ONS MENU
Emigrantenkinderen in de doolhof
der tweetaligheid (Engels-Frans)
KOKEN
EEN TWEE-MINUIEN MYSTERIE UIT HET
ARCHIEF VAN INSPECTEUR S. HERLOK
ZATERDAG 6 AUGUSTUS
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 3
Heeft U een speurneus
WONDEREN DER NATUUR
VAN DE WEEK
CANADA, DE JONGE REUS (IV)
Nederlandse jongetjes vragen aan hun vader hun
leQon de francaiste teachen"
Franse scholen nog moeilijker WBKÊÊBBWÊÊM
in liet begin dan de Engelse
MET
JOKE
„Dit badplaatsje is een wespennest voor blondines," mompelde inspec
teur Herlok, nauwkeurig het ochtendblad spellend. „De tweede mysterieuze
verdwijning in tien dagen tijds. Een Zweedse schoonheid ditmaal: Hallis
Haggblad uit Jokkmokk.
's Middags zocht Herlok inspecteur Pathé op, zijn montere collega, die
de schaarse gegevens waarover hij beschikte met veel verve voordroeg.
Hij besloot: „Dat de meisjes allebei in hotel „Chez Bembo" logeerden is
wel merkwaardig, n'est-ce pas? Hier is 't adres, cher ami. Neem een taxi,
anders verdwaal je hopeloos. Vraag maar naar Madame Papilion!"
„Chez Bembo" was gelegen in een rommelig straatje. Voor de ingang
trof Herlok een blozende man in een rolstoel aan, die af en toe een aap
met een felrode muts op tot de orde riep. „Ach, monsieur", sprak de man
bewogen, „als ik Bembo toch niet hadHij is onverbeterlijk. Geen
clown kan wat hij kan. Laat monsieur 'ns wat zien, mon petit
Terwijl de aap kunstjes vertoonde, trad een frivool gekapte vrouw naar
buiten die op joviale toon vroeg of de inspecteur misschien een kamer
wenste. „Mais non," zei Herlok, „maar uw hotel is de laatste tijd nogal
in het nieuws. Het is byna een bezienswaardigheid geworden
Bembo had zich intussen meester gemaakt van Herlok's plattegrond
van het stadje en danste er mee weg in de richting van een duister
slopje.
„Bembo, hier!" galmde de man. Bedremmeld keerde de aap op zijn
schreden terug en overhandigde de inspecteur met neergeslagen ogen zijn
eigendom.
„Ja, wy hebben die Zweedse juffrouw het laatst gezien," vertelde
Madame Papillon. „Ze was die middag om een uur of drie naar buiten
gekomen. Ze zou gaan winkelen en had nogal haast. Ze praatte even met
ons, stoeide wat met de aap. Maar Bembo is een brutale rekel hy pakte
opeens haar tasje af en ging er' mee vandoor. Mijn man riep hem
natuurlijk terug en zij holde hem achternaZe verdwenen in dat
straatje aan de overkant. Een paar minuten later kwam Bembo terug
zónder tasje. Zij had het blijkbaar te pakken gekregen en was zo
dachten wij meteen de stad ingegaan. We zagen haar niet meer
terug
Herlok nam afscheid van het echtpaar en begaf zich naar een telefoon
cel. Hij had een lang gesprek met inspecteur Pathé. Een uur later zaten
beiden verdekt opgesteld achter het raam van een bouwvallig slagerijtje
waar ontelbare trossen worsten als kleurloze lampions aan de zoldering
hingen. Pathé loerde door zijn kijker. Hij nam niets ongewoons waar.
Hotel „Chez Bembo" bood een vredige aanblik. Monsieur Papillon wierp
de aap van tijd tot tyd een walnoot toe, terwijl zijn vrouw zich geeuwend
in de deuropening ophield.
