CAPSULE GEBORGEN
NA RUIMTE-TOCHT
Felle beroering in Frankrijk over
twee a.s. executies in Algerije
WEERBERICHT
Parijs ziet er wraak in wegens
ter clood brengen van enige
Algerijnse verzetsstrijders
Na de zeventiende omwenteling
van de Discoverer afgestoten
„BUITENGEWOON TEVREDEN"
VERLIET MACMILLAN BONN
schildersverven,
ladders en
schildersgereedschappen
Leidse verfhandel „de Valk" n.v.
(§ucf Qïie
leuws
Opgericht 1 maart 1860
VRIJDAG 12 AUGUSTUS 1960
No. 30123
LEIDSCH DAGBLAD
DirecteurE. A. E. van Diaboeck DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witt0 Sülgel LeUen Glr0 no 67055
Hoofdredacteur J. Brouwer f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze Parijse correspondent)
Voor het eerst sinds 1958 hebben de Algerijnse nationalisten twee
Franse soldaten, die zij hebben beschuldigd van en schuldig bevonden
aan moord en knevelarij ter dood veroordeeld. Dit is gisteren in Tunis
bekendgemaakt door een woordvoerder van de Algerijnse regering-in-
ballingschap. Het bericht veroorzaakte een felle beroering in de Franse
openbare mening. Waarschijnlijk zijn de terdoodveroordelingen (de
executie heeft, voorzover bekend, nog niet plaats gehad) het gevolg
van het ter dood brengen in Frankrijk van enige Algerijnse verzets
strijders, voor wie van verscheidene kanten, o.a. door Kroesjtsjef, bij
generaal De Gaulle gratie was gevraagd. Het Franse staatshoofd heeft
deze echter niet willen verlenen.
/I situatie in Noord-Afrika. De gebeurte-
Ureigencl 2GV33r Vctll nissen in Kongo hebben de laatste weken
laten zien waartoe de opstand van het
„Zesde Republiek"
De nationalistische regering heeft
medegedeeld, dat de militaire rechtbank,
die de beide Fransen heeft veroordeeld,
op Algerijns grondgebied was bijeenge
komen en dat zij werden verdedigd door
officieren van het Algereinse bevrijdings
leger. De Franse beschuldigingen, zo zegt
het officiële Algerijnse communiqué,
hebben recht op dezelfde garanties, zo
niet op meer garanties dan de Algerijnse
gevangenen, die door de Franse recht
banken worden veroordeeld. Zij zijn niet
veroordeeld voor oorlogshandelingen
maar voor oorlogsmisdaden. De veroor
deling van andere gevangenen, die wij
gedetineerd houden, zal alleen geschie
den wanneer vaststaat, dat zij persoon
lijk hebben deelgenomen aan het bedrij
ven van die oorlogsmisdaden.
Uit de officiële Franse reactie kan
men afleiden, dat de regering deze ter
doodveroordelingen niet had verwacht
en dat zij niet had gerekend met een
dergelijke reactie van het weigeren van
gratie aan Algerijnen, die zich in het
Franse moederland waren te buiten ge
gaan aan daden van terreur. Zij noemt
de terdoodveroordeling van Franse mili
tairen in uniform in flagrante strijd met
de rechten van de mens en zij ziet er
een tegenspraak in met de jongste ver
klaringen van de „Algerijnse rebellie",
die had gezegd zich aan de conventie
van Genève te zullen houden. Bovendien
is de Franse regering van oordeel, dat
de instanties die de beide Fransen ter
dood hebben veroordeeld, daartoe niet
gerechtigd waren.
Zwak argument
Men begrijpt, dat aan Franse zijde
alles wordt gedaan om het leven van de
beide jonge soldaten afgezien van het
geen waaraan zij zich eventueel mogen
hebben schuldig gemaakt, te redden.
