NOLET
Militaire dictatuur of een pseudo-democratie
ZWITSAL
MOEDER WORDEN...
Parool gewijzigdzelfbedrog is ten einde
Smadelijk einde van een illusie
Minister Marijnen dronk melk
bij opening Sterovita-fabriek
Mijn man vindt Heineken het
lekkerste bier
dat er bestaat...!"
Dat Ui4tOCC l*ii niet,
dat CS zo...!99
Opgericht 1 maart 1860
Vrijdag 3 juni 1960
Derde blad no. 30064
Studenten vallen
Kisji's woning aan
Vijfduizend Japanse studenten, die be
togen tegen het Japans-Amerikaanse
veiligheidsverdrag, hebben vandaag de
ambtswoning van premier Kisji omsin
geld en pogingen gedaan er binnen te
dringen, hoewel een sterke politiemacht
op de been was. De studenten bekogel
den de politie en politiewagens met ste
nen.
Een andere groep van naar schatting
tienduizend studenten hielden een be
toging in de omgeving van het parle
mentsgebouw en deden ook daar pogin
gen binnen te dringen.
De algemene raad van Japanse vak
verenigingen heeft voor zaterdag sym
bolische stakingen afgekondigd, waarbij
vier miljoen arbeiders betrokken zijn.
De secretaris-generaal van de raad,
Ak la Iwai, heeft vandaag gezegd, dat
andere stakingen zullen worden afge
kondigd tussen 10 en 19 juni, de dag
waarop president Eisenhower volgens de
huidige plannen in Japan zal aankomen
voor een officieel bezoek.
Het grootste Japanse vakverbond, had
reeds een reeks stakingen voor vandaag
afgekondigd, in het bijzonder bij de
spoorwegen. De politie heeft meegedeeld,
dat vanmorgen vroeg gevechten zijn ge
leverd op een station in Tokio,' waar le
den van het vakverbond treinpersoneel
trachtten te over te halen mee te doen
aan de staking van morgen.
Turkije staat voor keus tussen:
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
Het parool was „66T". Tweeduizend
zwijgzame Turkse kolonels, oversten en majoors
wisten al twee maanden lang wat het betekende:
„6 juni is geheel Turkije ons". Premier Adnan
Mendères wist het niet. Geen wonder, want de
chef van de geheime dienst, méé in het komplot,
rapporteerde, dat het leger als één blok achter de
regering stond. Dat deed het ook, alleenhet
had de vinger aan de trekker. Zó gerust voelde de
kleine, gladde premier zich, dat hij op propagan-
datoer naar het binnenland ging en zes Franse
journalisten uitnodigde om mee te komen getuigen
van zijn geweldige populariteit.
Mendères verhaastte met zijn toer de executie.
Een wat corpulente, grijze generaal met stekende
Zonder moeite grepen de Turkse officieren onder hun onafzienbare met goud
draad bestikte pannekoekpetten alles dat uit het krioelende nest een heenkomen
zocht: Mendères zelf, vluchtend naar zijn moeder op een eiland voor de kust; de
minister van Financiën wiens schatkist leeg was, maar wiens portefeuille zestig
duizend dollar telde, de minister van Buitenlandse Zaken Zorlu, wiens zakken
uitpuilden van reischeques en waardepapieren gn wiens vrouw inderhaast vier
honderdduizend dollar aan juwelen probeerde te verstoppen.
Een smadelijk einde; de vrije wereldledige persvrijheid heeft aangekondigd.
die zich blind had gestaard op de 500.000
schildwachten die Turkije tegen het bol
sjewisme onder de wapenen bracht, die
Menderes en Zorlu aan de conferentie
tafels der NAVO tot kampioenen der
vrijheid had uitgeroepen, herinnerde
zich ineens zijn neus, die de uit Turkije
opslaande stank toch al eerder had ge
roken.
Vandaag is dat zelfbedrog afgelopen.
