ZWEEDSE VN TROEPEN GAAN
A.S. ZATERDAG NAAR KATANGA
Boyengemeentelijk lichaam voor
Haagse agglomeratie noodzakelijk
WEERBERICHT
je SOO.ÜOOsïebezoeke.
Triomf voor Hammarskjöld:
België trekt zicli terug
Sterke groei Leiden verwacht
Fatale trambotsing in Wenen
(Sucf <^ïtïe\i
teuws
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 3 AUGUSTUS 1960
No. 30115
LEIDSCH
DAGBLAD
DirecteurE. A. van Dishoeck
HoofdredacteurJ. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f750 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro no 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze reisredacteur, W. L. Brugsma)
Leopoldstad, 3 augustus Blauwhelmen van de V.N. gaan aanstaande zaterdag
naar Katanga. Zij worden daar vrijdag voorafgegaan door Hammarskjölds
adjunct, dr. Ralph Bunche, en diens staf van medewerkers, die in Elisabethstad
de laatste regelingen zullen treffen voor het terugtrekken der Belgische troepen
op hun bases. Het was Dag Hammarskjöld zelf, die gisteravond om half tien
voor Radio Leopoldstad het met spanning tegemoetgeziene nieuws bekendmaakte.
Hammarskjöld had 's ochtends van zijn speciale afgezant, dr. Wisschoff, die een
bliksemreis naar Brussel had gemaakt, de verzekering gekregen, dat de Belgische
regering zich niet tegen V.N. interventie zou verzetten.
Daarmede hebben Brussel, dat op een uitzonderingspositie voor de rijke mijn-
provincie Katanga hoopte, en Hammarskjöld, die bij de Kongolezen aandrong op
een langzaam-aan-politiek, de knie gebogen voor de vergaande, maar ongetwijfeld
legale eisen van de Kongolese regering. Op Brussels aandringen kreeg Ham
marskjöld slechts één concessie van de Kongolezen los. Loemoemba's regering
wenste bezetting van Katanga door Afrikaanse contingenten van de V.N., Brussel
wenste Europese troepen om een nieuwe paniek onder de Belgen in Katanga te
voorkomen. 11c verneem nu uit betrouwbare bron, dat Zweedse troepen als eersten
naar Elisabethstad zullen gaan.
Geen verzet
Hammarskjöld deelde mee, dat deze
voltrekking van de tweede resolutie van
de Veiligheidsraad geen oppositie, van
welke regering dan ook, zal ontmoeten.
Slaat dit, behalve op de Belgische en
Kongolese regelingen, ook op de Katan-
gese regering van premier Tsjombe?
Men mag aannemen, dat Brussel Bel
gische officieren en administrateurs, die
de ruggegraat van Tsjombe's regering
vormen, zal hebben bevolen zich bij het
onvermijdelijke neer te leggen en dat
Tsjombe, tenzij hij zelfmoordneigingen
heeft, niet veel anders overblijft dan te
proberen een vergelijk met de centrale
regering te bereiken. Zijn these van het
rustige eensgezinde Katanga was trou
wens reeds geschokt door de oppositie
van het Balubakatkartel en de spanning
tussen Baluba's en Europeanen, die de
laatsten uit noord-oost Katanga deed
wegtrekken.
Hammarskjöld noemde het terug
trékken der Belgische troepen op hun
bases de eerste stap op de weg naar
een volledige uitvoering van de reso
lutie van de Veiligheidsraad. Het lijdt
geen twijfel dat de volgende, en laat
ste, stap de ontruiming van de twee
grote Belgische bases Kamina en Ki-
tona zal zijn.
Naar nationalisering
De Kongolese regering heeft inmiddels
besloten, dat alle buitenlandse firma's,
die in de afgelopen weken hun activi
teiten in Kongo hebben opgeschort en
deze niet voor 8 augustus hervatten,
zonder schadevergoeding genationaliseerd
zullen worden. Voorzover bekend, "zullen
geen Nederlandse firma's hierdoor wor
den getroffen. Zoals in de meeste andere
buitenlandse bedrijven, bleven ook alle
Nederlandse bedrijfsleiders op hun post.
De Belgen schatten, dat ongeveer twin
tig procent hunner firma's zelfs geen
zaakwaarnemer achterliet.
Het onmogelijke verricht!
De Verenigde Naties hebben het
onmogelijke verricht en haar pogingen
zijn met succes bekroond", zo zeide
Hammarskjöld.
