Kroesjtsjef, stil in Verdun, trok
in Reims tegen Duitsers van leer
BIJ RAZZIA IN ZUID-AFRIKA
100 PERSONEN OPGEPAKT
WEERBERICHT
Ook blanken en Indiërs werden
hedenochtend gearresteerd in
de grootste actie sinds 1956
Afkondiging van
noodtoestand
„Ik zoek Frankrijks vriendschap
niet ten koste van n breuk
en
tussen U en Uw bondgenoten
Duizend doden
in Brazilië
Tegenvoorstel
in Camp David
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 30 MAART 1960
No. 30013
LEIDSOH m DAGBLAD
Directeur: E, A. E. van Dlsboeck DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel 1. Lelden - Giro no 57055
Hoofdredacteur J Brouwer (760 per ^3^^. (2.55 per maand; f 0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Bij politierazzia's in Zuid-Afrika zijn hedenochtend bijna honderd
blanken, Indiërs, negers en kleurlingen aangehouden, meest leden van
politieke organisaties. Tot de gearresteerden behoren de oud-voorzit
ter varf het Afrikaanse Nationale Congres, Albert Loethoeli, de secre
taris van het ANC, Doema Nokwe, de voorzitter van de liberale par
tij, Peter Brown, mevr. Helen Joseph van de Federatie van Zuidafri-
kaanse Vrouwen, John Brink, voorzitter van de liberale partij in Pre
toria in wiens huis Loethoeli verblijft in de periode dat hij getuigenis
moet geven in het verraadproces, en John Lang, een neef van de oud-
gouverneur-generaal Gideon Brand van Zyl.
Alle arrestanten werden gewaarschuwd, dat zij meer dan 48 uur
zouden worden vastgehouden ingevolge de bepalingen van de wet
voor openbare veiligheid van 1953.
„Een kleine groep
terroristen"
Het was de grootste razzia in zyn
soort sedert die van 1956, toen, voor
afgaand aan het verraadproces, vele
arrestaties werden verricht. Nog voor
de dageraad betrad de politie vandaag
huizen in Johannesburg, Pietermaritz-
burg, Witwatersrand en andere steden.
In Witwatersrand alleen al werden 72
arrestaties verricht. In Pietermaritz-
burg werden de voorzitter van de libe
rale partij voor de provincie Natal, dr.
Hans Meidner, en een lid van de libe
rale party, Derek Marsh, gearresteerd,
Albert Loethoeli is de man, die de
rouwdag voor de slachtoffers van de
onlusten in Sharpeville en Langa had
afgekondigd. Vorig jaar was zijn be
wegingsvrijheid beperkt tot een klein
gebied, ongeveer 80 km. ten noorden
van Durban. Op 20 februari was deze
beperking tijdelijk opgeheven om Loe
thoeli in staat te stellen te getuigen in
het verraadproces.
Maandag had de volksvertegenwoor
diging in eerste lezing een wetsont
werp aanvaard tot het verbieden van
het Afrikaanse Nationale Congres en
het Pan-Afrikaanse Congres, dat had
opgeroépen tot demonstraties tegen het
dragen van persoonsbewijzen voor ne
gers.
J. van Wijk de Vries, advocaat
van de Kroon, heeft in het Hoog
gerechtshof van Witwatersrand
medegedeeld, dat in Zuid-Afrika
de noodtoestand zal worden afge
kondigd. Hij zei te hebben verno
men, dat de afkondiging daarvan
zou geschieden met terugwerkende
kracht van vier dagen.
Een colonne van meer dan 3000
negers uit alle delen van de Kaap
provincie is op weg naar het
hoofdkwartier van politie aldaar
om vrijlating te vragen van de lei
ders die vanochtend gearresteerd
zijn. De colonne is bijna twee kilo
meter lang. Om 11.30 (Ned. tijd)
bevond het begin van de colonne
zich Woodstock, ongeveer 1,6 km
van het centrum van Kaapstad, op
weg naar het hoofdkwartier van
de politie.
KANS OP OPKLARINGEN
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Opklaringen, maar hier en daar ook
een regenbui.
Vannacht plaatselijk mist en over
het algemeen iets lagere temperaturen.
Morgen overdag dezelfde temperaturen
als vandaag of iets hogere. In het
noorden van het land matige oostelijke
wind .elders zwakke wind uit uiteenlo
pende richtingen.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
31 MAART
Zon op: 06.18 uur, onder 19.11 uur;
Maan op: 08.30 uur, onder 23.45 uur;
Hoogwater te Katwijk aan Zee 5.48 en
18.06 uur;
Laagwater 1.32 en 13.57 uur.
