DIENAREN VAN DE WERKELIJKHEID
ZOEKERS NAAR HET IDEAAL
IN KAMER EN TUIN
Walt Disney
filmt Beethoven
ZATERDAG 7 MEI
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 2
Shirley Temple
nu huisvrouw
Grote geesten, toch mensen (IX)
Karlheinz Böhm, die in Walt Disneys nieuwste film de rot van
Beethoven zal vertolken
waar Beethoven het grootste gedeelte
van zijn leven heeft doorgebracht,
zou Disney alles kunnen vinden, wat
hij nodig had. Deskundigen zouden
hem zeker terzijde kunnen staan en
natuurlijk kon hij ook rekenen op de
medewerking van acteurs.
EEN GREEP
Daar Disney in zijn sprookjes-, die
ren- en natuurfilms poëzie zoekt en
creëert, zal ongetwijfeld zijn Beet
hoven-vertolking eveneens poëtisch
zijn met veel romantische sfeer. Het
draaiboek, waarin hij zelf een groot
aandeel heeft gehad, doet een greep
en belicht de periode tussen het 19de
en 37ste levensjaar van de compo
nist.
Deze wordt geschetst als de harts
tochtelijke minnaar van Giulietta
Guicciardi, aan wie hij waarschijnlijk
zijn beroemde brieven ,,Aan de on
sterfelijke geliefde" heeft geschre
ven.
Daarnaast ziet men hem als de op
standige, die Napoleon eerst geest
driftig begroet en dan zo door deze
wordt teleurgesteld, dat hij de op
dracht van de Eroïca-partituur ver
scheurt.
Shirley Temple wie herinnert
zich haar niet heeft vorige maand
haar 32ste verjaardag gevierd. Als
een gewone, gelukkige huisvrouw.
Shirley Temple, die op haar negende
jaar het op zes na grootste inkomen
in de Verenigde Staten Verdiende,
leidt thans een rustig bestaan met
echtgenoot en drie kinderen in een
parterrewoning met tien kamers in
de Noordcalifornische stad Atherton.
„Het grootste deel van mijn vrije tijd
besteed ik aan kinderen. Ik werk on
geveer 20 uur per maand in een
instituut voor geestelijk en lichamelijk
zieke kinderen", vertelde zij: „Ik be
antwoord daar de telefoon!"
„Ook werk ik ongeveer vijf uur per
week als vrijwilligster in het Stanford
Ziekenhuis. Maar dat doe ik alleen in
de ochtenduren, 's Middags ben ik
thuis bij de kinderen".
Haar kinderen zijn Linda Susan
(11), een dochtertje uit haar huwelijk
met de acteur John Agar, en Charles
(8) en Lori (6) uit haar huwelijk met
Charles Black een zakenman uit
Redwood City, niet ver van Atherton
met wie zij tien jaar geleden in de
echt werd verbonden.
Shirley's belangstelling voor haar
medemens is het resultaat van haar
opvoeding, waarbij er zorgvuldig voor
werd gewaakt, dat het „wonderkind"
van weleer zich niet zou ontwikkelen
tot een egocentrisch denkend mens,
bedorven door de wierook uit haai
jonge jaren.
„Men heeft my nooit persoonlijk
laten optreden in amusementsgelegen
heden, zoals zovele jeugdige artiesten
Ook ziet men een tragische Beet
hoven, die over beginnende doofheid
klaagt, maar toch ook een wel wat
ruwe, doch overigens goedhartige
vriend blijft.
Kortom de film zal enigszins be
antwoorden aan het romantische en
vooral opstandige beeld dat men in
Amerika van de componist koestert.
Daarom luidt de titel „The magnifi
cent rebel".
Naast Giulia Rubini, die de rol ver
tolkt van de „Onsterfelijke geliefde",
worden de hoofdrollen door Oosten
rijkse acteurs gespeeld. Karlh-Heinz
Böhm, de zoon van de Oostenrijkse
dirigent, speelt de jonge Beethoven,
Desny graaf Lichnowsky, Nadherny
de oude Haydn, Erik Frey treedt op
als de vader van Giulietta en Dal-
lansky als de vlolist Schuppanzigh,
een van de intiemste vrienden van
Beethoven. Voor zover men uit het
draaiboek kan opmaken, zal de film,
die tegelijk in een Engelse en Duitse
versie wordt opgenomen, misschien
niet in alle onderdelen aan de histo
rische werkelijkheid beantwoorden,
maar dat het een dichterlijke rol
prent zal worden met veel Weense
atmosfeer, daarvoor staat de naam
en faam van Disney wel borg.
tot hun grote schade thans doen. Het
succes bij zulke gelegenheden kan
iemand bederven", zei Shirley.
„Dat is vooral te danken aan Winnie
Sheeaw de baas van 20th Century-Fox.
