Haat regeert in Leopoldstad WEERBERICHT Loemoemba speelt met de doodsangst voor Sovjet-infiltratie Belgische troepen thans geheel uit Leopoldstad teruggetrokken (£)uc/ Qlie u ws Opgericht 1 maart 1860 MAANDAG 25 JULI 1960 No. 30107 LEIDSCH DAGBLAD DirecteurE. A. E. van Dishoeck HoofdredacteurJ. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 059 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro no 67055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 (Van onze reisredacteur, W. L. Brugsma) Leopoldstad, 24 juli Tussen de twee grote torenhotels Stanley en Memling, waar de officieren en administrateurs van de VN, nieuwbakken Kongolese functionarissen en internationale correspondenten wonen, speelt een militair orkest uit Ghana de „high life". Dat is Ghana's nationale dans, een mengsel van Samba en schetterende Afrikaanse pret. Blonde Zweedse officieren en toege stroomde zwarte kinderen grinniken elkaar verlegen toe, maar de Afrikaanse schouders en heupen, die anders bij de geringste trommelslag in beweging raken, komen niet los. De Ghanezen doen hun lacherigste best, maar hun geforceerde opgeruimdheid blijft die van de bezoeker aan een sterfbed, dat van de leegbloe dende Kongo-republiek. Af en toe wordt hun muziek bedolven onder de donder van vliegtuigmotoren: een Boeing-jet van de Sabena brengt weer tweehonderd Belgen, bittere mannen, bleke vrouwen en slaperige kinderen uit de hete dreiging van Afrika's nieuwe, wilde nachten naar het bloemetjes behang van Belgische pensionkamers. Met die vluchtelingenstroom, vervoerd met alles wat vliegen kan, loopt Kongo's levensbloed weg: technische kennis, geld, administratie, artsen. Maar nauwelijks heeft zo'n boeing op het vliegveld Ndjili zijn wielen gelicht, of er landt een Amerikaanse Hercules, een Russische Ilyushin, een Britse Bristol. Die brengen de bloedtransfusies: soldaten in alle kleuren om de orde te herstellen, koele, onpersoonlijke VN-experts niet blauwe armbanden en hoofden vol goed bedoelde plannen, meel, suiker, gedroogde vis en medicamenten tenslotte om &rtien miljoen Kongolezen niet terstond aan hun onafhankelijkheid te laten sterven. Na hef feest de kater Het feest van de onafhankelijkheid is voorbij, de orgie van wraak, bloed, brand en plundering ook; nu verkeert Kongo in de katterige ochtendstemming van het zelfbeklag. De Zweedse foto graaf hoort zich door de massa zacht jes uitschelden voor „vuile Vlaming". De haat tegen de Belgen is enorm en wordt door geen enkel respect voor Bel gië gecompenseerd. Hij richt zich, nu de meeste Belgen uit Leopoldstad ver trokken zijn, tegen de Belgische troe pen, die in het binnenland proberen hun bedreigde landgenoten te ontzet ten en die volgens de Kongolezen bezig zijn daarbij enorme bloedbaden aan te richten. „Er zijn al tien doden geval len", jammert premier Loemoemba. Daar zit Patrice Loemoemba nu in de somptueuze villa van België's laat ste gouverneur-generaal, de ongeluk kige, machteloze Rik Cornelis, als het eindprodukt van de Belgische koloni satie: de half-intellectueel, die soms doet denken aan het soort handelsrei ziger, dat zijn voet tussen de deur zet en praat en dreigt. De bravere pro- dukten van het Belgische stelsel „leer de negers een vak, maar houdt ze dom", de kleine burgemeesterstypen als Kasavoeboe, Diomi en Pinzi, heeft hij allang onder de tafel gepraat. Zij en de nieuwbakken parlementariërs morren nog wel een beetje, maar frummelen geïntimideerd hun moties van wantrouwen tot een propje ineen, wanneer premier Patrice hen doet we ten dat zij met hun moties op het dak kunnen gaan zitten. Premier Patrice is immers bezig de V.N., de Verenigde Staten en de Sovjet Unie tegen elkaar uit te spelen en kan daarbij niet door zijn eigen politici voor de voeten worden gelopen. En premier Patrice heeft de straat: deze politieke standwerker kan formu