Doch het argument van het uniform is
zwak en niet ter zake dienend. Hoeveel
Franse verzetsstrij ders-niet-in-unif orm
zijn niet door de Duitsers, thans De
Gaulle's grote bondgenoten, zonder vorm
van proces geëxecuteerd, waarbij men
toch zeker die executies thans niet voor
legaal houdt. En heeft Frankrijk zelf
niet zitting gehad in het Neurenbergse
tribunaal, dat de misdadigers in uniform
voor daden in uniform begaan, ter dood
heeft veroordeeld? Het feit van de ter
doodveroordeling is verschrikkelijk, doch
men kan zich als buitenlandse waarne
mer afvragen of Frankrijk niet met vuur
heeft gespeeld toen het Algerijnse ver
zetsstrijders ter dood veroordeelde en ook
ter dood heeft gebracht.
Het zijn weer de harde en wrede con
sequenties van de Algerijnse oorlog,
waaraan nog steeds geen einde is ge
maakt. Mogelijk dat Ferhat Abbas en de
zijnen De Gaulle met het bericht van
deze ter dood veroordelingen (en ook nu
zou men van de heer Kroesjtsjef kunnen
verwachten, dat hij verzoekt om uitstel
van executie) nog weer eens hebben
willen herinneren aan de ernst van de
KONINKLIJK GEZIN
IN SYRACUSE
Koningin Juliana, Prins Bernhard en
de vier prinsessen hebben gisterochtend
een wandeling door Syracuse op Sicilië
gemaakt, waarbij bezoeken werden ge
bracht aan het museum, de kathedraal
en de oude straatjes van de stad.
De burgemeester en de prefect hadden
tevoren hun opwachting gemaakt aan
boord van de Piet Hein, die met de
Groene Draeck op de rede van Syracuse
voor anker ligt. Zij boden de koningin
een boeket rozen aan.
OPKLARINGEN
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond
Opklaringen en enkele verspreid voor
komende buien. Overwegend matige
noordwestelijke wind. Ongeveer dezelfde
temperaturen als vandaag.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
13 AUGUSTUS
Zon op: 5.20 uur; onder: 20.09 uur;
maan op: 23.11 uur; onder: 12.57 uur.
Hoogwater te Katwijk te 7.27 en 19.53
uur. Laagwater te 3.20 en 15.34 uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's.
zwarte werelddeel kan leiden en hoe
licht een uitbreiding van de oorlog
mogelijk is.
„Vrede der dapperen"
Ferhat Abbas wenst die zeker niet.
Men mag uit hetgeen van nationalistisch
Algerijnse zijde de laatste tijd is gepubli
ceerd eerder afleiden, dat hij een „vrede
der dapperen" zoekt, dat hij De Gaulle
vraagt om zekerheden ten einde gevrij
waard te blijven van de insubordinatie
van de Franse kolonels en hun leger
schaar.
Nog in ander opzicht is de terdoodver
oordeling van twee jonge Fransen voor
De Gaulle een teken aan de wand. Nadat
in april 1958 drie door de Alge
rijnse nationalisten terdoodveroordeelde
Franse soldaten waren geëxecuteerd
werd voor Algiers een betoging aange
kondigd. Die heeft geleid tot de opstand
der kolonels welke tenslotte De Gaulle
aan het bewind heeft gebracht en de
Vijfde Republiek ten gevolge heeft ge
had. De regering van die Vijfde Repu
bliek vraagt zich thans zeker met zorg
af of weer zo'n manifestatie te verwach
ten staat. En wie zal weten of wij dan
niet aan de Zesde Republiek toe zullen
zijn?
Grandioos Amerikaans succes
De instrumentenhouder van de Amerikaanse kunstmaan
XIII is gisteravond geborgen. De capsule werd tijdens de 17e omwen
teling van de woensdag gelanceerde kunstmaan op een radiosein van
de aarde af van de Discoverer losgemaakt waarna zij naar de aarde
terugkeerde. Men slaagde er niet in de capsule in de lucht op te vangen
met behulp van sleepnetten achter vliegtuigen, doch even nadat het
gevaarte in de Pacific viel kon een helikopter de waardevolle instru
mentenhouder bergen.