Hij stelde mijn moeder een klaar en
duidelijk ultimatum toen ik daar kwam
werken: geen persoonlijk optreden en
niet eten in de kantines van de Studio.
Hy wilde voorkomen, dat er mensen
op my zouden afkomen om me te ver
tellen hoe goed ik toch wel was, hoe
aardig mijn stem en hoe leuk myn
acteren
„Oude wijze Winnie, hy kende het
klappen van de zweep en wist, wat me
anders te wachten stond. Natuurlyk
vond ik het niet altyd prettig om
steeds maar weer met myn moeder
alleen te moeten eten. En dan die
eeuwige gouvernante. Ik verlangde
naar andere kinderen.
Gelukkig waren mijn ouders zo ver
standig my op elfjarige leeftyd naar
een pensionaat te sturen. Daar leerde
ik eindelijk andere meisjes kennen. In
het begin was het niet eens gemakke-
lyki", mymerde Shirley Temple, nu
met een lach.
Een korte schets van de gevoelspro-
blemen van een „wonderkind".
„Zou U willen, dat uw kinderen ook
artiest werden?"
Shirley Temple aarzelde geen mo
ment met het antwoord op deze vraag:
„Als ze willen, my best. Ze zyn met my
trouwens al eens voor de televisie
camera geweest in „Moeder de gans".
Maar het interesseerde hun niet. Ze
gaan net zo lief mee naar de super
market. Artistieke neigingen heb ik
totnutoe beslist niet kunnen ontdek
ken".
delen voorzien, geweldig onderzoekings
instituut, waarin een grote schare ge
leerden voortdurend aan het werk is.
De onderzoekers beschikken over alles
wat een beoefenaar der natuurweten
schappen zich maar kan wensen: bota
nische tuinen en laboratoria, verzame
lingen van alle mogelyke levende en
dode materialen, dierenparken en fok
kerijen, meteorologische instituten en
sterrenkykers, enzovoort, enzovoort. De
resultaten van het onderzoek, dat met
ai deze hulpmiddelen wordt verricht,
zyn begrypelijkerwys groot. Bacon, die
hier enerzyds van een ware zienersblik,
maar anderzyds ook van een grote fan
tasie blyk geeft, noemt onder meer
microscopen en telescopen, vliegtuigen
en locomotieven, telefoons en radio's,
geconcentreerde voedingsmiddelen en
voorbehoedsmiddelen tegen ziekten en
levenselixers.
Wat is nu volgens Bacon het doel
van dit Salomonshuis? Waarom dit ge
weldige wetenschappelijk onderzoek?
„Het doel van dit instituut", zegt hy,
„is de kennis van de oorzaken en ge
heime bewegingen der dingen en de
vergroting van de menselyke macht om
alle mogelyke dingen te maken". Voor
Bacon gaat het dus om de wetenschap,
zoals die naar zyn heilige overtuiging
tot stand kan worden gebracht. Dat
zyn stoute verbeeldingskracht hem niet
heeft bedrogen, bewyzen de microsco
pen, radio's, vitaminetabletten en al die
andere uitvindingen van wetenschap
en techniek, die voor ons werkelykheid
zyn geworden.
Twee jaar na de publikatie van zyn
toekomstvisioen is Bacon gestorven in
het begin van het jaar 1626. Hy over
leed aan de gevolgen van een kou, die
hy by een nachteiyke proefneming
had gevat. „De proef is uitstekend ge
slaagd", was het laatste bericht van
deze grote denker, wiens leven eerst in
dienst van de politiek, later in die van
de wetenschap had gestaan.
Het grote monster uit
het boek Job
IN ongeveer dezelfde tyd waarin
Francis Bacon zyn „Nieuw Atlantis"
publiceert, schrijft een ander be
roemd Engelsman, Thomas Hobbes, een
boek over de staat, maar dan niet over
de staat der toekomst, maar over de
met absolute macht beklede staat, die
hij de beste acht voor zyn tyd. Dit boek
is Hobbes' even bekende als beruchte
„Leviathan".