Het Pan-Afrikaanse Congres scheid
de zich in 1958 af van het Afrikaanse
Nationale Congres wegens verschil van
mening over de politiek van het ANC
van samenwerking met andere rassen-
groepen. De meeste bestuursleden van
het PAC waren sedert de onlusten in
Sharpeville reeds gearresteerd. De lei
der, dr. P. Tsele, had meegedeeld dat
de actie tegen de paswetgeving zou
worden verscherpt tenzij de regering
uiterlijk dinsdagavond j.l. zou bekend
maken dat de bepalingen zouden ver
vallen. Een dergelijke bekendmaking
is uitgebleven. Het Pan-Afrikaanse
Congres dreigde met een algehele sta
king.
Poging tot terreur
Minister van Justitie Erasmus zei
gisteren in de Volksraad in antwoord
op vragen, dat het Afrikaanse Natio
nale Congres en het Pan-Afrikaanse
Congres ,,een regime van terreur"
veroorzaakten, waaraan de regering
nu een einde zal maken.
„Samen hebben deze organisaties
70.000 leden, een zeer klein percentage
van de Afrikaanse bevolking". Zij ver
tegenwoordigen niet alle negers en
vormen een kleine groep terroristen,
zei hij. Hun activiteit herinnerde hem
aan die van de drie miljoen leden van
de communistische partij, die de an
dere 140 miljoen Russen onderwerpen,
aldus de minister.
Ingevolge suggesties van de opposi
tie zal hij een amendement op het ver
bod van beide organisaties indienen,
waardoor het verbod niet langer dan
twaalf maanden zal gelden. De gou
verneur-generaal zal echter van tijd
tot tijd de bevoegdheid hebben om
deze periode te verlengen.
.Veiligheidsraad is niet
bevoegd", legt minister
De Zuidafrikaanse minister van Bui
tenlandse Zaken, Eric Louw, verklaar
de gisteren in het parlement, dat de
Veiligheidsraad niet bevoegd is zich
met de incidenten in Zuid-Afrika in te
laten, waarbij het optreden van de
politie vereist werd om orde en wet
te handhaven.
De Veiligheidsraad is niet in staat
geweest, aldus Louw, om dergeiyke
incidenten, die zich in het verleden
ook in India, Njassaland en Belgisch
Kongo hebben voorgedaan, te bespre
ken. Hy was hiertoe niet in staat om
dat hy de bevoegdheid miste. Louw
zei dat de Indiase politie ongeveer drie
jaar geleden op een menigte heeft ge
schoten, die betoogde tegen de politiek
van de Indiase regering, die de staten
van het land wilde reorganiseren.
Officieel is meegedeeld dat hierby 75
mensen om het leven zyn gekomen en
een groot aantal gewond. Maar, zo
vervolgde Louw, volgens niet-officiële
schattingen zou het aantal doden veel
groter zyn geweest.
De Zuidafrikaanse vertegenwoordi
ger bij de V.N., Fourie, is inmiddels
in New York aangekomen. Hij heeft
van zijn regering opdracht gekregen
alles in het werk te stellen om te
voorkomen dat de Veiligheidsraad een
debat begint over de onlusten in Zuid-
Afrika. Zoals bekend heeft Zuid-Afrika
gevraagd om de vergadering van de
Veiligheidsraad te mogen bijwonen.
Fourie zal dan trachten de motie van
de Afrikaans-Aziatische groep, die de
onlusten wil bespreken, te torpederen.
9 Slot pag. 2
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
Lille, 30 maart Nikita Kroesjtsjef heeft de microfoons, die giste
ren voor hem gereed stonden bij het monument van Verdun en bij de
crypte van Douaumont, omringd door 15.000 stenen kruisen op de gra
ven van gevallenen uit de eerste wereldoorlog, ongebruikt gelaten. Op
zijn tocht over de slagvelden rond Verdun, waar 600.000 soldaten het
leven lieten, heeft hij de tekst van zijn anti-Duitse rede in zijn zak ge
laten en er het zwijgen toegedaan. Kroesjtsjef en zijn gevolg hebben
daar ook duizend communisten, die bij de twee monumenten, ook toen
de taptoe „Voor de doden" werd geblazen, „Nikita" en „Nina" ble
ven roepen, met een geërgerd gebaar het zwijgen opgelegd.
dagmaal in Reims, ander slachtoffer van
de oorlog, liet Kroesjtsjef zich in een
voor de vuist weg uitgesproken toe
spraak van veertig minuten volledig
gaan!
Hij zei„Ik ben opgegroeid tussen jon
gens van de straat en mijnwerkerskin
deren, die geen geleefdheid kenden. Ik
ben misschien niet delicaat en geen di
plomaat. Maar het is niet uit gebrek
aan tederheid, dat ik de dingen bij de
naam noem. Welnu, ik zoek geen twist
met de Duitsers, maar het is een histo
risch feit, dat mijn land tweemaal een
verschrikkelijke Duitse agressie heeft
ondergaan. Ik ben ongerust over de
woorden van Adenauer, die in Rome zei,
dat Duitsland van God de taak heeft
gekregen Europa te redden".