De strijdmacht van de Verenigde
Naties in Kongo bedraagt thans 11.000
man. De Belgische troepen hebben zich
teruggetrokken uit de gebieden, waar de
eenheden van de V.N. zijn gelegerd.
Hammarskjöld merkte nog op, dat de
V.N.-strijdmacht „zeer bescheiden" is
voor de taak die zij moet verrichten.
In verband met de belangrijke ont
wikkelingen, heeft Hammarskjöld zijn
voorgenomen bezoek aan Zuid-Afrika
tot de volgende week uitgesteld.
Oorlogsverklaring!
De minister van Financiën van Ka-
tanga, Jean Kibwe, heeft gisteravond
op een persconferentie in Parijs ver
klaard, dat zijn regering het binnen
trekken van V.N.-troepen als „een oor
logsverklaring" zal beschouwen. „De
V.N.-troepen zouden iedere soldaat van
Katanga moeten doden", aldus Kibwe.
Onderhandelingen over federatieve
banden tussen Katanga en de rest van
Kongo „kunnen slechts geschieden op
basis van gelijkheid, d.w.z. Kongo moet
de soevereiniteit van Katanga erken
nen".
De premier van Katanga, Tsjombe,
heeft gisteren op een persconferentie in
Elisabethstad verklaard, dat zijn rege
ring geen banden met „vreemde
mogendheden" uitgezonderd andere
delen van Kongo zal aanknopen. Hij
pleitte opnieuw voor de vorming van de
Verenigde Staten van Kongo, een
statenbond waarin elke staat volledig
onafhankelijk is, maar waarin de rijke
staten de armere zullen helpen.
WEINIG VERANDERING
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Zonnige perioden en slechts enkele
verspreid voorkomende buien. In het
noorden van het land echter tijdelijk
veel bewolking en mogelijk enige regen.
In het Waddengebied matige westelijke
wind, elders weinig wind. Dezelfde tem
peraturen als vandaag of iets hogere.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
4 AUGUSTUS
Zon op: 5.05 uur; onder: 20.25 uur.
Maan op: 18.06 uur; onder: 2.02 uur.
Hoogwater te Katwijk te 0.02 en
12.47 uur.
Laagwater te 8.10 en 20.49 uur.
Dit Blad bestaat uit 10 pagina's
De regering van Katanga zal verheugd
zijn wanneer zij „waarnemers van de
Verenigde Naties kan ontvangen. De
wereld zal dan moeten toegeven, dat
Katanga een eigen politiek voert en niet
door welk land dan ook wordt geleid".
België erkent Katanga niet
Onze Brusselse correspondent telefo
neerde ons hedenochtend:
Brussel erkent Katanga niet als onaf
hankelijke staat en zal zijn troepen ook
uit dit gebied terugtrekken, wanneer de
Verenigde Naties er behoorlijk de orde
zullen kunnen handhaven. De Belgische
regering is verder bereid aan heel Kon
go technische en financiële steun te
verlenen. Dit zijn de hoofdpunten van
een lang communiqué, dat de Belgische
minister van buitenlandse zaken, Pierre
Wigny, gisteren na een volle dag van
beraadslagingen in de Belgische minis
terraad aan de journalisten verstrekte.
Uitvoerig worden in het communiqué
de positie van de Belgische regering en
haar vroegere standpunten belicht.
Maar de essentiële vraag of België Ka-
tanga als een speciaal gebied beschouwt
en het als een soort bevoorrechte staat
in het hart van Afrika wil handhaven,
werd door Brussel ontkennend beant
woord.
Het bevestigt, hetgeen wij reeds vo
rige week meldden in verband met de
kentering ^n de Belgische politiek ten
opzichte van Kongo, een kentering, die
geheel is geïnspireerd door de wens van
de Belgische regering om met de Ver
enigde Naties samen te werken voor het
herstel van orde en rust in Kongo. Het
Gemiddelde leeftijd
havenarbeider: 46...
Er is thans een grote behoefte aan
een opleiding in het havenwerk. Te wei
nig jongeren tonen tegenwoordig am
bitie voor egn werkkring in de haven.
De leeftijdsopbouw van het korps ha
venarbeider ligt zeer ongunstig. De ge
middelde leeftijd van de havenarbeider
is 46 jaar.
Dit merkte de heer W. Polderman,
voorzitter van de Stichting Koninklijk
Onderwijsfonds voor de Scheepvaart
gisteren op tijdens de 36ste vakantie
cursus van deze stichting, welke met ze
ventig deelnemers geheel gericht is op
de Deltawerken.