In het straatje verscheen plotseling een blond meisje, dat onmiddellijk
door Bembo werd opgemerkt. Op een teken van zijn meester staakte hij
het pellen der noten en begon om haar heen te dansen. Geamuseerd stak
het meisje haar handen naar hem uit. Bembo ontweek haar eerst om
vervolgens met een onnavolgbare beweging haar tasje uit haar vingers te
grissen.
„Zeg, kom hier aap —monsieur, roep hem terug!", riep het meisje, toen
Bembo met grote sprongen in de richting van het steegje verdween, waar
ook de slagerij gevestigd was.
Wat nu kwam was gemakkelijk zonder kijker te volgen. De blondine
had hijgend het steil oplopende straatje beklommen. Bembo, af en toe
omkijkend, wipte plotseling een morsig huis binnen, waarvan de deur wijd
open stond.
„Kom terug!" schreeuwde het meisje, hem op een drafje volgend.
Herlok opende het raam. Twee minuten lang was het verstikkend stil
in het steegje. Toen kwam de aap terug, bedaard knipperend tegen het
late zonlicht. Het tasje had hij niet meer. Pathé blies op een fluitje. Het
scherpe signaal deed uit verscheidene portieken mannen met verbeten
trekken te voorschijn treden, die zonder dralen het huis binnenstormden.
Zij hadden succes. Zij overmeesterden twee lieden die de blondine net met
chloroform buiten bewustzijn hadden gebracht.
Herlok zei: „Wel Pathé, dat blonde nichtje van je heeft haar rol uit
stekend gespeeld, 'n Geboren actrice. Weet je waarom ik het echtpaar
Papillon meteen verdacht? Omdat
Vraag: WAAROM VERDACHT INSPECTEUR HERLOK DE PAPILLONS?
•Ciz uaöaaiz 'dauui dpm unq ymvg uva aCppiu iaq uaoi
ypp ïddxyQQp dun ap ivp Ciq öuviaq ua pvq jvvdmoa iag
•jsmCuo 'snp svoi 'pjacn lazaöijooa 11091 BuiBioaj&mov ap pop
ua dau6nj.a) (siUPH uva afsvi iai{ iaiu) dvv ap uvui jvvii
ivp uoipdvd auivpviu uva 6uuvptJ,aa aa iJaa^uiosmoaj
uaaiam laisaam ufiz uva iaaaq ijoh uaa vu tiq awvvw
'6u\6 joopuva puvi6diiv\d sypnajft ia\u ua fiq uaoj, vivvz
-jooqaB jaaz ua p.iaassajpaö puaqaisixn oquiag svcn jvvqqfiig rpjooaiiuy
Vader stekelbaars is dol op kinderen en de opvoeding
van de kleinen neemt hij daarom zelf ter hand. Hij begint
met een nestje te bouwen van plantenstukjes, die hij aan
elkaar lijmt. Als het klaar is, probeert hij met enkele
hoofse buigingen een vrouwtjes-stekelbaars over te halen
om er eitjes in te leggen. Daarna vangen zijn vaderlijke
plichten meteen aan. Geduldig staat hij boven het nest
met zijn vinnen te wapperen, zodat de eieren steeds vers
water krijgen. Ongelofelijk fel vecht hij, als andere
stekelbaarsjes de eitjes bedreigen. Als ze uitgekomen zijn,
krijgt hij het steeds drukker. De vissenkinderen groeien
nu voorspoedig en worden nieuwsgierig naar wat er in
het wijde water allemaal te beleven valt. Vader Stekel
baars houdt echter hen toch liever zo lang mogelijk
binnen de veilige beslotenheid van het ouderlijke nest
vooral zolang ze de weg niet kennen in de omgeving ervan
Wie een poging waagt de vinnen te nemen, wordt onmid
dellijk gegrepen en teruggebracht. Na enige tijd wordt het
voor hem steeds moeilijker zijn dierbaar kroost bij elkaar
te houden. Al is hij nog zo snel met de een te achtervol
gen, de ander heeft toch alweer kans gezien te ontglippen.
