Binnenkort Koninkrijksraad voor
culturele aangelegenheden
Uitbouiv onderwijs in de West
Fijn...FAAM fantastisch!
Hoe veroveren de
een aandeel in de
werknemers
welvaart
Hoffelijk antwoord van premier
Macmillan op rode propaganda
Grote belangstelling voor de
begrafenis van prof. Van der Pot
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 30 juni 1960
Vierde blad no. 30086
Surinaamse minister Morpurgo:
Advertentie
- I ■-
met {ritte vruchtenvulling... de hoofdrol in elke zomer-idylle!
(Van onze Haagse redactie)
Binnen afzienbare tyd is de instelling te verwachten van een Koninkrijksraad
voor culturele aangelegenheden. Dit gemeenschappelijk orgaan van Nederland.
Suriname en de Antillen zal tot taak hebben de culturele betrekkingen tussen de
drie Rijksdelen te bevorderen. De mogelijkheid daartoe is in artikel 37 van het
statuut voor het Koninkrijk uitdrukkelijk geopend.
Het initiatief tot de instelling van deze Koninkrijksraad is van de Rijksdelen
in de West uitgegaan. De Nederlandse regering blijkt echter volkomen bereid aan
de verwezenlijking van deze gedachte mede te werken. Op het ogenblik is men
in gezamenlijk overleg bezig de juiste juridische vorm voor het gemeenschappelijk
orgaan te zoeken.
Dit verklaarde ons de Surinaamse minister van Onderwijs en Volkshuisvesting,
de heer A. J. Morpurgo, die enige tijd met het oog op deze kwestie in ons land
vertoeft.
M.O.-examens in de West
De besprekingen over onderwijsaange-
legenheden vinden plaats in samenwer
king met zijn ambtgenoot van de Ned.
Antillen, mr. I. Debrot. Zo streeft men
er naar zowel de opleiding als de exa
mens voor de middelbare akten - met
name voor enige talen, wiskunde en pe
dagogiek - in de West mogelijk te ma
ken, een en ander uiteraard voor zover
ginds voldoende bevoegde krachten zijn.
Tot nu toe is het gebruik, dat het
schriftelijk gedeelte van de examens in
de Rijksdelen in de West wordt gemaakt,
waarna het werk naar Nederland wordt
opgestuurd ter correctie door de exa
mencommissie. Het mondeling gedeelte
vindt ongeveer twee jaar later in Ne
derland plaats. Om dat af te leggen
moeten de kandidaten uifc Suriname en
de Antillen dus steeds een verre reis
maken. Enkele jaren geleden is men op
de Antillen begonnen om daar voor de
middelbar© akte Engels te examineren.
Vreemde krachten
Minister Morpurgo hoopt nu door sa
menwerking met de Antillen de beschik
bare krachten voor opleiding en examen
commissies zo te „poolen", dat het mo
gelijk wordt, bijv. om het andere jaar
de examens beurtelings in Suriname en
op de Antillen af te nemen of in dat
Rijksdeel dat de meeste kandidaten voor
een bepaald vak heeft opgeleverd. „Het
zou bijv. denkbaar zijn", aldus minister
Morpurgo, „dat een gedelegeerde van de
Ned. examencommissie als deskundige
voorzitter van de commissie in de West
optreedt totdat men ginds voldoende er
varing heeft opgedaan en over voldoen
de krachten beschikt om dat werk geheel
zelf te doen.
Erkenning rechtsschool
Eveneens voert minister Morpurgo be
sprekingen met zijn Nederlandse ambt
genoot en diens adviseurs over de mo
gelijkheid de rechtsschool te Suriname
grotere mogelijkheden te geven. Hij
denkt daarbij aan het verlenen van
voorrrechten voor hen die het eindexa
men daarvan met goed gevolg hebben
afgelegd, bijv. vrijstelling van sommige
universitaire examens, zoals het kandi
daatsexamen. Het gaat minister Mor
purgo dus niet om het toekennen van
een titel aan hen die de rechtsschool
hebben doorlopen, maar om de officiële
erkenning in Nederland van de waarde
der examens.
Om dat doel te bereiken spant de
heer Morpurgo zich in om zoveel moge
lijk academici uit Nederland, die voor
andere werkzaamheden toch in Surina
me moeten zijn, te bewegen gedurende
enige tijd colleges aan de rechtsschool te
geven. Het liefst zou hij een stelsel van
colleges door gasthoogleraren zodanig
ontwikkelen, dat de naam van de
rechtsschool daardoor aan betekenis zal
winnen.
