DIEPE ONZEKERHEID OMGEEFT
TOPCONFERENTIE IN PARIJS
Verontrusting over de
ontsnapping gestoorden
Annexatie
schilderzelfmet
WEERBERICHT
Kroesjtsjef wordt overal vergezeld door zijn
massievegeüniformeerde minister van Defensie
Geen ontmoeting twee grootsten
Probleem van de eerste orde
vraagt dringend om oplossing
Leidens idea cd:
Russische kunstmaan met pop in
een lage baan om de aarde
(§ud
reuws
Opgericht 1 maart 1860
MAANDAG 16 MEI 1960
No. 30049
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur E. A. E. van Dishoepk
HoofdredacteurJ. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze Reisredacteur W. L. Brugsma)
De tweede topconferentie sinds de oorlog, tot
voor enkele weken nog met zoveel hoop tegemoet
gezien, is vanochtend in Parijs begonnen in een
atmosfeer van diepe onzekerheid en achter een
scherm van volstrekte geheimhouding, dat alles
verborg, behalve het spook van een crisis!
Vanochtend om 11 uur verzamelden Kroes jtsjef,
Eisenhower, De Gaulle en Macmillan zich met
hun volledige afvaardiging in het bureau van de
Franse president in het Elysée. Daar lazen de
Grote Vier hun openings verklaringen voor, een
Op dat laatste punt zijn de voorbereidende besprekingen zeker niet hoopvol
geweest en wel om twee redenen:
a. Kroes jtsjef bracht gisterochtend een bezoek aan De Gaulle (dat allerminst
hartelijk verliep) en in de middag ging hij op de thee bij Macmillan (waar hij
zich weliswaar niet onvriendelijk maar toch allerminst uitbundig gedroeg), maar
hij vermeed Eisenhower;
b. waar Kroesjtsjef ging, vergezelde hem de massieve gestalte van zijn minister
van Defensie, maarschalk Malinofski. Bij het bezoek aan De Gaulle kon er zelfs
geen tête a tête af. Kroesjtsjef liet zijn minister van Buitenlandse Zaken,
Gromyko, aanvankelijk zelfs buiten wachten, maar de geüniformeerde, gedeco
reerde maarschalk nam hij mee. Deze onprotocolaire handelwijze deed twee
speculaties opkomen: ófwel Kroesjtsjef acht het incident met de U-2 allerminst
gesloten en paradeert nu met de militaire macht van de Sovjet-Unie, ófwel de
maarschalk is meegestuurd als waakhond door die kringen in het Kremlin die
In Kroesjtsjefs ontspanningsbeleid geen heil zien.
tiedrama, dat bestaat uit het geruststel
len van ongeruste Duitsers. Gisteroch
tend begaf Kroesjtsjef zich goedgemutst
in een nieuwe zwarte auto, bestuurd
door een chauffeur met een groene
jagershoed, een bruin pak en een schil
ler-kraag naar het Elyse!
Maar wat er door de gordijnen van de
geheimhouding lekte was minder opge
wekt: Kroesjtsjef bulderde over het
vliegtuigincident en liet zich door De
Gaulle nauwelijks sussen. Of De Gaulle
geprobeerd heeft hem over te halen in
moeizaam proces, want iedere speech werd na
afloop in de twee andere conferentietalen ver
taald. Gedurende de een, misschien twee weken,
die de conferentie zal duren, zal zodoende slechts
een derde van de toch al schaarse gespreksuren
aan werkelijke onderhandelingen kunnen worden
besteed over de vele en gecompliceerde punten
van de agenda: ontwapening, stopzetting van
kernproeven, Duitsland, Berlijn en ontspanning in
de verhouding Oost-West.
een tête a tête met Eisenhower de strijd
bijl van de U-2 te begraven, werd niet
bekend. Het onderhoud verliep kil, met
de maarschalk aan zyn zijde en het
nieuwe ruimteschip boven het hoofd
toonde de Russische premier zich geens
zins verzoeningsgezind.
