Haat regeert in Leopoldstad
WEERBERICHT
Loemoemba speelt met de
doodsangst voor Sovjet-infiltratie
Belgische troepen thans geheel
uit Leopoldstad teruggetrokken
(£)uc/ Qlie u ws
Opgericht 1 maart 1860
MAANDAG 25 JULI 1960
No. 30107
LEIDSCH
DAGBLAD
DirecteurE. A. E. van Dishoeck
HoofdredacteurJ. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 059 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze reisredacteur, W. L. Brugsma)
Leopoldstad, 24 juli Tussen de twee grote torenhotels Stanley en Memling,
waar de officieren en administrateurs van de VN, nieuwbakken Kongolese
functionarissen en internationale correspondenten wonen, speelt een militair
orkest uit Ghana de „high life". Dat is Ghana's nationale dans, een mengsel van
Samba en schetterende Afrikaanse pret. Blonde Zweedse officieren en toege
stroomde zwarte kinderen grinniken elkaar verlegen toe, maar de Afrikaanse
schouders en heupen, die anders bij de geringste trommelslag in beweging raken,
komen niet los. De Ghanezen doen hun lacherigste best, maar hun geforceerde
opgeruimdheid blijft die van de bezoeker aan een sterfbed, dat van de leegbloe
dende Kongo-republiek. Af en toe wordt hun muziek bedolven onder de donder
van vliegtuigmotoren: een Boeing-jet van de Sabena brengt weer tweehonderd
Belgen, bittere mannen, bleke vrouwen en slaperige kinderen uit de hete dreiging
van Afrika's nieuwe, wilde nachten naar het bloemetjes behang van Belgische
pensionkamers. Met die vluchtelingenstroom, vervoerd met alles wat vliegen kan,
loopt Kongo's levensbloed weg: technische kennis, geld, administratie, artsen.
Maar nauwelijks heeft zo'n boeing op het vliegveld Ndjili zijn wielen gelicht, of
er landt een Amerikaanse Hercules, een Russische Ilyushin, een Britse Bristol.
Die brengen de bloedtransfusies: soldaten in alle kleuren om de orde te herstellen,
koele, onpersoonlijke VN-experts niet blauwe armbanden en hoofden vol goed
bedoelde plannen, meel, suiker, gedroogde vis en medicamenten tenslotte om
&rtien miljoen Kongolezen niet terstond aan hun onafhankelijkheid te laten
sterven.
Na hef feest de kater
Het feest van de onafhankelijkheid
is voorbij, de orgie van wraak, bloed,
brand en plundering ook; nu verkeert
Kongo in de katterige ochtendstemming
van het zelfbeklag. De Zweedse foto
graaf hoort zich door de massa zacht
jes uitschelden voor „vuile Vlaming".
De haat tegen de Belgen is enorm en
wordt door geen enkel respect voor Bel
gië gecompenseerd. Hij richt zich, nu
de meeste Belgen uit Leopoldstad ver
trokken zijn, tegen de Belgische troe
pen, die in het binnenland proberen
hun bedreigde landgenoten te ontzet
ten en die volgens de Kongolezen bezig
zijn daarbij enorme bloedbaden aan te
richten. „Er zijn al tien doden geval
len", jammert premier Loemoemba.
Daar zit Patrice Loemoemba nu in
de somptueuze villa van België's laat
ste gouverneur-generaal, de ongeluk
kige, machteloze Rik Cornelis, als het
eindprodukt van de Belgische koloni
satie: de half-intellectueel, die soms
doet denken aan het soort handelsrei
ziger, dat zijn voet tussen de deur zet
en praat en dreigt. De bravere pro-
dukten van het Belgische stelsel „leer
de negers een vak, maar houdt ze
dom", de kleine burgemeesterstypen
als Kasavoeboe, Diomi en Pinzi, heeft
hij allang onder de tafel gepraat. Zij
en de nieuwbakken parlementariërs
morren nog wel een beetje, maar
frummelen geïntimideerd hun moties
van wantrouwen tot een propje ineen,
wanneer premier Patrice hen doet we
ten dat zij met hun moties op het dak
kunnen gaan zitten.
Premier Patrice is immers bezig de
V.N., de Verenigde Staten en de Sovjet
Unie tegen elkaar uit te spelen en kan
daarbij niet door zijn eigen politici voor
de voeten worden gelopen.
En premier Patrice heeft de straat:
deze politieke standwerker kan formu
leren wat er in het mistige achterhoofd
van de straat omgaat, de haat, de ach
terdocht, de verongelijktheid. Hij is de
enige, die niet duizelig wordt van de
leegte, die niet bang is voor de macht,
die iedere keer alles durft te spelen.
