Blanke boer pleegde aanslag op de
Zuidafrikaanse premier Verwoerd
WEERBERICHT
Toestand bevredigendherstel van schotwonden
in het hoofd zal zeker nog zes weken vergen
Vice-premier Paul Sauer heeft
de leiding op zich genomen
Mr. G. W. Arendsen Hein vraagt
ontslag bij „Groot Batelaar"
Ontevredenheid in Bergen Belsen
over verloop schadevergoeding
Vooroverleg in
Washington
Opgericht 1 maart 1860
MAANDAG 11 APRIL 1960
No. 30023
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur E. A. E. van Dishoecü
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f750 per kwartaal; f255 per maand; f059 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
In Johannesburg is zaterdag een aanslag gepleegd op de premier
van Zuid-Afrika, dr. Hendrik Verwoerd: hij kreeg twee kogels in het
hoofd, één door het oor en één door het verhemelte. De premier werd
gisteren naar Pretoria overgebracht, waar hij in een ziekenhuis is op
genomen. De aanslag werd gepleegd toen dr. Verwoerd een landbouw
tentoonstelling geopend had in het Milnerpark. De schoten troffen
hem, toen hij juist had plaatsgenomen in de loge voor hoge autoriteien.
Een menigte van dertigduizend mensen was getuige van de aanslag.
De dader, een zekere David Pratt, een rijke boer en fabriekseigenaar,
omstreeks vijftig jaar oud, drong zich, nadat Verwoerd gesproken had,
tussen de mensen naar voren. Hij haalde een klein pistool uit zijn zak
en schoot op Verwoerd, die in zijn stoel achterover zakte, terwijl het
bloed over zijn gezicht stroomde. De man werd dadelijk overweldigd
door omstanders. Mevrouw Verwoerd keek verstijfd van schrik toe.
De toestand van de Zuidafrikaanse premier gaat volgens de laatste
berichten bevredigend vooruit. Hij zal waarschijnlijk zes weken niet
kunnen werken als er zich geen onverwachte complicaties voordoen.
In alle kerken van de Nederduits-Gereformeerde, R.K. en Anglicaanse
kerken in Zuid-Afrika werd gisteren voor zijn herstel gebeden. De
R.-K. Kerk zal in dit verband deze week elke dag speciale diensten
houden. Voorts zullen in alle joodse paasdiensten, die vanavond be
ginnen, voor het welzijn van dr. Verwoerd worden gebeden.
Vrouw van dader zou
in Nederland wonen
Omtrent de dader van de aanslag
wordt nog vernomen, dat hij lid is van
de boerenvereniging van Witwaters-
rand. Hij is voor de tweede maal ge
huwd met een schatrijke vrouw, die
thans in Nederland vertoeft. Hij bezit
zeer veel land. Enkele jaren geleden
werd hij eigenaar van een vakblad op
landbouwgebied. Volgens een van zijn
medewerkers bezit Pratt een aangenaam
karakter, maar kan hjj buien hebben,
die hem bij zijn omgeving gevreesd ma
ken. Hij zou lijden aan aanvallen van
vallende ziekte, waarom hij enige tijd
in een inrichting werd verpleegd.
Premier Verwoerd had bij de opening
van de tentoonstelling verklaard, dat
Zuid-Afrika een grote toekomst tege
moet ging. De tentoonstelling geeft een
beeld van wat er tot op heden door de
verschillende generaties tot stand is ge
bracht, zo zei hij, doch dat is slechts
een basis.
Soms worden de mensen in paniek ge
bracht door de gebeurtenissen, zo zei
hij, en vrezen zij dat er een einde is
gekomen aan een tijdperk van opbouw
en dat er een terugslag zal volgen. Doch
de geschiedenis van Zuid-Afrika is er
een van crisis na crisis, en uit elke crisis
is een nog grotere vooruitgang geboren.