Een van de andere onderwerpen welke
minister Morpurgo hier te lande bestu
deert is het radio- en televisiebestel. Hij
hoopt materieel te verzamelen om ook
in Suriname tot een wettelijke regeling
daarvan te komen.
Minister Morpurgo heeft het gedu
rende zjjn eerste verblijf in Nederland
dus bijzonder druk. Wat dat betreft ver
schilt zijn dagindeling niet veel van die
in Paramaribo. Daar komt nog bij dat
hij maandag a.s. voor een keelbehande-
ling, welke eigenlijk allang had behoren
te geschieden, in het Academisch Zie
kenhuis moet worden opgenomen. Hij
hoopt echter met 14 dagen zijn bespre
kingen weer te kunnen hervatten, want
aan hard werken is deze oud-journalist
en voorman van de (rooms-katholieke)
progressieve Surinaams© Volkspartij wel
gewend.
van echte boter
je blijft aan het uitdelen!
knappend-brot met roomzaebte chocoladevulling
w-
N.V.V. zal deze vraag aan de orde stellen
Op de vandaag in het Concertgebouw in Amsterdam gehouden landdag van de
Vrouwenbond van het NW, heeft de heer D. Roemers, voorzitter van het NW,
de wat hij noemde hoogst ernstige vraag gesteld hoe in de tegenwoordige loon
politiek de werknemers een aandeel in de gestegen welvaart zullen krijgen. „Die
vraag eist in de eerste plaats antwoord van hen, die zich tot voorstanders van
deze loonpolitiek hebben bekend", zo zei de heer Roemers. „Misschien zouden dan
ook prof. Oud en prof. Romme er zich eens mee bezig kunnen houden".
De NW-voorzitter zei deze vraag te
stellen omdat het voor hem vast staat,
dat de expansie van de economie in 1960
niet onaanzienlijk sneller is gegaan dan
destijds door de S.E.R. en later door de
regering is verwacht. Dat geldt volgens
spreker niet alleen voor de economie in
haar geheel, doch eveneens voor vele
bedrijfstakken. De heer Roemers deelde
vervolgens mede, dat het NW in 1959
en 1960 een groot deel van zyn leden
verlies tengevolge van de bestedingsbe
perking in de jaren 1957 en 1958 heeft
teruggewonnen. „Wij hebben daarbij de
gunstige conjunctuur in de zeilen gehad.
Doch daarin staan wij niet alleen in dit
land", aldus spreker.
„Als er één regering sinds 1929 onder
gelukkig economisch gesternte geboren
is, dan is dat wel de regering-De Quay.
Onder dat gelukkig economisch gestern
te is het tweede experiment met gediffe
rentieerde loonpolitiek uitgevoerd". De
Waarom werd directeur
Rijksluchtvaartschool
ontslagen?
Aanpassing van de opleiding tot ver
keersvlieger aan de nieuwe technieken
van de zich snel ontwikkelende burger
luchtvaart noopte tot reorganisatie en
mede om economische redenen tot
concentratie van de schoolbedryven van
de afdeling Rijksluchtvaartschool van
de Rijksluchtvaartdienst.
Voorstellen van een tot dat doel inge
stelde commissie, welke door de minister
van Verkeer en Waterstaat werden
aanvaard, hebben de taak van de lei
ding van de afdeling Rijksluchtvaart
school verbreed en verzwaard. Het
hoofd van die afdeling was van mening
onder de in verband met het voren
staande gewijzigde omstandigheden de
verantwoordelijkheid voor de leiding
niet langer te kunnen dragen. j
Zulks heeft er na ampele overweging
toe geleid de betrokken functionaris van
de leiding der school te ontheffen.
Aldus de minister van Verkeer en
Waterstaat in antwoord op schriftelijke
vragen van het Tweede-kamerlid, Van
der Peyl (CHU).
Afnemende radio-activiteit
Aangenomen kan worden, dat de in de
laatste jaren toegenomen radio-activi
teit boven Nederland, tegen het eind van
het jaar het niveau van de natuurlijke
radio-activiteit zal hebben bereikt. Dit is
de conclusie van het overzicht van de
metingen naar de graad van radio-acti
viteit van bodem, water en lucht in Ne
derland in 1959 door de farmaceutische
hoofdinspecteur van het staatstoezicht
op de volksgezondheid. Het overzicht van
deze metingen is de leden van de Tweede
Kamer vertrouwelijk ter kennisneming
toegezonden. Uit de toelichting op het
rapport mag blijken, zo deelt de minister
van Sociale Zaken en Volksgezondheid
de Tweede Kamer mee, dat de daling
van de radio-activiteit, die reeds in de
eerste maanden van 1959 te bespeuren
viel, zich in de daarop volgende maan
den heeft voortgezet.
