MID AS-SATELLIET
„ZIET" RAKETTEN
In komende drie jaar nog zwaardere
offers voor de Navo noodzakelijk
Andes-vnlkanen actief,
al meer dan 1000 doden
Chief
Whip
WEERBERICHT
Uitbreiding en modernisering
kosten minstens 1850 miljoen
Meren in heftige beroering en
bovendien nog meer bevingen
lip!
leuivs
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 23 MEI 1960
No. 30057
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur E. A. E. van DishoecS DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN witte Slngel h Lelden Glro n° 57055
Hoofdredacteur: J. Brouwer f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
IN HET BEKENDE GROENE DOOSJE
De Nederlandse schrijfster Hella
Haasse en de uitgeverij Querido,
waarbij haar werk verschijnt, heb
ben in Scheveningen uit handen
van de algemene secretaris van de
Atlantic Treaty Association, John
Eppstein de internationale literaire
Atlantische Prijs in ontvangst ge
nomen. Van links naar rechts mej.
Tine van Buul, directrice van Que
rido, Hella Haasse en John Epp
stein.
Het eerstvolgend nummer van
het Leidsch Dagblad verschijnt op
vrijdag 27 ei. Onze bureaus zul
len morgen de gehele dag geslo
ten zyn.
Kortere diensttijd is niet te verwachten
De vandaag verschenen defensienota van de regering kondigt een
verzwaring aan van de inspanningen welke het Nederlandse volk zich
gedurende de jaren 1961 tot en met 1963 ten behoeve van de verdedi
ging van zijn democratische vrijheden zal moeten getroosten. Die
inspanning zal van tweeërlei aard zijn. In de eerste plaats zullen meer
jonge Nederlanders zich, zij het op vrijwillige basis, aan de krijgsdienst
dienen te wijden, wil men enigermate het hoofd kunnen bieden aan het
grote personeelstekort en ten tweede zal de financiële last van de
defensie niet onaanzienlijk zwaarder worden. Kon voor het lopende
jaar op de Rijksbegroting nog volstaan worden met een post van 1650
miljoen gulden voor de militaire uitgaven, in de komende drie jaren zal
zeker 1850 miljoen voor dat doel worden gevraagd.
Tweeërlei
ontwikkeling
In het algemeen kan men zeggen, dat
'de thans aangebroken periode geken
merkt zal worden door de invoering van
nieuwe verdedigingsmiddelen (raketten
en geleide wapenen) tezamen met de
vervanging van verouderd traditioneel
materieel. Juist dit samengaan van twee
verschillende ontwikkelingen zal de mi
litaire deskundigen heel wat hoofdbre
kens kosten.
Uiteraard wordt in de defensienota ook
het vraagstuk van de diensttijdverkor-
ting aangestipt. Evenals reeds door de
Nieuwe opvatting:
Navo-schild meer
dan schrikdraad
In de algemene inleiding tot de
Defensienota 1960, waarin de
grondslagen van het defensiebe
leid, het doel van het Navo-beleid
en de strategische opvattingen om
trent de gezamenlijke verdediging
uiteen worden gezet, valt een
nuanceverschil op met betrekking
tot de „schild- en zwaardtheorie"
Daarmee werd altijd bedoeld, dat
de defensieve krachten van de
Navo een beschermend schild
vormden voor de gewestelijke
mogendheden, welk schild echter
vooral als een soort schrikdraad
fungeerde. Zou het namelijk aan
gevallen worden, dan zou onmid
dellijk het „zwaard" in actie ko
men om de aanvallende vijand zo
mogelijk in het hart te treffen. In
die gedachtengang werd dus een
plaatselijke aanval op het schild
gezien als de onmiddellijke aan
leiding tot het ontketenen van een
volstrekte atoom-oorlog.
Van die gedachtengang blijkt
men thans te zijn teruggekomen.
Aan beide zijden van de scheids
lijn bestaat een zeker evenwicht in
de kernbewapening. Dat die om
standigheid voor beide partijen
verschrikkelijke gevolgen kan heb
ben, wordt algemeen ingezien.
Maar dat betekent ook, dat het
inzicht is gegroeid, dat men op
minder fatale manier op een
agressie moet kunnen reageren.
Men laat ruimte voor de moge
lijkheid van een misrekening of uit
een roekeloosheid, welke tot erger
heeft geleid dan in de bedoeling
lag. In die opvatting xoordt het
schild meer dan een schrikdraad:
het moet sterk genoeg zijn om een
aanval in zijn eerste ontwikkeling
te stuiten, opdat de vijand tot be
zinning kan komen voordat „de
weg terug" niet meer mogelijk is.