Wat Zuid-Afrika nu doormaakt zal niet
OPKLARINGEN
De Bilt verwacht van heden tot mor
genavond: Opklaringen, maar ook nog
hier en daar een bui. Overwegend matige
wind uit westelijke richtingen. Koudere
nacht, overdag iets hogere temperatu
ren dan vandaag.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
12 april
Zon op: 5.51 uur; onder: 19.32 uur.
Maan op: 2059 uur; onder: 652 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.36 en 15.54
uur.
Laagwater te 11.42 uur.
Dit blad bestaat uit 16 pagina's
een nederlaag, doch grotere vooruitgang
in alle onderdelen van het Zuidafri
kaanse leven met zich meebrengen, zo
verklaarde hij.
Koningin Elizabeth van Engeland, de
regeringen van Amerika, Australië, Ca
nada en Engeland hebben van hun
medeleven met premier Verwoerd blijk
gegeven.
Direct na de aanslag werd het kabinet
opgeroepen voor een bijeenkomst ten
huize van vice-premier Paul Sauer.
Sauer zei later voor de radio, dat „ieder
weldenkend mens diep geschokt is", door
de aanslag op de premier. Hij vroeg de
bevolking kalm te blijven.
De Zuidafrikaanse pers gaf hedenoch
tend uiting aan haar ontsteltenis over
de aanslag op dr. Verwoerd en zij be
toonde zich dankbaar, dat de premier
aan de dood ontsnapte
Het regeringsgezinde dagblad „Die
Transvaler", dat te Johannesburg ver
schijnt, schreef onder meer: „Verwoerd
leeft nog en alle gelovige Zuidafrikanen
zullen hierin de hand Gods zien. God
heeft Verwoerd uitgekozen voor een zeer
speciale taak en aangezien die taak nog
niet vervuld is heeft Hij, die leven en
dood beheerst, bepaald dat de aanslag
zou mislukken". Ook de regeringsgezin
de, te Kaapstad verschijnende „Die Bur
ger", ziet de hand Gods in het misluk
ken van de aanslag op dr. Verwoerd.
Beschuitfabriek
door brand verwoest
Half miljoen schade
Een zeer felle brand heeft gistermid
dag een groot gedeelte van het in 1954
opgetrokken gebouw van de N.V. Turk
stra's Beschuitfabriek te Leeuwarden
verwoest.
Aangenomen wordt, dat de brand Is
ontstaan tijdens werkzaamheden in ver
band met de omschakeling op puur
aardgas. Deze werkzaamheden vinden
voor bepaalde bedrijven voornamelijk
tijdens de weekeinden plaats, ten einde
zo weinig mogelijk nadeel aan het pro-
duktieproces te berokkenen.
Het vermoeden bestaat, dat bij het
lassen van enkele buizen een vonk in
het droge en uiterst brandbare mate
riaal van de opslagplaats terecht is ge
komen. Het vuur greep dermate snel om
zich heen. dat de arbeiders, die met de
gasoverschakeling belast zijn, zich ter
nauwernood in veiligheid konden stel
len. Terstond werd alarm geslagen en
binnen zeer korte tijd was de Leeuwar
dense brandweer met groot materiaal
aanwezig. Vrijwel tegelijkertijd arriveer
de ook de brandweer van de Leeuwar
dense vliegbasis, die in de onmiddellijke
nabijheid van de fabriek ligt.
Het blussingswerk werd bijzonder be
moeilijkt door een zeer dichte rookont
wikkeling. De lange fabriekshal brandde
voor de helft uit. De schade wordt ge
schat op ongeveer een half miljoen gul
den. Zeer zwaar beschadigd werden o.m.
een tweetal inpakmachines, terwijl
voorts een aantal bollenbakovens geheel
verloren gingen. De fabriek is verzekerd
tegen brand- en bedrijfsschade.
Hoewel tweederde van de totaal pro-
duktie is weggevallen zullen de binnen
landse leveranties normaal doorgang
kunnen vinden, door aanbiedingen van
collega's beschuitfabrikanten. De export
is echter voorlopig stopgezet. De 170
werknemers van het bedrijf zullen voor
lopig werkzaam zijn in het oude fa
brieksgebouw.