leren wat er in het mistige achterhoofd van de straat omgaat, de haat, de ach terdocht, de verongelijktheid. Hij is de enige, die niet duizelig wordt van de leegte, die niet bang is voor de macht, die iedere keer alles durft te spelen. Premier Patrice wil de dictator van Kongo worden. Loemoemba is niet dom. Hij heeft weliswaar geen staat, geen geld, geen apparaat, geen economie, maar hij heeft de V.N. en de doodsangst van het Westen voor de Sovjet-infiltratie in Afrika. Voor een jongen, die durft is dat genoeg. De V.N. zal voor hem het afgesplitste Katanga terughalen, voor hem de orde bewaren en hem eten en technici brengen. Hij heeft de vrien delijke, eerlijke Ralph Bunche al onder de tafel gepraat, sleept hem mee naar zijn wilde persconferenties en laat de zwarte V.N.-afgezant hem daar een eindweegs gelijk geven. Aan Ham- mar skjöld zélf, de kille, arrogante Zweed zal hij een hardere noot te kra ken krijgen. Maar de V.N.-staf, de brave, grijze idealisten uit het wolken land, de a-nationale diplomaten, en lagere ambtenaren, onder wie gladde versierders zijn, die hun dollarinkomen via deviezenmanipulaties met. vluch tende Belgen verdubbelen, die V.N.- staf is aan handen en voeten gebonden aan de onijdige voorschriften van het onzijdige apparaat, dat Verenigde Na ties heet. De internationale arts hoeft zijn patiënt niet aardig te vinden om aan zijn plicht tot bijstand te voldoen. Muitende „Force publique" Tot die plicht behoort ook het ont zetten en beveiligen van de Belgen bui ten Leopoldstad, in de steden, de dorpjes en de missieposten waar de muitende „Force Publique" nog een, overigens van angst bevende heer en meester is. Tot nu toe deden de Belgi sche parachutisten dat nog en zij deden het hardhandig maar die Bel gen moeten weg om die Kongolese cri sis niet te internationaliseren. Ge kleurde troepen, de harde Marokkanen en Ethiopiërs, zijn het meest geschikt om de muitende Force Publique tot neerleggen van de wapens te bewegen. In die muiterij schuilt overigens een bitter stuk koloniale ironie. De Belgen, die zo zorgvuldig nalieten om Kongo lese politici en bestuursambtenaren te doen opgroeien, vormden wel een Kon golees leger van „betrouwbare zwar ten", die betrouwbare Kongolese sol daten hebben jarenlang hun onbetrouw bare broeders iedere neiging tot op staan met hun geweerkolven ontnomen. Advertentie WESTELIJKE WIND De Bilt verwacht van heden- tot morgenavond: Perioden met zonneschijn en op de meeste plaatsen droog weer. Zwakke tot matige, aan de kust af en toe vrij krach tige wind tussen zuidwest en west. Weinig verandering in temperatuur. (Opgemaakt te 11.15 uur). 26 JULI Zon op: 4.52, onder: 20.40 uur; Maan op: 7.45 uur; onder: 21.41 uur; Hoogwater te Katwijk aan Zee: 4.45 en 17.08 uur; laagwater: 0.39 en 12.57 uur. Dit nummer bestaat olt 12 pagina's het laatst bij de relletjes van Leopold- ville op 4 januari 1958, toen de Force Publique de mitrailleurs op de zwarte „cite" zette. Die relletjes leidden de Kongolese onafhankelijkheid in. Toen die kwam, bleken de Kongolese poli tici onbekwaam, hetgeen ieder kon voorzien, maar terwijl de zwarte be volking zich rustig hield, trokken de .betrouwbare zwarte soldaten" moor dend, plunderend en verkrachtend door de Belgische huizen. In die enkele dagen van paniek en misère betaalde België de bittere prijs voor zijn falikant koloniaal beleid. Nu wacht Leopoldville op de dingen die komen gaan. In de trotse, blanke stad, waar de wolkenkrabbers de mo numenten zijn voor de vertrokken ener gie, zijn de winkels dicht, driekwart van de industrie ligt stil. Er zijn nog maar vijfduizend Belgen, meest man nen, in „Leo" Zij zitten in de hotels, waar de hoteliers (altijd de laatsten die vertrekken) nu ineens „u" zeggen tegen de zwarte boys en hen schou derklopjes geven. Pas nu de paniek geweken is, ziet men dat het erger heeft geleken dan het was. De blanke winkels zijn niet geplunderd en ook nu nog worden de begerenswaardige artikelen achter de ramen met rust gelaten door de duizenden Kongolese werklozen, die door de straten slente ren en zich vergapen aan de V.N.