Hobbes' bedoeling met de „Leviathan"
is het gezag van de Engelse Koning
Karei I te verdedigen tegenover het
parlement en tegenover de kerk. Hy
noemt deze staat, waarvan de koning
het hoofd is, een geweldige machine,
die de wil van de enkeling volkomen
beheerst. Volgens hem is deze machine
het best te vergelyken met de Levia
than, het grote monster uit de bybel,
zoals dat in het boek Job wordt be
schreven. Op het titelblad van de eer
ste Engelse uitgave van zijn boek is
Hobbes' staatsleer op duidelyke wyze
in beeld gebracht. Een geweldig grote
man de vorst wiens maliënkol
der uit talloze mensjes bestaat, houdt
een zwaard het symbool van de
wereldiyke macht en een bisschops
staf het symbool van de kerkelijke
macht beschermend boven een
vreedzame stad. Onder deze afbeelding
zyn links attributen van het wereldiyk
gezag burcht, kroon, kanon, vaan
dels en leger en rechts die van het
geesteiyk gezag kerk, myter, ban
bliksem, vlymscherpe redeneringen en
een rechtszitting afgebeeld. En bo
ven dit geheel staat het motto van
Hobbes' staatsleer, ontleend aan het
41e hoofdstuk van het boek Job, waar
in het monster Leviathan wordt be
schreven: „Non est potestas super ter-
ram quae comparetur ei", „Er is geen
macht ter wereld, die deze nabykomt".
ZOALS gezegd: waar het Hobbes om
gaat. is de macht van de koning
te verdedigen tegenover het par
lement. Dat dit parlement een veroor
deling tegen het boek uitspreekt, is dan
ook niet te verwonderen. De 72-jarige
Hobbes, die nimmer trouwde en slechts
voor de wetenschap leeft, wordt door
deze veroordeling van zyn werk echter
niet gebroken. Hij getuigt daarvan zo
wel door zyn werk als door zyn levens
wijze. Zo publiceert hij nog in zyn
negenentachtigste levensjaar een be
rijmde vertaling van de dichtwerken
van Homerus. En er wordt bericht, dat
de gryze filosoof zich met balspelen,
lichameiyke oefeningen, musiceren en
zelfs zingen bezighoudt tot kort voor
de 4de december 1679, de dag, waarop
hy na een ruim eenennegentigjarig
leven de laatste adem uitblaast.
De volgende keer:
GENIAAL BRILLENSLIJPER,
GESTENIGD DOOR HET VOLK.
FRANCIS BACON
Titelblad van Hobbes' bekende
werk „Leviathan"
nemend succes zal uitoefenen. Vier
jaar later verschynt het eerste van zyn
werken, waarmee hy zich ook in de
geleerde wereld van zyn tyd een voort
durend grotere naam zal verwerven.
Aan een sterk verlangen naar macht,
roem en rijkdom, waaraan hy door
middel van de politiek en niet altyd
met even lofwaardige middelen
tracht te voldoen, paart zich by Bacon
een niet minder grote behoefte aan
kennis, die hem drijft tot beoefening
ervan beschuldigd zich te hebben laten
omkopen en Koning Jacobusl laat hem
in de Tower opsluiten. Reeds na enkele
dagen volgt zyn vrylating, terwyl de
koning hem bovendien de boete, waar
toe hij is veroordeeld, kwytscheldt.
Maar van dat ogenblik af speelt hy
geen rol meer in de politiek. Die laat
ste vyf jaar van zyn leven legt hy zich
echter met des te meer yver toe op de
beoefening der wetenschappen, waar
aan hy de voorafgaande jaren reeds
daarvan verwacht, blykt wel het dui-
delykst uit het geschrift, dat hy kort
voor zyn dood publiceert: „Nieuw At
lantis", waarin hy het beeld schildert
van de staat van de toekomst.
Op het eiland Bensalem aldus
Bacon in dat boek dat ergens in de
Stille Zuidzee moet liggen, bevindt zich
het Salomonshuis, dat negentienhon
derd jaar geleden door de koning van
het eiland werd gesticht. Dit Salomons
huis is een van alle mogelyke hulpmid-
Romantische sfeer in
historisch Wenen
Walt Disney maakt een film
over Beethoven. Beslist niet de
eerste, die over deze beroemde
componist gemaakt is. Maar wel
een bijzondere. In de handen van
Disney krijgt Beethovens leven
een heel aparte, totaal eigen
poëtische sfeer. Want vergeet
niet, Disney filmt in de eerste
plaats voor Amerika
In de Rosenhügel-studio's te
Wenen zijn de eerste scènes al
gedraaid. Alles was tot in de
kleinste details grondig uitge
werkt. Disney is ook een knap
organisator. Daarom kan hij in
hoog tempo werken. De verwach
ting is dan ook, dat deze film over
Beethoven en zijn muziek reeds
spoedig in de Amerikaanse
bioscopen te zien zal zijn.
Enkele jaren geleden ontmoette
Disney toevallig een paar Oosten-
rykse toneelspelers in Londen. In de
loop van het gesprek, dat als van
zelfsprekend over Wenen, muziek en
componisten ging, ontpopte Disney
zich als een vurig bewonderaar van
de gx-ote Beethoven. Daarom stelde
men hem voor het leven van deze
componist te verfilmen. In Wenen,
T-\ E grootste Engelse denker van het einde der 16de en het begin
■1der 17de eeuw is de man, die in deze tijd, waarin de natuur
wetenschap in opkomst is, de leus formuleert, welke de beoefenaars
der wetenschappen voortaan op de lippen zullen dragen: „Kennis is
macht". Deze pleitbezorger van het moderne natuuronderzoek is de
in 1561 te Londen geboren Engelsman Francis Bacon.
