Phineas T. Barnum, 's werelds grootste
showman 150 jaar geleden geboren
NERGENS IS ER OOIT STILSTAND
ZATERDAG 2 JULI
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 4
Gewiekste compagnon hielp hem
snel van zijn vermogen af
Koop van een oude negerin voor duizend dollar
werd de grondslag voor een miljoenen fortuin
Hoe iverkt het
HOE genoeglijk rolt het
leven des gerusten land-
mans heen".
Ja, ja, die dichterlijke"
Poot'.
Zó genoeglijk en zo gerust is
dat leven waarachtig niet!
Vooral nü niet, in de hooitijd.
Ge moet ze zien sjouwen en
ploeteren, die landmannen
en die landvrouwen.
Het hooi móét binnen.
Snel en onherroepelijk, vóór
dat de regen misschien roet In
het eten komt gooien.
En ze dóen 't, met alle stuw
kracht. die in hen is!
Ze rijden vrachten hooi naar
de „berg", in grote regelmaat,
mechanisch gaat het naar bo
ven en in dat karwei heeft ieder
zijn geijkte plaatst de boe», zijn
zoons en dochters, zelfs af en
toe zijn vrouw.
door 't vuur gaan, om haar
veilig te stellen.
Er wordt dan ook in het
„zweet huns aanschijns" ge
werkt, met straks als void le
ning gevende wetenschap, dat
niemand zich voor zijn luiheid
behoeft te schamen.
Integendeel: de ijver was z£>
groot, dat er een extra-beloning
bést af kan.
Foto mr. F. E. de Wilde,
Oegstgeest.
fend over gezongen wordt.
Want wie de wèrkelijkheid
gezien heeft, weet wel anders.
Dan feliciteer ik de*boer met
een ferme handdruk voor de
gelukkige uitslag van zijn
zwaar karwei en wens hem
„even" wat rust toe. Die kan
nooit van lange duur zijn.
Omdat óók het landleven als
maar voortjaagt, omdat óók de
natuur geen stilstand kent.
Gelukkig: want stilstand is
de dood.
En daar wil nóch de stads
mens, nóch de boer graag van
weten
FANTASIO.
ER wordt ééngepakt!
Denk niet, dat de boer
en zijn helpers zich aan
de achturige werkdag houden.
Er gaat géén bel of klok of
wét dan ook, als waarschuwing,
dat 't nu afgelopen is.
Zou dat niet óók een der ver
schillen zijn tussen de „indu
strie"- en de ,,boeren"-arbei-
der?
Tóch zou de laatste z'n taak
niet graag staken, vóórdat de
„buit binnen" is.
Die buit is zowel voor de boer
als voor hem een „heilig be
zit", waarvoor ze desnoods
HAYDN heeft in zijn „Die
Jahreszeiten" óók al zo'n
poëtische beschrijving van
de „Ackermann" gegeven.
Alles gaat er even fris en vro
lijk toe!
Ik moet er altijd een beetje
om lachen, als daar zo verhei-
spiegel
De periscoop is een optisch instrument
waarmee men kan kijken vanuit een
plaats waaruit men met het blote oog
geen waarnemingen kan doen.
Circus Ringling, zoals het tot 1956 zijn tenten In 140 verschillende steden per jaar opsloeg
tedere dag in een andere stad.
Overigens zag het er aanvankelijk niet naar uit, dat deze zoon van de arme
Amerikaanse boer nit Bethel earrière zon maken in de circus- en variétéwereld.
Wel was al spoedig duidelijk, dat hü een pientere knaap met handelsgeest was.
Op 13-jarige leeftijd ging Phineas al in zaken en toen hjj 21 jaar oud was,
stichtte hjj een krant, de „Herald of Freedom". Hy was toen al twee jaar ge
trouwd met het Newyorkse meisje Charity Hallett. In 1835 kwa mhjj uit hoofde
van zijn journalistieke beroep in contact met een zekere Joice Heth, die met een
negerin door Amerika trok. Deze negerin werd op de kermissen te kijk gesteld
en het heette, dat zR 161 jaar oud was en wel eens kindermeisje van George
Washington was geweest, de eerste president van de Verenigde Staten.
