DAGBLAD Directeur E. A. E. van Dlshoeck Hoofdredacteur J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f7.50 per kwartaal; f255 per maand; f0.59 per week Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 De Russische advocaat van de Amerikaanse piloot Powers, Grinjef, kreeg vanochtend, onmiddellijk na de hervatting van de openbare be handeling van de spionagezaak van de U-2 in Moskou, gelegenheid tot het stellen van vragen aan de beklaagde. Powers verklaarde o.m., dat hij ten tijde van de ondertekening van zijn contract niet wist, dat hij boven de Sovjet-linie zou moeten gaan vliegen. Zijn opdracht was aanvankelijk beperkt tot vluchten langs de grenzen van de Sovjet-Unie omdat men zich er kort tevoren van bewust was geworden, dat het Sovjetrussische radarstelsel doeltreffender was dan men dacht". Voorts bleek bij deze ondervraging door Grinjef, die tien minuten duurde, dat men Powers had gezegd, dat het vliegen op grote hoogte boven de Sovjet-Unie volkomen veilig was, Er bestond alleen gevaar voor technische storingen op deze vluchten. Vooraf geschreven toneelstuk, zegt Amerikaanse pers Vervolgens zei Powers in antwoord op vragen van de openbare aanklager, Roedenko, dat de Pakistaanse lucht vaartautoriteiten op de hoogte waren van vluchten van U-2-vliegtuigen in 1959 en 1960 boven Pakistan. Deze auto riteiten moesten toestemming voor deze vluchten geven. Maar de operaties van Powers' eenheid, waartoe U-2-vliegtui- gen behoorden, waren uiterst geheim. Verder zei de beklaagde in antwoord op een vraag van Roedenko te geloven op zijn vlucht op 1 mei het luchtruim van Pakistan en Afghanistan te hebben geschonden. Hij was niet op de hoogte van een toestemming van deze landen voor de betrokken vlucht. De aanwezigen in de rechtszaal lach ten toen Powers in antwoord op de vraag van Roedenko of hij niet wist of er toe stemming van de Russen was verkregen voor zijn vlucht, antwoordde: „Ik denk van niet, want dan zou ik hier niet staan". Pamflet in twee talen Roedenko verzocht de rechtbank de tekst van een pamflet te willen voor lezen, dat bij de aanhouding van de vlieger in diens kleding werd aangetrof fen. De tekst luidde (in Engels en Rus sisch) „Ik ben een Amerikaan. Ik spreek geen Russisch. Ik heb eten, onderdak en hulp nodig. Ik heb niets kwaads tegen U in de zin. Als U mij helpt, zal ik U belonen". Powers zei niet te weten dat hij dit pamflet had gekre gen. DEMONSTREERT van 23 t.m. 27 augustus KOLEN-, OLIE-, GAS- ei meerkamerverwarming in DEN BURCHT. ENKELE OPKLARINGEN De Bilt verwacht van heden- tot mor genavond: Veranderlijke bewolking met opklarin gen. maar ook plaatselijk enkele buien. Zwakke tot matige wind in hoofdzaak tussen noord en west. Iets hogere tem peraturen overdag. (Opgemaakt te 11.15 uur). 19 augustus Zon op: 5.30 uur; onder: 19.56 uur. Maan op: 2.36 uur; onder: 18.12 uur. Hoogwater te Katwijk te 1.26 en 13.55 uur. Laagwater te 9.24 en 21.47 uur. In antwoord op de vraag of het op hem gevonden geld en de goudstukken moesten dienen om Sovjetrussische bur gers om te kopen, zei Powers dat deze bestemd waren om te worden gebruikt bij een poging om de Sovjet-Unie te verlaten. Powers' familie was ook vandaag weer in de rechtszaal, met uitzondering van zjjn moeder. De Amerikaanse U-2-piIoot Fran- cis Powers in de beklaagdenbank te Moskou. Uiterst links zijn Rus sische verdediger Michael Grin jew. (Telefoto) Propaganda-artikelen in Russische pers De Russische pers grijpt het proces- Powers aan om aanvallen te doen op de politiek van de Verenigde Staten en de moraal in de Westelijke landen. „Bij het proces