Dat wil dus zeggen, dat het schild
zo sterk moet zijn, dat het niet
in korte tijd kan worden doorbro
ken. De uitrusting van de schild-
strijdkrachten met tactische
atoomwapens vloeit uit die opvat
ting voort. Die zijn namelijk bij
zonder doeltreffend tegen concen
traties van strijdmiddelen, aan-
voerwegen, vliegvelden en andere
commissie welke verleden jaar daarover
heeft gerapporteerd stelt de regering
zich op het standpunt, dat het paard
niet achter de wagen mag worden ge
spannen en dat niet tot enige verkorting
van de diensttijd kan worden overge
gaan totdat de werving van vrijwillige
krachten werkelijk resultaat heeft opge
leverd. Dit betekent, dat men voor 1962
geen kortere militaire diensttijd behoeft
te verwachten. De reorganisatie of de
aanpassing van de drie onderdelen van
de Nederlandse krijgsmacht geschiedt op
basis van de aanbevelingen van de jaar
lijkse NAVO-revue: het is wellicht over
bodig erop te wijzen, dat de defensienota
nogmaals Nederlands gehechtheid aan
de gezamenlijke verdedigingsorganisatie
van de Westelijke wereld bevestigt. Zo
werd in 1959 voor de Kon. Landmacht
aanbevolen het percentage beroeps- en
vrijwillig dienend personeel te vergroten,
een aantal raketeenheden te vormen,
twee tankbataljons, een tweede verken
ningsbataljon en twee afdelingen artil
lerie paraat te maken en de personeels
sterkte van de parate onderdelen te ver
groten. Van deze wensen is eigenlijk al
leen de vorming van raketafdelingen in
uitvoering gekomen. Binnenkort zal de
eerste eenheid paraat zijn.
Maar de uitbreiding van het contin
gent dienstplichtigen is niet mogelijk,
ook al door bezwaren van financiële en
personele aard. Men zal daarom de
mankracht in de opleidings- en vredes-
sector gaan verminderen ten gunste van
die in de parate eenheden. De Neder
landse divisies zullen aangepast worden
aan de organisatie welke de opperbevel
hebber van de landstrijdkrachten in
Centraal-Europa voor ogen staat. Door
wijzigingen in de bevelsstructuur zal
men tot zelfstandiger gevechtsgroepen
komen.
NIEUW MATERIEEL
Natuurlijk zal van de parate eenheden
in de komende jaren veel verouderd en
versleten materieel vervangen moeten
IETS WARMER
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond
Veranderlijke bewolking en op de
meeste plaatsen droog weer. Zwakke tot
matige wind uit zuidelijke richtingen.
Iets hogere temperaturen.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
26 MEI.
Zon op: 4.32 uur; onder: 20.42 uur.
Maan op: 5.38 uur; onder: 21.20 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.48 en 16.12
uur.
Laagwater te 11.58 uur.
27 mei: hoogwater te 4.22 en 16.47
uur.
Laagwater te 0.14 en 12.32 uur.
Dit blad bestaat uit 16 pagina's
worden en nieuw, modern materieel aan
geschaft. Reeds is men begonnen met de
aanschaffing van infrarood-apparatuur,
beschermend materieel met het oog op
de atomische, bacteriologische en chemi
sche oorlogsvoering en radar-vuurlei-
dingmaterieel.
Voorts zijn nodig gemechaniseerde ar
tillerie, gepantserde verkenningsauto's
zware helikopters en zo meer. Voorlopig
zullen niet meer dan drie bataljons op
die manier gemechaniseerd kunnen wor
den. Het aanschaffingsplan omvat bo
vendien geleide wapens en anti-tankwa
pens. Verder ondergaat de logistieke
verzorging (vervoer, bevoorrading, on
derhoud) bij het leger een reorganisatie
waarvan men een doeltreffender werk
wijze verwacht. Voor de intendancegoe
deren is die verandering welke onder
meer het directoraat materieel land
macht betreft reeds aan de gang.
9 Slot op pag. 2
Opmerkelijk Amerikaans succes
Technische prestatie van groot formaat
voorloper van spionageuit de ruimte
Van de Amerikaanse raketbasis Cape Canaveral is gisteren om
18.38 uur Nederlandse tijd een Midas-satelliet gelanceerd. Deze zware
satelliet (2268 kg), die na een uur in de geprojecteerde baan kwam,
heeft installaties aan boord om raketlanceringen op aarde waar te
nemen en deze aan controleposten te melden.
Het geldt hier een proef, in verband waarmee de baan zo gekozen
is, dat zij niet over Russisch gebied loopt. Slaagt deze proef, dan wil
men binnen twee jaar twaalf van dergelijke satellieten in verschillende
banen om de a^rde brengen. Daardoor zou het voor Amerika mogelijk
worden van iedere raketlancering in Russisch gebied binnen vijf
minuten op de hoogte te worden gesteld. Dit verlengt de tijd, waarbin
nen Amerika tegenmaatregelen tegen een onverhoedse aanval kan
nemen alvorens zelf getroffen te worden met een zeer waardevolle
periode van een half uur tot drie kwartier.