Premier Patrice wil de dictator van
Kongo worden.
Loemoemba is niet dom. Hij heeft
weliswaar geen staat, geen geld, geen
apparaat, geen economie, maar hij
heeft de V.N. en de doodsangst van
het Westen voor de Sovjet-infiltratie
in Afrika. Voor een jongen, die durft
is dat genoeg. De V.N. zal voor hem
het afgesplitste Katanga terughalen,
voor hem de orde bewaren en hem eten
en technici brengen. Hij heeft de vrien
delijke, eerlijke Ralph Bunche al onder
de tafel gepraat, sleept hem mee naar
zijn wilde persconferenties en laat de
zwarte V.N.-afgezant hem daar een
eindweegs gelijk geven. Aan Ham-
mar skjöld zélf, de kille, arrogante
Zweed zal hij een hardere noot te kra
ken krijgen. Maar de V.N.-staf, de
brave, grijze idealisten uit het wolken
land, de a-nationale diplomaten, en
lagere ambtenaren, onder wie gladde
versierders zijn, die hun dollarinkomen
via deviezenmanipulaties met. vluch
tende Belgen verdubbelen, die V.N.-
staf is aan handen en voeten gebonden
aan de onijdige voorschriften van het
onzijdige apparaat, dat Verenigde Na
ties heet. De internationale arts hoeft
zijn patiënt niet aardig te vinden om
aan zijn plicht tot bijstand te voldoen.
Muitende „Force publique"
Tot die plicht behoort ook het ont
zetten en beveiligen van de Belgen bui
ten Leopoldstad, in de steden, de
dorpjes en de missieposten waar de
muitende „Force Publique" nog een,
overigens van angst bevende heer en
meester is. Tot nu toe deden de Belgi
sche parachutisten dat nog en zij
deden het hardhandig maar die Bel
gen moeten weg om die Kongolese cri
sis niet te internationaliseren. Ge
kleurde troepen, de harde Marokkanen
en Ethiopiërs, zijn het meest geschikt
om de muitende Force Publique tot
neerleggen van de wapens te bewegen.
In die muiterij schuilt overigens een
bitter stuk koloniale ironie. De Belgen,
die zo zorgvuldig nalieten om Kongo
lese politici en bestuursambtenaren te
doen opgroeien, vormden wel een Kon
golees leger van „betrouwbare zwar
ten", die betrouwbare Kongolese sol
daten hebben jarenlang hun onbetrouw
bare broeders iedere neiging tot op
staan met hun geweerkolven ontnomen.
Advertentie
WESTELIJKE WIND
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Perioden met zonneschijn en op de
meeste plaatsen droog weer. Zwakke tot
matige, aan de kust af en toe vrij krach
tige wind tussen zuidwest en west.
Weinig verandering in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
26 JULI
Zon op: 4.52, onder: 20.40 uur;
Maan op: 7.45 uur; onder: 21.41 uur;
Hoogwater te Katwijk aan Zee: 4.45 en
17.08 uur;
laagwater: 0.39 en 12.57 uur.
Dit nummer bestaat olt 12 pagina's
het laatst bij de relletjes van Leopold-
ville op 4 januari 1958, toen de Force
Publique de mitrailleurs op de zwarte
„cite" zette. Die relletjes leidden de
Kongolese onafhankelijkheid in. Toen
die kwam, bleken de Kongolese poli
tici onbekwaam, hetgeen ieder kon
voorzien, maar terwijl de zwarte be
volking zich rustig hield, trokken de
.betrouwbare zwarte soldaten" moor
dend, plunderend en verkrachtend door
de Belgische huizen.
In die enkele dagen van paniek en
misère betaalde België de bittere prijs
voor zijn falikant koloniaal beleid.
Nu wacht Leopoldville op de dingen
die komen gaan. In de trotse, blanke
stad, waar de wolkenkrabbers de mo
numenten zijn voor de vertrokken ener
gie, zijn de winkels dicht, driekwart
van de industrie ligt stil. Er zijn nog
maar vijfduizend Belgen, meest man
nen, in „Leo" Zij zitten in de hotels,
waar de hoteliers (altijd de laatsten
die vertrekken) nu ineens „u" zeggen
tegen de zwarte boys en hen schou
derklopjes geven. Pas nu de paniek
geweken is, ziet men dat het erger
heeft geleken dan het was. De blanke
winkels zijn niet geplunderd en ook
nu nog worden de begerenswaardige
artikelen achter de ramen met rust
gelaten door de duizenden Kongolese
werklozen, die door de straten slente
ren en zich vergapen aan de V.N.-troe
pen, de nonchalante Tunesiërs, die kof
fie zetten op de trottoirs, de stramme
Ghanezen, die tot Kongolese verbazing
door blanke officieren met grote Britse
snorren worden gecommandeerd.