Na Irak, Pakistan, Zuid-Korea, in af-
wachting van Japan en Spanje is in
Turkije de wekker afgegaan voor die
genen, die de kracht van de vrye we
reld afmeten naar het aantal geweren,
raketten en atoombommenwerpers, dat
op Moskou gericht is.
Onder het harde schild van de mili
taire paraatheid blijkt er iets te rotten
in de periferie van de vrije wereld, de
pseudo-democratiën, de feodale dicta
turen, de veiligheidsgordel van Dulles,
waarin nóch politiek nóch sociaal-eco
nomisch aan de verplichtingen van de
edele woorden „vrije wereld" is voldaan.
Ongeduld werd „missie"
Misschien treuren nu ook Mendères en
zijn marionetten-ministers daarover in
hun sobere kamertjes of bij de gezamen
lijke maaltijd in de krijgschool van An
kara. Voor hun militaire bewakers bui
ten spelen de luidsprekers om beurten
nasale Turkse zangeressen en Bill Ha
ley's rock and roll af. De NAVO omvat
moeilijk vermengbare culturen! Turken
op straat, die vrolijk elkaar toeroepen:
„Mendères katyl" en er het bijpassende
gebaar met de vinger langs de keel bij
maken, beweren dat men het plan heeft
de donkere premier en president Celal
Bayar naar het hondeneiland in de zeer
van Marmora te sturen. Naar die stenen
rots verscheepte men vroeger de hon
den van Istanbul, die, omdat er niets te
eten viel, elkaar dan maar soldaat maak
ten. Zachtmoedigheid is nooit een op
vallende eigenschap van de afstamme
lingen van Djenghis Khan en Timoer-
lenk geweest
Mendères peinst achter de ramen,
waardoor zijn minister van Binnen
landse Zaken Gidek zich al in arren
moede te pletter liet vallen, mogelyk ook
over de kwade afloop van zijn goedbe
doelde begin: hij doorbrak het keurslijf
der Kemalistische economie, waagde een
begin van de landbouwhervorming, gaf
de boeren weliswaar geen onderwyws
maar wel wat religieuze troostprijzen.
Maar al snel begon hij zjjn eigen on
geduld voor een „door God gegeven mis
sie" te verslijten en kreeg last van groot
heidswaanzin. Hij bouwde als een Ro
meinse keizer, smeet miljarden weg aan
de vernieuwing van Instanbul (de af
braak slaagde, de vernieuwing niet, Is
tanbul ziet er nu uit als een gebombar
deerde stad), ruïneerde de economie.
Daartegen had hij sléchts één remedie:
hij verklaarde gebruik van het woord
„inflatie" strafbaar als landverraad. Hij
knechtte pers en parlement, duldde geen
tegenspraak en ging tenslotte over de
Turkse schreef toen hij van woede hui
lende officieren opdracht liet geven op
manifesterende studenten te schieten.
Wie nu
Exit Mendères derhalve. Wie betreden
nu het toneel? De democratisch partij
heeft een nieuwe leider, Sidki Yircali,
maar hoewei de nieuwe regering de yol-
heeft de krant al het loodje gelegd. Er
zijn moeilijkheden met de papierleve
rantie, de arbeiders staken. Nu zullen
alle andere kranten een redacteur af
staan en het blad zal voortaan „Ordnun
Zaferi"heten, de „Victorie van het le
ger". Die naam is voorshands tekenen
der voor de situatie dan de regerings
verklaring, dat alle democratisch vrij
heden weder ingevoerd zullen worden.
Aangezien die democratische vrijheden
in Turkije nóóit bestaan hebben, valt er
ook niet veel aar weder in te voeren.