ontstaat, stukje voor stukje, het onverkwikkelijke beeld van de activiteiten van de Amerikaanse spionagecentra" zo schreef de „Prawda' „Gewone Moskovieten en vooraan staande juristen, die met talrijke ver tegenwoordigers van bladen en pers bureaus uit alle delen van de aarde zijn gekomen om het proces bij te wonen zijn hogelijk verwonderd over het peil waarop de moraal in de bourgeois- wereld is gedaald". „Sovjetskaja Rossiya", het blad van de Russische Sovjet-republiek schrijft: „Het was niet de welbekende liefde voor de burgerlijke „vrijheid" die Powers tot zijn misdaad dreef maar de vervloekte moraal van de kapitalistische maat schappij, waarin alles, leven, eer en ge weten van het volk, voor geld wordt gekocht en verkocht". Het blad van het Rode leger „Rode Ster" meent dat Powers „een ervaren spion" is, maar tevens „een pion in het (Van een onzer redacteuren) Terwijl de meest ondernemende technici van de ruimtevaart met een bijna supersonische haast aantrekkelijke plannen voor de naaste toe komst op papier werpen, zijn er ook voldoende voorzichtige deskun digen, die door het hanteren van effectief werkende remmen de ruimtevaart behoeden voor op hol slaan. Het plezierige van het internationale congres, dat thans in Stockholm wordt gehouden, is het vrij stabiele evenwicht tussen voortvarendheid en voorzichtigheid. Nu moet een dergelijk evenwicht er bij elke onderneming zijn als voorwaarde voor slagen, maar de ruimtevaart heeft fantasie en enthousiasme zo zeer nodig gehad om in het eerste stadium gerealiseerd te worden, dat het gevaar voor onwezenlijke doordraverij werkelijk niet denkbeeldig was. In eerste instantie hebben de kosten als effectieve rem gewerkt, maar deze rem begint wat af te slijten nu tussen de twee grote rivalen prestige kwesties en ook militaire overwegingen een belangrijk woord zijn gaan meespreken en de vooruitgang van een vrijwel ongeremde hulpmotor hebben voorzien. Dit nummer bestaat uit 12 pagina's Langdurige isolatie funest voor de geest Beweringen van pessimisten ten spijt zal de ruimtevaart zich binnenkort tot bemande ruimtevaart en in iets langer tijd tot de menselijke verovering van het nabije heelal gaan ontwikkelen. En het blfjkt steeds meer, dat niet de techniek maar de mens zelf het tempo van de ontwikkeling zal bepalen. Bemande ruimtevaart vraagt namelijk twee zeer belangrijke garanties, die niet nodig zijn voor instrumentaal doordringen in de wereldruimte: de garantie, dat de mens veilig is tegen de gevaren die hem in de ruimte bedreigen en de garantie, dat zfjn ruimtevoertuig met alle honderdduizen den onderdelen, die stuk voor stuk on misbaar zijn, feilloos zal werken. Voor een instrumentenraket is een kans van slagen van 2 op 3 vrij redeljjk, maar voor een bemande raket is dat een onaan vaardbaar risico. Tijdens het internationale ruimte vaartcongres in Stockholm wordt op de consequenties van deze noodzakelijke garanties niet alleen in voordrachten, maar ook in de veel belangrijker per soonlijke contacten herhaaldelijk de na druk gelegd. Op de zuiver medisch-biologische aspecten van de ruimtevaart, die al evenzeer de menselijke factor tot een rem maken, wees prof. dr. H. Strughold, hoofd van het departement van Ruimte- vaartgeneeskunde van de United States Airforce. Prof. Strughold was indertijd de pionier van de luchtvaartgeneeskun- de en werd later de „vader van de ruim- tevaartgeneeskunde". Hij is Duitser van oorsprong, aanvaardde in 1 947 een be trekking in Amerika en werd in 1956 tot Amerikaan genaturaliseerd. Hij verklaarde overtuigd te zijn, dat bemande satellieten