,De blanken moeten opnieuw leren
werken", aldus minister Erasmus
GEEN BLOEDRECHTERS" IN
DUITSE BONDSREPUBLIEK
WEERBERICHT
tliam.A*
Politie zoekt naar een „vriend"
van de vermoorde Lina Feenstra
Oppositieleider tegen inmenging
van de Verenigde Naties
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 13 APRIL 1960
No. 30025
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeure. a. a tod Disuoeck DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN wltte Sln8el l' LeldeD Glro n0 57055
Hooldredacteur J. Brouwer f750 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Erasmus, de Zuidafrikaanse minister van Justitie, heeft gisteren ge
zegd, dat het hele Zuidafrikaanse stelsel van goedkope zwarte arbeid
drastisch veranderd moet worden en dat de blanke opnieuw zal moeten
leren werken „zoals onze vaders en moeders dit deden". De minister
drong aan op versnelling van de voorgenomen scheiding van de rassen
in Zuid-Afrika en zei dat vredelievende negers meer politiebescher
ming moeten hebben tegen terroristen. Volgens de minister moet uit
de jongste gebeurtenissen in Zuid-Afrika geconcludeerd worden, dat
„het communisme en verwante organisaties" uitgeroeid dienen te wor
den. Voorts dienen „overtollige negers" en „leeglopers" uit de steden
naar de negergebieden teruggestuurd te worden, waar zij onder
scherpe controle gesteld en aan het werk gezet moeten worden. Eras
mus pleitte voor ontwikkeling van „de geboortelanden van de
Bantoes"
Kaaps pleidooi voor
een onderzoek
De toestand van premier Verwoerd
gaat vooruit, aldus is gisteren bekend
gemaakt.
De verblijfplaats van David Pratt, de
man die zaterdag de aanslag gepleegd
heeft is niet bekend. Zelfs zijn advocaat
heeft geen mededeling hieromtrent ge
kregen. In gezaghebbende kringen ver
moedt men, dat de Zuidafrikaanse rege
ring wil voorkomen, dat een proces ge
voerd wordt op een ogenblik dat publici
teit de openbare mening sterk in beroe
ring zou kunnen brengen.
Sir de Villiers Graag, de leider van de
Verenigde Partij, de grootste oppositie
partij, heeft op een persconferentie ver
klaard, zich krachtig te zullen verzetten
tegen interventie van de V.N. in Zuid-
Afrika. „Dit zijn ónze moeilijkheden en
wij hopen ze zelf op onze eigen manier
te regelen".
Gisteren is een gerechtelijk onderzoek
geopend naar de oorzaken van de onlus
ten van vorige maand in de lokasies
Langa en Sharpeville. Volgens een voor
malige rechter, Leslie Blackwell, zijn
personen die betrokken zijn bij het on
derzoek naar de ongeregeldheden in
Langa sinds de afkondiging van de
noodtoestand „verdwenen".
Een blanke politieman heeft gisteren
bij een onderzoek in Vereeniging naar
de schietpartij van 21 maart in Sharpe
ville, waarbij ongeveer 67 negers werden
gedood en 186 gewond, getuigd, dat de
politie niet anders kon doen dan schie
ten.
De politieman, die de leiding had van
het politiebureau te Sharpeville, zei dat
100 tot 150 man politie zich geplaatst
zag tegenover een „agressieve en on
handelbare menigte" van ongeveer
15.000 negers, die naar het politiebureau
opdrong. Enkele negers zwaaiden met
stokken en wierpen stenen. De politie
kon geen traangas gebruiken omdat de
wind ongunstig was. Er was een poging
gedaan om door middel van een luid
spreker de menigte tot de orde te roe
pen, maar er waren geen waarschu
wingsschoten gelost, aldus de getuige.
Tjjdens het schieten, dat 20 seconden
duurde, schenen sommige negers aan
vankelijk nog op te dringen. Daarna
renden alle negers weg.
