Duitsers en Columbianen verrasten
in lioge mate op de Parijse planken
BOTSING DER GENERATIES....
w:
D'
H1
PONY EXPRESS: avontuurlijk
briefvervoer per viervoeter
Ionesco's Rhinoceros was sterk-
expressionistisch geladen
ZATERDAG 7 MEI
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 4
ziende en kreupelen lopende, om later
de ontluistering van zijn zending ver
bijsterd te moeten gadeslaan. Zowel
Jezus, geflankeerd door Petrus die de
sleutel van de hemelpoorten aan zijn
gordelriem heeft hangen, als de duivel
met zijn schildknapen, dragen maskers,
terwijl de hedendaagse personages hun
eigen gelaten vertonen. Door dat on
derscheid in voorkomen werd een ze
kere symbolische afstand geschapen,
om zo tevens ieder spoor van profane
ring uit te bannen. En de frisheid en
de spontaniteit waarmee door dit ge
zelschap gespeeld wordt, herinneren
aan de beste voorstellingen van het
Londense Workshop-theater dat, in be
ginsel, trouwens eveneens uit begaaf
de amateurs is samengesteld.
Wanneer we komende weken nog
meer van zulke verheugende ontdek
kingen mogen doen, dan zullen we ook
aan deze nieuwe wereldreis in een
6chouwburgfauteuil dankbare herinne
ringen bewaren.
Amerikaanse posterijen sullen binnenkort
een postzegel ter herinnering uitgeven
Dezer dagen was het honderd jaar geleden dat in Californië de
Pony Express voor het postvervoer tussen St.-Joseph. Missouri en
Sacramento werd ingesteld. De afstand tussen deze plaatsen dwars
door het wilde westen" werd in acht dagen afgelegd. Het was één
van de spannende avonturen, waaraan het westen in die dagen zo rijk
was. Als zakelijke onderneming was het echter een volkomen fiasco.
De Amerikaanse posterijen zullen ter herinnering aan deze kleurrijke
gebeurtenis op 19 juli een postzegel uitgevenwaarop een ruiter is
afgebeeld, die in volle galop door het land rijdt.
De Pony Express heeft het slechts anderhalf jaar uitgehouden,
namelijk tot de dag waarop de telegraaflijn tot het uiterste westen
was doorgedrongen en het paard plaats moest maken voor de snellere
elektriciteit. Niettemin leeft de Pony Express nog in verhalen en
legenden voort en heeft hij een bescheiden plaats in de Amerikaanse
geschiedenis verkregen.
Jezus daalt af in een Columbiaans volkscafé.
(Van onze Parijse correspondent, Frank Onnen)
De wereldreis van vier maanden in een schouwburgfauteuil ver
volgt haar gang in het Parijse „Theater der Naties". Op 15 maart
zijn we, zoals reeds bericht, ter ere van de Frans-Afrikaanse gemeen
schap in de oerwouden van de Ivoorkust gestart om daarna nog
enkele dagen in de buurt te blijven verwijlen, toen het nationale
gezelschap van Mali zijn dansers, danseressen en muzikanten had
afgevaardigd, die, voor het eerst op dit continent en zelfs buiten hun
dagelijkse omgeving, hier hun vertoningen en voorstellingen kwamen
geven. Vertoningen, voorstellingen? Laat ik liever zeggen, dat deze
Senegalezen en Soedanezen een aantal ongetwijfeld waarheidsge
trouwe tafrelen demonstreerden uit hun eigen dagelijks leven, waarbij
het publiek zich dan ook zeer wel meende voor te kunnen stellen hoe
het daar in die streken toegaat.
Zuidamerikaanse
kunst - van - niveau
Meer realistisch dan schoon of ver
heven, en de emoties, die de zaal on
derging, waren dan ook navenant.
Toen als hoogtepunt van een rituele
dans een kip lyflijk de kop werd afge
sneden, waarna de danser-duivel-be-
zweerder het bloed uit het nog sparte
lende lichaam opzoog, kon ik vooral
onder vrouwelijke deel van het pu
bliek nog al enige overhaaste deser
ties registreren
De directie van dit internationale
monsterfestival had 't terecht wense
lijk geoordeeld in het overbelaste pro
gramma toch een ruimte van twee
vrije dagen te scheppen, om het audi
torium in staat te stellen zich psy
chisch om te schakelen voor de volgen
de etappe. En die adempauze was nog
maar bescheiden uitgemeten. Want de
volgende dagen was West-Duitsland
aan bod, dat een menu had voorbereid
dat enkel substantiële schotels omvat
te. Racine's Phèdre - mogelijk om
Fr ankrijks minister voor de Cultuur,
André Malraux, die van oordeel is dat
de nationale klassieken in zijn land
veronachtzaamd worden, mild te
stemmen? - gevolgd door Lessings
Nathan der Weise en besloten met
Ionesco's (recente) Rhinoceros. Voor
een directeur, die zich bewust is van
het feit, dat zijn taal in Parijs slechts
door een betrekkelijk klein deel van
het publiek verstaan of zelfs maar ge
volgd zal kunnen worden, blijft de
keuze van de stukken altijd een wis
selvallige opgave. Lessing en Racine
vormden een evenwichtig span ter
vertegenwoordiging van Europa's klas
sieke toneeltraditie en voor die keuze
kon men zich dus met gepaste eerbied
buigen, temeer waar het Schauspiel-
haus uit Düsseldorf zijn beste krach
ten had afgevaardigd.