Maar als ook de laatste aan zijn vaderlijke zorg ontsnapt
is, blijft voor hem alleen het oude nest over. Daar had hij
echter al in voorzien, in zijn spaarzame vrije ogenblikken
was hij alweer begonnen met het bouwen van een nieuw
nest Als dat klaar is, begint hij weer vol goede moed van
voren af aan.
Dutchie onderscheidt zich in weinig van zijn klasgenoten
Geef jij de gebakken uien even
hier, Kok? Die doen we ook bij het
gehakt en roeren alles nu goed door
elkaar. Dan pakken we ieder ons
broodje en vullen dit met het vlees
mengsel. Het dekseltje erop en
nu zijn het echte surprisebroodjes"
geworden!
het lager onderwijs het grote struikel
blok voor oudere emigrantenkinderen:
de taal.
De eerste drie maanden spreekt zo'n
6-jarige in de „frist grade" misschien
nog stommetje, maar na die periode is
hij al in staat de lessen te verstaan.
Een half jaar, zo bewijst de praktijk,
heeft hij nodig om zelf de taal, wat
haperend, te gebruiken, na een jaar
bedient menige knaap zich vlotter van
Engels (en in Quebec of Ottawa bo
vendien vaak Frans) dan de ouders,
dit ten koste van de moedertaal, dage
lijks belaagd als zij is door Angel
saksische en Gallische insluipsels.
Tegen die tijd onderscheidt zo'n
jonge „Dutchie" zich weinig van zijn
klasgenoten. Of het moest zijn door
zijn vrees door kleding of gedrag van
hemzelf of zijn ouders anders dan de
anderen te zijn. Zoals het Nederlandse
jongetje, dat zich zeer schaamde, toen
zijn vader in blauwe overal op een
Hollandse damesfiets gezeten, hem van
school kwam halenZoiets doe je
niet in Canada.
Geen moeite met rekenen
Anders dan de anderen zijn dat
betekent isolement, korter of langer,
maar altijd pijnlijk voor de betrokke
nen. Daarvan weten oudere emigran
tenkinderen, die in Nederland al een
paar jaar op school zijn geweest en nu
moeten omschakelen. De taal is het
grote staketsel, niet dat andere basis
vak, rekenen. In tegendeel, het Neder
lands onderwijs schrikt niet terug voor
zekere dril, wat bijv. heel nuttig is als
het gaat om het leren van tafels.
Canadese kinderen hebben daar hun
hele leven de grootste moeite mee. De
tafels worden er niet, als bij ons, in
geheid (eenvoudig hoofdrekenen blijkt
veel Canadees winkel- en kantoor
personeel te geleerd, het secure werk
laat het graag aan handige machien
tjes over!).
Taalmoeilijkheden ook voor de
jeugd, die van Nederland gekomen, het
middelbaar onderwijs op een „high
school" moet gaan volgen. In Neder
land leek het allemaal zo gek niet, die
jongens prevelden een aardig mondje
Engels weg en van de versjes van
Doris Day en Nat King Cole misten
ze geen woord. Maar het is heel iets
anders het Engelse als secundaire taal
min of rrieer verdienstelijk te spreken
en te verstaan of je daarvan voortdu
rend en zeer genuanceerd in woord en
geschrift te moeten bedienen.
Overschatting
„Dat is wel eens irriterend bij Neder
landse emigranten", zei ons prof.
Spekkens, „de overtuiging, dat het Ne
derlandse onderwijs het beste ter we
reld is. Zeker, met name het gymna
sium durft meer van de leerling te
eisen, Grieks wordt in Quebec wel, in
de andere provincies bijna niet onder
wezen, aan Latijn wordt overal min
der aandacht besteed dan op onze
gymnasia. Maar laat men zich niet
vergissen: het volgen van een „high
school" is voor Nederlandse kinderen
veel moeilijker dan men denkt. Met de
zelfoverschatting van het eigene gaat
in ieder geval een onderschatting van
het Engels als gebruikstaal gepaard".