Tij: (.„„„l., „Ilpfl wat sportieve strijd van de belde mannen,
nil Ijracill aiie» Wal De 1000 dollar werden natuurlijk nooit
uitgekeerd.
de nieuwsgierigheid
der mensen trok
Phineas Barmen zag wal wat In de
oude negerin. Heth bood haar te koop
aan voor 8000 dollar, maar na einde
loos pingelen kreeg Barnum de kin-
deruffrouw voor 1000 dollar in handen.
Zij bleek een miskoop: nadat hR zijn
krant in de steek had gelaten om met
haar op tournee te gaan, stierf zij na
enkele maanden plotseling!
Barnum had echter de indruk, dat
er in de showbusiness een aardige cent
was te verdienen. Om met het vak
op de hoogte te komen, trad hij in
dienst van het circus Aaron Turner.
Na enige tijd de kunst te hebben af
gekeken engageerde hij de Italiaanse
steltloper Vivella en keerde hij het
circus de rug toe. In New York en
Boston had hij veel succes met zijn
artiest, maar in Washington kwamen
zo weinig mensen kijken, dat hij zijn
horloge voor 35 dollar naar de bank
van lening moest brengen om de ho
telrekening te kunnen betalen.
Toen bewees Phineas T. Barnum
een goede showman te zijn. Hoewel hij
platzak was nam hij een tweede stelt
loper, een zekere Robert in dienst en
kondigde aan, dat hij een prijs van
1000 dollar uitloofde voor degene, die
de kunststukjes van Vivella zou kun
nen overtreffen. Het publiek, belust op
sensatie, stroomde toe. En in iedere
plaats, waar Vivella optrad, meldde
zich iemand uit het publiek uiter
aard Roberts en men genoot van de
Van Klein Duimpje naar de
„Zweedse nachtegaal"
Enkele Jaren achtereen deed Bar-
num goede zaken. Zijn grootste suc
ces bleek echter de ontdekking van
„generaal Tom Thumb" in 1843. Tom
Thumb Klein Duimpje was een
dwerg van vijf Jaar. Hij maakte be
kend, dat het knaapje elf jaar was en
uit Engeland afkomstig. Het eerste
contract werd voor vier weken afge
sloten. De dwerg kreeg een gage van
3 dollar per week plus de kost voor
zichzelf en zijn moeder. Barnum ver
diende met het jongetje in Philadel
phia 5594 dollar in twaalf dagen tijd!
Gezien het succes werd het honora
rium van de dwerg verhoogd, eerst
tot 7 dollar, toen tot 25 en tenslotte
zelfs tot 60 dollar per week.
Een tournee door Europa, voorafge
gaan door een enorme publiciteit,
bracht veel geld in het laatje.
Tijdens de Europese reis ontmoette
Barnum de zangeres Jenny Lind, de
„Zweedse nachtegaal". Hij bood haar
een tournee door Amerika aan. In
1849/50 gaf zR 93 concerten in Ame
rikaanse steden voor een bedrag van
177.000 dollar. Phineas Barnum ver
diende aan die concerten 636.000
dollar!
werd aangekondigd als het enige
exemplaar ter wereld. Dankzij een
bleekmiddel was het dier ook inder
daad de witste olifant. De dierentuin
werd tot driemaal toe door brand ge
teisterd en de witte olifant stierf drie
maal, maar stond klaarblRkelRk tel
kens uit de as op! Odes Jumbo de
eerste, de tweede en de derde hebben
er in belangrRke mate toe bijgedragen
dat hun baas binnen enkele jaren
weer miljoenen rRk was.
Het grootste circus
In 1873 reisde Phineas Barnum op-
Drie Witte olifantennieuw naar Europa. HR wilde een cir
cus beginnen en kwam zRn licht op-
HR
Barnum was voor zRn veertigste
jaar vele malen miljonair. HR breidde
zRn activiteiten uit met de uitgave van
een geïllustreerd weekblad, maar toen
hR een compagnon koos, die nog ge
wiekster was dan hR zelf. raakte hR
binnen een Jaar al zRn geld kwijt!!