De Midas-kunstmaan loopt in een baan tussen 28 graden noorder
en zuiderbreedte op een hoogte variërend van 506 tot 351 kilometer.
De omlooptijd bedraagt 94.34 minuten. Aan boord bevinden zich in
strumenten tot een gewicht van 1633 kilogram.
In verschillende opzichten is deze Amerikaanse prestatie van uitzon
derlijke betekenis.
Opvolger van U-2
De Midas werd korte tijd geleden
reeds aangekondigd als opvolger van
het spionagevliegtuig U-2 naar aanlei
ding van het beruchte incident met dit
Gisteren kwam de miljoenste te
lefoonaansluiting in ons land tot
stand. Het was de aansluiting voor
de heer R. Beugelink in Arnhem,
dia wij hier met zijn verloofde
vanzelfsprekend telefonisch ge
lukwensen in ontvangst zien nemen
met deze zeer bijzondere aanslui
ting.
toestel en de daarop volgende misluk
king van de topconferentie.
De Midas kan echter niet de gehele
taak van de U-2 overnemen. Het door
geven van televisieopnamen van mili
tair belangrijke objecten is voorbehou
den aan de Samos-satelliet, die ook
nog in een experimenteel stadium ver
keert. Een reeks van Samos- en Midas-
satellieten zou echter een „waterdicht"
spionagenet over Rusland leggen, dat
spionage per vliegtuig overbodig
maakt.
Raketlanceringen kunnen door de Mi
das worden waargenomen door regis
tratie van de infrarode straling by de
enorme hitte-ontwikkeling van bran
dende raketmotoren. Radiografisch
worden deze gegevens doorgeseind
naar controleposten op aarde, die thans
in aanbouw zijn.
Van groot belang is, dat de andere
sterke permanente hittebronnen (wer
kende vulkanen etc.), die geregistreerd
zouden kunnen worden, nauwkeurig be
kend moeten zijn, teneinde valse lan-
ceermeldingen te voorkomen. Binnen
kort zullen in Amerika proeven worden
genomen, hoe de Midas reageert op
zeer felle omvangrijke branden.
Op Edwards luchtbasis wordt dezer
dagen een enorme brand gesticht,
waarvan de gloed tot 80 km. ver kan
worden waargenomen. Men hoopt dat
de Midas niet op deze brand zal rea
geren, maar wel op de start van raket
ten van Cape Canaveral en Vanden-
berg op een moment dat de satelliet
deze bases passeert.
Record nuttige last
Opmerkelijk is het grote gewicht van
de Midas, die met een tweetraps raket
(een combinatie van Atlas en Agena)
werd gelanceerd: 2268 kg. Slechts twee
maal eerder werd een zwaardere sa
telliet gelanceerd, nl. de Atlas-Score
van 3941 kg. op 18 december 1958 van
Cape Canaveral en het „ruimteschip"
van 4500 kg. dat de Russen op 15 mei
j.l. lanceerden. Dit ruimteschip voert
echter een instrumentarium van 1477
kg. mee, de Atlas-Score was zo zwaar
omdat de gehele raket satelliet werd.
Daarin bevonden zich slechts 68 kg.
aan instrumenten. Het instrumenta
rium van de Midas daarentegen weegt
1633 kg., een recordpakket. De enige
overige tot dusver gelanceerde kunst
maan van meer dan 1000 kg. was de
Spoetnik III, die op 15 mei 1958 de
ruimte inging. Deze woog 1327 kg.
Gezien deze getallen moet de Ame
rikaanse prestatie van gisteren als zeer
belangrijk worden beschouwd en als
bewijs, dat in vele opzichten de ach
terstand van Amerika niet zo onrust
barend is als de spectaculaire succes
sen van Rusland doen veronderstellen.
In Amerika wacht men zich overigens
wel voor al te veel optimisme. Daar
voor zijn de ervaringen van de laatste
jaren te bitter geweest.
Defensie-nota 1960 verschenen
De al zo zwaar door aardschoppen en vloedgolven geteisterde
bevolking van Chili is opgeschrikt door een nieuwe ramp! Sinds
dinsdagavond is de keten van vulkanen in het zuidelijk deel van de
Andes actief. Op 700 km ten zuiden van Santiago zou een nieuwe
vulkaan zijn ontstaan.
Uit het gebied tussen Orsono en Valdivia ten zuiden van Concep-
cion worden duizenden mensen in allerijl geëvacueerd. Zeven vulkanen
stoten hier lava en rook uit, de meren zijn in heftige beroering en
nieuwe aardschokken brengen nog meer onrust en verwarring.
In Santiago deed zich een vreemd natuurverschijnsel voor: een
snelle daling van de temperatuur, gepaard gaande met een verkleuring
van de lucht, die paars werd. Daarop ontstond een dichte mist, waar
door de reddingsoperaties in gevaar kwamen.
Bekken Grote Oceaan
getroffen door
enorme vloedgolven
Het Chileense ministerie van Binnen
landse Zaken heeft inmiddels bekend
gemaakt, dat er tot nu toe 374 doden
geïdentificeerd zijn; 812 mensen wor
den vermist, aangenomen wordt, dat
zij om het leven zijn gekomen. Vijf
honderd vermisten zouden de dood
hebben gevonden tengevolge van de
enorme vloedgolf, die over Caleta
Quela sloeg, dat tussen Concepcion en
Valdivia ligt. Overigens zijn de offi
cieuze schattingen van het aantal
slachtoffers hoger: omstreeks 1400!
In de getroffen gebieden zijn ten
minste 40.000 mensen dakloos. Bij de
aardverschuiving in Conaique in de
buurt waarvan de nieuwe vulkaan ont
stond zijn 60 mensen om het leven
gekomen bij een aardverschuiving.
Het reeds twee keer door aardbevin
gen getroffen Concepcion kreeg giste
ren nog vijf schokken te verduren, die
echter niet hevig zijn geweest. Op het
verwoeste eiland Chiloe deden zich gis
teren om de tien minuten nieuwe
schokken voor.
onderweg om de inwoners te waar
schuwen. Doch toen de brandweerlie
den in het vage licht van de ochtend
schemering reusachtige golven over
het strand zagen aankomen, maakten
zij rechtsomkeert.
De vloedgolven hebben aan de Ame
rikaanse westkust, tussen het nabij de
Mexicaanse grens gelegen San Diego
en Crescent City, nabij Oregon, voor
miljoenen dollars schade aangericht,
pieren werden weggeslagen en pa
trouilleboten hadden druk werk met
het in veiligheid brengen van honder
den kleine vaartuigen.
Het aantal doden in de groep der
Hawaii-eilanden, ongeveer in het mid
den van de Grote Oceaan gelegen, is
maandag tot 33 gestegen. Er zijn 27
vermisten, en ongeveer tweehonderd
gewonden. De schade wordt op een
tweehonderd miljoen gulden geschat.
De vloedgolven hebben ook Neder
lands Nieuw-Guinea bereikt. Het dorp
Enggros, dat tussen de Humboldtbaai
en de Baai van Jautefa ligt, werd gis
teren door drie vloedgolven getroffen.
De tweede golf beschadigde zeven hui
zen, de derde verzwolg er zes.
Persoonlijke ongelukken kwamen
niet voor. Na de tweede golf werden
150 vrouwen en kinderen tijdelijk ge-
evacueerd.
Bestuurde trap
De naam Midas is een afkorting
van Missile Defense Alarm System.
Een bijzonderheid van de lancering
was, dat de laatste rakettrap voorzien
was van stuurraketjes, die van de
aarde af radiografisch bediend wer
den, waardoor vrijwel de beoogde
baan werd bereikt. Ideaal voor de taak
van de Midas is een zuiver cirkelvor
mige baan, en deze werd op redelijke
wijze benaderd.
Uit het Leidsch Dagblad van
25 mei 1860:
Z.K.H. de Prins van Oranje
heeft, naar men verzekert, het
voornemen, om bij gelegenheid
van den gecostumeerden optogt.
van het Studentencorps deze stad
te komen bezoeken, en bij den
Baron van Pallandt af te stappen.
V
Zoals uit de berichten reeds duide
lijk is geworden, hebben de hevige
aardbevingen in Chili hun uitwerking
doen gevoelen over de gehele Grote
Oceaan, tot aan de kusten van de Ha-
waii-groep, Nieuw-Zeeland, Australië,
Nieuw-Guinea, de Philippijnen, For
mosa en Japan. Vloedgolven van tien
meter hoogte, die niet een snelheid
van ongeveer 650 kilometer per uur
kwamen aangeraasd, beukten in de
vroege uren van maandagochtend op
de Japanse kust, waarbij vooral het
noorden van het land werd getroffen.
In Sjikoezawa (Japan) werd twee
maal het waarschuwingssein voor
vloedgolven gegeven, doch de inwoners
sloegen er geen van beide malen acht
op. Toen het waarschuwingssein voor
de derde maal werd gegeven, rolden j
tevens de vloedgolven aan. In vrijwel
hetzelfde ogenblik vochten honderden
personen, temidden van honderden aan
spaanders geslagen vissersboten, in
het woedende water voor hun leven.
In de plaats Kenennoema waren
brandweerauto's met gillende sirenes
op kders
Oud ^Ti e