De Gaulle kon de Rus
niet kalmeren
Nu beginnen de meeste Oost-West
conferentie met een crisis, men hoeft
deze voorvallen niet te dramatiseren,
maar in Westelijke delegatiekringen is
men uiterst waakzaam, men kent het
interne verzet tegen Kroesjtsjefs ont
spanningsbeleid en men moet rekening
houden met de mogelijkheid, dat zijn
positie in gevaar komt als hij met lege
handen naar Moskou terugkeert of dat
hij zal proberen de kwestie-Berlijn
waarop hij zich zozeer heeft vastgelegd
zal proberen te forceren
De spanning ontstond overigens pas
zondag: Kroesjtsjef kwam zaterdag in
Parijs aan, hield een gematigde rede op
het vliegveld Orly, waarin hij niet de
kwestie-Berlijn, maar de ontwapening
als eerste gespreksonderwerp noemde en
ging 's middags door de omgeving van
Parijs wat rondtoeren. Hij bezichtigde
een fraai panorama en begaf zich ver
volgens naar het buitenhuis van ambas
sadeur Winogradof, waar men hem later,
gelijk een schooljongen die niets om
handen heeft, bezig zag platte steentjes
over de vijver te keilen. Tezelfdertijd
onderhield De Gaulle zich met Bonds
kanselier Adenauer, het eerste bedrijf
van het eeuwige en moeizame conferen-
TANKER MET „DOORMAN"
NAAR NIEUW-GUINEA
(Van onze Haagse redactie)
Volgens informaties uit scheepvaart
kringen, zal de Karei Doorman" op
z\jn a.s. reis naar Nieuw-Guinea verge
zeld worden door een vloottanker. Hier
door zullen het vliegkampschip en de
begeleidende ja\ers tijdens de reis on
afhankelijk van buitenlandse bunker
stations van brandstof kunnen worden
voorzien, zodat een eventueel door In
donesië gevraagde boycot geen zin zal
hebben. Het voornemen een vloottanker
met het Doorman-smaldeel mee te stu
ren, wordt van Marine-zijde bevestigd
noch ontkend.
Prins Bernhard ontmoette
Sjah van Iran
Prins Bernhard heeft gistermiddag in
Brussel een kort bezoek gebracht aan de
Sjah van Iran, die op het ogenblik een
officieel bezoek aan België brengt.
BRANDKAST TE HUIZEN
LOSGEBEITELD
Des nachts hebben in Huizen inbrekers
in het kantoor van de Huizer houthan
del aan de Havenstraat een in de muur
ingemetselde brandkast weten los te bei
telen. De brandkast die werd meegeno
men was een meter hoog, 75 centimeter
diep en 75 centimeter breed. In de brand
kast bevond zich een bedrag van f. 3.000
alsmede waardevolle papieren. De in
braak werd ontdekt door een lid van het
personeel. Noch van de brandkast, noch
van de daders, noch van de papieren is
iets gevonden.
WEINIG WIND
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond
Veranderlijke bewolking en aanvanke
lijk nog hier en daar een bui. Weinig
wind. Dezelfde temperaturen als van
daag of iets hogere.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
17 mei
Zon op: 4.43 uur; onder: 20.30 uur.
Maan op: 1.21 uur; onder 11.29 uur.
Hoogwater te Katwijk te 7.54 en 20.30
uur.
Laagwater te 3.31 en 15.59 uur.
Dit blad bestaat uit 20 pagina's
Amerikaanse hulp bij
bouw kernonderzeeër
Gisteren werd in Washington van
welingelichte zyde vernomen, dat de
Congrescommissie voor de kernenergie
donderdag a.s. zal beginnen met de
behandeling van een wetsontwerp, dat
voorziet in Amerikaanse hulp aan N e-
derland bij de bouw van een on
derzeeboot met aandrijving door kern
energie.
De Amerikaanse regering wil de Ne
derlandse autoriteiten alle gegevens
verschaffen voor de bouw, buiten die,
welke betrekking hebben op het kern-
energie-aandryvingsmechanisme.
Dit laatste geschiedt met het oog op
de wet, waarin de regering beperkin
gen worden opgelegd by het delen
van kernenergiegegevens met andere
staten.
Slot pag. 2
(Van onze Haagse redactie)
De afschuwelijke wijze waarop het 16-jarige Venlose winkelmeisje
Joke van Groenendaal om het leven is gekomen heeft alom in het land
een golf van verontwaardiging ontketend. Er heerst een bijna verlam
mende verontrusting over de gevaren, die jonge vrouwen en meisjes
bedreigen, met name in de afgelegen streken rondom de psychiatrische
inrichtingen.
De gewelddadige dood van Joke van Groenendaal heeft in eerste
instantie de justitiële en politieke autoriteiten opnieuw en gedecideerd
de nog steeds open vraag voorgelegd, op welke wijze de samenleving
kan worden beschermd tegen psychisch gestoorden, die door het
toegepaste „open systeem" maar al te gemakkelijk aan het toezicht van
de verpleeginrichtingen kunnen ontsnappen.