Duitsers uitstekend
Maar hartelijker en vitaler was toch
de belangstelling en de waardering,
toen Ionesco's Rhinoceros - in het
Duits - de planken op kwam stormen.
Men kende hier het dier - en zijn sym
bolische lading - uit de voorstellingen
die Jean-Louis Barrault van het stuk
gegeven had, doch in de Duitse versie
kwam deze neushoorn ontegenzeggelijk
aanzienlijk voordeliger tot zijn recht.
Barrault had deze Ionesco In de
sfeer van La Fontaine getrokken, ter
wijl de Duitsers hem benaderd hadden
vanuit de gezichtshoek van het expres
sionisme, waardoor het stuk een kracht
en ook een dreiging verwierf die 't in
de Franse lezing ontbeerde. Die moge
lijkheden van belichting van een 6tuk
of een schrijver vanuit de visies van
verschillende nationale temperamenten
blijft zeker tot de belangwekkendste
winstposten van dit groots* theaterex*
perlment behoren!
Maar Intussen zijn we via de Philip-
pijnen - die een charmant danspro-
gramma, dat het midden hield tussen
folklore en goed variété, en de Perzen
- die een nationale legende naar de
planken transponeerden, waarvan men
't fijne niet geheel snapte - al lang
weer in Zuid-Amerika gearriveerd.
Ook in dat werelddeel kan men, door
zijn toneelkijker, nog frappante avon
turen beleven. Daar was dan het expe
rimentele theater, uit Call, in Co
lumbia, dat twee avonden met ver
schillende programma's voor zijn re
kening genomen had.
Verrassende Columbianen
Columbia ging tot dusver, bij mijn
weten, niet door voor een land dat op
een uitzonderlijk hoge theatercultuur
kon bogen, en terwijl de verwachtingen
dus niet torenhoog gespannen waren,
werd men hier geplaatst tegenover een
kleine troep, die ook de allerbeste
Franse - of andere Europese - gezel
schappen geen meter uit de weg be
hoefde te gaan! Dit was groot toneel,
want alleen kunstenaars van ras ver
mogen 't de taalbarrières zo onge
merkt (vrijwel) weg te spelen.
A la droite de Dieu - Aan Gods
rechterzijde - was een zeer boeiende en
geslaagde poging bijbelse, historische
en folkloristische motieven met actuele
elementen te vermengen. Jezus ver
richt hier zijn wonderen in een Co
lumbiaans café, maakt daar blinden
ca $él
Op deze oude tekening zijn twee concurrenten in beeld gebracht, n.l. een ruiter van de Pony Express
en een aantalarbeiders, bezig aan de eerste transcontinentale telegraaflijn.
k E generaties volgen elkaar
op en stéeds stéén ze weer
tegen elkaar op!
Dat is niet nieuw!
Daarom is 't zo verwonderlijk,
als ouderen er zich over verba
zen, wanneer jongeren hun gel
dingsdrang willen botvieren.
Er komt in ieders leven een
moment, waarop de bom barst,
de afhankelijkheid zich trans
formeert in onafhankelijkheid.
Dat komt wel weer, mits goed
aangepakt, in orde.
De uitdagendheid van vele
jeudigen moge soms hinder
lijk zijn: zodra zij met de échte
maatschappij in aanraking ko
men en merken, wat zij vereist,
zingen ze wel een toontje lager.
rET is altijd zaak met Uw
tijd mee te gaan.
De botsing tussen twee ge
neraties hoeft niet lang te du
ren, indien de oudere zich moei
te geeft de jongere te begrijpen.
Men kan niet altijd verwach
ten, dat de jongere de oudere
begrijpt.
Tot deze tot de voor hem
merkwaardige ontdekking komt,
dat die oudere één groot ding op
hem vóór heeft, waarvan hij le
ring en profijt kan trekken: le
venservaring.
Dan, als hij de lessen van de
oudere ter harte neemt, gaat er
misschien een luikje open en
zegt hij: „Niet zó, maar zó"
NIET dat de ouderen 't èltijd
bij het rechte eind zouden
hebben.