alleen tot beperkte hoogte mogelijk zijn in verband met de stralingsgevaren van de Van Allengor- dels. De uiterste grens achtte hij 800 kilometer. Passeren van deze gordels is waarschijnlijk wel mogelijk in snelle raketvluchten, maar het innemen van banen rond de aarde op een afstand voorbij deze gordels heeft geen zin meer. Proeven met de isolatie van mensen in ruimtevaartcabines, waarin gedurende een periode van 7 weken zoveel mogelijk omstandigheden in de ruimte werden nagebootst, hebben duidelijk gemaakt, dat langdurige isolatie onder dergelijke, omstandigheden waarschijnlijk funest is I voor de menselijke geest. REGERING IS TEGEN WERKTIJDVERKORTING Van haar personeel (Van onze Haagse redacteur) De minister van Binnenlandse Zaken is in principe geen voorstander van een werktijdsverkorting voor overheidsper soneel. De regeringsopvatting hierom trent, die weer actueel is geworden nu om. in Rotterdam een proef wordt ge nomen met een kortere werkweek voor gemeenteambtenaren, heeft minister To- xopeus reeds enige tijd geleden aan de colleges va^ Ged. Staten meegedeeld. Het valt echter aan te nemen dat de regering niet zal ingrijpen zolang bij een kortere werkweek het huidige aantal werkuren blijft gehandhaafd. Overigens zal het hele vraagstuk nog nader aan de orde komen bij de bespre kingen over de werktijd voor overheids personeel, die, vermoedelijk in septem ber of oktober, in de centrale commis sie voor georganiseerd overleg in ambte narenzaken zullen beginnen. DE „KAREL DOORMAM- NAAR JAPAN Het Japanese ministerie van Buiten landse Zaken heeft er vandaag zijn goedkeuring aan gehecht dat het Neder landse vliegkampschap „Karei Doorman" de haven van Jokohama binnenloopt voor een bezoek van 8 tot 12 september. De Indonesische regering had zich langs diplomatieke weg tegen dit bezoek verzet. Utrechfs meisje in Katwijk verdronken, jonge Leidenaar door scheepsschroef gewond Een 8-jarig meisje uit Utrecht, dat in Katwijk logeerde, is gistermiddag tij dens het zwemmen in zee verdronken. Enkele meisjes, die zich in de nabijheid van het kind bevonden, zagen het op een gegeven ogenblik in de golven ver- dwijnen. Het kleine meisje is vermoe delijk in een diepe kuil gestapt. Het stoffelijk overschot is nog niet gevonden. Kort na dit tragisch verdrinkings ongeval is een 13-jarige Leidse jongen, die eveneens in zee aan het zwemmen was, gewond geraakt. Hij kwam n.l. in aanraking met de schroef van een mo- torvlet van de Katwijkse Reddings brigade, welke juist een vergeefse poging ondernam om het Utrechtse meisje uit het water te halen. De jongen liep ver wondingen op aan kin en borst. Hjj moest naar het Academisch Ziekenhuis te Leiden worden overgebracht. roekeloze spel van de Amerikaanse oor logsophitsers", die opdracht tot de vlucht gaven, er openlijk op aandringen, dat de spionage tegen andere landen met alle beschikbare middelen moet worden voortgezet en zich achter hem verber gen". Naïeve jongeman De „Washington Post" meent dat de openbare aanklager, Roedenko, de indruk wil vestigen dat Powers „een arme en naïeve jongeman is zonder bijzondere politieke belangstelling die door een onweerstaanbaar lokaas van 30.000 dol lar per jaar. aangeboden door de oor- logsophitsende imperialisten van het Pentagon (ministerie van Defensie) in dit gevaarlijke beroep is gelokt". „De advocaat, kameraad Grinef, schijnt dit beeld te vervolmaken en uit te werken, hij wist er uit te krijgen, dat Powers in nederige omstandigheden is geboren en opgevoed". „Het is vrij duidelijk, dat kameraad Grinef toestemming heeft gekregen een zaak op te bouwen die