Het gevaarlijke donker
Achter die blanke stad ligt de cite,
de zwarte metropool met zijn 350.000
inwoners, het licht en de daverende
muziek van zijn bars. Maar dat grote
zwarte beest heeft zijn goedmoedigheid
van vroeger verloren. Als het donker
valt, kan men er als blanke niet meer
in, overdag krijgt men er kwade blik
ken en altijd weer dat scheldwoord
„vuile Vlaming". De zwarte stad is
bang en onzeker, het geld is op, men
wisselt nu geruchten. Zal het zwarte
beest straks opnieuw opstaan en in het
donker razend uit zijn hol komen? Is
dit het Afrika van morgen?
Op de beach", waar de veerboten
vertrekken naar Brazzaville, aan de
overkant van de rivier, brengen Bel
gen die dat vrezen, hun koffers aan
boord, wisselen hun Kongolese fran
ken, mager restant van jaren zweten,
tegen een ongelukkige koers bij zwarte
zwart-handelaren. De veerboot puft
over de Kongo-stroom naar „Brazza",
hoofdstad van de andere Kongo-repu
bliek, die eens een Franse kolonie was.
Daar zitten blanken en zwarten lachend
en pratend samen op gezellige terras
sen in hun vriendelijke, luie stad, waar
men economisch weliswaar nooit ge
weldig van leer getrokken is, maar
waar een groot land, welke fouten het
ook gemaakt mag hebben, en een groot
man door hun grote stijl het mense
lijke plan een waardige overgang heb
ben mogelijk gemaakt. Voor degenen,
die na de gebeurtenissen in Kongo aan
Afrika beginnen te wanhopen, is de
boottocht naar het andere Kongo een
opbeurende belevenis.
Deze foto brengt het voor de eer
ste maal succesvol lanceren van een
Polarisraket door een duikboot
onder het wateroppervlak in beeld.
De raket heeft het water juist ver"
laten, waarna direct de eigen aan
drijving is gestart. Rechts onder is
de periscoop van de duikboot nog
juist zichtbaar
Katanga blijft
bij de kongo
V.N.-troepen zullen het land
spoedig bezetten
(Van onze Londense correspondent)
De troepen van de Verenigde Naties
zullen spoedig Katanga binnen rukken.
De koper-provincie zal deel blijven uit
maken van de Kongo. Dit is wat gene
raal Carl von Horn, de Zweedse com
mandant van de 5000 man Verenigde
Naties-troepen gisteren in een exclusief
interview met een correspondent van de
„Daily Mail" in Leopoldstad heeft ge
zegd. 4
Hjj maakte duidelijk, dat hij de vol
ledige bevoegdheid van de Verenigde
Naties bezit om de poging van Tsjombe.
de premier van Katanga, die gedreigd
heeft tegen de troepen van de Verenigde
Naties te vechten, om zich los te maken
van de Kongo, te verijdelen. Von Hom
sloeg met de vuist op tafel toen hij ver
klaarde, dat de V.N.-troepen de zuide
lijke provincies, met inbegrip van
Katanga, in het geheel zullen overne
men. Ik heb mijn instructies en ze zullen
worden uitgevoerd. „En de Katanga-
provincie blijft deel uitmaken van de
Kongo" Het zal nog een paar dagen
duren, misschien meer dan een week,
voor de V.N.-troepen Katanga zullen
betreden. De generaal beschikt namelijk
nog niet over voldoende manschappen.
Tsjombe wil, zoals men weet, een
onafhankelijke staat maken van Katan
ga, Kasai en Kivu. De Belgen willen hun
troepen houden in hun basis Kamina,
zowel als in die van Kilona in het
noorden.
Toestand in Kongo gaat hollend achteruit
De secretaris-generaal der V.N. Hammarskjöld heeft zaterdagavond
te New York medegedeeld, dat de terugtrekking der Belgische troepen
uit Leopoldstad zaterdag, „in overeenstemming met de terzake eerder
in deze week door de Belgen gedane mededeling", is voltooid.