Vérre van dat!
De voorgaande generatie heeft
't er herhaaldelijk lelijk bij la
ten liggen.
Maar om die ouderen nu van
èlles de schuld te geven en ze
minachtend te bekijken, zoals
deze „nozems" dat in de etalage
van een vooruitstrevende con
fectionair hooghartig doen, gaat
toch óók te ver.
Het contrast tussen de twee
generaties staat op dit beeld le
vendig gegrift: de jongeren zelf
verzekerd, arrogant en cynisch -
gelukkig zijn ze niet allemaal zó
- de ouderen verwonderd en
niets begrijpend van een hou
ding, die ze in hun hart eigen
lijk misselijk vinden.
I IE zal t op deze keiharde
wereld winnen?
Op 't oog de jonge leeu
wen, wier heldhaftigheid zich op
deze eigenaardige wijze naar
buiten demonstreert. Er is ech
ter ook nog zo iets als de be
scheidenheid, die een mens siert.
Iedere oudere is wel zóver ge
komen, dat hij aan deze be
scheidenheid een grote waarde
voor het ganse leven toekent.
Hoe méér een mens in z'n
mars heeft, des te bescheidener
hij wordt.
Het was de wijze, oude Socra
tes die zei: „Het enige dat ik
weet, is dat ik niets weet".
Zó ver mogen alle jongeren
komen, die ménen de wijsheid in
pacht te hebben.
Ze zijn er - met èl hun zelf
bewustheid - dikwijls nog vér
naast.
Als ze daar ernstig over na
denken, zullen ze mij die op
merking niet kwalijk nemen.
Tóch wel?
Dan bent U een hopeloos ge
val!
FANTASIO
Romantiek was maar
heel betrekkelijk
In de 79 weken van zijn bestaan
hebben de ruiters de afstand van bijna
3.200 km naar Californië en terug ruim
300 maal afgelegd, een afstand, die
overeenkomt met 24 reizen om de
wereld. Elke ruiter legde met grote
snelheid 120 tot 150 km af alvorens te
gaan uitrusten. Hij gebruikte op zo'n
traject ongeveer zeven paarden, die
elke 15 tot 30 km werden gewisseld.
Wanneer de ruiter werd afgelost gaf
hij zijn vrachtje van ongeveer 100 brie
ven aan de volgende ruiter over. Dan
kon hij een tijd rust nemen en nam
de post van de andere zijde weer mee
naar het punt vanwaar hij gekomen
was.
Van de 80 ruiters waarmee de onder
neming begon hielden slechts enkelen
het anderhalf jaar vol; de mees ten
bleven slechts een paar weken of
maanden in dienst. Velen- waren niet
tegen de grote fysieke inspanning op
gewassen, anderen vielen aan paarde-
dieven en vijandige Indianen ten
offer.
De Pony Express was een zuiver
particuliere onderneming, die in die
korte tijd enorme verliezen heeft ge
leden. Aanvankelijk was het tarief voor
een brief 5, maar dit werd geleidelijk
verlaagd tot 1. Gemiddeld was het
tarief ongeveer 3 in die periode.
Maar aangezien een per Pony Express
verzonden brief aan paarden, ruiters,
voedsel, wisselplaatsen en dergelijke
onkosten ongeveer 16 kostte, werd
op elke brief 13 verloren en bedroeg
het verlies bij de stopzetting meer dan
390.000!
In de korte tijd van zijn bestaan
heeft de Pony Express een enorme
bijdrage geleverd tot de openlegging
van het Westen van de Ver. Staten
en heeft hij het bewijs geleverd, dat
het Rotsgebergte in de winter geen
onoverkomelijke hinderpaal vormt en
ontnam hij velen de vrees voor het
uitgestrekte woestijngebied.
De dagbladen waren nu ook in staat
hun nieuwsvoorziening naar het Wes
ten te bespoedigen. Zo werd het bericht
van de verkiezing van Lincoln tot
president per Pony Express op 7
november doorgegeven en bereikte San
Fransisco op de 14-de. De inaugurele
rede, die Lincoln in maart van het vol
gend jaar hield overbrugde de afstand
van 2.560 km tussen Fort Kearny,
Nebraska en Fort Churchill Nevada in
zeven dagen, ondanks de bittere kou
en de zware sneeuwval, waarvan ver
scheidene van de beste paarden het
slachtoffer werden.
Vergeleken bij onze moderne, ge
mechaniseerde tijd doet de Pony Ex
press primitief aan: wij zien er alleen
de charme van. Maar de rauwheid en
gevaren, die er aan verbonden waren
verliezen wij volkomen uil het oog.