Weer razzia's
In Johannesburg is gisteren een neger
veroordeeld tot duizend gulden boete of
een gevangenisstraf van twaalf maan
den omdat hij op 31 maart inheemse ar
beiders zou hebben bedreigd om hen te
dwingen thuis te blijven en niet aan het
werk te gaan. Te Wijnberg bij Kaapstad
werd een neger tot zes maanden veroor
deeld wegens een aanval op een politie
man te Njanga op 5 april.
In Kaapstad zijn gisteren by razzia's
in tien negerwoonoorden meer dan 100
mensen aangehouden. Bij de razzia's de
den zich geer ongeregeldheden voor. De
politie had de indruk dat de spanning
geweken was.
De Canadese journalist Norman Phil
lips, die voor een ondervraging werd
vastgehouden, is gisterochtend vrijgela
ten, zo is officieel meegedeeld. Een po
litiefunctionaris deelde later mee dat
Phillips gisteravond per vliegtuig uit
Durban naar Johannesburg zou reizen.
Meer immigratie
Ton Naude, de Zuidafrikaanse minis
ter van Binnenlandse Zaken, heeft gis
teren gezegd, dat de tijd is gekomen
voor een krachtiger immigratiepolitiek,
die van groot belang was voor de toe
komst van de Unie. De minister sprak
tijdens een debat waarin verscheidene
oppositieleden hadden verzocht om gro
tere immigratie ter versterking van de
blanke bevolking van Zuid-Afrika.
Naude waarschuwde de boeren, dat,
het met het oog op de jongste onlusten
niet mogelijk zou zijn in het wilde weg
negerarbeiders uit andere landen toe te
laten. De boeren zouden zich erop moe
ten voorbereiden het zonder dergelijke
arbeid te stellen.
Minister Naude meende, dat het niet
langer nodig is immigranten zo drastisch
te selecteren als in het verleden. Hij
had reeds contact opgenomen met ver
scheidene^ organisaties die bij deze kwes
tie van dienst konden zyn. De minister
zei de immigratie graag besproken te
zien buiten de sfeer van de partijpoli
tiek. Hij ontkende, dat de Nationale (re-
gerings) partij tracht Engelssprekende
immigranten te weren omdat zij zou vre
zen dat zij tegen de regering zullen
stemmen. Tenslotte verklaarde minister
Naude, dat Zuid-Afrika geen prijs kan
stellen op ongeschoolde immigranten
omdat het een grote Bantoebevolking
van ongeschoolden heeft.
Onderzoek naar grieven
De Kamer van Koophandel van Kaap
stad heeft dinsdag de Zuidafrikaanse re
gering verzocht, een commissie in het
leven te roepen die een onderzoek moet
instellen naar de grieven van Afrikaanse
en andere niet-blanke arbeiders in de
steden. In deze commissie zouden naast
afgevaardigden van de voornaamste in
dustrieën alle niet-blanke groepen in de
steden moeten worden vertegenwoordigd.
Er. wel door niet-blanken, aldus het me
morandum van de Kamer, dat aan vice-
premier Sauer en de minister van Eco
nomische Zaken, Diederichs, werd over
handigd.
Volgens het memorandum hebben de
onlusten van 21 maart en de hierna vol
gende gebeurtenissen, waaronder het
verklaren van de noodtoestand, ernstige
gevolgen voor de Zuidafrikaanse econo
mie.
In dit verband wordt gesproken van
produktieverlies als gevolg van stakin
gen, algemene onrust en het onttrekken
van arbeidskrachten voor de militaire
dienst. Belangrijker nog wordt het ver
lies van vertrouwen geacht onder de
binnenlandse en buitenlandse beleggers,
waardoor kapitaal wordt teruggetrokken
en handelstransacties worden afgezegd.
De Kamer van Koophandel doet aan
het slot van zijn memorandum de sug
gestie dat de voorgestelde commissie
voorstellen zal doen tot opheffing van
de geconstateerde grieven.