In het overzicht van het onderwijs in
het afgelopen jaar kwam de heer Pol
derman te spreken over de behoefte aan
opleiding in het havenwerk. De mo
derne la ding behandeling vereist steeds
meer vakmanschap. De Scheepvaartver
eniging „Noord" in Amsterdam heeft
dan ook plannen ontworpen voor een op
leiding via het leerlingenstelsel. Men zal
jongens van zestien jaar af aantrekken.
Deze zullen dan een driejarige opleiding
krijgen, deze opleiding zal zo mogelijk
in september van dit jaar beginnen.
betekent echter niet, dat België zonder
meer het installeren van het Loemoem-
ba-regieme in Katanga goedkeurt. Na
drukkelijk wordt in het communiqué
van de Belgische ministerraad gewezen
op het feit dat in Katanga orde en rust
heersen en dat het gevaar niet denk
beeldig is, dat de Belgische technici dit
gebied zullen verlaten, wanneer een re-
gieme van terreur en onrust het huidige
systeem zou gaan vervangen.
Slot op pag. 2
Bescheiden bijdrage van Alphen a. d. Rijn
(Speciale berichtgeving)
In hun memorie van antwoord aan de Tweede Kamer delen de
ministers van Volkshuisvesting en Bouwnijverheid en van Binnen
landse Zaken mede, dat de regering het noodzakelijk acht, dat een
bovengemeentelijk openbaar lichaam wordt ingesteld voor het gebied
van de Haagse agglomeratie (de gemeenten 's-Gravenhage, Rijswijk,
Voorburg, Wassenaar en Leidschendam) en de gemeenten Nootdorp
en Zoetermeer. Een voorontwerp van wet daartoe zal binnenkort aan
Ged. Staten van Zuid-Holland worden toegestuurd met het verzoek
de betrokken gemeenteraden in de gelegenheid te stellen hun zienswijze
hierover kenbaar te maken.
De regering is van mening dat de
schatting van 1,2 miljoen inwoners in
1980 voor de stedengroep 's-Graven
hage - Leiden - Delft een reële basis
kan vormen voor haar beleid. Dit be
tekent echter een groei met meer dan
300.000 personen in de periode 1950-
1980. Een afleiden van deze groei naar
gebieden buiten het Westen acht de
regering onmogelijk, daar deze groei
onverbrekelijk verbonden is met de
economische activiteiten, die volstrekt
aan het Westen gebonden zijn. De me
morie van antwoord wijst hierbij op de
aanwezigheid van de regering en haar
beleidsapparaat in Den Haag, op de
aantrekkingskracht van deze stad voor
semi-openbare en particuliere instellin
gen, die op een nauw contact met de
ministeries aangewezen zijn en op de
nationale en internationale centrum
functie voor bedrijven en kantoren.
Mogelijkheden
Om de te verwachten bevolkingsgroei
dan wel op te vangen wijst de rege
ring op de verschillende mogelijk
heden
a. spreiding over de omliggende ge
meenten
b. uitbreiding van naburige steden met
daarnaast spreiding over omrin
gende gemeenten;
c. bouw van Wilsveen volgens het
voorstel van de gemeentebesturen
van 's-Gravenhage, Voorburg, Rijs
wijk, Leidschendam en Nootdorp;
d. bouw van Wilsveen in de aanvang
opgezet als uitbreiding van de kern
Zoetermeer
e. bouw van Reyens, in de aanvang
opgezet als uitbreiding van de kern
Pijnacker.
Ruimte zoeken voor
100.000 mensen
De regering is van mening dat een
sterke groei van Leiden (tot 230.000 in
woners) en van Delft (120.000) zeker te
voorzien is. Dit betekent dat van de
totale groei binnen de stedengroep
circa llfi.OOO voor rekening van deze
steden zou komen. Daarnaast houdt de
regering rekening met de mogelijkheid
dat enkele verderaf gelegen gemeen
ten als Gouda en Alphen aan den Rijn
een bescheiden bijdrage kunnen leve
ren in het opvangen van de groei. Daar
de Haagse agglomeratie zal maximaal
tot 730.000 inwoners zal kunnen uit
groeien, komt de regering tot de con
clusie dat voor ruim 100.000 mensen
nog ruimte gezocht zal moeten worden.
Verantwoordelijkheid
bij één gemeente
Na afweging van verschillende an
dere mogelijkheden komt de regering
tot de conclusie dat het scheppen van
de noodzakelijke uitbreiding het best
tot stand kan komen op het gebied ten
noorden van de spoor- en autobanen
Den HaagUtrecht (plan-Wilsveen-Zoe-
termeer)
Op de vraag hoe de uitbreiding tot
stand, moet komen wil de regering nog
geenexact antwoord geven, daar zij
niet wil vooruitlopen op de besluitvor
ming van het bestuur van het te vor
men district. Het bewuste gebied strekt
zich uit over enkele gemeenten, terwijl
de gehele Haagse agglomeratie er be
lang bij heeft.
