Loemoemba maakte een reuzezwaai
WEERBERICHT
MILJOENEN-TRANSACTIE MET
INTERNATIONAAL CONCERN
FLIM
Amerikaans toestel niet dichter
dan 30 mijl uit Russische kust
Brussel sceptisch gestemd over
Kongolees miljoenencontract
Opgericht 1 maart 1860
ZATERDAG 23 JULI 1960
No. 30106
LEIDSCH
DAGBLAD
DirecteurE. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze reisredacteur, W. L. Brugsma)
Leopoldville, 23 juli Een stralende premier Loemoemba kondigde
vlak voor zijn vertrek naar Amerika gisteren een volte-face in zijn
beleid aan. Hij verklaarde volledig tevreden te zijn over de resolutie
van de Veiligheidsraad en trok zijn dreigement, om de hulp in te
roepen van de Sovjet-Unie, in. Hij zei te vertrouwen, dat met de hulp
van de VN-troepen de orde in enkele dagen zal zijn hersteld. Hij com
plementeerde zijn pro-westelijke uitspraken met de mededeling, dat de
regering van Kongo een miljoen-contract zou afsluiten met „Cimco",
een internationale belangengroep onder leiding van de Amerikaan
Detwiler, waarin ook Nederlanders vertegenwoordigd zouden zijn.
Volgens vage mededelingen zou dit contract met een vijftigjarige loop
tijd de volledige industriële, agrarische en minaire ontwikkeling van
Kongo beogen en vele miljoenen dollars investeren.
Twijfelachtige reputatie
Loemoemba's verklaringen werden aan
vankelijk geïnterpreteerd als een Weste
lijke diplomatieke overwinning op de
Sovjet-ambities in Kongo.
Inmiddels verneem ik uit de betrouw
baarste bron, dat de Amerikaanse rege
ring ontzet is over de opzet van de „Cim-
co". Het is tenminste hoogst dubieus of
de Cimco beschikt over de gigantische
middelen, die nodig zyn voor Kongo's
ontwikkeling. De president Detwiler,
heeft al vele van zijn grootscheepse op
zetten in Amerika en Canada zien mis
lukken, is failliet geweest en door presi
dent Tubman van Liberia, in welk land
hy een mijnproject leidde, verzocht te
vertrekken.
Wat Detwiler, die samen met Loe
moemba naar New York vertrok, als
„een geweldige Westelijke overwinning"
omschreef, zou wel eens een geweldige
nederlaag kunnen worden!
Als Loemoemba, die vergat by de Ame
rikaanse ambassade advies in te winnen,
zijn opzet doorziet, zou „de kapitalistis-
tische samenzwering" hem wel eens di
rect in Moskous armen kunnen drijven.
Tekenend is dat zijn communistische
adviseur, Loembala, aandrong op afslui
ting van het contract met de Cimco.
Loemoemba krijgt hiermee op zyn minst
MINISTER LUNS SPRAK
TE GENÈVE
Over economische gevolgen
ontwapening
Minister Luns heeft gisteren in een
rede over de economische gevolgen van
ontwapening ervoor gepleit de bespa
ringen, die door ontwapening mogelijk
worden gemaakt, voornamelijk te gebrui
ken voor het verlenen van economische
hulp aan minder-ontwikkelde landen.
Hy hield de rede tijdens de zomer
cursus van de World Federation of Uni
ted Nations Associations. Naar minister
Luns zei is het niet langer de vraag, of
deze hulp moet worden gegeven, maar
wanneer en hoe. Wanneer de ontwape
ning een feit wordt, zal de vermindering
van de spanning het veroorloven de po
litieke en economische gedragslijn te
coördineren in een mate die thans niet
mogelyk is. De Euromarkt en de O.E.-
E.S. coördineren reeds inspanningen,
maar volgens minister Luns zijn de V.N.
het meest geschikte lichaam voor coör
dinatie op wereldniveau.
Het is volgens minister Luns niet ge
makkelijk de economische gevolgen van
ontwapening voor de afzonderlyke lan
den te voorspellen. „Veel van het geld,
dat nu aan wapens wordt besteed, zal
weer ondergeploegd worden in de econo
mische grond van het land", maar er
zullen altijd kapitaal en hulpbronnen
vrijkomen voor constructieve vreedzame
doeleinden. Een groot vraagstuk zal de
omschakeling van de produktie zijn.
