Gisteravond danste een uitgelaten
menigte door de straten van Ankara
WEERBERICHT
Professoren zullen een nieuwe
grondwet opstellen Dagelijks
leven hervat zijn normale loop
FLIM
Regering antwoordt Djakarta
„Geen agressieve voornemens
ten opzichte van Indonesië"
OB
KW 73 binnen!
VAGE RESOLUTIE AANVAARD
IN DE VEILIGHEIDSRAAD
(9uc/ QTïe
teuivs
Opgericht 1 maart 1860
ZATERDAG 28 MEI 1960
No. 30059
LEIDSCH
DAGBLAD
DirecteurE. A. E. van Dishoeck
HoofdredacteurJ. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
NA DE MILITAIRE STAATSGREEP IN TURKIJE
Generaal Djemal Gursel, voorzitter van het „Comité van nationale
eenheid", dat gisterochtend vroeg na een militaire staatsgreep de
macht in handen heeft genomen, heeft gisteravond in een radiorede
beloofd, dat spoedig verkiezingen zullen worden gehouden. „Ik zal
geen dictatuur vestigen", aldus generaal Gursel. „Ik heb de regering
van het land overgenomen omdat de situatie van dag tot dag slechter
werd. Ik ben ervan overtuigd, dat het gehele land achter mij staat".
Een groep professoren heeft de opstelling van een nieuwe grondwet
tot taak gekregen.
Een correspondent van het Franse persbureau AFP te Ankara
meldt, dat gisteren tegen het vallen van de avond een uitgelaten
menigte in de straten van de stad danste.
De president van Turkije Bayar had voor zijn arrestatie gepoogd
zich van het leven te beroven, maar zijn revolver bleek niet geladen
te zijn. De minister van Buitenlandse Zaken, Zorloe, zou bij zijn
arrestatie een belangrijk bedrag aan buitenlandse deviezen bij zich
gehad hebben.
Arrestatie van de
premier na een
spannende race
Een militaire woordvoerder maakte
gisteren bekend, dat het dagelijkse leven
vandaag zijn normale loop zal hervatten.
Alle banken zijn tot nader order gesloten.
Volgens Radio-Ankara is de militaire
staatsgreep niet gericht tegen enige
partij of groep. Turkije zal trouw blijven
aan de NAVO en de Centrale Verdrags
organisatie (Cento, het vroegere Pact
van Bagdad).
De militaire staatsgreep in Turkije
Bioscoop te Borcido
staakt voorstellingen
De exploitant van het City Theater te
Borculo, de heer L. J. M. Peters, heeft
het geven van voorstellingen in zijn
bioscoop met ingang van 26 mei ge
staakt in verband met de verhoging
(van 20 tot 25 procent) van de ver
makelijkheidsbelasting in Borculo,
welke op die dag is ingegaan.
Enige tijd geleden nam de raad van het
Berkelstadje het besluit, de vermake
lijkheidsbelasting voor het bioscoop
bezoek te verhogen teneinde uit de
meeropbrengst hogere subsidies aan
plaatselijke verenigingen te kunnen
verlenen.
De Kroon, die deze belastingverordening
moest goedkeuren, verleende dezer da
gen haar fiat aan het raadsbesluit.
De heer Peters deelt mee, dat de slui
ting heeft plaats gehad in overleg met
de Nederlandse Bioscoop Bond en dat
deze sluiting niet eerder zal worden
opgeheven, voordat de raad van Bor
culo haar besluit tot verhoging van de
belasting zal hebben ingetrokken.
Het hoofdbestuur van de Ned. Bioscoop
Bond heeft inmiddels het gemeentebe
stuur van Borculo in een telegram me
dedeling gedaan van zijn ontsteltenis,
dat op dit ogenblik, nu in het zijzon-
der bioscopen in de kleine gemeen
ten met grote moeilijkheden te kam
pen hebben, de vermakelijkheidsbelas
ting op bioscoopvoorstellingen in Bor
culo is verhoogd.
Het hoofdbestuur verklaart in zijn tele
gram zich volledig op het standpunt
van de heer Peters te stellen en in te
stemmen met het staken van de voor
stellingen in Borculo.
Advertentie
PORTABLE RADIO
Ruime sortering v.a. £138.
persoonlijke
service
LANGE MARE 66 - TEL. 26500
Prettige betalingsvoorwaarden.
DROOG WEER
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Morgen zal het weer in ons land ge
heel door het hogedrukgebied worden
bepaald. Het zal daarom droog weer
zijn met opklaringen, maar met een
frisse noordelijke wind.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
29 MEI:
Zon op: 4.29 uur; onder: 20.46 uur;
maan op: 7.58 uur; onder: 23.33 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.31 en 17.59
uur. Laagwater te 1.20 en 13.37 uur.