HET leven van Francis Bacon, die
uit voorname familie te Londen
wordt geboren, wordt beheerst
door zyn twee grote liefdes: de politiek
en de filosofie. Reeds als hy op zestien
jarige leeftyd zyn filosofische studie
heeft beëindigd, wordt hem een plaats
in het gevolg van de Engelse gezant in
Frankrijk aangeboden en begeeft hy
zich in 's lands dienst. Zyn eigenlyke
Eolitieke loopbaan begint in 1583, als
y tot parlementslid wordt gekozen,
een functie die hy jarenlang met toe
der wysbegeerte. Op politiek gebied
weet hy zich steeds hogere ambten en
ere-functies te verwerven; in 1606
wordt hy staatsadvocaat, in 1617
Grootzegelbewaarder, in 1619 Lord-
Kanselier en baron van Verulam. Maar
in 1621 keert zyn fortuin; hy wordt
veel tyd en energie heeft gewyd. Zo
eindigt Bacon, wiens geweldige ambitie
en eerzucht hem steeds op de voor
grond van het politieke toneel hebben
doen treden, zijn leven als geleerde. Zo
komt h\j tevens, maar te laat, tot de
overtuiging, dat hy zich reeds veel eer
der uit de politiek had moeten terug
trekken om zich geheel te wijden aan
zyn andere grote liefde: de wetenschap.
Profeet van de nieuwe tijd
ALS profeet van de nieuwe tyd
steekt Bacon ver uit boven zyn
tydgenoten. Hy is de eerste, die
vermoedt welke geweldige invloed de
wetenschap weldra op het leven van de
Europese mens zal uitoefenen. Wat hij
Als het ook met de late bloem
bollen is gedaan, zal men opnieuw
voor de komende zomer moeten
zorgen en moeten ook de zomer
bloeiende bol- en knolgewassen
gepoot worden. Dat dahlia's ge
poot kunnen worden, weet u al uit
één van de vorige bydragen. Dat
stekplanten nu besteld en na half
mei gepoot kunnen worden, weet
u ook al. Freesia's en vooral de
Paradys-freesia's kunnen, nu nog
gepoot worden, doch stel het voor
al niet te lang meer uit. Die kleine
knolletjes kunnen op een diepte en
op een onderlinge afstand van
zeven centimeter gepoot worden
en groeien het best in een goed
verkruimelde grondsoort. Spit ook
maar wat oude mest onder; in
verse stalmest groeien ze beslist
niet. Als de grond echter vol
doende humus bevat, bereikt men
ook met tuin- en gazonkorrelmest
heel goede resultaten. Per meter
heeft men dan ongeveer dertig
gram nodig.
Bol-begonia's kunnen nu ook ge
poot worden. Als de droge knol
len zo maar in de grond gestopt
worden, zal er over het algemeen
weinig van terecht komen: ze kun
nen beter eerst onder glas vóór-
gekweekt worden. De knollen moet
men vooral niet te diep in de
grond stoppen; het is al voldoende
als ze juist onder de oppervlakte
zitten. Leg ze in een mengsel van
turfmolm en metselzand; dan kun
nen ze later ook beter verplant
worden. Er zyn tegenwoordig al
lerlei soorten begonia's, soorten
met enorm grote en met kleinere
bloemen; ryk bloeien doen ze ech
ter allemaal. Ze verlangen wel een
plekje, dat ze op het heetst van
de dag een weinig in de schaduw
staan. Knolbegonia's kan men
niet alleen als tuinplanten, doch
ook als kamerplanten kweken; ze
voldoen dan het best voor een ven
ster op het zuiden.
De gele aronskelk kan ook nog
gepoot worden; niet elke bloemist
of bollenhandelaar zal u de droge
knollen van deze geel bloeiende
aronskelk kunnen leveren, doch ze
zyn in ieder geval wel te koop.
Bestel ze maai' zo spoedig moge
lijk; direct na ontvangst kunnei
zy dan op de voor hen bestemde
plaats in de volle grond van de
tuin gepoot worden. Ze hebben wel
een zeer zonnig plekje nodig; te
gen de herfst moet men de knol
len opnemen en droog laten over
winteren. Zonnebloemen kunnen
nu nog in eigen tuin gezaaid wor
den. Als men geen achtergrond
in de border heeft, kunnen zy er
mooi dienst voor doen. Men dien
het zaad te bestellen van de hoog
opgroeide soorten.
G. KROMDIJK.
Zonnebloemen als achtergrond in de tuinook goede snijbloemen.