Op de trappen van paleis Soest-
dijk nam Prins Bernhard gisteren
de aubade in ontvangst, die hem
ter gelegenheid van zijn 49ste ver
jaardag door het tamboerkorps van
de Kon. Mil. Academie uit Breda
werd gebracht.
Engeland poogt het in Genève a fgebroken
ontivapeningsdebatweer op gang te brengen
(Van onze Londense correspondent)
Selwyn Lloijd, de Britse minister van Buitenlandse Zaken, zei gisteravond in
het Lagerhuis, dat de Britse regering verscheidene manieren overweegt, waarop de
in Genève afgebroken ontwapeningsbesprekingen zouden kunnen worden hervat.
Er kan bijvoorbeeld een beroep worden gedaan op de Veiligheidsraad. Verder
wordt gedacht aan een spoedzitting van de Algemene Vergadering der Verenigde
Naties, een bijeenroeping van de ontwapeningscommissie over hervatting van de
tien mogendhedenconferentie. Uit Lloyds opmerking kan worden afgeleid, dat de
Roken en longkanker
In het jaarrapport van de „Vereni
ging voor strijd tegen de kanker in het
Britse Gemenebest" wordt geconstateerd
dat er een nauw verband bestaat tussen
het aantal mannen, dat in de afgelopen
kwart eeuw in de zestien landen aan
longkanker is overleden en het aantal
sigaretten, dat in die periode in deze
staten werd gerookt.
De Verenigde Staten vormen een uit
zondering in die zin, dat het aantal
aldaar overleden mannelijke lijders aan
longkanker lager ligt dan aan de hand
van het aantal gebruikte sigaretten zou
worden verwacht. De samenstellers van
het rapport, dr. M. Lyons en de heer
J. Spence, die beiden verbonden zijn
aan het „Royal Beatson Memorial"-
Westelijke mogendheden nog niet precies weten wat zij moeten doen, maar toch ziekenhuis te Glasgow, schrijven dit
heer Roemers erkende, dat de groep
achterblijvers geringer is gebleken dan
het NW aanvankelijk had gevreesd.
Hoewel hy verheugd was, dat deze vrees
niet gerechtvaardigd is gebleken, zei hij,
dat het NW niet blind wenst te zijn
voor de feitelijke omstandigheden.
Iedereen die met het bijltje van de
loonpolitiek hakt weet volgens de heer
Roemers, dat deze resultaten niet zijn
behaald dank zij de spelregels van
staatssecretaris Roolvink, maar óndanks
deze spelregels. „Zij zijn behaald onder
de druk van de spanning op de arbeids
markt. Alle organisaties in het bedrijfs
leven weten nu wel dat het systeem-
Roolvink in de praktijk onhanteerbaar is
gebleken. Een weg terug naar het vroe
gere systeem is politiek onbegaanbaar.
Wij zullen moeten komen tot een veel
meer globale toetsing van de loonvoor-
stellen", zo vervolgde de heer Roemers.
De NW-voorzitter toonde begrip voor
de trots van minister De Pous, dat het
prijsniveau onder zijn bewind stabiel is
gebleven. Volgens spreker heeft de mi
nister het gestelde doel pas bereikt,
wanneer de stijging van het prijsindex
cijfer is opgeheven. Er is volgens spreker
geen aanleiding zich ongerust te maken
over de omvang van de winsten van de
ondernemers. „De produktiviteit is der
mate gestegen, dat er naast toegekende
loonsverhogingen nog wel een pond
appelen voor de dorst van de onder
nemers overblijft", aldus spreker.