In afwachting van wat men eerlijke
verkiezingen wil blijven noemen, regeert
het leger via twee organen: de officie
ren-junta, die „nationaal eenheidscomi
té" heet en generaal Gursels voorlopig
kabinet vaar slechts drie generaals door
vijftien burgers, economen, juristen en
technici worden bijgestaan. Zij verga
deren nu dagelijks en kijken enigszins
ontzet naar de torenhoge financieel-
economische problemen, waar zij voor
lopig weinig meer aan kunnen doen dan
te zeggen, dat „alles spoedig in orde zal
komen en dat Turkije zonnige dagen te
gemoet gaat". Die zon zal dan toch uit
het buitenland moeten komen, dat voor
de zoveelste maal kan hopen, dat Tur
kije niet wederom een bodemloze put zal
blijken.
bruine ogen, Djemal Gursel geheten, spoedde zich
naar Izmir naar de grauwe hoofdstad Ankara,
ongemakkelijk gebed in de stenige heuvels van
Anatolie's hoogvlakte waarover stoffige, schrale
winden suizen. Daar werden de Franse journalis
ten, tevreden in slaap gevallen nadat zij hun
artikelen over de populaire Mendères hadden
doorgebeld, vrijdagochtend om vier uur wakker
door vuurstoten van mitrailleurs. Het parool was
gewijzigd tot „275T". In Parijs veeg
den opmaakredacteuren het zetsel van die dure
artikelen in de prullenbak. Het Turkse leger, bij
traditie neutraal werktuig van ijzeren gehoor
zaamheid, had zijn traditie verbroken en zijn hak
gezet in het mierennest van het regime-Mendères.
grondwet op te stellen. Voorzitter pro
fessor O nar, deken van de juridische fa
culteit in Is tanboel, die zelf door de po
litie bont en blauw geslagen werd, denkt,
zijn blauwe plekken betastend, in de
richting van een parlement met twee ka
mers en vooral aan verankerde waarbor
gen, die moeten voorkomen dat de ver
liezende politieke partij niet automatisch
door de winnaars van de verkiezingen
ter slachtbank wordt geleid tegelijk met
de offerschapen, die men bij zulke gele
genheden in Turkije de keel pleegt af te
snijden.
Effendi-klasse, ambtenaren, oficieren en
grondbezitters enerzijds en de analfabe
tische verpauperiseerde boerenbevolking
(80 procent van het volk). Als een offi
cieren-regering zou falen, valt dat bind
middel weg en doemen er sociale botsin
gen aan de horizon.
Deze these klinkt logisch. Zij wordt
bestreden door anderen die in Egypte,
Soedan, Pakistan, Irak officieren hebben
gezien, die merkten dat het hete ijzer
van de macht wel afkoelt als men het
maar in handen houdt. De komende
maanden zullen leren of Turkye een mi
litaire dictatuur of een pseudo-democra-
tie zal worden. De komende decennia
échte democratie zal kunnen zijn.
Dit Is de titel van het nieuwe boek van
Dr.W. de Kok. Alles over zwangerschap,
geboorte, babyverzorging en kleuter
opvoeding. Dit waardevolle boek (184
pagina's in fraaie omslag) krijgt U ten
geschenke bij aanschaffing van een
BABYSET DE LUXE M
WIELRENNEN
Dauphine Liberé
De Fransman Bus to is winnaar ge
worden van de derde etappe van het
criterium „Dauphine Liberé". De rit ging
van Gap naar Aix-les-Bains over een
afstand van 234 km.
Busto finishte met een voorsprong van
by na* vijf minuten op een groepje van
drie renners, van wie de Spanjaard
Karmany de sprint om de tweede plaats
won.
De Nederlanders eindigden in de ach
terhoede.
De Fransman Milesi bleef, ondanks
een achterstand van bijna 7 minuten op
Busto, leider in de algemene rangschik
king.
De uitslag was: 1. Busto 234 km. in
7.21.12 (gem. 31.826 km/uur), 2. Karmany
(Spanje i op 4.56, 3. Poulidor (Fr.) z.t., 4.
Dotto (Fr.) z.t., 5. Huot (Fr.) op 6.56, 6.