Ze zijn er weer de maiskolven met
hun lange puntige schutbladeren! Ve
len die ze al in de groentewinkel za
gen liggen, zullen zich misschien heb
ben afgevraagd wat dat nu eigenlijk
voor groente is en wat je ermee kunt
doen!
In die maiskolven, goed toegedekt
door de schutbladeren, zit het nog
niet helemaal rijpe zaad van de sui-
kermais. Om dat zaad gaat het! De
bladeren en haren moeten dus wor
den verwijderd en de stronk afgesne
den. De meest gangbare wijze is dan
om de kolven in z'n geheel in ruim
water met wat zout te koken totdat
de korrels gemakkelijk loslaten (pl.m.
30 min.). Ze worden dan, rijkelijk met
boter besmeerd, in beide handen ge
nomen en zó afgeknabbeld. Het is een
allergezelligst werkje en de korrels
smaken verrukkelijk!
ZONDAG:
Maiskolven met boter; runderlap
pen, snijbonen, aardappelen; me
loendessert.
MAANDAG:
Hachee, bietjes, aardappelpuree;
wentelteefjes.
Meloendessert: Een meloen in dikke
plakken snijden. Het zachte midden
gedeelte verwijderen. Iedere plak be
leggen met heel fijn gehakte gember
of bestrooien met poedersuiker. De
plakken garneren met geconfijte
vruchtjes of bessen en stijfgeslagen
room.
Macaronischotel: 25 gr. boter smel
ten, een fijn gesneden knokloofteentje
of wat ui erbij doen en 1 min. smo
ren. 25 gr .bloem toevoegen en
scheutje voor scheutje onder voort
durend roeren 3 dl. melk erbij doen.
Wanneer een mooie glad gebonden
saus is ontstaan, deze van het vuur
nemen. 75 gr. geraspte kaas erdoor
roeren. De saus zo nodig met zout
en peper op smaak afmaken en ver
mengen met 250 gr. gaargekookte
macaroni. Daarna in een vuurvaste
schotel overbrengen, met geraspte
kaas bestrooien, bedekken met plak
ken tomaat en in de oven gratineren.
Zo, nu nog twee lepels boter in de
koekepan, weer laten smelten en dan
het gehakt erin laten gaar worden
in 7 minuten. Telkens omroeren,
hoor! Jan, doe jij de peterselie erbij
en een klein beetie zout, nootmuskaat
en peper?
DINSDAG:
Eiergehakt, tomatensla, aardappe
len in peterseliesaus; chocoladevla.
WOENSDAG:
Risotto met andijviesla; fruit.
DONDERDAG:
Stoofschotel rundvlees, Spersiebo-
nen, aardappelen; yoghurtpudding.
VRIJDAG:
Zwezerik óf visfilets, in roomsaus,
wortelsla, aardappelen; gort met
pruimen.
ZATERDAG:
Macaronischotel; bessenvla.
Diezelfde taaibelemmeringen gelden
op het hogere plan van „college" (kan
didaatsopleiding) en universiteit. Als
het gaat om de kennis van latijn, wis
kunde, geschiedenis, veel parate ken
nis, behoeven de 20-jarigen uit Neder
land in het algemeen niet beducht te
zijn, maar zodra zij een stuk Engels
proza op papier moeten zetten of zich
bij een colloquium scherp en exact
uitdrukken, schieten zij tekort. Het
zelfde geldt, volgens prof. Spekkens,
voor een ander vak, namelijk de ken
nis van de inleiding der wijsbegeerte,
waaraan vooral in Quebec veel aan
dacht wordt besteed. De jeugdige emi
grant, die reeds een high school heeft
kunnen volgen, staat er in dit opzicht
aanzienlijk beter voor dan de student,
die kersvers uit het moederland is aan
gekomen.
Niet gemakkelijk
Het onderwijs, onderwerp van pro
vinciale regeringszorg, is sterk Angel
saksisch geaard met uitzondering van
Quebec en het gebied van groot-
Ottawa, waar organisatie meest
Europees geïnspireerd is. Op vele scho
len is het Frans de voertaal voor de
meeste vakken. Die Franse scholen
stellen emigrantenkinderen uit een
oogpunt van taalgebruik aanvankelijk
nog groter moeilijkheden dan de En
gelse. Voor een leerling met goede
aanleg hebben zij echter veel aantrek
kelijks.