De showman zat niet bR de pakken
neer. Hij engageerde opnieuw Tom
Thumb, maakte met hem een tweede
tournee door Europa en verdiende zo
veel geld, dat hij bR zijn thuiskomst
een dierentuin begon. De grote trek
pleister van deze reizende dierentuin
was de witte olifant Odes Jumbo, die
steken en artiesten engageren,
wilde alleen 's werelds beste artiesten
hebben. Bovendien wilde hR breken
met de gewoonte een vast circusge
bouw te bespelen, zoals toen in Europa
gebruikelRk was. De onderneming,
die hR in Amerika oprichtte, was niet
alleen de grootste ter wereld, maar
ook het eerste circus, dat uitsluitend
voorstellingen gaf in een tent. In ver
band met zRn hoge leeftRd associeerde
Barnum zich in 1877 met James A.
Bailey. Samen brachten zij hun circus
in 1889 naar Londen over, welk uit
stapje een miljoen dollar verlies op-
Phineas Taylor Barnum
meer tam-tam
concurrentie ...m
lenzen|
De voornaamste toe
passing is de periscoop
van een onderzeeboot,
waarmee waarnemingen I
boven water worden ver-I
richt gedurende de vaart
onder water. Hij bestaat
uit een vaste buitenbuis
waarin een binnenhuis
met optische delen op en I
neer kan schuiven.
lens met ingekraste
maatstreepjes
^onderprismqj
jtopglasj *s topprismo
Het boveneinde van de
binnenhuis is waterdicht
afgesloten met een ven
ster (topglas). In norma
le stand ziet men het
zeeoppervlak en de hori
zon; voor het afspeuren
van de lucht kan het top-
prisma iets gekanteld
worden (elevatie).
IHIUIiimm I5x
De binnenhuis kan door
trekkabels worden opge
trokken, waarbij de on
derkop op ooghoogte, en
de bovenkop zich juist bo
ven het wateroppervlak
bevindt.
De normale vergroting
j 1,5x geeft de indruk van
j het zien met het blote
oog. Door een verkleinen-
j de lens weg te klappen
J wordt de vergroting op-
I gevoerd tot 6x voor het
1 waarnemen van details.
(Van een bijzondere medewerker)
Op 5 juli a.s. zullen de treden van het imposante
monument te Bridgeport in de Amerikaanse staat
Connecticut bedekt zijn met bloemen en kransen.
Bovenop de metershoge sokkel zit een uit steen
gehouwen man in een stoel: Phineas Taylor Bar
num. Als een vorst zal hij deze dag een aantal
mensen aan zijn voeten ontvangen, mensen, die
hem komen eren. Want Phineas T. Barnum is dan
precies 150 jaar geleden geboren en in het bewo
gen leven, waaraan hij in 1810 begon, is hij uit
gegroeid tot de koning der showbusiness, de
grootste impresario, die de wereld ooit heeft ge
kend, de stichter van „the greatest show on earth"
het gigantische circus Ringling Bros and Barnum
and Bailey, een man, die miljoenen verdiende en
verloor en weer terug verdiende.
leverde. In 1891 overleed hR op zRn
landgoed In Bridgeport.
ZRn hele leven en werken was erop
gericht, dat de hele wereld over hem
zou moeten spreken en zich doorlo
pend over hem moest verwonderen.
HR bracht in zRn enorme circus dan
ook alles bReen, wat de nieuwsgierig
heid van de mensen zou kunnen trek
ken. Het bevatte de meest merkwaar
dige curiositeiten, de grootste reuzen
en de kleinste dwergen, de dunste en
de dikste mensen en een verzameling
dieren, die in die tRd nergens was te
vinden.
„Ik heb nooit getracht het publiek
een goede voorstelling voor te zetten",
heeft Phineas Barnum eens gezegd.
„Men komt niet op het goede af. Men
komt wel, wanneer ik meer tam-tam,
grotere advertenties, meer mensen en
dieren en nog overdrevener aanplak
biljetten maak dan mRn concurren
ten".