Het staat volgens de NW-voorzitter
vast, dat by toepassing van het oude
systeem van loonpolitiek niet alleen het
NW, doch de gehele bonafide vakbewe
ging reeds lang een nieuwe algemene
loonmaatregel aan de orde had gesteld,
UITSTEL UITSPRAAK KORT
GEDING SCHROOTFRAUDE
De president van de arrondissements
rechtbank te Middelburg heeft de uit
spraak van het geding dat op 4 mei op
deze rechtbank werd gevoerd tussen
Hansa Rohstoff Verwertung GMBH en
de Zeeuwse Metaalmaatschappy geves
tigd te Vlissingen en bepaald op 28 sep
tember. De Zeeuwse Metaalmaatschap
pij had een eis ingediend om de Hansa
f. 90.000 te doen betalen als restant van
een koopprijs van geleverd derdelanden-
schoot. De Hansa had een vordering in
gesteld van 2 miljoen op de Zeeuwse
Metaalmaatschappij in verband met het
feit dat er een mogelijkheid bestaat dat
de toeslag op geïmporteerde schroot moet
worden terugbetaald via de staalfabrie
ken aan het OCCF. De Hansa had aan
de rechtbank verzocht de vordering toe
te wijzen en de executie van de daaruit
voortvloeiende rechten op te dragen aan
de Hoge Autoriteit, zodat de Zeeuwse
Metaalmaatschappy alleen moet betalen
bij terugvorderen van de toeslag.
Nieuwe uitgaven
Breng de Bismarck tot zinken!, door C.
S. Forester. Ultg.: Ad. M. C. Stok. Den
Haag
Kamikaze, door Y. Kuwahara en G. T.
Alfred. Maraboe-pocket, ultg.: Meulenhoff
Amsterdam.
Smalfilmen door amateurs, door Fr. Lie-
vense. Met 53 foto's en tekeningen. Ver
schenen ln de serie „weten en kunnen",
bij Ultg. Mij. „Kosmos", Amsterdam
Wat moet ik zeggen en Hoe zeg Ik het
in het Deens? door A. F. Maltland-van
Bemmelen. Uitgegeven ln samenwerking
met de Ned. Relsver. door N.V. Kosmos,
Amsterdam.
overtreffen. De heer Roemers verzekerde
de aanwezigen tenslotte dat het NW de
vraag hoe de werknemers een welvaarts
aandeel zullen krygen te bestemde
nu de resultaten de prognoses zo ver plaatse aan de orde zal stellen.
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN
Jacobus Cornells Martlnus, zn van J. J.
A. Stauthamer en A. C. v. d. Wal. Rober-
tus Johannes, zn van H. A. Wetting en C.
H. van Wel. Rachel, dr van G. M. van
Oevern en J. H. Gubler. Katarzyna Cor
nelia Elisabeth, dr van L. Zajac en E. C.
Wissenburg, Maria, dr van M. Beij en J.
Zandbergen. Jan, zn van J. van Gent en
J. H. Mink, Birgltte. dr van J. P. de Groot
en E. Kingma, Geertje Johanna, dr van J.
Schaart en K. Hoek. Sietse Wolter. zn van
D. van Turennout en R. S. Vis. Dirk. zn
van D. Kraaij en E. Verdonk, Cornells Cle
mens. zn van J. T. van Bemmelen en M.
W. van Schle, Andreas Maria, zn van C. S.
Snaar en J. P. Grimbergen.
OVERLEDEN
A. van der Steen. 55 Jr. man: M. A.
Westerlaken. 6 weken, dochter, N. de Vos
71 Jaar, man.
zullen trachten het gesprek weer op gang te brengen,
V.N. De Westelijke
Communistische
woordenkraam
Inmiddels werd gisteren in Londen de
tekst bekend gemaakt van Macmillans
antwoord op Kroesjtsjefs brief, waarin
deze het einde van de besprekingen in
Genève aankondigde. De Britse premier
noemde Kroesjtsjefs beschrijving van de
Westelijke ontwapeningsplannen als
spionage zeer onbillijk. Uit de algemene
toon van Macmillans brief blijkt, dat de
Britse regering nog steeds tracht zaken
te doen met Kroesjtsjef, aannemende,
dat hij dezelfde taal spreekt als het
Westen.
In Londen wordt, wat dit betreft, op
gemerkt, dat dit helaas niet het geval is,
hetgeen o.a. blijkt uit de gisteren door
Moskou gepubliceerde nota „aan alle
landen" over het ontwapeningsvraagstuk
dat uit typische communistische woor
denkraam bestaat. Hierin wordt de Rus
sische bewering herhaald, dat het
Westen de Geneefse conferentie als een
gordijn heeft gebruikt om zijn werkelijke
bedoelingen, welke niets met ontwape
ning te maken hebben, te verbergen.
Hiermee vergeleken maakt Macmillans
brief een nogal onrealistische indruk. De
premier herinnert aan zijn gesprekken
met Kroesjtsjef in Moskou, waarin beide
het eens waren over de belangrijkheid
van het ontwapeningsprobleem en ook.
dat dit uiterst moeilijk is op te lossen.
