Zegevierend NJORD luidruchtig
gehuldigd in station en Minerva
Dr. B. A. van Proosdij 25 jaar bij Brill
Ilja Ehrenburg is geen welkome
gast in Oostenrijkse hoofdstad
Ibsen's Nora in Friese versie
Bijzondere waardering voor
jubilerende adjunct-direeteur
MAANDAG 2 MEI 1060
Njord heeft gisteren een ernstig dilemma op
elegante wijze opgelost: in een lustrumjaar moch
ten de Leidse studentenroeiers niet met lege han
den van de Varsity terugkerendus het hoofd
nummer moest gewonnen worden.
Maar wat doe je in een halve sociëteit met een
een hele zege? Niets! Dus deelde Njord de eer met
de Wageningse Argonauten. Maar hoewel een half
ei beter is dan een lege dop. kon het zo erg half
toch ook niet gelaten worden, weshalve de eerste
jaars acht er nog een halve overwinning bij voegden
door gelijk met Nereus door de finish te gaan.
Toen gisteravond omstreeks negen uur de oude
vier van Njord met de bagagelift van het perron
naar de hal van het Leidse station was vervoerd,
dreunde de hal derhalve van een ovatiewelke bij
een hele overwinning niet verbeterd had kunnen
worden.
Er waren kransen, er waren autoriteiten onder
wie de rector-magnificus, de burgemeester en de
commissaris van politie (die in zijn kielzog een
tiental agenten meevoerde om desgewenst wat orde
op zaken te kunnen stellen) en vanzelfsprekend het
Collegium, andere studentendelegaties, reeksen
vaandels en een wat luidruchtig en moeizaam ver
lopende feestdronk.
In de verhitte discussies over de mogelijkheid,
dat Njord toch eigenlijk wel degelijk vóór Ar go de
streep passeerde en in het enthousiaste feest ge
druis (enigszins eufemistisch geformuleerd) dat
zich van deze roeitechnische problemen weinig
aantrok, gingen de welkomstwoorden volledig ver
loren.
In een uitbundige cortege trok men met vervaar
lijke hoempamuziek naar Minervawaar de offi
ciële toespraken iets beter tot hun recht kwamen.
Zij gewaagden van de grote vreugde, dat Njord
deze voortreffelijke recordprestatie heeft geleverd
in een jaar. dat Leiden toch reeds door het lustrum
in het zonnetje staat.
Indachtig dit komende ..Vestival" werd het in
Minerva een „veestje" in plaats van een FEEST,
waarna zeer energieke supporters van de Leidse
roeiers nog de reis naar Wageningen aanvaardden,
om daar de andere helft van deze merkwaardige
Varsity-zege te gaan vieren, in de overtuiging dat
het spreekwoord over gedeelde vreugde nooit beter
metterdaad kon worden bewezen dan bij deze ge
legenheid.
Overigens heeft het oostelijke deel van deze
tweeledige bewijsvoering zich aan onze waarneming
onttrokken, doch wij twijfelen niet aan de ..water
dichtheid'' daarvan.
Bijgaande foto laat een moment zien tijdens de
verwelkoming van de zegevierende ploeg in de hal
van het Leidse station. Voor het vaandel van Njord
(in de lens kijkend) de slag en motor van de Oude
Vier H. Wamsteker. naast hem voor het vaandel
vrijwel geheel schuil gaande achter de bloemen
van zijn krans) boeg F. Moerman, en op de voor
grond in het midden A. F. de Ruiter. Geheel rechts
op de foto de rector-magnificus prof. mr. J. F.
Jonkers en de commissaris van polite de heer J.
Dreeuws.
(Foto Leldsch Dagblad)
Lezers schrijven
Tram of bus?
Geachte Redactie,
Het antwoord van de NZH-directie in
de rubriek „Lezers schryven.(L.D.
26 april I960) op myn artikel in dezelf
de rubriek d.d. 21 april 1960, vormt voor
mij aanleiding U te verzoeken, de vol
gende repliek in het LD te willen plaat
sen.
Uit het antwoord van de directie Is
mij wel duidelijk geworden, dat de kwes
tie van de opheffing van de tramlijnen
een zeer ingewikkelde materie vormt,
getuige de vele door de directie opge
somde organen en instanties, die hiermee
bemoeienis hebben.