Minister Sehaffer over de communistische
agitatie: geen speciale maatregelen nodig
(Van onze correspondent in Bonn)
In Oost-Berlyn en Praag heeft men de afgelopen maanden als onderdeel
van een uitgebreide communistische actie tegen de Bondsrepubliek, de West-
duitse justitie er van beschuldigd, niet minder dan 1146 voormalige nazi-rechters
en openbare aanklagers de hand boven het hoofd te houden. Al deze 1146 man
zouden in de oorlog in en buiten de Bondsrepubliek in dienst der nazi's onmen
selijke vonnissen hebben geveld. De Westduitse minister van Justitie Sehaffer
heeft dit gisteren te Bonn ten stelligste ontkend. Uit Schaffers overzicht blijkt
dat al sedert 1957 van communistische zijde aanvallen op de Westduitse justitie
zyn gedaan.
Duitse bijzondere rechtbanken zitting
hadden, te verdedigen. Het lidmaatschap
van een dergelijke rechtbank is niet vol
doende om een rechter als oorlogsmis
dadiger te bestempelen, aldus de minis
ter. Zo'n man werd tenslotte gedwon
gen dat ambt te bekleden.
Ook in geallieerde kringen kwamen
bijzondere rechtbanken voor.
Een reeks Duitse rechters, aldus
Sehaffer, heeft zich mannelijk geweerd
tegen de nazi-beinvloeding, maar hij
ontkende niet, dat velen door de knie
ën gezakt zijn, en de rechterlijke waar
digheid te grabbel hebben gegooid.
Na de oorlog heeft men dit laatste
soort rechter geweigerd te herbenoe
men. Sehaffer ontkende daarbij niet dat
het desondanks mogelijk is, dat enkele
onwaardigen in de rijen der Westduitse
justitie zijn binnengeslopen. Maar waar
documenten over hun misdaden ont
breken, zal men geen vervolging kun
nen instellen. De Oostduitse beschuldi
gingen zijn zijns inziens ten enemale
onvolledig in de overgrote meerderheid
der genoemde gevallen.
Het valt te bezien of deze verdediging
van Sehaffer in de Bondsrepubliek aan
vaard zal worden. Hy kan er namelijk
niet onderuit, dat niet alle verdachtma
kingen zijn ontzenuwd en dat er per
sonen in de Duitse justitie zijn die op
grond van hun verleden onacceptabel
moeten worden geacht. Ter andere zij
de: waar documenten ontbreken, kan
ook Sehaffer zelf een man met een
voortreffelijke reputatie weinig on-
Dertien gevallen
zijn in behandeling
Men sprak ten deze te Oost-Berlijn
over zogenaamde bloedrechters, die
Duitsers. Tsjechen, Polen en anderen
om futiliteiten naar het schavot hadden
gezonden. Van Westduitse zijde is niet
ontkend, dat zulke gevallen diverse ma
len zijn voorgekomen, maar Sehaffer
ontkende gisteren wel, dat rechters die
op dergelijke wijze onder het nazi-re
gime de waardigheid van de rechtelijke
stand met voeten hebben getreden thans
nog in de Bondsrepubliek aan bod zijn.
Men heeft zelfs de laatste tijd diverse
gevallen extra onderzocht, maar er is
volgens de minister geen aanleiding tot
het nemen van bijondere maatregelen.
Uit Schaffers overzicht blijkt verder,
dat Westduitse rechtbanken en het
openbaar ministerie op het ogenblik nog
dertien gevallen van rechters of open
bare aanklagers uit de nazi-tijd in be
handeling hebben. Van communistische
kant heeft men 71 gevallen aanhangig
gemaakt bij de Westduitse justitie. Van
de door Oostduitsers en Tsjechen ge
noemde 1146 gevallen zijn tien man met
vroegtijdig pensioen, één met wachtgeld
en vier met tijdelijk verlof gestuurd.
Onbevredigend
Sehaffer heeft voorts verder een po
ging gedaan ,de positie van de rechters
in het algemeen, die in de oorlog indernemen.
IETS KOUDER
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Opklaringen, maar ook enkele buien.
Matige tot krachtige, aan de kust nu en
dan harde wind tussen zuidwest en west.
Iets lagere temperaturen overdag.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
14 APRIL
Zon op: 5.46 uur; onder: 19.35 uur.
Maan op: 23.01 uur; onder: 7.32 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.50 uur en
17.12 uur.