60 PATIËNTEN
VOORTVLUCHTIG
Want op het departement van Justitie
is geregistreerd dat erop het ogenblik
een 50 tot 60 patiënten uit psychia
trische inrichtingen voortvluchtig zijn.
Een deel hiervan is inderdaad ontsnapt.
De overigen was voorwaardelijk ontslag
uit de inrichtingen verleend of zij waren
met proefverlof gezonden. Zij hebben
zich aan het over hen gestelde toezicht
President Eisenhower legt na zijn
aankomst op het vliegveld Orly bij
Parijs een korte verklaring af,
waarin hij de hoop uitspreekt op
welslagen van de topconferentie.
Achter hem minister Herter.
weten te onttrekken. Deze patiënten be
wegen zich vrijelijk in de maatschappij.
Wat hiervan de gevolgen kunnen zijn,
blijkt uit de regelmatig voorkomende
diefstallen, brandstichtingen, berovin
gen, aanrandingen en zelfs een enkele
moord, die door een voortvluchtige
psychisch gestoorde blijken te zijn be
dreven.
Nog dezer dagen werd op het Scheve-
ningse strand een man na een klopjacht
gearresteerd, die bleek te zijn weggelo
pen uit de inrichting in Avereest. Hij
had verscheidene diefstallen op zijn ge
weten. Hoge politiefunctionarissen schij
nen daarom ernstig te overwegen de
situatie in Den Haag nu eens stevig op
te nemen met het departement van Jus
titie.
HOPELOZE TAAK
De politie ziet zich immers onder de
huidige omstandigheden voor een vry
hopeloze taak gesteld, waar het aan
komt op het beschermen van de bevol
king tegen het opnieuw „afglijden" van
voortvluchtige of gewezen patiënten uit
de psychiatrische inrichtingen. Preven
tief kan vrywel niets worden gedaan.
Tot dusver kunnen dergelijke patiën
ten in feite slechts weer worden aange
houden, nadat zij zich hebben schuldig
gemaakt aan nieuwe misdrijven.
Het schreeuwend gebrek aan politie
personeel en de steeds omvangrijker wor
dende taak waarvoor dit zich gesteld
ziet, zyn zwaar wegende factoren voor
de realiteit, dat een „vermiste" patiënt
praktisch niet is op te sporen, ook al
wordt van zijn vermissing melding ge
maakt op het landelijke telexnet van de
politie. Zo'n opsporing noemt men in
politiële kringen toch al „het zoeken
van een speld in een hooiberg".
Daarbij komt nog dat in medische
kring wordt verklaard, dat de steeds
groter wordende spanningen waaraan de
mens in de moderne maatschappij bloot
staat, het risico van optredende psy
chische stoornissen vergroot.
Het is moeilijk zich aan de indruk te
onttrekken, dat het probleem van de
zich aan misdrijven schuldig makende
psychisch gestoorden, de betrokken auto
riteiten met de handen in het haar
heeft doen zitten.
ONHOUDBARE TOESTAND
I Enerzijds heeft men bet besef te ma
ken te hebben met patiënten, waarop in
de inrichtingen een door medici wel
overwogen therapie wordt toegepast, an
derzijds is men er even zeer van over
tuigd, dat er zo langzamerhand stappen
moeten worden genomen om de maat
schappij te vrijwaren van gevaren van
het genre die haar thans bedreigen.
Het probleem is er een geworden
van de eerste orde. Iedereen is het
er over eens, dat de huidige toestand
onhoudbaar wordt en dat het niet
mag voorkomen, dat er in Nederland
streken zyn, waarin vrouwen en meisjes
zich niet vrfl batten de dear durven te
bewegen.
In het huidige grenswijzigings
voor,stel van Gedeputeerde Staten
van Zuid-Holland ziet het Leidse
College van B. en W. slechts een
halve maatregel. De ideale oplos
sing, zowel voor de Leidse moei
lijkheden als voor een belangrijk
deel van het randstadprobleem,
zou naar de opvatting van het Col
lege, gelegen zijn in het vormen
van één krachtig, centraal geleide
bevolkingsconcentratie rond de
stedelijke kern, waartoe zowel het
gehele gebied van Oegstgeest als
dat van Leiderdorp zou moeten
behoren.