Milesi (Fr.) z.t., 7. Walkowiak (Fr.) z.t.,
8. Lach (Fr.) z.t., 9. Riviere (Fr.) z.t., 10
Mastrotto (Fr.) z.t., 42. Enthoven (Ned.)
op 18 min. 52 sec., 61. Van der Borst
(Ned.) op 48 min. 2 sec., 64. Kool (Ned.)
op 48 min. 5 sec., 68. Zilverberg (Ned.)
op 52 min. 2 sec., 69. Verhoef (Ned.) z.t.,
74. Marinus (Ned.) op 1 uur 14 min. 41
sec.
Het algemeen klassement na de derde
etappe is:
1. Milesi (Fr.) 19.19.27, 2. Walkowiak
(Fr.) op 1.19, 3. Abate (Fr.) op 1.56, 4.
Busto (Fr.) op 5.15, 5. Bisilliat (Fr.) op
7.10, 6. Queheille (Fr.) op 8.00, 7. Ble-
neau (Fr.) op 8.07, 8. Poulidor (Fr.) op
8.23, 9. Dotto (Fr.) op 9.11, 10- Karmany
(Spanje) z.t., 21. Enthoven (Ned.) op
13.29, 55. Zilverberg (Ned.) op 51.29, 57.
Kool (Ned.) op 53.20, 59. Verhoef (Ned.)
op 57.17, 66. Marinus (Ned.) op 1.14.08,
67. Van der Borst (Ned.) op 117.03.
By die verkiezingen zal waarschijnlijk
dan de oude, dove Ismet Inonu, opvol
ger van Ataturk, zyn rentree maken.
Inonu zei tot voor kort: „Wij zijn als re
volutionairen begonnen, maar moeten
als democraten eindigen. Als wjj „put
schen", vernietigen wij veertig jaar ont
wikkeling". Toch heeft hij zijn stilzwij
gende toestemming aan de staatsgreep
moeten geven.
Hij houdt zich nu bescheiden op de
achtergrond, identificeert zich niet met
det revolutionaire officieren, die naar
men zegt, hem op handen dragen. De
oude Ismet Pascha, zelf generaal, weet
hoe moeilijk het is een leger dat in een
drang naar zuivering de macht heeft ge
grepen weer tot terugtreden te bewegen.
Gloeiend ijzer.
Over die hoop zal misschien voorna
melijk het constitutionele comité beslis
sen, dat koortsachtig bezig is een nieuwe
En het leger zelf? Het heeft die macht
in handen alsof het een gloeiend stuk
yzer is, beweert niets liever te willen
dan het zo snel mogelijk aan vuurvastere
handen terug te geven. De kenners van
Turkije geloven daarin, wijzen op het
ongelofelijke gezag dat het Turkse leger
voor autoriteit, rang en leeftijd bezit;
hier zyn geen kwade jongemannen als
Nasser en Kassem aan het werk zeggen
Inonu terug 7 zij. De officieren weten dat het in Tur
kije beminde leger het énige bindmiddel
is in dit land, dat gescheiden is door een
gapende sociaal-economische kloof tus
sen stad en land, tussen de heersende
Ned. Olympisch Comité ontving f. 5.000.—
(Speciale berichtgeving)
De minister van Landbouw en Visserij, mr. V. G. M. Marynen, heeft gister
morgen als symbolische handeling de officiële ingebruikstelling van de nieuwe
Sterovita fabriek in de Spaarnpolder verricht door het drinken van een glas melk.
Het was van de eerste produktie van deze dag en het werd hem aangeboden
door de 8-jarige Willem Wuister, het zoontje van een der fabrieksarbeiders.
Een tweede, meer reële handeling was de aanbieding in een melkfles van een
chèque van f. 5000.door de directie van Sterovita aan ir. A. Paulen, vice-voor-
zitter van het Ned. Olympisch Comité, bedoeld ter dekking van de kosten van
de melkvoorziening aan de Nederlandse atletenploeg in Rome. Ir. Paulen toonde
zich er dankbaar voor.