Dit betekent dat de verantwoorde
lijkheid onmogelijk bij één gemeente
kan berusten, terwijl een intercommu
nale samenwerking volgens de regering
grote moeilijkheden mee zou brengen.
Zij komt daarom tot de conclusie dat
de oplossing gevonden moet worden
door het creëren van een „bovenge-
meentclyk openbaar lichaam". Dit
lichaam zou planologische en coördi
nerende bevoegdheden moeten bezitten,
terwijl de rechtstreekse belangenbehar
tiging (binnen de grenzen van de door
het „districtsbestuur te geven directie
ven) blijft berusten by de gemeente
besturen.
Madurodam begroette gisteren de
500.000ste bezoeker van het jaar.
Het was mevrC. Welgemoed uit
Hilversum, die met haar echtgenoot
en kinderen het miniatuur stad je be
zocht. Zij kreeg als aandenken een
radiotoestel aangeboden door de
loco-burgemeester van Madurodam.
TEKORT ALG. BURG.
PENSIOENFONDS
RUIM 5 MILJARD
Het tekort van het Algemeen
Burgerlijk Pensioenfonds en van
het Spoorwegpensioenfonds is
sedert 1955 toegenomen met f. 1345
miljoen tot f. 5185 miljoen.
Deze toeneming van het tekort
is voor f. 584 miljoen het gevolg
van te lage bijdragen en voor f. 746
miljoen het gevolg van gederfde
rente over het tekort sedert 1 jan.
1955.
Niettemin zal de verhoging van de
pensioenbijdragen nu weer worden op
geschort tot 1 januari (van 1 januari
1959). Dit stelt de regering voor in een
nota van wijziging op het wetsontwerp
tot maatregelen in verband met de
slechte financiële positie van het Alge
meen Burgerlijk Pensioenfonds en het
Spoorwegpensioenfonds.
Vanwege verdere sty ging van het
tekort stelt de regering voor de jaar
lijkse perpetuele last uit het oorspron
kelijk wetsontwerp te verhogen tot een
60-jarige annuïteitenbetaling van f. 186
miljoen.
Noodweer boven Venray
Gistermiddag omstreeks vijf uur heeft
boven Venray een hevig onweer gewoed,
gepaard gaande met hevige regen- en
hagelval, waardoor schade werd veroor
zaakt aan tuinbouw- en fruitteeltgewas
sen.
Doordat de riolering het vele water
niet kon verwerken kwamen ettelijke
straten blank te staan. Het water
stroomde de kelders van diverse wonin
gen binnen. Het verkeer heeft ruim een
kwartier stil gestaan doordat de voer
tuigen zich niet meer door de in rivie
ren veranderde straten konden ver
plaatsen.
Zal Katanga zich
verzetten
De Katangese minister van Binnen
landse Zaken, Munongo, heeft aan een
Italiaanse verslaggever verklaard, dat de
Katangezen zich liever doodvechten dan
dat zij hun onafhankelijkheid laten
vernietigen.
Ook de minister van Financiën Kibwe,
die in Parys is, heeft verklaard, dat
Katanga zonodig geweld zal gebruiken
om de V.N.-troepen buiten de grenzen
te houden.
Als gevolg van de aankondiging, dat
er zaterdag V.N.-troepen naar Katanga
komen, heeft zich van de blanke bevol
king van Elisabethstad een paniekstem
ming meester gemaakt. Ook in vele
inheemse kringen maakt men zich
ongerust.
Sommige blanken zouden al voorbe
reidingen voor een vertrek treffen.
Prins Bernhard heeft gisteren in
Paleis Soestdijk een groep lucht
vaartbrigadiers ontvangen. Zij ver
toeven enkele dagen in ons land in
het kader van de internationale
uitwisseling van jeugdluchtv aart
brigades. De Prins in gesprek met
zijn gasten.
Roeiboot sloeg om
Drie doden in de Maas
Gistermiddag zijn drie inzitten
den van een roeiboot in de Maas
bij de stuw te Roermond verdron
ken. De 42-jarige opperman A.