Sommige militaire goederen zullen
onmiddellijk op andere wijze kunnen
worden gebruikt, maar by vele goederen
zal dit niet mogelijk zijn en er zullen dan
ook nieuwe investeringen vereist zijn om
de produktie te heroriënteren, zo meende
minister Luns.
Advertentie
OLYMPISCHE SPELEN
Verzeker U van een goede plaats
met 'n PHILIPS T.V. v.a. f695.—.
persoonlijke
service
LANGE MARE 66
Prettige behandeling.
TIJDELIJK REGEN
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Op de Oceaan komt weer een nieuwe
depressie opzetten. Verwacht wordt dat
deze storing morgen in ons land het
weer gaat beïnvloeden, zodat het week
einde onbestendig blijft met tijdelijk re
gen en te lage temperaturen voor de tyd
van het jaar.
(Opgemaakt te 10 uur)
24 JULI
Zon op: 4.49 uur; onder: 20.42 uur.
Maan op: 4.50 uur; onder: 20.45 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee: 3.37
en 16.03 uur.
Laagwater 11.47 uur en 0.00 uur.
25 JULI
Zon op: 4.50 uur, onder: 20.41 uur.
Maan op: 6.42 uur, onder: 21.14 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee: 4.11
en 16.37 uur.
Laagwater: 0.05 uur en 12.23 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
en een Bijvoegsel.
een machtig pressiemiddel op de Ame
rikaanse regering in handen.
Na New York naar Moskou.
Een andere adviseur van Loemoemba
vertrouwde mij gisterochtend toe, dat
Loemoemba na zijn bezoek aan New
York naar Moskou zou gaan om Riet
alleen van de kapitalisten afhankelijk
te worden.
Loemoemba was gistermorgen één-en-
al zonneschyn. Hij complimenteerde de
V.N. met haar beslissing en zei vol ver
trouwen te zijn, dat Hammarskjöld, die
maandag per K.L.M. hier komt, het ver
trek van de Belgische troepen zou ver
haasten en de territoriale integriteit zou
handhaven, lees: Katanga's afscheiding
ongedaan zou maken. Hij spendeerde
hartelijke woorden aan het Belgische
volk, dat hij misleid achtte door de Bel
gische regering. Hij eiste de onmiddel
lijke terugroeping van de Belgische am
bassadeur, maar zei dat Kongo geen
rancune tegen België heeft. Hij deed via
de radio een oproep tot het Kongolese
volk om de Europeanen, de Belgen in
cluis, te beschermen en te eerbiedigen en
appelleerde aan de Belgen die „Kongo
groot maakten" om te blijven. De onder
wijzers, technici, landbouwkundigen en
ingenieurs uit België zijn onze vrienden,
zei hij. Hij betreurde de ontoelaatbare
acties tegen de blanken, begaan door
zekere slechte elementen, die men in
ieder volk vindt.
Loemoemba zei naar Amerika te gaan
om de wereldopinie in te lichten over
het feit dat de Kongolezen geen bandie
ten, maar vreedzame, geduldige lieden
zyn.
Loemoemba's zonnige bui kan snel
overschaduwd worden wanneer blijkt dat
hy „in de kapitalistische val is gelopen".
Om zijn politieke tegenstanders voor te
blijven zal deze onvoorspelbare, steeds
tot het uiterste gaande politicus zeer wel
in het andere uiterste kunnen vervallen.
Vliegtu iginciden t in Veiligheidsraad
Cabot Lodge: Misdadig piratenwerk..V
(Van onze Amerikaanse correspondent)
Een vale, langdradige speech van een rustig aanklagende Koez-
netsof, daarna een felle, verbolgen explosie van Lodge, die de Rus
sische aantijging radicaal doch nog zonder bewijs ontkende,
ziedaar in het kort een beschrijving van de eerste zitting van de Veilig
heidsraad over het RB-47 vliegtuig, dat de Russen hebben neerge
schoten boven de Barentszee.
gebruiken in een dergelijk geval. Dit
was kennelijk een dreigement tegen de
bases in landen, die tot Amerika's bond
genoten behoren.
Resolutie
De Rus diende een resolutie in, die de
Amerikaanse actie veroordeelt en er op
aandringt deze praktijken terstond te
staken.
Cabot Lodge, de Amerikaanse woord
voerder, kenschetste het Russische be
toog als een niet-overtuigende en sinis
tere fabricatie. Op het tijdstip, waarop
het toestel volgens de Russen was neer
geschoten, v/as het vijftig mijl van de
Russische kust. Twintig minuten later
was het echter nog steeds in de lucht,
tweehonderd mijl van het punt dat de
Russen noemden en vliegend in noord
oostelijke richting.
Nooit was het dichter dan dertig mijl
uit de Sovjetrussische kust geweest. Lod
ge noemde voorts de Russisches actie
misdadig piratenwerk en Koeznetsofs
rede een walgelijk stuk schijnheiligheid.
Hij deed opnieuw een beroep op de Sov
jet-Unie de bemanningsleden van het
Amerikaanse toestel vrij te laten.
Meer wenste Lodge vrijdag niet te
zeggen over wat hij noemde „een mon
sterachtige vertoning". Hij zal maan
dagochtend zijn betoog voortzetten.
Uiteraard heeft hij door alleen een
klein deel van zijn feuilleton te publi
ceren het publiek in de Ver. Staten be
nieuwd gemaakt, hoe de Amerikaanse
autoriteiten zo goed op de hoogte zijn
van de lotgevallen van het neergescho
ten toestel.
Koeznetsofs retle:
„walgelijk stuk
schijnheiligheid"
Koeznetsof, die in de Veiligheidsraad
de klacht tegen de Ver. Staten indiende,
is een saaie man en een wydlopig spre
ker. Gelyk men weet, hebben de Russen
op 1 juli een Amerikaans vliegtuig van
het type RB-47 neergeschoten, omdat
het binnen het territoriaal gebied van
de Sovjet-Unie zou zijn doorgedrongen.
De Rus hield een rede van een uur over
deze zaak, maar in een kwartier had hij
even veel. of juister, even weinig kun
nen zeggen.
Oude propaganda
Het was de oude propaganda tegen de
Amerikanen, die een oorlog zouden voor
bereiden, alsmede de oude verbolgenheid
over de Amerikaanse bases. Als feitelijk
nieuws deelde Koeznetsof mee, dat het
Amerikaanse toestel bewapend was met
geschut van twintig millimeter en voor
zien van fotografische radio-elektroni
sche instrumenten. Het doel van de
vlucht zou o.a. zijn geweest het Russi
sche radarsysteem te bespioneren. Daar
de vlucht strikt geheim moest blijven,
mocht de bemanning geen radiocontact
onderhouden met haar basis in Enge
land. Deze keer had de Sovjet-Unie
slechts een jager gezonden om het toe
stel neer te schieten, doch het zou alle
recht hebben strategische raketten te
Loemoemba trad weer in en uit/"
(Telefonisch van onze Brusselse correspondent)
Voor het eerst seder 30 juni, de fatale datum van de Kongolese onaf
hankelijkheid. heeft de Belgische kabinetsraad zich vrijdag over niet-
Kongolese kwesties gebogen. Het vertrek van Loemoemba naar de
Verenigde Staten en Canada, cje ondertekening door hem van een
akkoord met een Amerikaanse ontwikkelingsmaatschappij, zijn verkla
ring voor de Kongolese radio, dat de Belgen vrienden van Kongo zijn
en de resolutie van de Veiligheidsraad een overwinning is van Kongo
op België, hebben hier in Brussel eens te meer aan de waarnemers de
uitroep ontlokt: Loemoemba trad weer in en uit!
Overigens was het in Kongo vrijdag vry
rustig. Loemoemba zal een tiental dagen
van huis zijn. In Brusselse regerings
kringen vermoedt men, dat Loemoem
ba's gematigde radiorede en zijn zo plot
selinge, pas ontdekte liefde voor de Ver
enigde Naties, die hy donderdag nog
beschuldigde het spel te spelen van
België, moeten worden gezien als een
psychologische voorbereiding van de
Amerikaanse en Canadese openbare
mening, die hij gunstig wil stemmen
voor Westerse investeringen in Kongo.