-troe pen, de nonchalante Tunesiërs, die kof fie zetten op de trottoirs, de stramme Ghanezen, die tot Kongolese verbazing door blanke officieren met grote Britse snorren worden gecommandeerd. Het gevaarlijke donker Achter die blanke stad ligt de cite, de zwarte metropool met zijn 350.000 inwoners, het licht en de daverende muziek van zijn bars. Maar dat grote zwarte beest heeft zijn goedmoedigheid van vroeger verloren. Als het donker valt, kan men er als blanke niet meer in, overdag krijgt men er kwade blik ken en altijd weer dat scheldwoord „vuile Vlaming". De zwarte stad is bang en onzeker, het geld is op, men wisselt nu geruchten. Zal het zwarte beest straks opnieuw opstaan en in het donker razend uit zijn hol komen? Is dit het Afrika van morgen? Op de beach", waar de veerboten vertrekken naar Brazzaville, aan de overkant van de rivier, brengen Bel gen die dat vrezen, hun koffers aan boord, wisselen hun Kongolese fran ken, mager restant van jaren zweten, tegen een ongelukkige koers bij zwarte zwart-handelaren. De veerboot puft over de Kongo-stroom naar „Brazza", hoofdstad van de andere Kongo-repu bliek, die eens een Franse kolonie was. Daar zitten blanken en zwarten lachend en pratend samen op gezellige terras sen in hun vriendelijke, luie stad, waar men economisch weliswaar nooit ge weldig van leer getrokken is, maar waar een groot land, welke fouten het ook gemaakt mag hebben, en een groot man door hun grote stijl het mense lijke plan een waardige overgang heb ben mogelijk gemaakt. Voor degenen, die na de gebeurtenissen in Kongo aan Afrika beginnen te wanhopen, is de boottocht naar het andere Kongo een opbeurende belevenis. Deze foto brengt het voor de eer ste maal succesvol lanceren van een Polarisraket door een duikboot onder het wateroppervlak in beeld. De raket heeft het water juist ver" laten, waarna direct de eigen aan drijving is gestart. Rechts onder is de periscoop van de duikboot nog juist zichtbaar Katanga blijft bij de kongo V.N.-troepen zullen het land spoedig bezetten (Van onze Londense correspondent) De troepen van de Verenigde Naties zullen spoedig Katanga binnen rukken. De koper-provincie zal deel blijven uit maken van de Kongo. Dit is wat gene raal Carl von Horn, de Zweedse com mandant van de 5000 man Verenigde Naties-troepen gisteren in een exclusief interview met een correspondent van de „Daily Mail" in Leopoldstad heeft ge zegd. 4 Hjj maakte duidelijk, dat hij de vol ledige bevoegdheid van de Verenigde Naties bezit om de poging van Tsjombe. de premier van Katanga, die gedreigd heeft tegen de troepen van de Verenigde Naties te vechten, om zich los te maken van de Kongo, te verijdelen. Von Hom sloeg met de vuist op tafel toen hij ver klaarde, dat de V.N.-troepen de zuide lijke provincies, met inbegrip van Katanga, in het geheel zullen overne men. Ik heb mijn instructies en ze zullen worden uitgevoerd. „En de Katanga- provincie blijft deel uitmaken van de Kongo" Het zal nog een paar dagen duren, misschien meer dan een week, voor de V.N.-troepen Katanga zullen betreden. De generaal beschikt namelijk nog niet over voldoende manschappen. Tsjombe wil, zoals men weet, een onafhankelijke staat maken van Katan ga, Kasai en Kivu. De Belgen willen hun troepen houden in hun basis Kamina, zowel als in die van Kilona in het noorden. Toestand in Kongo gaat hollend achteruit De secretaris-generaal der V.N. Hammarskjöld heeft zaterdagavond te New York medegedeeld, dat de terugtrekking der Belgische troepen uit Leopoldstad zaterdag, „in overeenstemming met de terzake eerder in deze week door de Belgen gedane mededeling", is voltooid. Zij