I burgemeesters van Rotterdam. Delft,
Ridderkerk, Dordrecht, Schipluiden en
I Nootdorp en de Rotterdamse wethouder
j van Sociale Zorg en Volksgezondheid,
de heer G. Z. de Vos en de directeuren
en voorzitters van talrijke instellingen
en organisaties op het gebied van ge
zondheidszorg en zuivelindustrie, de
meesten hunner in gezelschap van' hun
dames.
De gedelegeerd commissaris van de
NV Sterovita melkprodukten de heer R.
Talsma herinnerde er in zijn welkomst
woord aan. dat toen Sterovita ruim 20
jaar geleden met haar werkzaamheden
in het Westen van het land begon, te
Rotterdam een onaanzienlijk fabriekje
aan de Aelbrechtskade werd overgeno
men waar begonnen Werd met een om
zet van plm. 30.000 liter melk per week.
In de nieuwe fabriek zal per week ca.
een kwart miljoen liter worden ver
werkt.
Deze sterke groei van de omzetten is
een gevolg geweest van het in november
1940 tot stand gekomen melkstandaard-
disatiebesluit waarvan vele concentra
ties het gevolg waren.
Deze plechtigheden werden bijge
woond in een enorm grote en bijzonder
gezellige, fraai met bloemen versierde
tent door vele leden van de overheid,
o.w. de secretaris generaal van Land
bouw en Visserij dr. J. H. Patijn, de
Drukke dagen voer
jeugd van LFC
De jeugdafdeling van LFC heeft
drukke dagen voor de boeg. Zaterdag
wordt deelgenomen aan het adspiran-
tentoemooi van DSO te Zoetermeer,
zondag aan een j uniorentoernooi van
CVV te Rotterdam en maandag aan
een jeugdtoemooi van Wassenaar.
Voorts spelen de juioren A van LFC
hedenavond om 7 uur te Voorschoten
tegen Rouwkoop voor een finaleplaats
in het toernooi om de Juniorenbeker
van de Afdeling Leiden van de KNVB.
Ronde van Italië
Jacques Anquetil heeft in de 43ste
Ronde van Italië een prachtige en voor
het verdere verloop van de stryd uiter
mate belangrijke overwinning behaald
op zyn concurrenten. In de tijdrit van
Seregno naar Lecco over een afstand
van 68 km. (16e etappe) forceerde hjj
namelyk een winst van vele minuten op
Massignan, Nencini, Delberghe, Ga ui,
Pambianco en de Belg Jos Hoevenaers,
die in deze rit zyn roze leiderstrui kwfjt
raakte aan de Fransman.
Anquetil reed de afstand met een
moyenne van ruim 45 km./uur. Wim van
Est kwam ditmaal met een negende
plaats - vóór om. Gaul, Hoevenaers, de
sterke Zwitser Ruegg en Van Looy - tot
een zeer acceptabele prestatie.
De uitslag was: 1. Anquetil (Fr.) 78
km. in 1.29.57 (moyenne 45.356 km/uur),
2. Baldini (It.) op 1 min. 27 sec., 3. Ron-
chini (It.) op 3.35, 4. Nencini (It.) op
4.26, 5. Poblet <Sp.) op 5.09, 6. Carlesi
(It.) op 6.18. 7. Adriaenssens (B.) op
6.25, 8. Pambianco (It.) op 6.45, 9. Van
Est (Ned.) op 6.45, 10. Gaul (Lux.) op
6.50, 11. Hoevenaers (B.) op 7.05, 15.
Ruegg (Zwits.) op 7.43, 16. Van Looy
(B.) op 7.46. Michel Stolker werd 70ste
meteen achterstand van 13 minuten en
37 seconden.