Kroesjtsjef zei dat als de Franse di
plomatie een handig spel wil spelen, de
Sovjet«-Unie ook kan spelen. „Vandaag
„Gloeiende as moet
gedoofd worden"
De Fransen die hem vergezelden en
die de harde Sovjetrussische leider bleek,
bewogen en blootshoofds voor Douau-
monts massagraf, waar het gebeente van
250.000 niet-geïdentificeerde soldaten
ligt, hoorden zeggen: „Laten we voor de
doden zwijgen", waren er hem dankbaar
voor. Maar hoewel de geschreven tekst
in Kroesjtsjefs binnenzak bleef, is zijn
rede - en het werd de hartstochtelijkste
totnutoe - toch gekomen: aan het mid-
speelt men met ons, morgen misschien
met U. Laten wij ons daarom verenigen
in de strijd voor de ontwapening en het
geluk van de mens. Vreest ons land
niet: wij zijn geen onwettige kinderen.
Vergeet niet dat men veelvuldig tever
geefs heeft geprobeerd om ons in de
kiem te smoren. Vandaag zijn wij geen
kind meer. maar wij zijn een Hercules".
Kroesjtsjef herinnerde aan de gezamen
lijke strijd van Fransen en Russen, een
strijd waarin ook zijn eigen zoon geval
len is. Hij zei dat Fransen en Russen
thans in twee tegenover elkaar staande
kampen verdeeld zijn.
Waarschuwing
Een telegrafisch overgebrachte
foto van een demonstratie van joe
lende negers bij het Orlandostation
in Johannesburg.
Dit blad bestaat uit 16 pagina's,
Het Franse zangeresje Jacqueline
Boy er, dat gisteravond het Eurovi
sie-songfestival heeft gewonnen,
met de grote beker, welke haar
door Teddy Scholten werd over
handigd.
Honderdduizenden
gevlucht voor water
Een overstromingsramp, veroor
zaakt door het doorbreken van de
stuwdam van Oros in Noord-Bra-
zilië, heeft totnutoe meer dan dui
zend slachtoffers geëist. Dit heeft
het hoofd van de politie van Forta-
leza, de hoofdstad van de Staat
Ceara, meegedeeld.
Volgens waarnemers zijn er nog
meer slachtoffers. Zij wijzen erop,
dat circa 250.000 mensen, die in de
vlakte bij de rivier de Jaguaribe
woonden, voor het woedende wa
ter, dat tengevolge van de dam
breuk bij Oros het land over
stroomde, gevlucht zijn en dat ve
len van hen op heuvels en daken
van huizen op hulp wachten.
De vlakte is zo langzamerhand één
reusachtig meer geworden. Het water
dringt op naar de stad Aracati aan de
kust van de Atlantische Oceaan, waar,
ondanks de waarschuwingen van de au
toriteiten. nog steeds een 4000 mensen
zich niet willen laten evacueren. Limo-
soro, dat 50.000 inwoners telt, staat he
lemaal blank; 80 mensen hebben hier
hun toevlucht gezocht in de toren van
de kerk, het enige gebouw dat nog droog
staat. Circa 1000 mensen zitten te For
tuin op de daken van de huizen, ang
stig uitkijkend naar hulp. In Umbeiro
treft men eenzelfde situatie aan: overal
mensen op de daken van de huizen. He
likopters en vliegtuigen hebben ver
scheidende malen opblaasbare bootjes
uitgeworpen maar door de krachtige
stroom bleven deze buiten het bereik
van de slachtoffers. Het water van de
Jaguaribe begint langzaam te zakken.
Hij waarschuwde: „de gloeiende
van de tweede wereldoorlog ligt er nog.
Er zijn in Duitsland op revanche be
luste krachten, die atomische wapens
vragen en die Duitslands oude grenzen
tegen de wil van de Sovjet-Unie, Polen,
Tsjecho-SIowakije en Frankryk willen
herstellen. Iedereen weet, dat men na
een brand de gloeiende restanten moet
doven en begraven. Laat ons dus een
vredesverdrag sluiten, anders zullen wij
gedwongen zyn een apart vredesverdrag
met het enige democratische Duitsland
te sluiten. Laat ons, Fransen en Rus
sen, in vriendschap leven. Wy wensen
Uw vriendschap en zulks geenszins ten
koste van een breuk tussen U en Uw
geallieerden".
Kroesjtsjef had eerder in zijn rede
een andere gast, minister Jacquinot zijn
openhartigheid niet gespaard. Hij zei:
„Ik ben een geduldig man, mijn zenu
wen zijn zo dik als kabeltouwen. Maar
eerlijk gezegd vond ik Uw rede zo diplo
matiek, dat ik niet begrepen heb of U de
Duitsers nu waarschuwde of dat U hen
inviteerde Frankrijk nog eens binnen te
vallen". Hetgeen niet wegnam, dat
Kroesjtsjef en Jacquinot elkaar tenslot
te hartelijk toedronken met een heil
wens op de vrede tussen alle volken.