ruimte laat voor toegevendheid of zelfs clementie wan neer het Kremlin mocht beslissen, dat dit om propagandistische redenen beter is". De „New York Herald Tribune" noemt het proces „een cynisch spel van zeden, dat voor het gehoor een dramatische spanning krijgt doch de vraag of Francis Powers zal leven of sterven". „De toeschouwers kunnen van één ding overtuigd zijn: zij slaan een spel gade, dat al geheel is geschreven, het slot inbegrepen. In Moskou staan meer dan Francis Powers, dan de „leidende kringen" van de Verenigde Staten die de Sovjets willen veroordelen, terecht, en wel de Sovjetopvattingen van recht". „Het oorlogsophitsen van de Sovjet- Unie, dat de vlucht van Powers nood zakelijk maakte, staat terecht. Wanneer de toeschouwers scherpzinnig genoeg zijn zal Kroesjtsjef in het stuk dat zijn schrijvers en regisseurs voor hem heb ben gemaakt meer voor het voetlicht treden dan hij van plan was". Slot pag. 2 Eerst snel, dan economisch Wil men denken over tochten naar Mars en Venus dan moeten zo snel mogelijke transporten de voorkeur ver dienen, boven transporten die econo misch het meest aantrekkelijk zijn, maar te lang duren. Verder dan de nabije planeten van het zonnestelsel kan men echter voorlopig niet komen. Vluchten naar andere zonnestelsels zouden een voortdurende versnelling en later een voortdurende vertraging tijdens de reis vragen om deze psychisch mogelijk te maken. Maar daarbij zouden snelheden optreden die de gevaren van botsingen met interstellaire materie veel te groot maken om als risico te mogen worden aangenomen. Vooralsnog kan dus slechts een zeer klein gedeelte van zelfs het relatief zeer kleine zonnestelsel voor menselijke ruimtevaart worden geopend. Prof. Strughold meende echter, dat ook in deze beperkte mogelijkheden fan tastische kansen liggen, zowel voor de geneeskunde als voor de biologie die hier een nieuwe dimensie aan het arbeidsveld krijgen aangeboden. Vooral achtte hij van bijzonder groot belang de levens vormen elders in het zonnestelsel te be studeren, want er zijn aanwijzingen, dat het leven niet tot de aarde alleen be- pei'kt is. Slot pag. 2 (Van onze Londense correspondent) De „Daily Telegraph" is het enige Londense blad, dat vanochtend een hoofdartikel aan het crisis-nieuws uit Indonesië wijdt, onder het opschrift „Very low countries" (Zeer lage landen), daarmee bedoelen de Indonesië en Kongo! Het blad vraagt zich af hoe het komt, dat twee van de zachtmoedigste en meest vredelievende staten van Europa in hun vroegere koloniale bezittingen een veel grotere haat hebben uit gelokt dan hun grotere buren, zoals Engeland en Frankrijk. Sinds het ogenblik van de onafhankelijkheid staat president Soekarno bovenaan op de lijst van hen, die in de na-koloniale periode dwaasheden en misdaden begingen. Engeland, zo zegt het blad, treft het allergrootste verwijt, dat het na de oorlog zo'n onfatsoenlijke haast heeft gemaakt om dit rijke gebied tot onmacht te doemen. Loemoemba volgt thans Soekarno op de hielen. Deze beide staten, welke geen van de deugden van hun moederlanden hebben geërfd, schijnen vastbesloten in aanmerking te komen voor de titel „lage landen" van Afrika en Azië. In het licht van Indonesië's wanbestuur in die eilanden van de archipel, waar er tenminste nog sprake is van enige regering, kan men er zich niet over verwonderen, dat Nederland standvas tig weigert om westelijk Nieuw-Guinea over te leveren aan Soekarno's merk waardig mengsel van tyrannie en anar chie. Het is nauwelijks aan te nemen, dat het afbreken van de diplomatieke betrekkingen met Nederland de Neder landse