De Franse scholen onderwijzen be
halve Frans namelijk ook het Engels
als verplicht vak, het omgekeerde is
met de Engelstalige scholen niet het
geval. Een Nederlands kind wordt, door
een bezoek van een Franse school, in
de doolhof der drietaligheid gevoerd: 1.
Frans, grammaticaal overeenkomend
met het algemeen beschaafd van
Frankrijk, maar fonetisch sterk ver
want aan de taal van voor de revolutie;
2. Engels, maar met het dikke accent en
het soms afwijkend vocabulaire van de
taal der Amerikaanse zuiderburen en
3. in het gezin een Nederlands, dat
spoedig geen Nederlands meer is!
Nu vraagt zo'n leerling zijn vader
nog een „legon te teachen", na verloop
van tijd is hij tweetalig, met niet veel
meer dan passieve kennis van de moe
dertaal. De jonge emigrant is dan uit
de doolhof, heeft veel verloren en veel
gewonnen. Hij is „a real Canadian" en
„un vrai Canadien" geworden.
Prof. dr. Spekkens, Nederlands
hoogleraar in Ottawa: twijfelach
tig, dat kinderen Nederlands
zuiver houden
Zuiver Nederlands
voor jeugd vrijwel
onmogelijk
„In het begin dacht ik, dat het voor
een kind mogelijk moest zijn drie
talen zuiver te spreken. Dat heb ik
zelfs eens in een artikel over onderwijs
in Canada beweerd. De mening moet
ik herzien. Het is hoogst twijfelachtig,
dat kinderen hier hun Nederlands zui
ver houden, zeker niet in tweetalig
groot-Ottawa. Trouwens hebt u
gemerkt, dat ik zelf soms ook al naar
het juiste Nederlandse woord moet
zoeken?"
Spekkens junior, 8 jaar, mag dan zijn
Nederlands vreemd verhaspelen, zijn
Engels op straat en zijn Frans op
school blijken zeer hanteerbare instru
menten. Hij is in Nederland nog niet
op school geweest, omzeilt daarom bij
(Van een speciale verslaggever)
„Vader, kunt u mij mon le£on de fran9ais teachen?" Dit abaca-
dabra kwam uit de mond van een achtjarige knaap, te jong en
onbevangen voor snobistisch taalvertoon. Het is alleen maar, dat het
lot deze Nederlandse jongen in Ottawa heeft geplaatst, stad in het
grensgebied van Ontario en Quebec. Thuis hoort hij Nederlands, op
school Frans en over de radio en tv Engels!
De inhoud van de vraag was overigens ter zake: de vader van de
jongen is prof. dr. J. P. L. Spekkens, uit Maastricht afkomstig, docent
in de Franse taal- en letterkunde aan de universiteit van Ottawa en
een der eerste Nederlandse hoogleraren in Canada. Prof. Spekkens
maakt zich maar niet te veel zorgen over het grillig opschietend
onkruid in het taaltuintje van zijn zoon, die spreekt van een „platte
band" als hij een lekke band en van „neerlaten" (to let down) als hij
„in de steek laten" bedoelt.
SURPRISEBROODJES
Allemaal present? Vooruit dan
maar! Mammie gaf ons 5 langwer
pige, zachte broodjes, 2 ons gehakt,
3 lepels boter, een ui, wat gehakte
peterselie, iets zout, noot en peper.
En nu ieder een dekseltje uit het
broodje steken met een vruchten- of
keukenmesje, en al het broodkruim
eruit halen.
Dolf zet de koekepan op het vuur
met 1 lepel boter erin en als die ge
smolten is, komt Kokkie met de ge
schilde en in plakjes gesneden ui aan
zetten. Laat die lichtbruin branden
en schep ze er dan weer uit.