(30 mei: Hoogwater te 6.05 en 18.27 u.,
laagwater te 1.50 en 14.07 uur).
Dit blad bestaat uit 16 pagina's
en een BfroegseL
kwam op een ogenblik, dat in Turkije de
staat van beleg heerste, die door de re-
gering-Menderes was afgekondigd om de
groeiende oppositie tegen het bewind te
stuiten. Volgens in Athene ontvangen
berichten had de regering-Menderes in
de afgelopen week hoge officieren ont
slagen die zij van „ontrouw" jegens het
bewind-Menderes verdacht. Sommige
officieren waren onder huisarrest ge
steld en vervangen door jonge officieren.
AFP's correspondent in Ankara meldt
nog. dat de zetel van de Democratische
partij van Menderes door de menigte is
bezet, die alle roerende goederen als
archiefstukken, meubilair en schrijf
machines op straat wierp. Achter hun
hoogleraren togen de studenten van de
rechtskundige faculteit naar het monu
ment van Ataturk om het met bloemen
te versieren. Militairen werden door jon
gelieden op de schouders genomen en
door vrouwen omhelsd.
Premier Menderes werd gistermiddag
tegen 1 uur gearresteerd. Hij was te Es-
kicehir, ten westen van Ankara, met de
minister van Financiën Blatkan in een
Turks passagiersvliegtuig gestapt. Toen
bekend was dat dit vliegtuig was ver
trokken zetten twee Turkse militaire
straalvliegtuigen de achtervolging in. Na
vijf keer het vliegtuig gesommeerd te
hebben te landen, dwongen de straaltoe-
stellen het passagiersvliegtuig tenslotte
tot landen. Toen het toestel van Men
deres landde sprongen Menderes en Po-
latkan eruit en in een auto die naar Ku-
tahya reed. De piloten van de inmiddels
eveneens gelande straalvliegtuigen zetten
de achtervolging toen per auto voort. Zij
wisten de auto van Menderes in te halen
en arresteerden met een revolver in de
hand de beide ministers.
(Van onze Haagse redactie)
De Nederlandse regering heeft een aantal gistermorgen uit Djakarta
ontvangen persberichten zo verontrustend gevonden, dat zij tijdens haar
wekelijkse kabinetsvergadering besloten heeft daarop met een com
muniqué te reageren.
De ambassadeurs van Groot-Brittannië en Noord-Ierland, de V.5. van
Noord-Amerika, India en Australië zijn gistermiddag door de minister
van Buitenlandse Zaken, mr. M. A. H. Luns. van de inhoud van die
mededeling op de hoogte gesteld.
De berichten uit Indonesië maakten gewag van „ongeïdentificeerde
vliegtuigen welke boven Indonesië zijn waargenomen en uit de richting
Nieuw-Guinea zouden zijn gekomen".
De Nederlandse regering deelt kort en krachtig mee, dat geen enkel
Nederlands vliegtuig boven Indonesisch gebied heeft gevlogen. Mede
naar aanleiding van berichten over Indonesische militaire maatregelen in
Oost-Indonesiëzo gaat het communiqué verder, hecht de Nederlandse
regering er waarde aan, zij het volstrekt ten overvloedemet klem hierbij
nogmaals te herhalen, dat zij generlei agressieve voornemens heeft ten
aanzien van Indonesië. Nederlandse oorlogsschepen en vliegtuigen, heb
ben strikte opdracht Indonesië's zee-, land- en luchtgebied te mijden. Dit
geldt uiteraard ook voor de zeer bescheiden versterkingen die te zijner
tijd naar Ned. Nieuw-Guinea zullen worden gezonden, zo besluit het
communiqué.
In Haagse kringen wees men ons op het tweeledig belang van dit com
muniqué. In de eerste plaats blijkt hieruit, dat men in Den Haag niet van
plan is allerlei opgewonden en elke grond missende insinuaties uit Dja
karta onweersproken te laten. Belangrijker nog is, dat redactie en woord
keus van dit communiqué de wat scherp uitgevallen verklaring over de
naar Nieuw-Guinea te zenden versterkingen tot zijn juiste proporties
terugbrengt. Hier en daar was immers de indruk gewekt, dat Nederland
de machtsverhoudingen in dat deel van Azië door zijn militaire maat
regelen zou verstoren. Het thans gepubliceerde communiqué laat niemand
in het ongewisse over de werkelijke betekenis van het genomen besluit.
De KW. 73 „Maria jacoba". die
vanmorgen als eerste Katwijkse
logger in IJmuiden werd verwacht
met 95 kantjes aan boord, bevindt
zich op deze foto nog in volle zee.