Hinssen had tezamen met de 28-
jarige J. Salentijn en de 25-jarige
J. M. H. Houben een roeiboot
gehuurd, waarin zij zich met enige
kinderen op de Maas met de
stroom lieten meedrijven. Ter
hoogte van de splitsing in de Maas
waar het ene gedeelte van het
vaarwater voert naar de sluis en
het andere naar de stuw, voeren
zij naar een ten noorden van de
stuw liggende bok van Rijkswater
staat.
Aangezien drie schuiven van de stuw
getrokken waren, waardoor een sterke
stroom het verblijf aldaar gevaarlek
maakte, waarschuwden opvarenden van
deze bok de roeiers daar weg te gaan.
Zij sloegen deze waarschuwing echter in
de wind. Even later werd de roeiboot
meegesleurd naar de stuw, waar het
bootje door de open staande schuiven
zes meter naar beneden viel en in het
kolkende water omsloeg. Salentijn en
Houben slaagden erin zich aan de uit
steeksels van de stuw vast te houden.
Hinssen, zyn 7-jarig zoontje, de 4-
jarige M. Salentijn en zijn 7-jarig
broertje Hans werden echter door de
stroom meegesleurd. Hinssen, zijn zoon
tje en M. Salentijn verdronken. De
7-jarige Hans Salentijn werd door de
voorbijganger C. Leytten met gevaar
voor eigen leven uit het kolkende water
gered. Ondanks pogingen van de sluis-
meester om het tweede kind, dat zich
aan een plank vasthield, te redden,
verdronk dit op het laatste ogenblik
voor de ogen van de sluismeester.
Dodelijk ongeluk in
Oegstgeesl
Bejaarde Leidse dame
door auto aangereden
De 70-jarige weduwe T. Eradus-Schef-
fer uit Leiden is gisteravond omstreeks
6 uur op de Ryksweg bij de Drie Witte
Palen te Oegstgeest door een personen
auto aangereden en vrijwel op slag ge
dood.
Zy kwam van de Rynsburgerweg af en
stak met de fiets aan haar hand dwars
de Rijksweg over, waarschijnlijk zonder
voldoende op het verkeer te letten.
17 doden en meer dan
100 gewonden
By een botsing tussen twee trams
in Wenen zyn dinsdag zeventien men
sen om het leven gekomen en meer
dan honderd gewond. Van 35 gewonden
is de toestand ernstig.
Volgens de politie was het het ergste
verkeersongeval, dat zich ooit in VVe-
nen heeft voorgedaan.
Het fatale ongeluk deed zich voor,
toen op een viersprong een tram, wel
ker remmen weigerden, in volle vaart
op een andere tram inreed. Ook een
juist passerende personenauto werd
door de tram geraakt. Reddingsploe
gen van politie en brandweer richtten
op straat verbandposten in om de ge
wonden de eerste hulp te bieden.
Volgens ooggetuigen zouden de rem
men van de bewuste tram, die uit de
richting van het Wijnoord Sievering in
de richting van de stad reed, onderweg
ook reeds hebben geweigerd. Een der
passagiers zou daarom de tram hebben
verlaten, hetgeen hem het levên heeft
gered.
Toen de tram de plaats, waar zich
even later de ramp zou afspelen, na
derde, was de snelheid door de enigs
zins hellende straat zo groot geworden,
dat het voertuig uit de rails liep en
zich in de voorste wagen van een tram
boorde, die op de naastgelegen rails
bij een halte stilstond. Tien mensen
werden op slag gedood en twee ande
ren overleden later in het ziekenhuis.
Onder de doden bevinden zich geen
buitenlanders. De bestuurders van
beide trams vonden de dood.
De tram, die het ongeluk veroor
zaakte, was vol fabrieksarbeiders, van
wie vele vrouwen. Het voertuig be
hoort tot de oudste typen, die nog in
Wenen rijden. Het dateert van 1929,
maar werd later gemoderniseerd.
De trams, elk met een aanhangwa
gen. lagen na het ongeluk op hun kant.
De plaats van de ramp leek op een
slagveld. Overal lagen doden en gewon
den temidden van de ravage. Een
vrachtwagen, die zich tussen de voer
tuigen bevond, was geheel verbrijzeld.
Uit het Leidsch Dagblad van H
g 3 Augustus 1860:
g Telegrafische berigten uit 1
Marseille behelzen, dat Garibaldi 1
H de wapenschorsing, door Koning
g Victor Emanuel aangeraden, heeft g
g van de hand gewezen en geant- I
g woord, dat hij alleen over de nood- i
g zakelijkheid kan oordelen en niet
g zal ophouden, alvorens de eenheid f
M van Italië zal zijn verkregen. I
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiN