MEESTERHAND HERSCHEPT
Tussen Arnhem en Roergebied komt
belangrijk nieuw fabriekscentrum
Restaurateur is als dirigent, hij
interpreteert de meester
H. Rol in Noorden doorgrondt
ziel van beroemde schilders
Pruisisch plan van halve eeuw
DIERENPARK
WASSENAAR
(Van een onzer redacteuren)
Een kunstenaar kan niet altijd scheppende ar
beid verrichten. Daarvan is de 53-jarige kunst
schilder H. Rol uit Noorden zich terdege bewust.
Daarom restaureert hij ook schilderijen. Daarbij
toont hij zich dan weliswaar geen schepper, maar
dan toch in ieder geval een vakkundig en bezield
„her schep per". Zeg niet dat restaureren eenvoudig
is. In de loop der jaren is dat wel bewezen. De
heer Rol wordt hier dagelijks mee geconfronteerd.
Anders zou hij niet zo veel restauratiewerk onder
handen hebben. Want het zijn juist de zogenaamd
gerestaureerde schilderijen, die de heer Rol letter
lijk handen vol werk bezorgen. Heel wat beroemde
meesterwerken, die in de loop der jaren beschadigd
werden, zijn door beunhazen gerestaureerd en vaak
dusdanig overgeschilderd, dat het ware meester
werk onder een laag waardeloze verf schuil ging.
De ware restaurateurs, van wie de heer Rol er een
is, hebben dan de (moeilijke) taak om het schilderij
weer in zijn oorspronkelijke staat terug te brengen.
Het tekenen, schilderen, maar ook
het knutselen zit de heer Rol in het
bloed. Als kleine jongen al kende hij
geen groter plezier dan tekenen. Op
de lagere school was hij er in ieder
geval heel wat beter in dan in re
kenen.
Goed gezien
HU kon niet bevroeden, dat zün op
leiding op de Ambachtsschool hem
later bU het restaureren nog zo ten
stade zou komen. Zün vader had het
wel goed gezien. Want op diezelfde
ambachtsschool, die vele ouders voor
hun kinderen als minderwaardig"
beschouwen, leerde de heer Rol het
.ouderwetse vak". HU leerde met
penselen, verf en kwasten omgaan.
HU leerde verf wrüven. HU leerde wat
je allemaal kunt doen met oliën, verf
stoffen en vernissen. En wat belang-
rüker was, hU leerde wat je er beslist
niet mee kan doen. In deze practische
vakken gaf de in het vak gerouti
neerde schilder Hutjens les. De schil
der C. Mus, die zich tevens bekwaamd
had in kunstnüverheid, legde een so
lide ondergrond voor het tekenen en
styleren van bloemen, vlinders en vo
gels. Ook werd de heer Rol het teke
nen van meetkundige constructies bü-
gebracht.
Veel geleerd
De heer Rol heeft in de schilder
klasse van de ambachtsschool bUzon-
der veel geleerd. Veel dat hem later
te pas zou komen. Op de Academie
leerde hU lithograveren, metaaldrü-
ven en boetseren. Maar ook bekwaam
de hü zich in het modeltekenen en
schilderen. In die tüd kreeg hü twee
jaar achtereen een KoninklUke subsi
die voor de schilderkunst
Bij de apies
Hoewel de heer Rol zich grote roem
verwierf met zijn vele gedegen res
tauraties van oude meestersheeft hij
toch de meeste bekendheid verivorven
met het maken van tekeningen voor
albums van een bekende koekfabriek
in Zaandam. Met hart en ziel heeft hij
zich aan deze albums gewijd. Met zijn
vader, die eveneens aan deze albums
meewerkte, trok hij eerst per auto, la
ter met de boot door het land om
landschappen, watergezichten, dieren
en planten te schilderen. Een respec
tabel aantal uren heeft hij hierdoor
doorgebracht in Artis en de Hortus.
Hij was, zoals hij zelf zegt als het
ware „kind aan huis bij de apies".
Door het werk, dat hU voor de al
bums verzette kwam hU terecht in
Nieuwkoop. Daar vond hU een oude
fabriek, die door een intensieve ver
bouwing werd omgetoverd tot een
prachtig woonhuis met een riant uit
zicht op de Noordense plassen. In zün
huis, dat een schakel vormt tussen
,,een bekende koekfabriek in Zaan
dam" en het plassengebied van Noor
den, treft men overal nog de tekenin
gen aan, die de albums zo'n grote
faam hebben bezorgd.
De heer Rol schilderde verscheidene
malen portretten van leden van het
Koninklijk huis. En weer leverde dit
hem roem op.
Andere huid
Of hü evenveel plezier beleeft aan
het schilderen van een schilderü als
aan het restaureren? De heer Rol geeft
er geen direct antwoord op. Hü lacht
füntjes. „Als je schilderen kunt beleef
je er wel plezier aan. En je móét schil
deren kunnen. Maar meer nog. Je moet
de technieken kennen. Je moet ook
fotograferen kunnen. Je moet als het
De 82-jarige vader 'van de heer
Rol, die vroeger leraar is geweest
aan de Academie voor Beeldende
Kunst in Den Haag, mijmert wat
bij zijn zelfportret, dat hij schilder
de toen hij 19 jaar was.
(Foto Leidsch Dagblad)
ware in de huid van de maker van
het schilderü kunnen kruipen. Inzicht
in het werk van de maker en liefde
tot het vak zün de belangrükste fac
toren".
Het zuiver technische van het res
taureren moet verbonden zün met de
kunst van het schilderen. Iedere kun
stenaar heeft zijn eigen aard, waaruit
de eigen uitbeelding en de eigen tech
niek geboren wordt. De restaurateur
motet die aard kennen, de technieken
beheersen. Hü moet de ziel van de
schilder, wiens schilderü Mi moet res-
Met koekfabriek
begon de roem
Dit bereikt hü niet door maar wat te
klodderen, maard oor een gedegen stu
die en vooral door bezieling en over
gave.
Rapport
Documentatie
De heer Rol heeft heel wat urenv
van zijn leven gesleten op het
Kunsthistorisch Documentatiebu-
reau in Den Haag. Gedeelten van
te restaureren schilderüen, waar hij
niet goed wüs uit kan, en niet goed
weet te interpreteren, moet hü aan
een nadere studie onderwerpen. Hü
moet er het begrip van krügen. Het
documentatiebureau levert hem het
gewenste materiaal.
De heer Rol maakt van ieder schil
derü een restauratierapport. Elk ge
deelte van het schilderü. dat wordt bü-
gewerkt wordt gefotografeerd. Om ver
scheidene meesters goed te leren ken
nen, maakte de heer Rol kopieën van
hun werk. Copieën, die zo realistisch
zün, dat men meent met het origineel
te maken te hebben.
Bü een rondgang door zün atelier
wezen wü op een Vermeer. ,,Die
heeft u zeker gerestaureerd", vroe
gen wü- Het bleek een kopie te
zün De heer Rol gebruikte de
zelfde soort verf als Vermeer, de
zelfde kleuren. ,,Het doek heb ik oud
gemaakt door er met een fiets over
heen te rüden", vertelt hü. Er is
een bijna onmerkbare ironische
twinkeling in zün ogen. Op een oude
fiets moet je het leren", zegt hü-
Hü vertelt ook, dat hij eens met de
kopie van de Vermeer in Utrecht
over straat liep en toen de officier
van Justitie van de Utrechtse recht
bank tegenkwam. „Wat moet Jü niet
die Vermeer", vroeg de magistraat
bevreemd
Beunhazen
De heer Rol wordt heftig als hü het
over de beunhazen heeft, die oude
meesters verknoeien door er klakke
loos wat verf op te smeren en het
schilderü weer als „gerestaureerd" te
ruggaven. „Vele gerestaureerde por
tretten zün hierdoor poppen geworden,
die je leverdoos aanstaren. Landschap
pen werden een opsomming van bo
men, huizen, water en lucht, die nie
mand in verrukking konden brengen.
Het karakter en de kwaliteit van het
werk gaan door het overschilderen
verloren. Dan is er geen sprake meer
van herstellen maar van verknoeien.
„Die mensen zien het toch niet", is
volgens mü het motief waaronder die
beunhazen werken. Maar ze onder
schatten de mensen.
Bij vroegere restauraties - 'en de
taureren. kunnen doorgronden. Hü
moet weten hoe die schilder geleefd
heeft, wat hü gedaan heeft, hoe hü
schilderde.
Net dirigent
De restaurateur is gelijk een diri
gent. Hij interpreteert een schilderij
zoals een groot dirigent een compositie
interpreteert. Er zijn dirigenten, die
een werk zonder fouten laten spelen,
die alle noten als het ware op de voet
volgen en toch spreekt het werk niet
aan. Het publiek reageert lauw. Want
deze dirigent kent de ziel van de com
ponist niet. Ook de interpretatie is dus
zonder ziel. Ook de restaurateur moet
,de geest" van de schilder aanvoelen
en deze, waar de geest is aangetast,
weer in het schilderij leggen
Met behulp van een speciale,
sterk vergrotende bril restaureert
de heer Rol een oude meester. Een
meesterhand herschept
(Foto Leidsch Dagblad)
schilderüen vaak te diepgaand schoon
gemaakt. waardoor de füne glacies
werden verwüderd. En het zün juist
de glacies die een schilderü gloed en
bekoring geven. Die glacies kunnen
alleen weer worden aangebracht als
de restaurateur met hart en ziel op
gaat in zün werk".
„Dikwijls kunnen enkele fijne nuan
ceringen (vaak een toon, die nauwe
lijks op het palet waar te nemen is)
het schilderij tot een waardevol pro-
dukt verheffen. Zonder die nuancerin
gen zou het schilderij koud zijn. Zelfs
liefdeloos"
Waardevol prul
Dat een zogenaamd prul door een
gedegen restauratie weer tot een oor-
spronkelük meesterwerk kan worden
omgetoverd bleek wel toen de heer Rol
in een museum een schilderü in de
vuilnisbak aantrof, dat volgens des
kundigen nog geen vüf gulden waard
was.
„Toen begon ik met de restauratie,
die goed gelukte. Het was een Jan
Sluyters. Toen hü zün eigen werk na
de restauratie weer zag was hü er ver
rukt over. Hü zag toen pas hoe mooi
het was. Hü wilde het zelfs van de
eigenaar terugkopen".
Een door de tand des tijds aan
getast schilderij wordt onder han
den genomen.
(Foto Leidsch Dagblad)
„Het schoonste dat ik in het
kunstwerk voel. tracht ik naar
voren te brengen op een wijze die
tot ontroering voert'
Volgens de heer Rol geeft de
De heer Rol bekijkt met zijn
dochtertje de vele foto's, die hij van
onderdelen van gerestaureerde
schilderijen heeft gemaakt.
(Foto Leidsch Dagblad)
restaurateur de vertaling van het
werk. „Daarin spreekt diens per
soonlijkheid mee zonder daarbij iets
van het kunstwerk te veranderen.
En dat is juist waar het om gaat:
niet alleen herstellen, maar ook tot
nieuw leven roepen".
Prachtige typen
,Het is merkwaardig. Als ik door
het dorp loop en iemand niet een
karakteristieke kop zie lopen, bekijk
ik hem altüd door de ogen van de
schilder. Dat zou wel eens een aar
dige Judas, of een fraaie Petrus zün,
denk ik dan. Je leert als schilder de
mensen klassificeren. Je leert be
paalde typen onbewust onderver
delen" En in ons kleine dorpje
lopen heel wat prachtige typen
rond. Wat dat betreft is Noorden
een dorado voor schilders.
OP EERSTE EN
TWEEDE PAASDAG
(Van onze correspondent in Bonn)
Tussen de Nederlandse grens en het Roergebied, nauwelijks vijf
tig kilometer van Arnhem, wordt hard gewerkt aan de bouw van een
grote Rijnhaven die hoewel nog niet helemaal klaar thans reeds
nieuwe bedrijven heeft aangetrokken. Daar waar de rivier de Lippe
en het Lippe-zijkanaal de Rijn bereiken, even ten zuiden van Wezel,
voert men thans de plannen uit die de oude Pruisische autoriteiten
reeds in 1906 van Berlijn uit hadden opgesteld ze zijn nog altijd
modern
Wie bij Oberhausen de grote Westduitse Autobahn van Keulen
naar Hannover verlaat om via weg 8 (Dinslaken - Wezer - Rees -
Emmerik) naar Arnhem te rijden, ziet vlak voor Wezel aan zijn linker
hand in een hoog tempo te midden van een nog echte landbouwomge-
ving de nieuwe Rijnhaven verrijzen.