vertrokken naar de twee bases Kitona en Kamina, die aan België zijn toegekend bij het vriendschapsverdrag, dat België kort voor de onafhankelijkheid met Kongo heeft gesloten, maar dat nooit door het Kongolese parlement is bekrachtigd. Premier Loemoemba heeft duidelijk te kennen gegeven, dat hij het verdrag niet erkent, zodat de Belgen ook deze bases zullen moeten verlaten. Bij de besprekingen, die de Belgische militaire bevelhebbers zaterdag met vertegenwoordigers van de V.N. hebben gevoerd, is geen datum genoemd waarop de Belgische strijd krachten het gehele Kongolese gebied zullen verlaten. Senaat op reces Waarschuwing tegen epidemieën De Belgische regering heeft secretaris generaal Hammarskjöld van de V.N. zondag gewaarschuwd tegen het gevaar van epidemieën in Kongo als gevolg van het vrijwel volledig uitvallen van de medische diensten. „Sinds de onafhan kelijkheid heeft de Kongolese bevolking zich geleidelijk onttrokken aan alle preventieve geneeskundige maatregelen, die haar zyn voorgesteld als dwang maatregelen van de Belgen", aldus een boodschap van de Belgische regering aan de V.N Voorts wordt, gemeld, dat de Kongolese medische assistenten het ver trek hebben geëist van alle 500 Belgische geneeskundige werkkrachten. Zij willen de medische diensten zelf in handen nemen en zichzelf bevoegdheden toekennen, zonder daarvoor de vereiste opleiding te hebben gehad. In sommige gebieden, aldus de mededeling, wordt het Belgische artsen onmogelijk gemaakt hun taak uit te voeren. De Belgische regering zegt voorts de afgelopen dagen zes mobiele medische eenheden naar Kongo te hebben gezonden, onder wie 20 artsen. Een beroep wordt gedaan op de V.N. om de technische leiding van de medische teams in handen van de Bel gische artsen te laten en hun voldoende bescherming te verlenen. Economie hopeloos De Belgische economische deskundige. Smets, een voormalig economisch raad gever van de Kongolese president Kasa voeboe, heeft zondag te Johannesburg verklaard, dat het gehele gebied van de Neder-Kongo in een staat van volledige economische instorting verkeert en dat het zich economisch waarschijnlijk nim mer meer zal herstellen. Hij verklaarde zondag j.l. uit Kongo vertrokken te zijn, na alle hoop te heb ben opgegeven op redding van de econo mische samenstelling van de Kongolese Republiek. I.ocmoamba in New York „Zeer tevreden over eerste besprekingen" De Kongolese premier, Patrice Loe moemba, is zondag per vliegtuig uit Lon den in New York aangekomen „om de internationale openbare mening bij de Verenigde Naties in te lichten over de omstandigheden in Kongo". Verwacht wordt, dat Loemoemba na zyn besprekingen in New York Washing- Alvorens voor drie weken pp reces te gaan, heeft de Kongolese senaat zater dag met 24 tegen 9 stemmen en een onthouding een door een lid der opposi tie ingediende motie aangenomen, waar in de regering wordt verzocht spoedig maatregelen te nemen ter bestrijding van het werkloosheidsvraagstuk. Tevens wordt in de motie gevraagd om bescher ming van niet-Kongolese werkgevers en om respect voor hun eigendommen. Volgens waarnemers zouden door net vertrek van de Europeanen alleen al in Leopoldstad 70.000 Kongolezen werkloos zijn. Men is bang dat deze toestand tot nieuwe moeilijkheden zal leiden. Ghana zou twee miljoen Ghanase ponden ter beschikking van Kongo hebben gesteld. Terug nacr Moskou De Belgische ambassadeur in Moskou, Hippolyte Cools, zal over twee dagen op zijn standplaats terugkeren, aldus is in diplomatieke kringen in de Russische hoofdstad vernomen. De ambassadeur werd 17 juli „voor overleg" naar Brussel teruggeroepen, na een verklaring van de Sovjet-regering, dat België in Kongo „agressie" pleegt. Bij zijn aankomst op het vliegveld bij Londen, waar hij even pauzeer- de op weg naar New York. werd premier Loemoemba van Kongo be" groet door de Britse