Macmillan besluit zijn brief met het
uitspreken van de hoop. dat Kroesjtsjef
terugkomt op zijn besluit, zodat de ont
wapeningsbesprekingen zo spoedig mo
gelijk kunnen worden hervat.
Tot zover onze Londense correspondent
Het Amerikaanse departement van
Buitenlandse Zaken heeft de Sovjet-
vertegenwoordigers
blijven voorlopig in Genève in de hoop,
dat de communistische afgevaardigden
aan de conferentietafel terugkeren.
toe aan de Amerikaanse gewoonte om
betrekkelijk grote einden van sigaretten
weg te gooien. Wetenschappelijk is na
melijk vastgesteld dat de sigarettenrook
gevaarüjker wordt, naarmate de sigaret
verder wordt opgerookt.
Een waarlijk groot Nederlander ging heen
(Van onze Haagse correspondent)
Onder grote belangstelling werd gistermorgen het stoffelijk overschot van de
zondag in de leeftijd van 80 jaar overleden prof. mr. dr. C. W. van der Pot, oud-
hoogleraar in het staatsrecht, staatkundige geschiedenis en administratiefrecht
aan de Rijksuniversiteit te Groningen en oud-wethouder van Leiden op de Haagse
begraafplaats Nieuw-Eijkenduijnen ter aarde besteld. Op verzoek van de weduwe
waren er slechts twee sprekers: prof. mr. J. H. Beekhuis, hoogleraar in het
burgerlijk recht aan de Groningse Universiteit en ds. J. G. J. van Iterson.
remonstrants predikant te V'laardingen.
Prof. Beekhuis schetste de uitzonder
lijke gaven van de overledene „Van der
Pot was een waarlijk groot Nederlander,
die met een uitzonderlijke verscheiden
heid aan voortreffelijke eigenschappen
was uitgerust", aldus prof. Beekhuis.
..Voor de Groningse universiteit en
voor het universitaire leven heeft hij
ontzaglijk veel gedaan". In de bezet
tingstijd gaf de overledene leiding aan
het verzet binnen de universiteit. Hij
mocht dan ook na de bevrijding het ge
noegen smaken, eveneens leiding te ge
ven aan het weer op gang komen van
de Groningse universiteit. „Van der Pot
was ook de schepper van de Hoger
Unie verzocht terug te komen van haar Onderwijsraad, een pnderwerp, dat hem
.onverantwoordelijk optreden" door weg
te lopen van de Geneefse ontwapenings
conferentie.
Het departement onthulde, dat de
Westelyke bondgenoten een aantal
mogelijke stappen overwegen. Een daar
na aan het hart lag", aldus de Groning
se hoogleraar, die tenslotte zijn toe
spraak eindigde met de woorden: „Wij
kunnen ons spiegelen aan het lichtend
voorbeeld van de overledene, hij heeft
ons leven verrijkt als weinig anderen".
van is het verzoek om een bijeenkomst Ds. Van Iterson las daarop Psalm 103,
van de ontwapeningscommissie van de I „Loof den Heer" voor. Hij vertelde,
hoe de overleden hoogleraar met zijn
talenten heeft gewoekerd, ook de laat
st© jaren van zijn leven, die hij in Den
Haag doorbracht. „Wij moeten een lof
lied uitspreken aan Hem, die deze mens
in ons midden heeft willen zetten"
aldus de predikant, die vervolgens de
bescheidenheid schetste, die prof Van
der Post kenmerkte: „Zijn bescheiden
heid was zijn grootheid. Als troost wil
ik u aanraden weest dankbaar jegens
God. die deze mens zo uitzonderlijk rijk
heeft bedeeld".
Daarop werd de baar naar het graf
gedragen. In de felle stormvlagen bad
ds. Van Iterson daar het „Onze Vader"
overstemd door het geloei van de wind.
Een schoonzoon van de overledene
dankte voor de belangstelling. Onder de
aanwezigen bevonden zich "de Rector-
Magnificus van de Groningse Universi
teit. prof. dr. P. J. Bonman en mr. H.
J Woltjer, die de minister van O,. K.
en W. vertegenwoordigde.
Gisteren werd een poging onder
nomen om een eeuwenoud folklo
ristisch gebruik - de Boskoopse
betalingsweek - weer nieuw leven
in te blazen. In de openlucht wer
den door de boomkwekers en
bomenzoekers de rekeningen vol
daan, welke in de afgelopen weken
waren verstuurd. Ondanks het gure
weer ging het er erg gezellig toe,
waarbij een koele drank niet werd
geschuwd.