Mil reeds opgericht, hoewei de omgeving
Binnen vaart tan kers
uit Rotterdam zijn
er goede bekenden
Rond 1950 stichtten de oude Prui
sische vestingstad Wezel en de distric
ten Dinslaken en Rees met de ge
meente Vördc een maatschappij voor
de bouw van de Lippehaven. Twee jaar
geleden kwam het eerste havenbekken
gereed, daar waar het kanaal in de
RÜn stroomt. De grote binnenvaarttan-
kers uit Rotterdam zijn hier al enkele
jaren goede bekenden; zü pompen olie
naar een buisleiding, die voor verder
transport naar Gelsenkirchen zorg:
Eind april - begin mei zal het tweede
havenbekken, dat tweemaal zo groot is
als het eerste, gereed komen. Ditmaal
zorgt de oliebuisleiding van Wilhelms
haven aan de Noordzee ervoor, dat
hier olie aankomt, die per binnenvaart-
tanfcers verder getransporteerd wordt.
De Lippehaven-bekkens hebben dus "n
tweeledige functie: aan- en afvoer van
olie!
Goede verbindingen
Men slaat in Wezel nog de handen in
elkaar over de moderne geest die de
Pruisische bureaucratie in den jare 1906
te Berlijn ten toon heeft gespreid, net
Nederriinse gebied rond Wezel behoorde
toen tot het koninkrijk Pruisen. De fi-
naneicol-eeonomische leiders in Berlijn
berekenden toen reeds koel, dat het
gebied tussen de Roer en Nederland
eens van grote betekenis moest worden:
dertig kilometer scheiden het immers
van het Roergebied, veertig van de Ne
derlandse grens. De Rün is een grote
vervoersweg naar Amsterdam en ~onral
Rotterdam. Inm ddels wordt er ge
bouwd aan de Autobahn van Oberhau-
sen-Sterkrade naar Arnhem, waardoor
zowel het F >ergebied als het gebied
rond Wezel ook via de weg een snelle
verbinding naar de Noordzee krijgen.
liggen...! Er ontstaat rechts van de ont
worpen Autobahn naar Arnhem hier
voorts een nieuwe stad tussen de ge
meenten Hünxe en Bruckhausen. die
Hünxe aan de Lippe zal heten, waarin
de grote raffinaderü gelegen zal zün.
Temidden van deze razende activiteit
verrijst voorts reeds fabriek na fabriek.
Er zün enorme woningbouwplannen in
de maak. er wordt gedacht over het
aantrekken van industrie-arbeiders,
speciaal uit die gemeenten in het Roer
gebied. die arbeiders moeten afstoten
wegens de nog altüd grote onverkoop
bare kolen voor rad en. etc.
Het verrijzen van de Llppehavens is
een nieuw symptoom, dat erop duidt
dat de industriële ontwikkeling in
Noordrön-Westfalen zich steeds meer
wendt naar het noorden, van het Roer
gebied, waar het te vol is, waar stad na
stad naast elkaar ligt, waar de mensen
vandaan worden gejaagd door het stof
en do drukte. De vestigingen rond We-
zel richten zich daarbij bepaald meer op
nog zoTandelijk is als men zich" maar de Nederlandse dan op de Noordduitse
kan indenken. Deze zomer gaat dit be- Noordzeehavens, mede door de Auto-
drüf draaien en de boeren uit de om- halm naar Arnhem en de Rün, de na
geving. die land voor dit alles afstaan, buurschap met oost-Nederland en de
gnuiven nu reeds over de grote winsten vestiging van vele Nederlandse filialen
die er voor hen in het verschiet zouden in de Duitse grensplaatsen.
Olieraffinaderij
Een van de grootste Westduitse olie-
ralfinaderüen is aan het Lippekanaal
DAVEREND PLEZIER!!!
DUIZENDEN EIEREN WORDEN OP HET
TERREIN VERSTOPT OM DE JEUGD VOLOP
TE LATEN GENIETEN VAN HET EIEREN ZOEKEN
IN VOLLE VOORJAARSPRACHT
DUIZENDEN BLOEMEN IN DE LOUISE HAL
NIEUWE AANWINSTEN.
GROOT NIEUW TROPISCH ZEE-AQUARIUM.
PARKEERTERREIN VOOR 450 AUTOMOBIELEN