De dader van de aanslag op
Verwoerd (links) wordt ogenblik
kelijk na de aanslag gegrepen. Po
litie en omstanders, die hem te pak
ken kregen, hebben (zoals deze te
legrafisch overgebrachte foto toont)
overigens op dit moment meer aan
dacht voor de in elkaar zakkende
premier dan voor de dader van de
aanslag.
„Geweld kan slechts nieuw
geweld voortbrengen"
De Britse ochtendbladen van heden
geven uiting aan hun medeleven met de
Zuidafrikaanse premier dr. Verwoerd.
Zij uitten scherpe Kritiek over de poging,
om dr. Verwoerd uit de weg te ruimen.
De Britse pers is algemeen van me
ning dat geweld slechts nieuw geweld
kan voortbrengen. Aan de andere kant
blijft zij uiting geven aan krachtig ver
zet tegen de politiek van rassenschei
ding.
Sommige Britse bladen geven uiting
aan hun opluchting, dat de aanslagple
ger een blanke en geen neger was.
Slot pag. 2
Ambtenaar Moraal trekt zich terug
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Mr. G. W. Arendsen Hein, geneesheer-directeur van de Inrichting „Groot
Batelaar" van het Leger des Heils te Lunteren, waar ter beschikking van de
regering gestelde jeugdige delinquenten worden verpleegd, heeft te kennen gege
ven per 15 september a.s. uit deze functie ontheven te willen worden. Mr. Arend
sen Hein, die jurist en arts is, en naast zyn huidige functie een praktijk als
zenuwarts heeft, zou zich na die datum geheel aan deze praktijk willen wijden.
De naam van mr. Arendsen Hein is
kort geleden op de voorgrond getreden
in de geruchtmakende z.g. „Meulenbelt-
affaire". Op het hoofdkwartier van het
Leger des Heils te Amsterdpjn ontkent
men ten stelligste, dat het ontslag van
de geneesheer-directeur direct of zijde
lings in verband zou staan met het con
flict. dat destijds met het artsenecht
paar Meulenbelt is gegroeid. Namens
de leiding van het Leger zei majoor D.
Lissenburg ons te veronderstellen, dat
mr Arendsen Hein. die sinds 1953 de
leiding heeft gehad van „Groot Bate-
laar" tot zijn besluit was gekomen, om
dat het wenselijk is gebleken de inrich
ting te laten besturen door een college
van specialisten onder leiding van
prof. dr. L van der Horst psychiater en
hoogleraar aan de Vrije Universiteit te
Amsterdam.
Naast het ontslag van mr. Arendsen
Hein heeft een tweede feit de aan
dacht op Groot Batclaar doen ves
tigen. Dezer dagen heeft een sociaal
ambtenaar van deze inrichting. Ie
heer C. .Moraal, zich in overspannen
toestand uit ziin werk teruggetrokken.
In ziin familiekring wordt gezegd, dat
de heer Moraal „gevlucht" is.
Majoor Lissenburg van het Leger des
Heils zei hierover: ..Ik ken de heer
Moraal als een zeer bekwaam man.
wiens werk door de leiding van het
Leger des Heils zeer wordt gewaar-
Materieel en moreel is Duitsland jegens
de nazi-slachtoffers tekortgeschoten
(Van onze correspondent in Bonn)
Op de plaats van het vroegere concentratiekamp Bergen Belsen,
tussen Hannover en Hamburg, heeft men gisteren officieel het feit
herdacht, dat de nog niet door de nazi's vermoorde gevangenen hier
vijftien jaar geleden werden bevrijd. Tijdens deze herdenking kon men
ontevreden stemmen beluisteren over de stand van de Westduitse
morele en materiële schadevergoeding voor het aan de joden begane
leed
Nieuwe stappen in
de zaak Chessman
De voornaamste advocaat van de ter
dood veroordeelde Caryl Chessman,
George Davis, heeft gisteravond te San
Francisco verklaard over nieuw bewijs
materiaal te beschikken, waaruit blijkt
dat zyn cliënt onschuldig is.