Maar het gaat op huis aan
(Foto L.D./Jaap van Duyn, Katwijk-Z.)
De aardbevingen hebben in Chili hun huizen durven slapen uit vrees
tienduizenden dakloos gemaakt en voor nieuwe schokken, de straat
talloze anderen, die niet meer in I op gedreven. Deze foto toont, hoe
zij in parken in Conception kam
peren.
Stammenoorlog in
Kongo duurt voort
De stammenoorlog tussen de Baloeba
en de Loeloea in Belgisch Kongo duurt
voort. Bij gevechten, die zich donderdag
in en rondom Loeloeaburg hebben afge
speeld zyn acht Kongolezen gedood en
28 leden van de twee stammen gewond.
Een 120-tal hutten werd in brand gesto
ken en 54 Baloeba en Loeloea zijn ge
vangen genomen.
In Loeloeaburg zijn thans op vele pun
ten controleposten ingericht van leger
en politie. In de stad heerst een grote
spanning en vele Kongolezen zijn giste
ren niet op hun werk verschenen uit
angst, dat hun gezin zou worden over
vallen. In sommige bedrijven is slechts
tien procent van de werknemers aan
wezig.
Strijders van de Loeloea-stam hebben
donderdag wederom een aanval gedaan
op een dorp in de omgeving van Luebo.
Drie Baloeba lieten hier het leven. Van
de twee Loeloea, die hier werden ge-
MORGEN
begint de sterk gewijzigde
ZOMER
DIENSTREGELING
Het nieuwe
SPOORBOEKJE
is verkrijgbaar op de stations
en aan de bekende adressen.
dood, werd er een tijdens de overval
door de politie neergeschoten.
In Kwandroema, in de noordooste- j
lijke provincie Itoeri, zijn de afgelopen
dagen 129 kongolezen aangehouden naar
aanleiding van een campagne tegen een
Belgische inwoner van deze plaats. Naar
van officiële zijde wordt meegedeeld,
hadden leden van een politieke partij
de plaatselijke Kongolese bevolking te
gen de Belg opgehitst met het gevolg,
dat hij van alle kanten werd bedreigd.
Er is in Kwandroema een uitgaansver
bod van kracht en samenscholingen van
meer dan vijf personen zijn verboden.
Russische spionage
in Amerika
Amerikaanse functionarissen te Wash-
inghon hebben verklaard dat in de af
gelopen tien jaar meer dan honderd
luisterapparaten zijn ontdekt, welke door
de communisten in officiële Ameri
kaanse gebouwen in het buitenland wa
ren verborgen.
De communisten hadden ook verbor
gen camera's opgesteld.
Volgens kringen van het ministerie
van Buitenlandse Zaken worden er nog
steeds pogingen gedaan om gesprekken
in Amerikaanse ambassades in commu
nistische landen af toeluisteren.
Geneefs overleg
gisteren hervat
O
De conferentie van de Sovjet-Unie,
Amerikanen en Engeland over de af
schaffing van kernproeven is gisteren na
een reces van veertien dagen te Genève
hervat. De bijeenkomst, die anderhalf
uur geduurd heeft, was zakelijk. Over de
nislukte topconferentie en de spionage
s niet gesproken. De Russische afge
vaardigde, Tsarapkin, vroeg van Ameri
ka de garantie dat zijn toekomstige
kernontploffingen voor vreedzame en
niet voor militaire doeleinden zouden
worden ondernomen. Hij zei dat de Sov
jet-Unie niet van plan is ondergrondse
proeven met kemladingen te nemen.
Hedenochtend om kwart voor
elf is de KW 73 „Maria Jacoba"
als eerste Katwijker de haven van
IJmuiden binnengelopen met aan
boord 95 kantjes. Deze vangst was
afkomstig van veertien schepen
van de combinatie Adeco. Schipper
is Jacob van Beelen, die niet onte
vreden was over dit resultaat.
Bovenstaand resultaat heeft tot
gevolg, dat in de haringprijsvraag
van het Leidsch Dagblad de eerste
prijs is gewonnen door mej. Rie
van Schie, Kon. Wilhelminastraat
16 te Katwijk aan Zee, die als tijd
stip van binnenkomst van de Maria
Jacoba hedenochtend 11.28 uur
had opgegeven. De tweede prijs
ging naar hetzelfde adres, naar de
heer L. van Schie, die eveneens
voor de KW 73 11.39 had ge
noteerd.