politiek zal wijzigen, daar die betrekkingen de laatste jaren in vrucht bare vorm niet hebben bestaan. Indo- IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH, Kerkklok in Buiksloot mag niet meer luiden Bouw- en Woningtoezicht in de gemeente Buiksloot bij Amsterdam hebben het luiden van de kerkklok van het plaatselijk hervormde kerkje verboden. In het idyllisch gelegen kerkje is ook de langste tijd dienst gehouden, want func tionarissen van de woninginspectie hebben laten weten dat ook het houden van kerkdiensten niet lan ger kan worden toegestaan. Men is bang dat als de klok luidt het hele bouwwerk zal instorten, zo bouwvallig is het kerkje gewor den Men gaat nu restaure ren. Daarmee is een bedrag van 2 ton gemoeid. Illlllllillllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll* Nixon-Kennedy 50-44 Een Amerikaans instituut voor onder zoek van de openbare mening is tot de conclusie gekomen dat 50 procent van de kiezers voor Nixon zou stemmen en 44 procent voor Kennedy wanneer de verkiezingen op dit tijdstip zouden wor den gehouden. Zes procent had zijn keu ze nog niet bepaald. De perschef van Nixon noemde de uit slag van het onderzoek „bemoedigend", maar zei dat Nixon zjjn campagne zal blijven voeren alsof hij achter lag. De perschef van Kennedy daarentegen merkte op dat Kennedy „reeds eerder achter heeft gelegen en altijd van oor deel is geweest dat het een harde strijd zal worden". Eisenhower verklaarde gisteren op zijn persconferentie dat Nixon er de man niet naar is om zich door een onderzoek te laten ontmoedigen of te geloven dat hij reeds heeft gewonnen. Nixon zal tot de laatste minuut blijven vechten omdat hij „te veel campagnes heeft gevoerd om iets als vaststaand aan te nemen". Dr. Soemitro betreurt Nederlandse houding „Met de „kwestie-West-Irian" heeft Nederland een slechte dienst bewezen aan de westelijke wereld als geheel", zo heeft dr. Soemitro, minister van staat in de Indonesische opstandclin- genregering verklaard. In een artikel in „Far east economie Review", een financieel en handelsweekblad, zei Soemitro, dat de opstandelingen be hoorden tot degenen die de Indone sische aanspraak krachtig steunen. „Men vergist zich als men meent dat een botsing zou kunnen worden be perkt tot een plaatselijk conflict". Hij zei voorts dat de macht van pre sident Soekarno op Java voortdurend wordt ondermijnd door actie van de onstandelingen. Hij voegde hieraan toe: ..Bef gebluf in verband met de Neder landse militaire versterkingen naar West Irian heeft het werk van vele maanden vernietigd. Wij moeten voor dit droevige feit niet onze ogen sluiten. President Soekarno kan nu beweren dat het land in gevaar was en dat de vijand aan de grens staat". Het artikel was reeds gedrukt voordat president Soekarno mededeling deed van het verbreken van de diplomatieke betrekkingen met Nederland. Militair bij La Courtine door bliksem getroffen Vannacht om tien minuten voor een is de 20-jarige dienstplichtig sergeant P. A. Snoep, afkomstig uit Loosdrecht en behorende tot het 47ste infanteric- bataljon, tijdens een onweer door de bliksem getroffen en kort daarop over leden. Hü deed dienst als wachtcom mandant op het vliegveld van Ussel- Thalamy, nabij La Courtine. nesië heeft Nederland reeds alle schade berokkend, welke mogelijk is door zich meester te maken van alle commerciële baten en de meeste van de achtergebleven Nederlanders uit het land te zetten. Om kort te gaan, presi dent Soekarno's chantagemiddelen be staan niet langer. Niettemin vormt westelijk Nieuw-Guinea nog altijd een onopgelost probleem, daar Nederlandse