Laagwater te 0.43 uur en 13.10 uur.
Dit blad bestaat uit 16 pagina's,
In de wandelgangen van de Eer
ste Kamer zijn gisteren de eerste
vluchtelingenkaarten ten verkoop
aangeboden. Mr. G. van Hall doet
zijn inkopen
Pierre Dominique Gaisseau en
Herve de Maigret. de enige twee
van een zevental leden van de
Franse filmexpeditie door Nieuw-
Guinea die de tocht geheel vol
brachten, zijn dezer dagen bij hun
doel gearriveerd. Zij staken in ze
ven maanden het gehele eiland te
voet over van de zuidkust naar de
noordkust, waarbij zij 14 kilometer
35 mm kleurenfilm verschoten.
Maigret (rechts) en Gaisseau
(tweede van rechts) in gesprek met
president Eibrink Jansen (links).
GEEN POST OP 30 APRIL
EN 5 MEI
(Van onze Haagse redactie)
Op Koninginnedag (zaterdag 30 april)
en bevrijdingsdag (donderdag 5 mei),
zullen in het gehele land geen postbe
stellingen worden uitgevoerd.
De PTT deelt voorts mee. dat er geen
nachtposttreinen zullen rijden in de
nachten van 29 op 30 april, van 4 op 5
mei en van 5 op 6 mei.
Dit is een zuiver interne aangelegenheid.
Aan het ontslag zijn besprekingen
voorafgegaan, die van vertrouwelijke
aard waren. Het gebeurt wel meer, dat
een officier ontslag neemt. In dergelijke
gevallen worden nimmer de motiverin
gen naar buiten uitgedragen".
Inmiddels is gebleken, dat de sociaal
ambtenaar van „Groot Batelaar", de
heer C. Moraal, die zich onlangs in
overspannen toestand uit zijn werk heeft
teruggetrokken, op advies van zijn huis
arts in een zenuwinrichting moet wor
den opgenomen. Het hoofdkwartier van
het Leger des Heils zegt hierover: „met
de heer Moraal hebben wij geen enkel
conflict. Wij wisten al enige tijd, dat hij
niet geheel in orde was. Het aan de dag
treden van de overspannenheid in deze
vorm is vrij onverwacht gekomen. Het
spreek vanzelf, dat hij normaal in onze
dienst blijft, zij het dat hij voorlopig
ziekteverlof heeft."
ESCOMPTO BANK NU
„STAATSHANDELSBANK"
De Nederlandse Escompto Bank in
Djakarta, die door de Indonesische re
gering is genationaliseerd, heet thans de
„Staatshandelsbank", aldus Reuter.
De Indonesische regering heeft eer
der bekendgemaakt een bank te willen
oprichten, die buitenlandse betalingen
zou vergemakkelijken.
Het basiskapitaal van de nieuwe han
delsbank bedraagt 20 miljoen rupiah.
Overleg begonnen
in Washington
De Amerikaanse, Britse en Franse mi
nister van Buitenlandse Zaken, Herter,
Selwyn Lloyd en Couve de Murville, zyn
gisteren in Washington hun vooroverleg
met het oog op de topconferentie tus
sen Oost en West begonnen.
Voor zjj met hun adviseurs aan de
slag gingen, poseerden zy in de diplo
matieke ontvarjstzaal van het State
Department voor de fotografen. Na twee
minuten maakte de Franse minister een
einde aan het gefotografeer met de
woorden: „Kom aan, wij moeten aan het
werk."
De Westduitse minister van Buiten
landse Zaken, Von Brentano. die van
daag aan het overleg van de „Grote
Drie" zal deelnemen, als de kwesties
Duitsland en Berlijn aan de orde ko
men, had eerder op de dag gedurende
drie kwartier met minister Herter ge
sproken. Na dit gesprek begaf hij zich
naar het bureau van de voornaamste
economische deskundige van het State
Department, Dillon.