Ringling in zijn voetspoor
ZRn opvolgers zRn wat dat betreft
in zRn voetsporen getreden. In 1906
smolt Bailey het circus samen met dat
van de gebroeders Ringling en kon
digde het zich aan als „the greatest
show on earth".
Zo is het tot op de dag van heden
gebleven. De huidige alleeneigenaar
van Ringling Bros and Barnum and
Bailey is John North, een vRftiger, die
evenals zRn voorganger Barnum de
grootste showman van zRn tRd is.
Sinds vele jaren heeft hR zijn naam
gewijzigd in John Ringling North. Een
deel van het jaar zwerft hR over de
wereld en bezoekt de belangrRkste cir
cussen om nummers te zien en arties
ten te engageren. Nederland wordt bR
die reizen zelden overgeslagen.
Evenals Barnum heeft John Ring
ling North een leven van ups en
downs. HR heeft jaren, dat hij vele
miljoenen verdient en jaren, dat hR
vele miljoenen verliest. Want zo is de
wereld van het circus: gaan de zaken
goed dan wordt er goud verdiend, maar
gaan de zaken slecht dan verdwijnt
het geld als sneeuw voor de zon.
Ringling Bros and Barnum and Bai
ley heeft 83 spectaculaire 6hows ge
geven, die hun weerga in de wereld
niet hebben gevonden. Sinds 1956 be
zoekt de onderneming, die een waarde
van 25 miljoen dollar vertegenwoor
digt, uitsluitend de circusgebouwen in
de grote Amerikaanse steden. De tent
tournees zRn voorlopig stopgezet na
een conflict met de vakbonden, die een
achturige werkdag voor de circusarbei
ders eisten. Deze regeling ls echter de
dood van leder tentcircus.
Enorme circusstad
Stelt u zich voor: Ringlings circus
bestaat uit vier spoortreinen, tiental
len tractors, 600 wagens, een ver
plaatsbare lichtfabriek, een reuzen-
tent met 15.000 plaatsen en voorts 800
artiesten, 2000 arbeiders en meer dan
1000 dieren. Kosten per dag: 20.000
dollar! Deze enorme circusstad kan
alleen rendabel worden gemaakt als
de tent iedere avond is uitverkocht. En
dit is slechts mogelijk door iedere dag
in een andere stad te spelen. Dat heeft
men 83 jaar achtereen volgehouden.
Van maart tot oktober werd in 140 ver
schillende steden gespeeld, twee voor
stellingen per dag. 's Nachts afbreken
en transporteren en 's morgens op
bouwen om na een sprookjesachtige
„tour de ville" de rondgang door
de stad met alle artiesten en dieren
's middags weer met de voorstelling te
beginnen.
Een dergelijke werkwRze vraagt van
de medewerkers, dat zR dag en nacht
zwoegen. In die wereld past geen acht
urige werkdag. En daarom staan de
honderden wagens en de vier spoor
treinen in het winterkwartier te Hart
ford (Connecticut) en blRven de voor
stellingen, die overigens even groot
zijn als vroeger, beperkt tot vaste ge
bouwen. In de circuswereld weet men
echter te vertellen, dat John Ringling
North verleden jaar een nieuwe tent
heeft besteld. Dit zou wijzen op plan
nen om van „the greatest show on
earth" toch weer een tentcircus te ma
ken. Zoals Phineas Taylor Barnum, de
grondlegger van het tentcircus in
Amerika, trouwens zou hebben ge-
wenst.
Het eenvoudigste mo
del van een periscoop
kan bestaan uit een
koker waarin aan beide
einden een spiegel onder
een hoek van 45 graden
is bevestigd. Dit ty
pe wordt wel gebruikt
om over een mensen
menigte te kunnen
kijken.
door het gebruik van prisma's
inplaats van spiegels en door het
aanbrengen van vergrotende len-
zodat een verrekijker ontstaat,
type werd in de oorlog gebruikt
het terrein voor loopgraven te