Het is voor de eerste maal in de geschiedenis, dat de mens er in is
geslaagd, een deel van een kunstmaan, die een tocht door de ruimte
gemaakt heeft, behouden op aarde terug te krijgen. Twaalf voorgaande
pogingen van de Amerikanen zijn mislukt. Het aantal malen dat
Rusland dit zonder succes gepoogd heeft is niet bekend.
Het slagen van deze operatie betekent een spectaculair succes voor
de Amerikanen: zowel in prestige-opzicht als wat betreft wetenschap
pelijk onderzoek en techniek. Hiermee wordt de bemande ruimtevaart
een aanzienlijke stap dichterbij gebracht.
Uit zee gevist
niet opgevangen
De ongeveer 150 kg wegende instru
mentencapsule, die volgestopt was met
apparatuur voor wetenschappelijk onder
zoek en ook voor technische controle
van de werking van het terugzend-
mechanisme, werd tijdens de zeventien
de omwenteling van de Discoverer om de
aarde op een hoogte van 320 km boven
de Noordpool van de kunstmaan losge
koppeld door een radiosignaal. De snel
heid bedroeg toen ongeveer 28.000 km
per uur. In de lagere atmosfeer remde
de snelheid sterk af, waarna zich
parachutes ontplooiden, die de snelheid
verder beperkten.
Een U-2 vliegtuig spoorde met krach
tige radarapparatuur de capsule op een
Gisteren is een groep van vijftien
Duitse oorlogsschepen voor een
kort bezoek aan Nederland in
tfmuiden gearriveerd. Enkele van
de schepen varen de haven binnen.
hoogte van 20 km op. Het toestel diri
geerde vrachtvliegtuigen van het type
C-119, die voorzien waren van sleepnet
ten, naar de plaats waar de houder
opgevangen zou kunnen worden. Zij
slaagden daarin niet, zodat de capsule
in zee viel tussen Hawaii en Kodaik, op
160 km van het schip „Haiti Victory",
dat speciaal voor het opsporen en ber
gen van ruimtecapsules is ingericht. Een
helikopter van dit schip bereikte de in
zee gevallen capsule toen daar reeds drie
vliegtuigen rondcirkelden. De berging
verliep zeer vlot.
Van de vorige twaalf pogingen van
Amerika om een kunstmaan-instrumen
tenhouder te bergen mislukten er zes
doordat de lancering niet goed verliep
en zes doordat de houder niet van de
kunstmaan losraakte of later op aarde
niet kon worden teruggevonden.
Als voorzitter van het comité
Muziek Artillerie" heeft luitenant-
generaal b.d. I. A. Aler op de Grote
Markt te Breda aan de minister van
Defensie, ir. S. H. Visser, de cere
moniële tenue, waarmee het trom-
petterskorps der artillerie zal wor
den uitgerust, officieel overge
dragen.
Regering van Laos
gaat de hoofdstad
Vientiane heroveren
De regering maakt zich gereed om Vien
tiane op de opstandelingen te herwinnen
aldus de ambassadeur van Laos in
Bangkok, Prins Khampan.
De regering heeft niet de hulp van de
Z.O.A.V.O. (Zuidoost-Aziatische Ver
dragsorganisatie) ingeroepen, omdat op
dit tijdstip geen sprake is van buiten
landse communistische inmenging, aldus
Prins Khampan. Slechts vier ministers
zouden door de opstandelingen gevan
gen worden gehouden. De minister van
Defensie generaal Phoei Nosavan, die
dinsdag naar Siam uitweek, is naar Laos
teruggekeerd om de operaties tegen de
rebellen voor te bereiden. Het overgrote
deel van het kabinet bevond zich in de
koninklijke residentie Loeang Prabang
toen de parachutisten van kapitein
Kong Lae Vientiane bezetten.