Uit gezaghebbende Amerikaanse bron
verluidt dat de drie ministers overeen-
temming hebbe bereikt over de volg
orde waarin de belangrijkste kwesties op
de topconferentie aan de orde zullen
worden gesteld, doch welke kwesties dat
zijn en hoe de volgorde zal zijn is niet
bekend geworden. Volgens functionaris
sen kan men aannemen dat de ontwa
pening bovenaan de Westelijke agenda
staat, met als andere voorname punter
de kwesties Duitsland en Berlijn en dt
I betrekkingen tussen Oost en West.
Vrijspraak geëist
voor Blankunliorn
De openbare aanklager in Karlsruhe
heeft gisteren vrijspraak geëist voor dr.
Herbert Blankenhorn, de Westduitse
ambassadeur in Parijs, die vorig jaar op
een beschuldiging van laster is veroor
deeld tot vier maanden voorwaardelijke
gevangenisstraf.
Het Hof in Karlsruhe was gisteren
begonnen met de behandeling van het
beroep, dat dr. Blankenhorn tegen dit
vonnis had aangetekend. Aan het eind
van de eerste dag verklaarde dr. Schu
macher, de openbare aanklager, dat
Blankenhorns onschuld bewezen is.
Blankenhorn was veroordeeld, omdat hij
valse beschuldigingen tegen een func
tionaris van het Westduitse ministerie
van Economische Zaken aan zijn supe
rieuren zou hebben doorgegeven. Dr.
Schumachter verklaarde gisteren echter
dat een functionaris van het ministerie
van Buitenlandse Zaken, die beschuldi
gingen aan het adres van een hoge func
tionaris aan zijn meerderen doorgeeft
geen misdrijf begaat. Hij mag dit niet
alleen doen, doch hij is het zelfs ver
plicht, zo meende hij.
De advocaat van Blankenhorn had te
voren gesteld dat het vonnis van de la
gere rechter „juridisch onhoudbaar en
vol vergissingen" was.
De uitspraak van het Hof wordt van
daag verwacht.
Ook majoor Hofman
nam ontslag
BIJ INRICHTING GROOT BATELAAR
(Van onze Amsterdamse
correspondent)
Naar eerst thans is gebleken,
heeft ook de niet-medische direc
teur van de inrichting „Groot
Batelaar" van het Leger des
Heils te Lunteren, majoor H. Hof
man. ontslag genomen. Zoals ge
meld, gaat de geneesheer-directeur,
mr. G. W. Arendsen Hein, per
15 sptember a.s. heen.
In een uitvoerig communique, dat gis
teren door het Leger des Heils is uitge
geven, is uitsluitend gesproken over het
ontslag van mr. Arendsen Hein. Desge
vraagd gaf het hoofdkwartier ons van
morgen toe, dat majoor Hofman, die als
directeur en huis-officier aan de inrich
ting was verbonden, reeds voor kerstmis
te kennen heeft gegeven, dat hij zowel
uit zijn functie als uit de dienst van
het Legers des Heils ontheven wenste te
worden. Dit ontslag is per 1 maart jl.
ingegaan.
Over de beweegreden van majoor Hof
man wenste men op het hoofdkwartier
geen commentaar te geven. „Wy laten
ons beslist niet uit over de motivering.
Oproep via het A.N.P.
Grote belangstelling begrafenis slachtoffer
(Van onze Amsterdamse correspondent) geman te komen. Via het bevolkingsre-
gister is uiteraard na te gaan hoevele
Amsterdammers naar deze naam luiste
ren en waar zij wonen. Het is echter
mogelijk, dat Wim buiten Amsterdam
woont en zelfs moet rekening worden ge
houden met de mogelijkheid dat Wim
van den Berg een valse naam is of een
onjuiste naam
Wie is Wim van den Berg?
Vierentwintig uur achtereen heeft
commissaris Binnendijk van het Bureau
Linnaeusstraat te Amsterdam-Oost ge
weigerd commentaar te geven op de
vraag of deze naam een rol speelt in het
onderzoek naar de oplossing van de
wurgmoord op Lina Feenstra. Maar gis
teravond heeft deze politieman, die sinds
vorige week donderdag vrijwel zonder
zich enige rust te gunnen bezig is met
deze opzienbarende moord, via het ANP
de oproep gedaan of Wim van den Berg
vermoedelijk 22 jaar oud en waarschijn
lijk wonende in Amsterdam-Oost, zich
in verbinding wil stellen met de recher
che van het politiebureau Linnaeus
straat.