minister van staat voor buitenlandse zaken, John Profumo. Maarschalk Konjef ontslagen De Russische maarschalk Iwan Kon jef is. zo heeft Tass zondagavond ge meld, ontheven van het opperbevel over de strijdkrachten van de landen van het verdrag van Warschau. Volgens het Tass-bericht, had Konjef om ontslag verzocht wegens ziin slechte gezondheidstoestand De Russische maarschalk Gretsjko ia benoemd tot zijn opvolger. Andrei Gretsjko was tot dusver bevel hebber van de landstrijdkrachten van de Sovjet-Unie. De 63-jarige Konjef was een van de weinige grote bevelhebbers uit de oorlog, die nog een hoge post bekleedden. Hij is sedert 1944 maarschalk. Troepen onder rijn bevel hebben Praag op de Duitsers veroverd en na de oorlog is hij bevelhebber van de Russische troepen in Oostenrijk geweest. Tegen het einde van 1953, na Stalins dood. was hij degene die benoemd werd tot president van het hof dat Beria. het hoofd van Stalins geheime politie, moest berechten. Beria werd ter dood veroor deeld en terechtgesteld. Sedert mei 1955 is hii opperbevelheb ber van de landen van het verdrag van Warschau geweest. Ook de 50-jarige Gretsjko was een vooraanstaande commandant in de oor log. In 1953 werd hij opperbevelhebber van de Russische bezettingstrijdkrachten in Oost-Duitsland. In hetzelfde jaar leidde hij de onderdrukking van het volksoproer in Oost-Berlijn en Oost- Duitsland. In 1957 werd hij onderminister van defensie en bevelhebber van alle Russi sche landstrijdkrachten. Advertentie zie adv op vao 4 te bt. ton en Ottawa zal bezoeken om te spre ken over economische en technische hulp. Loemoemba verklaarde bij aankomst dat de vrede in Kongo afhankelijk is van „het onmiddellijke vertrek van de Bel gische troepen". Hij dankte de Veilig heidsraad van de Verenigde Naties voor de resolutie waarin Belgie wordt ver zocht „spoedig" de troepen uit Kongo terug te trekken. „Wij hebben het volste vertrouwen in de secretaris-generaal van de Verenigde Naties en ik hoop dat hij spoedig een oplossing zal vinden" aldus Loemoemba „Mede namens de delegatie zou ik een groet willen richten tot president Eisen hower. Wjj danken het Amerikaanse volk voor alles wat het heeft gedaan voor de emancipatie van het volk van Afrika". Gistermiddag had Loemoemba een ge sprek van 2 uur met Hammarskjöld. Na afloop gaf Loemoemba uiting aan zjjn optimisme over de toestand in Kon go nu de Verenigde Naties in zijn land zjjn opgetreden. De premier zei „zeer te vreden" te zijn over het eerste onder houd met de secretaris-generaal. Hjj deelde mee ook maandag en dinsdag nog met Hammarskjöld te zullen spreken. Dinsdag zal een communique worden uitgegeven. De premier uitte in het bijzonder zjjn tevredenheid over het begrip, dat bjj het eerste gesprek heeft bestaan. Loemopmha zei voorts maandagmid dag in het gebouw van de Verenigde Naties een persconferentie te zullen houden. Uit het Leidsch Dagblad van 24 July 1860: (Advertentie). - Tentoonstelling van twee miniatuur-menschen, de l 1 Chinese Prins en Prinses Chin- Tou-Goung. I Deze Tentoonstelling zal plaats hebben in het daartoe ingerxgte Magazijn van den heer B. Straats- burg, Wijk IV, no. 16!,, op de Boommarkt- Deze vorstelijke personen zijn l I zóó klein, dat een kind van zes jaren nog grooter is dan zij, die l I bijna 3 maal 6 jaren tellen. Zij hebben de eer gehad te wor- den voorgesteld aan de hoven van Europa, beginnende met den Kei- l zer der Franschen en eindigende met H.M. de Koningin der Neder- l landen, in den Kon. Schouwburg 1 te 's Hage, terwijl hun de onder- scheiding te beurt viel ook te wor- l den ontvangen door H.H.K.K.H.H. den Prins van Oranje en Prins en Prinses Hendrik der Nederlanden. De Tentoonstelling wordt ge- i opend des morgens om 10 ure. le Rang J,9, 2de Rang 25 cents. Kinderen half geld.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1960 | | pagina 1