Betekent dit echter ook, dat de onder
ce reizigers heersende opvattingen vol
doende tot hun recht komen? Dat even
tuele klachten paé laat geuit worden, is
gewoonlijk het geval; het merendeel van
de reizigers ziet immers dienaangaande
geen jaren vooruit?
Men staat gewoonlijk niet. stil bij de
vraag, hoe men over bijv. vijf jaar ver
voerd zal worden; er kan vóór die tijd
nog zoveel gebeuren! Bovendien heerst
algemeen de indruk, dat in de moderne
tijd individueel geuite klachten weinig
effect hebben, zelfs wanneer de betref
fende zaak actueel is!
Daarom mag m.i. het late tydslip waar
op vragen worden gesteld, nooit, gelijk
zulks door d? NZH-directie geschiedt,
als argument gebruikt worden om Met
op die vragen in te gaan. Ik meen, dat
enkele door mij gestelde vragen, waarop
de heer Jurrbspn geen antwoord heeft
gegeven, wel degelijk actueel zijn en
daarbij niet van belang ontbloot, althans
voor de reizigers en andere weggebrui
kers. in tegenstelling tot enige jaren, ge
leden.
Daarom wil ik die vragen in iets ge
wijzigde vorm nogmaals aan de betref
fende instanties stellen:
1. Door verschillende deskundigen
wordt de laatste tüd gewezen op de
noodzaak van nieuwe railverbindingen
in randstedelijk, dus interlokaal verband.
(Zie verslag Zuidhollandse verkeersdag
in het Leidsch Dagblad van 30 maart
1960. Verder: het artikel: 5'i miljoen
Randstadbewoners vragen vervoer, door
L. C. Admiraal in het tijdschrift „Spoor-
en Tramwegen". Nr. 25 en 26 van 4 en
18 december 1958).
Hoe valt dit te rijmen met de ophef
fing van de interlokale tramlijnen, die
buiten de centra ook over een vrij liggen
de baan beschikken?
2. Vormt het afstand doen van die
vrij lig? en de interlokale trambanen een
duurzame oplossing voor de groeiende
verkeersproblemen op deze routes?
3. Zal bij de busexploitatie op de lijnen
naar Katwijk en Noordwijk ook één-
mansbediening worden toegepast, gelijk
op de lokale bussen het geval is?
4. Kunnen de deskundigen aantonen,
dat busexploitatie, eerder dan een mo
derne tramexploitatie, tot een afneming
van de onveiligheid voor de reizigers en
de overige weggebruikers zal leiden?
.Indien dat niet het geval is, wie draagt
(dragen) dan de verantwoordelijkheid
voor de gevolgen?
Met vriendelijke dank voor de plaat
sing,
J. B. v. d. Burg
Rhijngeesterstraaitweg 123,
Oegetgeest
Afschuwelijke lasterniet nadrukkelijk
ontkend tegenover Weense loco-burgemeester
(Van onze Weense correspondent)
In de laatste jaren heeft de Weense wethouder van Culturele Zaken,
Mandl, tijdens het Weense muziekfestival tevens een „Europees ge
sprek" georganiseerd, waarvoor bekende politici en schrijvers werden
uitgenodigd. Zo hebben bijvoorbeeld Madariaga, De Rougemont,
Jaspers en onze landgenoot prof. Brugmans inleidingen gehouden over
Europese vraagstukken, waarop dan een uitvoerige discussie volgde.
Ook dit jaar heeft wethouder Mandl, die tevens loco-burgemeester is,
een kleine honderd personen uitgenodigd, onder wie ook de Russische
schrijver Ilja Ehrenburg, die in Wenen geen onbekende is. Voor de
ondertekening van het staatsverdrag trad hij namelijk geregeld als
spreker op in de loop van de beruchte, communistisch gedirigeerde
„vredescongressen".
Geen deelneming aan
liet Europees gesprek
Toen de Oostenrijkse pers van de
uitnodiging aan Ehrenburg hoorde,
protesteerde zij daartegen, omdat de
schrijver de Russische troepen in de
laatste oorlog schriftelijk zou hebben
opgeroepen om zich aan Duitse vrou
wen te vergrijpen en ook kinderen
niet te sparen. Daarop heeft Mandl de
schrijver in een particuliere brief ge
vraagd of deze aanklacht op waarheid
berust. Wanneer dit het geval was,
zou hij zich genoodzaakt zien om de
uitnodiging ongedaan te maken.