Wie zal dat betalen
De Amerikaanse financier Detwiler
heeft door zijn verklaringen weinig in
druk gemaakt in Brussel. Men vraagt
zich af waar hij twee miljard dollar
vandaan zal halen voor de ontwikkeling
van Kongo, waar de wereldbank te
Washington sedert vele maanden aarzelt
om aan dit land een onbelangrijk be
drag van honderd miljoen dollar te
lenen. Een lening, die volgens de des
kundigen van de wereldbank dan nog
door België gegarandeerd zou dienen te
worden
Een ander vraagstuk, dat door de Bel
gische regering vrijdag werd onderzocht,
is de positie van de Belgische troepen
in Katanga, na de goedkeuring van de
resolutie van Tunesië en Ceylon door de
Veiligheidsraad.
De bases in Katanga
Het is thans vrijwel zeker, dat de Ver
enigde Naties voorlopig geen troepen
naar Katanga zullen sturen, daar zij de
twist tussen Loemoemba en Tsjombe als
een interne aangelegenheid beschouwen,
die in direct contact en eventueel door
bemiddeling van de vertegenwoordigers
In het graafschap Cheshire in
Engeland is men bezig met de
bouw van een boogbrug van onge
veer 300 meter lengte. Men is van
twee kanten begonnen met bouwen
en binnenkort verwacht men de ont
moeting „op hoog niveau" boven
de rivier. Men hoopt de nieuwe
brug, die in zijn soort de langste ter
wereld is, het volgend voorjaar ge
reed te hebben.
van de Verenigde Naties te Leopoldstad
moet worden geregeld. Premier Eyskens
heeft aan de journalisten nogmaals ge
zegd, dat hij niet inzag waarom de VN-
troepen zich naar Katanga zouden be
geven, waar alles rustig is.
De vraag of de Belgische troepen de
bases van Kamina, Kitona en Banana
zullen dienen te verlaten, werd door
premier Eyskens geplaatst in het raam
van het Belgisch-Kongolees staatsver
drag. Dit verdrag, getekend door de Bel
gische en Kongolese premiers en minis
ters van Buitenlandse Zaken, maar dat
door de beide parlementen nog dient
goedgekeurd te worden, zegt dat een
aparte militaire overeenkomst tussen
België en Kongo de status van de bases
moet regelen. Er dreigt dus over de in
terpretatie van de resolutie van de Vei
ligheidsraad een nieuw politiek conflict
tussen Brussel en Leopoldstad. Voor de
Belgische regering is de nieuwe resolutie
niets anders dan de bevestiging van de
resolutie van 14 juli, d.w.z. de terug
trekking der Belgische troepen na het
herstel der orde en na de beveiliging
van de blanken en de overname van de
militaire macht in de Kongolese centra
door de commandanten van de Verenig
de Naties, wanneer deze genoeg troepen
tot hun beschikking hebben gekregen.
Pas daarna, aldus de Belgische inter
pretatie, kunnen de Belgische troepen
zich op hun bases terugtrekken.'
Standpunt van Loemoemba
Het standpunt van Loemoemba is
daarentegen dat de resolutie van de
Verenigde Naties bedoeld is als een
bevel aan de Belgen om hun troepen
binnen een week naar België te evacu
eren. de Belgische eenheden in Katanga
inbegrepen, terwijl dus ook de drie grote
Belgische militaire bases in Kongo
moeten worden ontruimd. De zeer pre-
ciese interpretatie van de resolutie van
de Veiligheidsraad zou vanochtend dooi
de uit New York teruggekeerde Bel
gische minister van buitenlandse zaken
Wigny voor de ministerraad worden ge
geven.
Gevscht in Katanga
Zestien Kongolese muiters en twee
Belgische parachutisten zijn vrijdag ge
vallen in een gevecht om een militair
kamp op dertig kilometer van Kolwesi
in Katanga.
De Belgen hebben met een vliegtuig
raketten gelanceerd tegen het kamp, dat
door 250 muiters was bezet. Deze Afri
kanen hadden geweigerd zich over te
geven. Men wilde hen naar hun stam
gebieden terugzenden. De Belgen om
singelden het kamp nadat drie dagen
van onderhandelingen geen resultaat
hadden opgeleverd. Donderdagavond
waren Belgische versterkingen per vlieg
tuig uit het gebied van Elisabethstad
aangevoerd. Een laatste poging tot een
gesprek mislukte vrijdagochtend. Nadat
de muiters de bezoeker uit hun kamp
hadden geworpen, openden zij het vuur
met zware machinegeweren.