Volgens Davis heeft Chessman de aan
de „bandiet met het rode licht" toege
schreven misdrijven (met verkrachting
gepaard gaande ontvoeringen» niet be-
bedreven en is hy het slachtoffer gewor
den van een „in elkander gezette zaak",
waarbij meineed werd bedreven.
Davis verklaarde het Californische
Opperste Gerechtshof vandaag om toe
stemming te zullen vragen om zijn be
wijsmateriaal in te dienen. Hij wil dit
ook aan de gouverneur van Californië
overleggen. De terechtstelling van Chess
man is op 2 mei a.s. bepaald.
Davis zei zijn materiaal uit verschei
dene bronnen te hebben gekregen, waar
van hij noemde: een particuliere detec
tive, een medewerker van een tijdschrift
cn dossiers van de politie van Los An
geles.
H(j verklaarde dat deze politie een
lange lijst van klachten over het optre
den van de „bandiet met het rode licht"
bezit. In deze klachten geven slachtof
fers beschrijvingen van de man. die haar
overviel.
Uit deze beschrijvingen blijkt, dat
Chessman niet deze bandiet is. Sterker,
er blijkt ook uit, wie dit wel is. Het is
een nog levende misdadiger, met een
lange straflijst. Maar de politie van Los
Angeles wil niet, dat deze gegevens wor
den gepubliceerd", aldus Davis.
SPOETNIK EXIT
Radio-Moskou heeft bekendgemaakt
dat de derde Spoetnik op woensdag
ochtend 6 april in de atmosfeer is te
ruggekeerd en verbrand. De kunstmaan
maakte toen haar 10.027ste omwenteling
om de aarde. De zendt heeft tot het
laatste ogenblik gewerkt.
De Spoetnik III van 1327 kg. werd op
op 15 mei 1958 gelanceerd en doorliep
aanvankelijk in 106 minuten een baan
waarin de afstand tot de aarde varieerde
van 240 tot 1869 km. Er draaien nu al
leen nog maar Amerikaanse kunstma
nen om de aarde.
Waarschuwend
woord van een
minister
Vijfduizend mensen waren gisteren in
het voormalige kamp bijeengekomen,
waar tijdens de afgelopen oorlog 10.000
joden uit meer dan 20 landen zijn ver
moord. onder wie Anne Frank. De re
geringen van de Westduitse deelstaten
Hamburg, Bremen en Neder-Saksen
hadden deputaties gestuurd. Vele lokale
instituten en het corps diplomatique in
de Bondsrepubliek waren vertegenwoor
digd. Het rouwbeklag was officiëler
dan ooit, de redevoeringen evenwel lo-
In Amsterdam werd zaterdag een
herdenking gehouden van de slacht
offers van de concentratiekampen
Buchenwald en Ravensbruck. Het
leggen van bloemen bij een van de
monumenten.
gen er niet om. Men toonde bepaald
ontevredenheid met de schadevergoe
ding zowel aan de Duitse als aan de
buitenlandse nazi-slachtoffers.
De Nedersaksische minister Benne-
mann verklaarde dat Bergen-Belsen
een stuk Duitse geschiedenis inhoudt,
waarvoor de Duitse bevolking met
schaamte het hoofd dient te buigen. Hij
waarschuwde tegen opleving van fas
cisme en anti-semitisme, die hij gol
ven van domheid en verschrikking
deerd Hij is de man. die de terugkeer
van de verpleegden naar de maatschap
pij regelt. Hij tracht een geschikte be
trekking voor hen te vinden en blijft de
jongelui ook verder in het oog houden.
Voorzover ons bekend, is er van een
..vlucht" geen sprake geweest. De heer
Moraal is wat overspannen, een ver
schijnsel dat zich onder personeelsleden
van een Inrichting als Groot Batelaar
evenals in andere inrichtingen voor
geestelijk gestoorden vrij gemakkelijk
kan voordoen. Het is nu eenmaal werk.
dat bijzonder veel vergt van het psychi
sche uithoudingsvermogen".