Beroep op Grote Vier onderhandelingen te
hervatten over internationale problemen
(Van onze Amerikaanse correspondent)
Dank zij de uiterste inspanning van vier kleine staten en met name dank zij
de volharding, die Sir Claude Corea, vertegenwoordiger aan de dag heeft gelegd,
heeft de Veiligheidsraad een resolutie aangenomen, waarin bij de Grote Vier
wordt aangedrongen de onderhandelingen te hervatten over de grote interna
tionale problemen. De uitslag van de stemming was: negen vóór met onthoudin-
gen van Rusland en Polen.
De Sovjet-Unie heeft gisteren nog amendementen ingediend, die voor de meeste
andere leden der raad echter onaanvaardbaar zijn, daar zij kennelijk verwezen
naar de vluchten, die Amerika boven de Sovjet-Unie heeft ondernomen. De
resolutie beoogt zich alleen met de toekomst bezig te houden en de grote mogend
heden van het Westen wensen niet door een achterdeur toch nog een veroorde
ling van de Verenigde Staten binnen te laten. Dit werd dan ook voorkomen toen
donderdag de Russische resolutie verworpen, werd.
Russisch veto bleef
achterwege
Het zag ernaar uit dat de Sovjet-Unie
de resolutie der vier kleine landen door
een veto om hals zou brengen, indien
haar eigen achterdeur-amendementen
niet zouden worden aangenomen. Op dat
moment besloten deze kleine vier hun
tekst zodanig te wijzigen, dat weliswaar
niet overvluchten boven andermans ge
bied gesproken wordt, doch dat niette
min de eerbiediging van de soevereni-
teit met name werd genoemd. De kleine
vier brachten de volgende verandering
aan: de Veiligheidsraad doet een beroep
op de mogendheden om zich te onthou
den van het gebruik van geweld of te
dreigen met geweld in de internationale
betrekkingen, om elkanders soevereini
teit te respecteren, alsmede de territo
riale integriteit en de politeke onafhan
kelijkheid. Amerika heeft zich met deze
bewoordingen schoorvoetend akkoord
verklaard. In principe moeten de Ame
rikanen deze woorden natuurlijk aan
vaarden, doch het ging er slechts om of
deze tekst tóch niet al te zeer terugwees
naar het vliegtuigincident, dat niet door
een achterdeur mocht worden binnen
gehaald.
Ook de Sovjet-Unie was niet enthou
siast over de nieuwe tekst, hetgeen blijkt
uit het feit dat de Russen en de Polen
zich van stemming hebben onthouden
over de veranderde resolutie. Een Rus
sisch veto bleef evenwel uit.
Kennelijk wensten de Russen de kleine
neutraal-gezinde landen, die zich zoveel
moeite hadden gegeven voor de verzoe
nende resolutie, niet voor het hoofd te
stoten. Het resultaat was dat de Veilig
heidsraad met de grootst mogelijke moei
te een vage resolutie heeft aangenomen,
die de weg wijst naar hernieuwde onder
handelingen. Onder de huidige omstan
digheden was dit stellig het beste wat
bereikbaar was.
Koningin bezocht
onverwacht de „Floriade"
Koningin Juliana heeft gistermiddag
schier onopgemerkt een informeel be
zoek gebracht aan de „Floriade" te
Rotterdam. Op weg van Huis ten Bosch
naar Soestdyk had HM. de route over
Rotterdam genomen, na eerst tevoren
even opgebeld te hebben dat zij gaarne
de „Floriade" wilde zien. Twee uur lang
heeft de Koningin op de terreinen rond
gewandeld.
Chinese bergbeklimmers
schonden Nepalees gebied
Leiders van de voornaamste opposi
tiepartij van Nepal hebben gisteren
verklaard, dat de beklimming van de
Everest door een Chinese expeditie een
schending van Nepalees gebied bete
kent. Volgens Nepal ligt de top van de
Everest binnen zijn grenzen. Waarne
mers in Katmandoe verwachten dat
Peking de beklimming van de berg door
een Chinese expeditie zal gebruiken als
een nieuw argument voor de Chinese
aanspraken op een deel van de Hima-
laja en de Everest.
Dagblad van
Uit het Leidsch
29 mei 1860:
Uitverkoop in het Hotel Den
Burg, te Leiden. Russisch linnen
(50 els) f. 7.—. Iersch linnen (52
els) f. 10.Echt Rokken-damast
het stuk (van 5 ruime rokken)
f.9.enz. (Advertentie).
Uit het Leidsch Dagblad van
30 mei 1860:
„De storm, welke op Pinkster
maandag gedurende het grootste
gedeelte van den dag heeft ge
woed, heeft aan huizen, schoor-
steenen en daken hier ter stede
veel schade berokkend en een tal
van 60 boomet ontworteld".