plannen om een dergelijk gebied, dat levenskracht ontbeert, onafhankelijk heid te geven, zeer weinig zin hebben. Misschien is dit een nieuwe kandidaat voor toezicht door de Verenigde Naties. Indien het experiment werkt in Bel gisch Kongo, waarom het dan niet te proberen in Nederlands Nieuw-Guinea?, aldus de „Daily Telegraph". Zal Engeland onze belangen behartigen? Het ministerie van Buitenlandse Zaken deelt mee dat de Britse regering op verzoek van de Nederlandse regering bereid is gevonden de Nederlandse be langen in Indonesië te behartigen. De uitvoerbaarheid van deze regeling is uiteraard afhankelijk van de instem ming van de Indonesische regering, zo voegt het ministerie eraan toe. Een woordvoerder van het Britse mi nisterie van Buitenlandse Zaken heeft vandaag op zijn dagelijkse persconferen tie meegedeeld dat de Britse zaakgelas tigde in Djakarta, Richard Barnes, zal trachten de vereiste instemming van de Indonesische regering te verkrijgen. De Britse ambassadeur te Djakarta, Sir Leslie Fry, is met verlof. Onze Londense correspondent tekent hierbij aan: Dat de keus op Engeland is gevallen om de Nederlandse belangen in Indone sië te behartigen, beschouwt men in Londen als iets min of meer vanzelf sprekends, want bij Zuidoost-Azië zijn de beide landen al jarenlang gemeen schappelijk betrokken. Bovendien be staat er in Engeland onmiskenbaar een zeker schuldgevoel over de Britse hou ding in de beginperiode van de Indone sische losscheuring, gezien de betreu renswaardige ontwikkeling, die daarop is gevolgd. De Britse regering heeft in elk geval geen ogenblik geaarzeld om aan het verzoek van Nederland te vol doen. Het mag vooral als een voordeel wor den beschouwd, dat Engeland thans de diplomatieke bescherming op zich neemt, omdat de Britten op uitstekende voet staan met Indonesië, welk land belang rijke technische en wetenschappelijke hulp onder het Colombo-plan ontvangt. Vandaar dat verwacht mag worden, dat Engeland voor Nederland inspringt. In dien het conflict over Nieuw-Guinea zich mocht verscherpen, hetgeen wel waarschijnlijk is, mag ook van Engeland, ook zonder dat er sprake zal zijn van formele bemiddeling, achter de scher men een kalmerende invloed worden verwacht. In verband met een zekere bezorgd heid over de toekomst van de Shell ge looft men in officiële kringen in Lon den, dat het wat dit betreft, waarschijn lijk niet zo'n vaart zal lopen. Men gaat namelijk van de nogal optimistische ver onderstelling uit, dat Soekarno geleerd heeft van het voorbeeld van Castro in Cuba, namelijk dat het heel gemakkelijk is om een buitenlands oliebedrijf te na tionaliseren, maar dat de enorme schade welke hierdoor aan de nationale econo mie wordt toegebracht, uiterst moeilijk te herstellen is. Uit het Leidsch Dagblad van 18 Augustus 1860: I Dezer dagen had te Koningsber- i gen, op de soirée van zekeren g I goochelaar, het volgende komische 1 voorval plaats: Midden onder de 1 j toeschouwers stond namelijk plot- M I seling een man op, wees met den ff vinger op eene dame, die op een §j I afstand van hem gezeten was, en 1 j zeide: Mijnheer de Toovenaar, if I gij hebt geannonceerd, dat gij §j I iemand uit het publiek zoudt laten g I verdwijnen. Dddr zit mijn wegge- g I lopen vrouw met haar tegenwoor- i digen minnaar; doe mij het pie- 1 j zier en laat die beiden verdwij- g nen". De bedoelde dame kleurde g tot over de ooren en verdween 1 oogenblikkelijk. lllllll!llllllll!llllllllllllllllll!llll!llllll!llll!llllllll!lllllllll||||IO!l||||||||||||||||||il|||||^

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1960 | | pagina 1