Op zijn bekende agressieve, dikwijls
beledigende manier heeft Ehrenburg
niet in een persoonlijk schrijven ge
antwoord, doch in een artikel, dat in
een Russisch letterkundig tijdschrift
is verschenen. Daarin noemt hij de
aanklacht gewoonweg laster en doet hy
het voorkomen alsof hy een dergelijke
oproep nooit heeft, geschreven, maar
de bewering wordt niet met zoveel
woorden gedementeerd. Ehrenburg zegt
dat Mandl zich heeft laten misleiden
door een boek van de Duitse hoog
leraar W. Görlitz, die Hitier-fascis
tische bronnen" zou hebben gebruikt.
Hitier en Göbbels zouden dergelijke be
weringen hebben verspreid om de be
volking van Duitsland schrik aan te
jagen. Verder geeft Ehrenburg de
Weense loco-burgemeester op beledi
gende toon de raad om zijn ambtena
ren naar het artikel in de Russische
kranten te laten zoeken.
,,Ik vind het vreemd", schrijft hij,
„dat de loco-burgemeester van de
hoofdstad van het neutrale Oosten
rijk op de bovengenoemde tekst terug
komt, waarin laster wordt uitgespro
ken tegen het opperbevel van het Sov-
jetrussische leger. Ik sta er verwon
derd over dat de organisator van
de Europese gesprekken zo snel voor
de neo-fascistische elementen capitu
leerde".
Maar al noemt Ehrenburg de be
doelde oproep afschuwelijke laster, hy
dementeert het bestaan ervan niet uit
drukkelijk. Zolang hy dit niet doet
heeft hij de schyn tegen zich, vooral
in Oostenryk, waar men nog altijd heel
goed weet op welke manier veel Rus
sische soldaten zich tegenover vrou
wen en meisjes hebben gedragen.
Daarover kan men hier niet sehryven,
omdat Oostenryk kwetsbaar is en
daarom is het wel typerend dat Ehren
burg hier zonder grond de neutraliteit
van het land in het geding brengt.
De loco-burgemeester heeft nog geen
persooniyk antwoord ontvangen, maar
na deze repliek Is het wel zeer on-
waarschyniyk dat Ehrenburg aan het
Europese gesprek zal deelnemen. Het
ls ook verreweg de beste oplossing.
Sportmiddag Bevrijdingsdag
In het kader van de viering der be
vrijdingsdag op 5 mei a.s. organiseert
het Wassenaars Sportcontact op het
Blauw Zwart-terrein aan de Katwijkse-
weg een grote sportmiddag met een ge
varieerd programma. Begonnen wordt
met een hockeywedstrijd tussen een
Wassenaars elftal en een Batavieren
team van oud-internationals. Daarna
volgt een judo en jiu-jitsu-demonstratie
door leden van de Chr. Gymnastiekver
eniging „Irene".
De traditionele vlaggenparade wordt
dit jaar opgeluisterd door een „cérémo
nie fantastique", uit te voeren door een
helikopter van de Marine Luchtvaart
dienst. Dan volgt een voetbalwedstrijd
tussen een Wassenaars elftal, samenge
steld uit spelers van Blauw Zwart en
Wassenaar, vermoedelijk versterkt met
Leo Dekleermaeker van Vitesse tegen
een sterk Zwaluwenelftal.
In de pauze van deze voetbalwedstrijd
is er een nationale 3000-meterloop waar
aan verscheidene bekende atleten deel
nemen, o.m. de A-klassers H. Cujé, J.
Kesom, K. de Ruyter, D. de Bruyn, Th.
Stolk, J. Evers, Sj. Koster, G. Rewijk, P.
de Haas, E. Kneepkens en A. M. Korte-
kaas.
Op de bevrijdingsdag, 5 mei zullen
alle gemeentelijke bureaus gesloten zijn.