Oproep tot opstaml
tegen Fidel Castro
Een ondergrondse organisatie van
vroegere volgelingen van de Cubaanse
minister-president. Castro, heeft erbij
het Cubaanse volk op aangedrongen de
wapens op te nemen tegen de huidige
regering om de democratie op Cuba te
herstellen, aldus meldt de „New York
Times" heden.
De organisatie, de „Beweging voor
revolutionair herstel", heeft de desbe
treffende proclamatie een paar dagen
geleden uitgegeven. In de oproep wordt
het Cubaanse volk ervoor gewaarschuwd
zich niet te laten gebruiken door het in
ternationale communisme.
Volgens het bericht in de „New York
Times" wordt aangenomen dat deze be
weging de belangrijkste is. die zich. se
dert Castro het regime van Batista uit
het zadel wierp, tegen het nieuwe bewind
verzet.
De ministers van Buitenlandse
Zaken van de Ver. Staten, Enge
land, Frankrijk en West-Duitsland
komen deze week in Washington
bijeen om de topconferentie met de
Sovjet-Unie, die op 16 mei in Pa
rijs begint, voor te bereiden.
Volgens het program dat het
„State Department" (Buitenlandse
Zaken) zaterdag in Washington
heeft gepubliceerd, zullen de 'vier
ministers woensdagochtend de
kwestie-Duitsland, waarbij inbe
grepen de Berlijnse kwestie be
spreken.
Woensdagmiddag voegen de minis
ters van Buitenlandse Zaken van Ca
nada en Italië zich bij hen voor een
bespreking over de ontwapening. Met
uitzondering van de Westduitse minis
ter vertegenwoordigen zij dan de vijf
Westelijke landen naar de ontwape
ningsconferentie in Genève. Donder
dagochtend zetten de Amerikaanse,
Britse. Franse en Westduitse minis
ters de besprekingen over Duitsland
en Berlijn voort en donderdagmiddag
zullen zij. met de secretaris-generaal
van de NAVO. Paul Henri Spaak, een
beschouwing wijden aan de betrekkin
gen tussen Oost en West.
Voor woensdagavond staat voorts
nog een diner met minister Herter in
Blair House, waar de gasten van de
Amerikaanse president gewoonlijk loge
ren. op het program. Donderdag wor
den de ministers en Spaak ontvangen
door vice-president Nlxon.
Duitse boeren ontevreden
Verscheidene Westduitse boeren in het
dorp Schwartenberg bij Meppen aan de
Nederlandse grens hebben in het afge
lopen weekeinde aan de grens zwarte
vlaggen halfstok gehesen omdat zij te
leurgesteld zijn over het Nederlands-
Duitse verdrag dat vrijdagmiddag in
Den Haag door de Nederlandse en de
Westduitse minister van Buitenlandse
Zaken. mr. J. M. A H. Luns en dr. H.
von Brentano werd ondertekend.
De boeren zeiden dat zij door het ver
drag hun land aan de Nederlandse zijde
van de grens voor goed hebben verloren.
Zij hadden gehoopt het terug te krijgen.
De politie heeft de vlaggen neerge
haald om eventuele ongeregeldheden t«
voorkomen.
noemde. Dr. Van Dam, de secretaris
generaal van de organisatie der joden
in Duitsland, vroeg zich af of de leven
den zich het offer van de hier begra
ven doden waardig tonen. HU geloofde
niet dat de opdracht die d*> geschiede
nis aan Duitsland sedert 1945 heeft ge
steld. in de afgelopen vijftien jaar is
vervuld. En het Bondsdaglid. prof.
Franz Boehm, voormalig voorzitter van
de Duitse delegatie bU de onderhande
lingen over het schadevergoedingsver
drag met Israël, heeft evenmin oen
blad voor de mond genomen. Zijns In
ziens ls er te weinig gedaan aan scha
devergoedingen en dienen de desbe
treffende wetten en andere bepalingen
volledig te worden toegepast.