Heeft Lina Feenstra vlak voor haar
dood een of meer afspraakjes gehad met
deze jongeman? Rechercheurs vonden in
haar zakagenda op 1 april de naam
„Wim" genoteerd. Op 4 april staat er te
lezen „Van den Berg, Middenweg". Ook
in de correspondentie met. haar vriendin
in Leeuwarden heeft Lina enkele malen
oppervlakkig de naam Wim genoemd.
Deze ontdekking heeft tot gevolg gehad
dat rechercheurs met een foto van Lina
op pad gingen om in Amsterdam-Oost
ondermeer in de café's op en rond de
Middenweg te vragen of iemand Lina
heet gezien met een jongeman.
Jammer
Een van de Amsterdamse politiever
slaggevers ontdekte maandagavond, dat
hier en daar navraag werd gedaan naar
een zekere Wim van den Berg. Commis
saris Binnendijk betreurde het, dat hier
over een bericht in de krant was ver
schenen. Hij wilde ons aanvankelijk
geen commentaar geven over deze
„Wim" Zijn antwoord was evenals bij
vorige gelegenheden: „Ik ben niet van
plan iets los te laten over bepaalde spo
ren, die in het onderzoek zijn betrok
ken". Geheel onverwacht kwam gister
avond echter de erkenning, dat er in
derdaad naar een persoon, die luistert
naar de naam Wim van den Berg, wordt
gezocht. De politie verzocht het ANP de
dagbladen te voorzien van een oproep
aan deze figuur om zich te melden.
Men zal mogen aannemen, dat eerder
pogingen zijn gedaan zonder inschake
ling van de pers om achter de identiteit
van de in Llna's agenda genoemde jon-
Niet enige spoor
Commissaris Binnendijk spraken wy
gisteravond tegen half twaalf, toen hij
van zyn bureau naar huis ging voor en
kele uren nachtrust. „Natuurlijk hebben
wij aan het bevolkingsregister gedacht,
maar eerlyk gezegd weet ik nog niet of
de namen „Wim" en „Van den Berg" by
elkaar horen. Wy hebben de naam ge
construeerd uit aantekeningen in het
zakboekje en uit enkele brieven. Met ae
oproep hoop ik te bereiken dat deze per
soon of personen, misschien zyn het
er twee zich als getuigen melden,
maar," zo voegde de commissaris er uit
drukkelijk aan toe, „wij hebben nog tal
van mogelijkheden die nader moeten
worden onderzocht en wij staren ons
echt niet blind op deze namen uit het
zakboekje".
Begrafenis
In Huizum bij Leeuwarden is gister
middag het stoffelijk overschot van Lina
Feenstra ter aarde besteld. De begrafe
nisstoet vertrok om ruim 2 uur van het
Heer Ivo-huis in de Grote Kerkstraat,
de aula waar het vermoorde meisje was
opgebaard. De belangstelling was hier
de laatste dagen zeer groot geweest. Ve
len kwamen er uit gevoelens van diep
medeleven met de zwaar getroffen fa
milie, velen kwamen ook alleen maar
uit ongezonde sensatiezucht en werden
dan ook niet toegelaten. Aan de begra
fenis ging een korte dienst in het uit-
vaarthuis vooraf, die geleid werd door
de geref. predikant, ds. H. de Wit te
Leeuwarden. Hierbfj was alleen de fa
milie aanwezig.
De belangstelling op de begraafplaats
te Huizum was zeer groot. Ongeveer 1000
personen woonden de begrafenis-plech
tigheid bij, maar ook langs de weg. die
de stoet volgde, hadden zich velen opge
steld. In de stoet bevonden zich hoofd
inspecteur Schipper, in wiens huis het
meisjes vermoord werd gevonden. zUn
dochter, en hoofd-inspecteur Heijink uit
Amsterdam.