De Belgische soldaten beantwoordden
het vuur met automatische geweren,
maar zonder succes
Vervolgens scheerde een Belgisch
vliegtuig laag over het kamp. Het toes
tel, een eenmotorige „Harvard", werd
met een stuk luchtdoelgeschut bescho
ten.
Het vliegtuig kwam terug, vloog weer
laag over het kamp en lanceerde zyn
raketten. Volgens Belgische officieren
was dit het keerpunt in het gevecht.
De Belgen namen 200 muiters gevan
gen een aantal muiters wist te ontko
men. Twintig Afrikanen en zes Belgen
hebben in het gevecht verwondingen
opgelopen. De gevangenen zullen worden
teruggezonden naar de woongebieden
van hun stammen buiten Katanga. Vele
Prinses Irene heeft in Genève
een oecumenische jeugdconferentie
bijgewoond. Onder de 1700 jonge
ren bevonden zich 100 Nederlan
ders. Prinses Irene in de schoolbank
tijdens een van de lezingen.
van de muiters komen uit Neder-
Kongo.
Hammarskjöld stelt bezoek uit
De algemene secretaris van de Ver.
Naties, Hammarskjöld, die vandaag
naar Kongo had willen vertrekken,
heeft zyn vertrek tot dinsdag uitgesteld.
Hij wil eerst premier Loemoemba ont
moeten, die per vliegtuig naar New
York onderweg is.
Hammarskjöld heeft zyn hoogste eco
nomische en technische raadgevers op
gedragen zich beschikbaar te houden
voor besprekingen.
illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^
Buschauffeur dronk thee
met Koningspaar
(Van onze Londense
correspondent)
Gisteren stopte er een hoge Lon
dense dubbeldeks bus voor het def
tigste aller Londense hotels. Cla-
ridges. Een ongehoorde gebeurtenis,
want voor dit diplomatenhotel
houden doorgaans alleen Rolls
Royces en andere glanzende limou
sines stil. Maar de charmante Ko
ningin Sirikit van Thailand, die
met haar echtgenoot na hun bezoek
aan de Britse koninklyke familie
in dit hotel logeert, had Koning
Bhumipol op een busritje verrast,
hoewel het een speciaal gehuurde,
en voor het koninklijk paar gere
serveerde bus was.
Zoals elke toerist zaten zij voor
aan op het bovendek, de ideale ma
nier om Londen te zien. Zij hoorden
de conductrice „Fares please" (wilt
u s.v.p. betalen?) roepen en kregen
twee kaartjes van sixpence (ruim
een kwartje).
Het Thailandse koningspaar ge
noot erg van de rit. Na afloop
kwam een grote verrassing voor de
bestuurder. De Koning en de Ko
ningin nodigden hem uit met hen
de thee te gebruiken.
Chinese troepen bij
Nepalese grens
Volgens gewoonlijk betrouwbare krin
gen in Katmandoe worden Chinese troe
pen samengetrokken rondom de voet van
de Mount Everest en op andere plaatsen
nabij de grens tussen Tibet en Nepal.
Hieraan werd toegevoegd, dat Chinese
troepen de afgelopen twee maanden
minstens twaalf maal op Nepalees ge
bied zijn doorgedrongen.
Dezelfde kringen deelden mede, dat de
Nepalese regering de vorige week een
krachtige protestnota aan de regering in
Peking heeft gezonden, met bijzonderhe
den over invallen in Nepal door Chinese
troepen of patrouilles op strategische
punten.
(9trc/ ^Cie
teuivs
Uit het Leidsch Dagblad van
23 july 1860:
In de zitting van het Britse
Hoogerhuis heeft eene interpellatie
van Lord Broughem plaats gehad,
die niet zonder beteekenis was.
Ongeveer llf dagen geleden was
aan eene dame, eene kleurlinge,
eene plaats der eerste klas gewei
gerd aan boord van eene tusschen
Amerika en Engeland varende
stoomboot van de Maatschappij
Cunard, met de opmerking, dat zij
eene plaats tweede klas kon ne
men. Spreker wilde van de rege
ring weten, of er overeengekomen
was, dat kleurlingen den overtogt
als passagiers eerste klasse niet
kumxen mede maken aan boord
der mailpakketten.
De Minister antwoordde, dat dit
een zaak was, waarin de regering
zich niet kan mengen!
lilllllll