Het algemeen klassement na de tijdrit
is: 1. Anquetil (Fr.) 62.23.24, 2. Nencini
(It.) op 3.40, 3. Hoevenaers (België) op
4.19, 4. Ronchini (It.) op 5.49, 5. Gaul
(Lux.) op 7.32, 6. Massignan (It.) op
7.58, 7. Delberghe (Fr.) op 8.26, 8. Carlesi
(It.) op 8.28, 9. Pambianco (It.) op 8.41,
10. Adriaenssens (België) op 11.51, 1L
Van Looy (België) op 12.19, 14. Botella
(Sp.) op 21.30.
In het algemeen klassement staat
Wim van Est nog op de 26ste plaats nu
met een achterstand van 33 minuten en
2 seconden, Michel Stolker is 55ste op
1 uur 9 minuten en 17 seconden.
Giannantonio Ricco vloog tijdens de
rit in volle vaart tegen een op het par
koers geparkeerde auto. Hij werd ern
stig gewond opgenomen in het zieken
huis van Seregno.
Advertentie
Gisteren werd in het restaurant in
het topje van de Euromast een
modeshow gehouden. De manne
quins moesten even bij de ballu-
strade poseren.
Nationale drank
In zijn openingstoespraak getuigde
minister Marynen vol lof van het stre
ven van de melkindustrie onze natio
nale drank de melk aan de hoogste kwa
liteitseisen te laten voldoen. Hij maakte
voorts gewag van de uitstekende resul
taten van de door de veehouders vrij
willig ingestelde controle en beloofde
gaarne nader te zullen overwegen op
welke wijze het zuivelbeleid tot een ver
dere stimulans daartoe kan worden
aangemoedigd.
De minister besloot met directie en
personeel geluk te wensen met de vol
tooiing van deze ultra-modern inge
richt fabriek en het uitspreken van de
verwachting dat de wassende melk
stroom van Sterovita een garantie in
houdt van een geslaagde afzet.
Nadat in groepen de nieuwe fabriek
was bezichtigd hebben bij de lunch nog
verscheidene sprekers het woord ge
voerd.
In de elfde ronde van het zone-
toernooi te Madrid werd de partij tussen
Donner en de Italiaan Guistolizi bij de
41e zet afgebroken. Donner leidt nu met
pnt en 1 afgebroken partij vóór de
Hongaar Portisch die VA pnt heeft.
Leuke WEEKEINDSHIRTS
in moderne Spaanse en Italiaanse
kleuren.
OVERHEMDEN
in de bekende merken
TRENCO - FABLO - KERK O
ZOMERCOLBERTS en
PANTALONS
zo licht als een veertje.
SPORTPULLOVERS
^in suède en wol.
FALCON regenjassen
HERENMODEMAGAZIJNEN
Botermarkt 89
Haarlemmerstraat 206
Verzet in Tibet
duurt nog voort
Volgens het Indiase blad „Statesman"
is er onlangs in het noorden van Sikkim
een zware stryd geleverd tussen het
Chinese leger en 5.000 Tibetaanse ver
zetslieden. Onder deze laatsten zouden
800 doden zyn gevallen. Er wordt verder
gemeld dat 35.000 Tibetanen en 15.000
Chinezen werken aan de spoorweg van
China naar Tibet, die men tegen het
einde van het jaar klaar hoopt te
hebben.
Volgens het Indiase blad „Express"
hebben de Chinese troepen zware ver
liezen geleden tijdens de opstand van de
Tibetanen midden-mei Volgens het blad
„The Statesman" komen er berichten
binnen over „nieuwe veldslagen" Indi
ase legereenheden in het grensge
bied van Sikkim hadden opdracht ge
vluchte Tibetanen te ontwapenen. Het
blad meldt voorts, dat de Chinezen een
grote activiteit ontplooien aan de noor
delijke grens van India. Zij zouden troe
pen samentrekken, wegen bouwen en
vliegvelden aanleggen.