Zij vertrokken naar de twee bases Kitona en Kamina, die aan België
zijn toegekend bij het vriendschapsverdrag, dat België kort voor de
onafhankelijkheid met Kongo heeft gesloten, maar dat nooit door het
Kongolese parlement is bekrachtigd. Premier Loemoemba heeft duidelijk
te kennen gegeven, dat hij het verdrag niet erkent, zodat de Belgen ook
deze bases zullen moeten verlaten. Bij de besprekingen, die de Belgische
militaire bevelhebbers zaterdag met vertegenwoordigers van de V.N.
hebben gevoerd, is geen datum genoemd waarop de Belgische strijd
krachten het gehele Kongolese gebied zullen verlaten.
Senaat op reces
Waarschuwing tegen
epidemieën
De Belgische regering heeft secretaris
generaal Hammarskjöld van de V.N.
zondag gewaarschuwd tegen het gevaar
van epidemieën in Kongo als gevolg van
het vrijwel volledig uitvallen van de
medische diensten. „Sinds de onafhan
kelijkheid heeft de Kongolese bevolking
zich geleidelijk onttrokken aan alle
preventieve geneeskundige maatregelen,
die haar zyn voorgesteld als dwang
maatregelen van de Belgen", aldus een
boodschap van de Belgische regering aan
de V.N Voorts wordt, gemeld, dat de
Kongolese medische assistenten het ver
trek hebben geëist van alle 500 Belgische
geneeskundige werkkrachten.
Zij willen de medische diensten zelf in
handen nemen en zichzelf bevoegdheden
toekennen, zonder daarvoor de vereiste
opleiding te hebben gehad. In sommige
gebieden, aldus de mededeling, wordt het
Belgische artsen onmogelijk gemaakt
hun taak uit te voeren. De Belgische
regering zegt voorts de afgelopen dagen
zes mobiele medische eenheden naar
Kongo te hebben gezonden, onder wie 20
artsen. Een beroep wordt gedaan op de
V.N. om de technische leiding van de
medische teams in handen van de Bel
gische artsen te laten en hun voldoende
bescherming te verlenen.
Economie hopeloos
De Belgische economische deskundige.
Smets, een voormalig economisch raad
gever van de Kongolese president Kasa
voeboe, heeft zondag te Johannesburg
verklaard, dat het gehele gebied van de
Neder-Kongo in een staat van volledige
economische instorting verkeert en dat
het zich economisch waarschijnlijk nim
mer meer zal herstellen.
Hij verklaarde zondag j.l. uit Kongo
vertrokken te zijn, na alle hoop te heb
ben opgegeven op redding van de econo
mische samenstelling van de Kongolese
Republiek.
I.ocmoamba in New York
„Zeer tevreden over eerste
besprekingen"
De Kongolese premier, Patrice Loe
moemba, is zondag per vliegtuig uit Lon
den in New York aangekomen „om de
internationale openbare mening bij de
Verenigde Naties in te lichten over de
omstandigheden in Kongo".
Verwacht wordt, dat Loemoemba na
zyn besprekingen in New York Washing-
Alvorens voor drie weken pp reces te
gaan, heeft de Kongolese senaat zater
dag met 24 tegen 9 stemmen en een
onthouding een door een lid der opposi
tie ingediende motie aangenomen, waar
in de regering wordt verzocht spoedig
maatregelen te nemen ter bestrijding van
het werkloosheidsvraagstuk. Tevens
wordt in de motie gevraagd om bescher
ming van niet-Kongolese werkgevers en
om respect voor hun eigendommen.
Volgens waarnemers zouden door net
vertrek van de Europeanen alleen al in
Leopoldstad 70.000 Kongolezen werkloos
zijn. Men is bang dat deze toestand tot
nieuwe moeilijkheden zal leiden. Ghana
zou twee miljoen Ghanase ponden ter
beschikking van Kongo hebben gesteld.
Terug nacr Moskou
De Belgische ambassadeur in Moskou,
Hippolyte Cools, zal over twee dagen op
zijn standplaats terugkeren, aldus is in
diplomatieke kringen in de Russische
hoofdstad vernomen.
De ambassadeur werd 17 juli „voor
overleg" naar Brussel teruggeroepen, na
een verklaring van de Sovjet-regering,
dat België in Kongo „agressie" pleegt.
Bij zijn aankomst op het vliegveld
bij Londen, waar hij even pauzeer-
de op weg naar New York. werd
premier Loemoemba van Kongo be"
groet door de Britse minister van
staat voor buitenlandse zaken, John
Profumo.