Nu Ged. Staten een beperkter stand
punt innemen, verklaren B. en W. met
nadruk, dat dit grenswijzigingsplan al-
leen dan voor Leiden aanvaardbaar is,
indien daarin worden begrepen de Zijl
en Meyepolder te Leiderdorp, de ter
reinen, waarop de psychiatrische in
richtingen Endegeest, Voorgeest en Jel-
gersmakliniek zijn gelegen en een klein
gedeelte van de gemeente Voorscho
ten, w.o. „Allemansgeest"Tot deze
conclusies komen B. en W. in hun pre
advies aan de raad inzake de thans
voorgestelde wijziging in de gemeente
grenzen. Elders in dit nummer schrij
ven wij uitvoerig over deze voorstellen
Kroesjstjef achter de microfoon
op het vliegveld Orly bij Parijs.
Tweede van links minister Gro
myko.
de verf voor het schilder feest
S I KKENS-T JALLEMA PRODUKT
Keukenhof sluit 18 mei
Na een weekeinde met zeer druk be
zoek heeft het bestuur van de nationale
bloemententoonstelling „Keukenhof" te
Lisse besloten de toegangspoorten op
woensdag 18 mei om 8 uur voor dit jaar
te sluiten.
Ofschoon de bloei in het park op het
ogenblik nog zeer mooi is, reeds meer
dan een half miljoen bezoekers is er ge
tuige van geweest, zorgt het warme
weetr in versneld tempo voor de rijping
der bloemen. Aangezien het stichtings
bestuur van mening is, dat de tentoon
stelling uitsluitend in volle schoonheid
kan worden getoond is op een reeds vrij
vroege datum dit jaar tot sluiting be
sloten.
van B. en W. en geven wij een gete
kende schets van de voorstellen van
Ged. Staten en de wensen van Leiden.
Voorbereiding voor een bemande satelliet
Dc Russen hebben zondagochtend vroeg een kunstmaan gelanceerd,
die zij betitelen als „onbemand ruimteschip". Het is een cabine, zoals
die mettertijd voor bemande vluchten buiten de atmosfeer zal worden
gebruikt, dus het equivalent van het Amerikaanse Mercury-project.
De nieuwe kunstmaan weegt 4500 kg en bevat behalve 1477 kg aan
instrumenten voor waarnemingen ook alle apparatuur, die een „ruimte
reiziger" in de toekomst voor een kort verblijf in een kunstmaan nodig
zal hebben, benevens een pop, die het gewicht van een mens heeft.
De nieuwe kunstmaan kwam in een bijna cirkelvormige baan op een
afstand van 320 km van de aarde. De hoek van de baan met de evenaar
bedraagt 65 graden. Bij een gunstige onderlinge stand van aarde, zon
en kunstmaan is het gevaarte duidelijk met het blote oog als een zeer
heldere ster waarneembaar.
Men verwacht niet, de cabine onbeschadigd naar de aarde terug te
krijgen.
Raket van het kaliber
Amerikaanse Saturnus
Er zyn geen verdere technische by-
zonderheden bekend gemaakt, maar in
Amerika is men van mening, dat de
door de Russen gebruikte raketten veel
krachtiger moeten zyn geweest dan de
Atlas of de Titan. Zy vermoeden dat
raketten zyn gebruikt van het kaliber
van de Amerikaanse Saturnus, die
eerst over drie of vier jaar in actie
zal kunnen komen.
Amerikaanse functionarissen hebben
verklaard, dat het project Mercury dat
het lanceren van een bemande kunst
maan beoogt, niet zal worden versneld
naar aanleiding van deze Russische
kunstmaan, die kennelijk bedoeld is als
voorbereiding van een bemande ruim-
tevlucht. In Amerika meent men, dat
Rusland een achterstand heeft ten op
zichte van Amerika op het gebied van
de problemen van de terugkeer uit de
ruimte naar de aarde. Deze problemen
zullen volledig opgelost moeten zijn,
voordat men zich aan het lanceren van
een bemande kunstmaac kan wagen.
In Washington beschouwt men, met
alle waardering voor de technische
prestatie van de Russen, toch deze lan
cering ook min of meer als een recia-
mestuntje aan de vooravond van de
topconferentie.
Het hoofd van de Amerikaanse in
lichtingendienst Allen Dulles zou vorige
week tot Congresleiders hebben ge
zegd, dat men geloofde dat Rusland
op het punt stond een nieuwe satelliet
te lanceren. De vlucht van de neerge
haalde U-2 zou gedeeltelijk zijn bedoeld
om inlichtingen te verkrijgen over de
krachtige raketten, die Rusland voor
deze lancering zou gebruiken.
Dagblad van
Uit het Leidsch
16 mei 1860:
„De ondergeteekende beveelt zich
beleefdelijk aan tot de leverantie
van lampions bij de aanstaande
maskerade-feesten. J. J.
Zuur." (Advertentie).