De minister van Binnenlandse Zaken
van Siam, generaal Prapart Charoesa-
thien, heeft verklaard over pamfletten
te beschikken waaruit blijkt dat de
staatsgreep een communistische zaak is.
In deze pamfletten zou het vertrek van
de Amerikanen zijn geëist en het inroe
pen van Russische hulp worden ge
vraagd. De generaal zei dat een com
munistisch Laos een bedreiging van
Siam zou vormen.
In het neutralistische Cambodja ziet
men uiteraard met welgevallen dat Laos
een meer neutralistische en minder op
het Westen georiënteerde politiek lijkt
in te slaan. Anderzijds maakt men zich
bezorgd over de nieuwe spanning aan de
noordelijke grenzen van het land.
Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft meegedeeld dat
de V S. slechts de koninklijke Laotiaanse
regering, die thans te Loeang Prabang
zetelt, erkennen. „Onze inlichtingen wij
zen erop, dat de staatsgreep tot Vien
tiane beperkt is gebleven. Vanzelfspre
kend erkennen wij slechts de bestaande
regering", aldus mededeling van het
„State Department".
Loemoemba tegen de
pers en politieke
tegenstanders
Secretaris-generaal Hammarskjöld
van de Ver. Naties is gisteravond
in Leopoldstad aangekomen. Van
daag zou hij met driehonderd
Zweedse V.N.-soldaten naar
Katanga gaan. Premier Tsjombe
verklaarde gisteravond, dat hij de
komst van deze troepen aanvaard
heeft, „omdat wij geloven genoeg
doening te hebben gekregen". Hij
zei de twee compagnieën Zweden
te beschouwen als een soort lijf
wacht van Hammarskjöld. „Enkele
honderden soldaten zijn niet genoeg
voor geheel Katanga.
Intussen laat premier Loemoemba
in Leopoldstad maatregelen nemen
tegen de pers en tegen zijn politieke
tegenstanders. De kantoren van de
„Courrier d'Afrique" zijn onder
zocht en de hoofdredacteur is aan
gehouden wegens een „aanslag
tegen de veiligheid van de staat".
Eenheid van de vrije wereld en handhaven
van de vrede zijn voornaamste doeleinden
(Van onze correspondent in Bonn)
De Britse premier Macmillan heeft gistermiddag Bonn „buitengewoon tevreden"
verlaten. Hjj voerde 's ochtends een tweede gesprek met Bondskanselier Adenauer,
waarbjj voornamelijk de verhouding tussen de Europese Economische Gemeen
schap (Euromarkt) en de E.V.A. (kleine vrijhandelszone) werd besproken.
Uit het officiële communiqué blijkt, dat alle belangrijke vragen, die de beide
landen betreffen, vrijmoedig en vriendschappelijk werden besproken. De beide
regeringschefs hechten grote waarde aan deze ontmoeting omdat de jongste
ontwikkeling van de internationale toestand de enige samenwerking van de vrije
wereld noodzakelijk maakt. Zij waren het eens over de grote doeleinden, die in
het belang van Europa en de vrije wereld, bereikt moeten worden.
Drietal punten
De beide staatslieden meenden voorts,
dat het in het belang van de Europese
eenheid noodzakelijk is, een oplossing
van de problemen te vinden, die voort
spruiten uit het bestaan van twee eco
nomische groepen in Europa. Beide re
geringschefs zien de eenheid van de
vrije wereld en het handhaven van de
vrede als de doeleinden, die boven alle
andere problemen staan.
De Westduitse regerings-perschef Von
Eckhardt, vatte het resultaat van het
overleg in drie punten samen:
1. Beide staatslieden menen, dat het
probleem van de verhouding EEG-klei-
ne vrijhandelszone bekeken moet worden
in het grotere en algemene raam van de
wereldpolitiek en dus niet een kwestie is,
die door de EEG- en eventuele EVA-
bureaucratie dient te worden opgelost.
Dat houdt in, dat het EEG-presidium te
Brussel zich hier buiten zal moeten hou
den, het gaat hier om een zaak van de
regeringen en niet van de Brusselse bu
reaucratie van EEG-president prof.