Binnenkort zal ln Wassenaar een
collecte gehouden worden voor de Geza
menlijke Militaire Fondsen. Het is de
bedoeling dat er zowel door burgers als
door militairen in uniform gecollecteerd
zal worden. Collectanten kunnen zich
aanmelden by de heer L. G. Oosterling.
Achterweg 22, tel. 3487.
1 lüSS iBr ^^iJÊSÊ ipijlP
Voor een goed bezette Burchtzaal voerde het toneelgezelschap van de Friese
krite te Lelden donderdagavond het stuk „Eet Dukkehjem" van Henrik Ibsen op
in de vertaling van ir. A. Kerkhof, onder de titel „It Poppehüs".
.Dit in het Nederlands onder de naam „Nora" bekende toneelstuk is het tweede
in de ry van toentertyd moderne stukken, die de grote Noorse schrijver sinds 1877
publiceerde en waarin de maatschappU van zyn dagen werd aangevallen. Ibsen
schreef tegen „het lyk aan boord", d.w.z. tegen het conventionele, dat klakkeloos
van vorige geslachten was overgenomen en in het gemeenschapsleven van zyn tijd
de menselijke ontplooiing in de weg stond.
Geen huwelijk kan gelukkig zijn, in
dien het niet op liefde en wederzijdse
hoogachting gebaseerd is en als het ook
de vrouw daarin niet tot eigen menings
vorming en volle ontwikkeling laat ko
men; dat is de strekking van „It Pop
pehüs".
De hoofdfiguur Nora is opgegroeid on
der de volstrekte autoriteit van haar
vader en in haar huwelijk kwam voor
het vaderlijk gezag de onderworpenheid
aan haar man ln de plaats. Ze vereert
hem niet alleen, maar volgt hem in den
ken en doen zonder reserve. Hij aan
vaardt deze volgzame houding als een
vanzelf sprekendheid, ja hij beschouwt
zyn jonge, charmante vrouw als een
kostbare speelpop en hefc komt zelfs niet
bij hem op, dat een vrouw een zelfstan
dig denkend en handelend mens zou
kunnen zijn. Toch is Nora in diepste
wezen niet het vluchtige en zorgeloze
vrouwtje, dat ze schijnt te zijn. Toen
Helmer voor zijn gezondheid naar Italië
moest, heeft ze buiten zijn medeweten
het geld voor dat verblijf geleend, hem
in de waan latende dat dit erfgoed van
haar vader was, die evenwel bezitloos
was gestorven. Al acht jaren lang is ze
bezig de schuld af te lossen door op haar
huishoudgeld te bezuinigen. Als ze byna
aan haar verplichtingen heeft voldaan,
wordt Helmer gechanteerd door de
schuldeiser en komt hij te weten wat
Nora gedaan heeft. Tevens ontdekt hij,
dat ze op het schuldbewijs een valse
handtekening van de borg geplaatst
heeft, zodat een schandaal dreigt. Met
mannelijke superioriteit veroordeelt hij
haar handelwijze en bejegent hy haar
als een onwaardige. Ondertussen gaat
een vriendin van Nora de schuldeiser
tot mildheid stemmen en deze stuurt
Nora de nog niet geheel voldane schuld
bekentenis toe. Dan is meteen by Hel
mer alles vergeven en vergeten, omdat
het gevaar voor publieke schande is af
gewend. Maar voor Nora betekende de
reacties van haar man een bittere ont
goocheling. De schellen vallei, haar van
de ogen en het wordt haar duldelyk, dat
ze de conventiedwang moet doorbreken
en zal moeten trachten tot eigen le
vensontplooiing te komen. Daarvoor is
het nodig de maatschappy, die voor haar
een gesloten boek is gebleven, te leren
kennen. Ze verlaat haar man en zal
niet terugkeren dan nadat ze tot een
gerypte en vrye persoonlijkheid is uit
gegroeid.
SUBLIEM SPEL
De vertolking van dit meesterlijk ge
componeerde en in zijn tendens toege
spitste toneelstuk bleek voor de acte
rende keurploeg niet een te zwaar op
gave te zijn. Wat mevr. E van der
Schanf-Piaat in de uitbeelding van Nora
aan gracieus, bewogen en beheerst spel
te zien gaf. grensde aan het sublieme;
het was volkomen overtuigend, in het
laatste bedrijf ontroerend. De heer W.