Maarschalk Konjef ontslagen
De Russische maarschalk Iwan Kon
jef is. zo heeft Tass zondagavond ge
meld, ontheven van het opperbevel over
de strijdkrachten van de landen van het
verdrag van Warschau.
Volgens het Tass-bericht, had Konjef
om ontslag verzocht wegens ziin slechte
gezondheidstoestand
De Russische maarschalk Gretsjko ia
benoemd tot zijn opvolger.
Andrei Gretsjko was tot dusver bevel
hebber van de landstrijdkrachten van
de Sovjet-Unie.
De 63-jarige Konjef was een van de
weinige grote bevelhebbers uit de oorlog,
die nog een hoge post bekleedden.
Hij is sedert 1944 maarschalk. Troepen
onder rijn bevel hebben Praag op de
Duitsers veroverd en na de oorlog is hij
bevelhebber van de Russische troepen in
Oostenrijk geweest.
Tegen het einde van 1953, na Stalins
dood. was hij degene die benoemd werd
tot president van het hof dat Beria. het
hoofd van Stalins geheime politie, moest
berechten. Beria werd ter dood veroor
deeld en terechtgesteld.
Sedert mei 1955 is hii opperbevelheb
ber van de landen van het verdrag van
Warschau geweest.
Ook de 50-jarige Gretsjko was een
vooraanstaande commandant in de oor
log. In 1953 werd hij opperbevelhebber
van de Russische bezettingstrijdkrachten
in Oost-Duitsland. In hetzelfde jaar
leidde hij de onderdrukking van het
volksoproer in Oost-Berlijn en Oost-
Duitsland.
In 1957 werd hij onderminister van
defensie en bevelhebber van alle Russi
sche landstrijdkrachten.
Advertentie
zie adv op vao 4 te bt.
ton en Ottawa zal bezoeken om te spre
ken over economische en technische
hulp.
Loemoemba verklaarde bij aankomst
dat de vrede in Kongo afhankelijk is van
„het onmiddellijke vertrek van de Bel
gische troepen". Hij dankte de Veilig
heidsraad van de Verenigde Naties voor
de resolutie waarin Belgie wordt ver
zocht „spoedig" de troepen uit Kongo
terug te trekken.
„Wij hebben het volste vertrouwen in
de secretaris-generaal van de Verenigde
Naties en ik hoop dat hij spoedig een
oplossing zal vinden" aldus Loemoemba
„Mede namens de delegatie zou ik een
groet willen richten tot president Eisen
hower. Wjj danken het Amerikaanse
volk voor alles wat het heeft gedaan
voor de emancipatie van het volk van
Afrika".
Gistermiddag had Loemoemba een ge
sprek van 2 uur met Hammarskjöld.
Na afloop gaf Loemoemba uiting aan
zjjn optimisme over de toestand in Kon
go nu de Verenigde Naties in zijn land
zjjn opgetreden. De premier zei „zeer te
vreden" te zijn over het eerste onder
houd met de secretaris-generaal. Hjj
deelde mee ook maandag en dinsdag nog
met Hammarskjöld te zullen spreken.
Dinsdag zal een communique worden
uitgegeven.
De premier uitte in het bijzonder zjjn
tevredenheid over het begrip, dat bjj
het eerste gesprek heeft bestaan.
Loemopmha zei voorts maandagmid
dag in het gebouw van de Verenigde
Naties een persconferentie te zullen
houden.
Uit het Leidsch Dagblad van
24 July 1860:
(Advertentie). - Tentoonstelling
van twee miniatuur-menschen, de l
1 Chinese Prins en Prinses Chin-
Tou-Goung.
I Deze Tentoonstelling zal plaats
hebben in het daartoe ingerxgte
Magazijn van den heer B. Straats-
burg, Wijk IV, no. 16!,, op de
Boommarkt-
Deze vorstelijke personen zijn l
I zóó klein, dat een kind van zes
jaren nog grooter is dan zij, die l
I bijna 3 maal 6 jaren tellen.
Zij hebben de eer gehad te wor-
den voorgesteld aan de hoven van
Europa, beginnende met den Kei- l
zer der Franschen en eindigende
met H.M. de Koningin der Neder- l
landen, in den Kon. Schouwburg
1 te 's Hage, terwijl hun de onder-
scheiding te beurt viel ook te wor-
l den ontvangen door H.H.K.K.H.H.
den Prins van Oranje en Prins en
Prinses Hendrik der Nederlanden.
De Tentoonstelling wordt ge-
i opend des morgens om 10 ure.
le Rang J,9, 2de Rang 25 cents.
Kinderen half geld.