Hallstein. Aldus kon men opmaken uit
Von Eckhardts samenvatting.
2. Beide regeringschefs zullen direct
hun partners informeren over hetgeen te
Bonn besproken is.
3. Alle nadruk werd er tenslotte op ge
legd, dat de veranderde wereldsituatie
sedert de mislukking van de Parijse top
conferentie, een volstrekt nieuwe be
schouwingswijze van de verhouding in
Europa noodzakelijk maakt.
Russisch voorstel
kernwapenproeven
Op de conferentie in Genève over het
staken van proeven met kernwapens
heeft de Sovjet-Unie nieuwe voorstellen
gedaan met betrekking tot de vestiging
van controleposten en het controlestel
sel in het algemeen. De Sovjet-Unie is
bereid dertien controleposten in het
Aziatische deel van de Sovjet-Unie en
twee in het Europese deel te aanvaar
den. Het was de eerste maal dat de Rus
sische afgevaardigde Tsarapkin een
concreet cijfer noemde. De Westelijke
mogendheden hadden in totaal 21 posten
op Russisch grondgebied voorgesteld,
maar dit aantal is volgens Tsarapkin te
hoog. Het aantal posten in de Ver. Sta
ten dient elf te bedragen - evenals door
het Westen is voorgesteld - en in Enge
land behoeft slechts één controlepost te
komen.
Het best gesorteerd In:
LAMMERMARKT 3
LEIDEN
Verkoop uitsluitend engros.
TELEFOON 33909
De wijk waar de bureaus van de
Abako zijn gelegen, is geheel af
gezet. Verscheidene partijleden
zijn gearresteerd. Voorts is aan
„Ma Patrie" een verschijningsver
bod opgelegd.
Het hoofdbestuur van de Abako heeft
de Veiligheidsraad een telegram gezon
den waarin wordt gezegd, dat het Kon-
gelose volk ernstig wordt bedreigd door
het communisme. „Het Moekongo-volk
zoekt bescherming tegen dit gevaar". De
Abako vraagt de volkerenorganisatie een
referendum over de binnenlandse struc
tuur te organiseren, „aangezien nog
geen geldige grondwet bestaat".
De correspondent van het Belgische
persbureau Belga in Leopoldstad heeft
het hoofdbureau in Brussel laten weten
dat de Kongolese regering „de activitei
ten van Belga in Kongo heeft doen
staken". Twee Kongolese politiemannen
hebben opdracht gekregen ervoor te
zorgen, dat geen telegrammen worden
verzonden.
Het bureau van Loemoemba heeft
meegedeeld, dat het kantoor van Belga
is gesloten omdat ten onrechte werd be
richt, dat Loemoemba was gewond.
Tegen degenen die hiervoor verantwoor
delijk zijn .zullen maatregelen worden
genomen" Men neemt aan, dat de
Kongolese regering een aantal personen
zal uitwijzen.
Uit het Leidsch Dagblad van
13 Augustus 1860:
De Leidsche Kermis.
Zidke nagalmen gaven ons
de Leidsche kermiswelker af
schaffing niet baten zou, omdat
het beginsel er niet door werd ver
anderd. De kermis is in 1854 van
de Maand Mei tot in de laatste
week in Julij verplaatst; maar
in de Pinksterdagen is men even
losbandig, alsof het nakermis was,
en nog altijd maakt het getal on
echte kinderen jaarlijks 11 d 12
van het getal geborenen uit. De
opbrengst van den plaatselijken
accijns op het binnenlandsch ge
distilleerd was in 1859 weder 9 pet.
meer dan in 1858 en van de belas
ting op het gemaal slechts 4 pet.,
die op het geslagt nog 2 pet. min
der. Zoolang jaarlijks nog drie
maal honderd duizend gulden aan
jenever binnen Leiden worden be
steed, kan men niet zeggen dat
de zedelijkheid vooruitgaat.