Wieringa vervulde de rol van Helmer
eveneens voortreffelijk, nu en dan ver
bluffend knap, terwyi de heer J. Siderius
de figuur van de ontspoorde schuldeiser
wel iets te strak, maar met fyn handen
spel en verantwoord uitbeelde. Opmer
kelijk waren ook de natuuriykheid en
de ingetogen gevoeligheid in de speel-
wyze van mevr. T. de Vries-Cnossen,
die de vriendin van Nora met bezielde
intonatie weergaf. De huisvriend van
Helmer en Nora werd door de heer R.
Nieuwland waardig, met wat te grote
behoedzaamheid gespeeld en de byrol-
len van de dienstbaren bleken aan mevr.
M. ten Arde-Bergsma en mej. J. Fer-
werda wèl toevertrouwd.
Dat deze opvoering een hoogtepunt
heeft betekend in de toneelprestaties
van de Leidse Friezen staat buiten
kijf. Met name voldeed ook de ensce
nering aan hoge eisen. De heer K.
Woudstra, aan wiens bekwame en toe
gewijde leiding dit spelpeil ln niet ge
ringe mate ia te danken, werd aan het
eind van de avond in de hulde aan de
ploeg nadrukkelijk betrokken. De da
mes kregen bloemen.
In de zaal was een jury vanwege
I.F.A.T. cn N.A.T.U. aanwezig, omdat
met deze opvoering werd meegedon-
gen in de eersteklas competitie tussen
Friese amateurtoneelgroepen over ge
heel Nederland. Met spanning wordt
rezien.
de uitslag tegemoet gezie
Herdenking qebeerfedag
dr. Atfcns Ariëns
„ADVOCAAT VAN DE SOCIALE
RECHTVAAR DIGIJEID"
In de Stadsschouwburg te Utrecht is
de honderdste geboortedag van pastoor
dr. Alfons Ariëns plechtig herdacht.
Prof. dr. L. J. Rogier, hoogleraar aan
de Katholieke Universiteit te Nijmegen
noemde dr. Ariëns een apostel van de
kentering. Wanneer de priester Alföns
Ariër., ooit tot de eer der altaren ver
hoven zal worden, kan dit. volgens prof.
Rogier, niet eenvoudig geschieden op
grond van zijn sociaal pionierswerk,
tenzij komt vast te staan, dat de
vroomheid die het bezielde en de zelf-
vergetenheid die het droeg, de afmetin
gen der heldhaftigheid hebben bereikt.
Ariëna, aldus prof. Rogier, is in zo
verre een oorspronkeiyke figuur, dat
het initiatief van november 1899 waar
uit. een katholieke arbeider v enlging
wed geho:en, die de kiem /ou blijken
van een weergaloos zegenrijke sociale
beweging, geboren was in zyn brein en
ontsproten" aan zijn eigen priesterlijke
ervaring te Enschede.
De voorzitter van de Katholieke Ar
beiders Beweging, de lieer J. Middelhuis,
karakteriseerde dr. Ariëns als een ad
vocaat van de sociale rechtvaardigheid.
Advocaat van dp sociale rechtvaar
digheid is Ariëns, volgens de heer Mid
delhuis, gebleven tot aan zijn laatste
levensuur. Ook na zijn dood is hij het
symbool gebleven van de nooit ophou
dende strijd voor de sociale gerechtig
heid en liefde.
De laatste inleider op deze Ariënsher-
denking was dr. P. J. de Bruyn. pastoor
te Koeken gen, die dr. Ariëns als pries
ter schetste.
EERSTE VRACHTSCHIP
MET KERK AAN BOORD
Het MS „Rotte", dat dezer dagen zijn
proeftocht maakte, is het eerste Ne
derlandse vrachtschip met een kerk
aan boord. Tijdens de proefvaart is
deze op plechtige wyze in gebruik ge
nomen. De ceremonie geschiedde in
volle zee en in tegenwoordigheid van
vele genodigden.
Voor de aanvang was de kerkvlag ge
hesen, hetgeen reeds in de zeventiende
eeuw het teken was, dat er aan boord
een kerkdienst gehouden werd.
In de voor deze dienst speciaal sa
mengestelde liturgie vormden de ope
ning van de kanselbijbel en de over
dracht van doopvont, beker en brood-
schaai te gebruiken bij de avondmaal
viering, het hoogtepunt.
Vrydag vierde dr. B. A. van Proosdy, adj -directeur der N.V. Boekhandel
en Drukkerij v.h. E. J. Brill het feit, dat hy 25 jaar geleden by deze N.V. in
dienst trad. Ter ere van dit jubileum werd een byeenkomst van het voltallige
personeel gehouden, in tegenwoordigheid o.a. van de president-commissaris, dr.
L. W. G. de Roo de la Faille en dr. J. M. A. Janssen, egyptoloog, auteur en in
tieme vriend van de jubilaris.
De directeur, de heer F. C. Wieder jr.
releveerde in zijn toespraak allereerst
een ander jubileum, dat de heer van
Proosdij enige jaren geleden mocht vie
ren als voorzitter eveneens 23 jaar
van het Vooraziatisch-Egvptisch Gezel
schap Ex Orient te Lux. Hy wees erop,
hoe de heer van Proosdii, eerst als cor
rector later als wetenschappelijk advi
seur, in het bijzonder op het gebied der
klassieke oudheid en van het Oude Na-
bye Oosten, onschatbare diensten heeft
bewezen. Hij herinnerde eraan, hoe de
heer van Proosdij vooral onder de on-
1 uiligs overleden vorige directeur, prof.
•nr. N. V. Posthumus, deze kwaliteiten
-eeft k innen ontplooien. Als resultaat
van de vele ouitenlandse reizen en con
tacten van de jubilerende adjunct
directeur vermeldde de heer Wieder spe
ciaal het in 1959 versohenen omvang
rijke werk „Archéologie de l'Iran an
cien" door prof. I». Van den Borghe.
Ook de plechtige aanbieding van dit
werk aan Zijne Majesteit de Sjah van
Iran verleden jaar was voor een
groot deel mogelijk gemaakt door de
bemoeiingen van de jubilaris De heer
Wieder besloot zijn toespraak met de
aanbieding van een enveloppe met in
houd en een fraai boeket bloemen.
Namens het administratief personeel
feliciteerde de heer C. J. Oostwouder,
hoofd van de afdeling calculatie. Hy
legde de nadruk op de jarenlange pret
tige samenwerking met dr. van Proosdy.
Voorts memoreerde hy de moeiiykhe-
den bij de keuze van een geschenk, die
het gevolg waren van de uiterst beschei
den wen cn van de jubilaris „Deze
moest dan echter wel een zeer tevreden
mens zijn", zo troostte zich spreker.
Vervolgens ontving de heer van Proosdy
als jubileumgeschenk een prachtig zil
veren vierkleuren-potlood.
Vervolgens herinnerde de heer J. de
De directeur, de heer F. C. Wieder
jr. (links) biedt dr. B. A. van
Proosdij gelukwensen aan.
(Foto L.D./Holvast)
Koning, chef van zetterij en drukkerij,
via enige geestige anekdotes aan de bij
zondere relatie van dr. Van Proosdij tot
deze tak van het bedrijf, gegroeid in de
tyd toen deze nog als corrector werk
zaam was. Speciale waardering uitte hy
voor de uitgebreide wetenschappelijke
kennis van de jubilaris, welke dikwijls
zo'n steun bij de voorbereiding van nieu
we werken gebleken is. en voor zijn
vele initiatieven die o.a. tot de her
leving van verschillende tijdschrnten
hebben geleid. Tenslotte bood sprekei-
hem namens het technisch personeel
een nieuwe aflevering van het tijd
schrift „Phoenix" aan, een speciaal troe
telkind van de jubilerende adjunct-
directeur.
De heer J. F. O. Heinze, directeur van
het Keulse filiaal van de N.V. Brill
nam daarna het woord. Hij sprak de
hoop uit. dat de jubilaris op zijn vele
contactreizen ook Keulen zou aandoen.
Ter stimulering bood hij de heer Van
Proosdij als „cine Kost probe vom
Rhein" een fles kostelijke Rijnwijn na
mens Brill-Köln aan.
Na een uitvoerig dankwoord van dr.
Van Proosdy werd dit jubileum met een
gezellig samenzijn besloten.