Ondanks deze openhartigheid begint
de meerderheid van de Franse pers
Kroesjtsjefs tournee als' een succes te
zien. Le Monde schrijft zelfs: „Kroesj
tsjef is bezig zijn Tour de France te
winnen". Kroesjtsjefs tournee met zijn
zenuwachtige en omvangrijke entourage
heeft inderdaad wat van het „circus van
monsieur Jacques Godet" (de échte
Tour de France).
9 Slot op pag. 2
Parijs biedt Bonn
militaire bases aan
En Kroesjtsjef gaat juist nu
tegen Duitsers tekeer
(Van onze Parijse correspondent)
Terwijl de Sovjetrussische premier
Kroesjtsjef zijn veldtocht door
Frankrijk tegen 't Duitse militaris
me vervolgt, maakt men zich in Pa
rijs op Bonn gelegenheid te bieden
zijn piloten van de Luftwaffe op
Franse bodem te trainen. Militaire
luchtbases en instructiegelegenhe
den zijn in het departement van
Cognac gelegen, waar ook depots
voor het Westduitse landleger
zouden kunnen worden ingericht.
Het Franse aanbod zal door de
Atlantische ministers van Defensie
in Parijs worden besproken, wan
neer monsieur K. aan de Quai d'
Orsay juist zijn politieke balans
van zijn „tour de France" zal op
maken.
Deze gelijktijdigheid, die het gevolg is
van het uitstel van Kroesjtsjefs reis in
verband met zijn recente griepaanval,
baart de Franse diplomatie intussen wel
enige kopzorgen. Men hoopt echter dat
de Sovjetrussische premier, die zich zo
onverhoopt begripvol en plooibaar toont,
ook deze tegenslag nog wel zal kunnen
en willen slikken!
(Van onze Amerikaanse correspondent)
Eisenhower en Macmillan hebben in
Camp David de Russische suggesties in
zake stopzetting van de kernexplosies
beantwoord met een tegenvoorstel, dat
de kwestie van de inspectie wederom tot
het centrale punt zal maken van de
verdere onderhandelingen te Genève.
Macmillan heeft door zijn bezoek de
groep versterkt van hen in Amerika, die
op de Russische suggesties positief wil
den reageren, doch het huidige tegen
voorstel, dat meer inspectie verlangt,
kan nog lange onderhandelingen te Ge
nève met zich brengen en zal waar
schijnlijk wat minder tegemoetkomend
zijn uitgevallen dan de Britten gewenst
hadden. Men verkeert echter nog in het
stadium van onderhandelingen en het
Westen kan in de loop der komende
maanden nog water bij haar wijn doen.
Zulks temeer, omdat de wereldopinie
zich des te zwaarder zal doen gevoelen
naarmate een akkoord meer in zicht
komt.
Macmillan en Eisenhower verklaarden
bereid te zyn een korte tyd, waarschyn-
lyk één a twee jaar, een moratorium te
aanvaarden voor de kleinere explosies
onder de grond, doch zulk een morato
rium zou slechts ingaan, indien een ver
drag zou worden getekend, waarby alle
andere kernexplosies voor militaire
doeleinden in de ban gedaan worden.
Bovendien verlangen zy, dat weten
schappelijke deskundigen zo spoedig
mogelyk gezamenlijk gaan zoeken naar
middelen om ook kleinere ondergrondse
explosies waar te kunnen nemen. Het
moratorium is dus afhankelyk gesteld
van de ondertekening van het verdrag,
waarby o.a. de Inspectie moet worden
geregeld inzake de grote explosies.
Het moratorium zal dus niet meteen
ingaan, doch men behoeft niet te vre
zen, dat de Amerikanen thans nog snel
een serie ondergrondse explosies zullen
gaan houden. Dat zou op de wereld een
zeer ongunstige indruk maken. Voorlo
pig blijft de toestand dus bij het oude,
d.w.z. de Amerikanen zullen geen explo
sies veroorzaken, doch behouden hun
vrijheid eventueel de ontploffingen te
hervatten.
De Franse aanbieding die parallel
loopt met de Belgische offerte voor de
pots voor de Bundeswehr. is een direct
uitvloeisel van het incident, dat vorige
maand werd opgeleverd door de niet zo
bijzonder elegante stappen van de West
duitse minister Strauss om in Spanje
exercitievelden en militaire bases te vin
den.
In Franse en andere Atlantische krin
gen heeft men nu vooral willen voor
komen, dat Spanje in de toekomst mis
schien nogmaals door toedoen van de
Duitsers de toegang tot de NAVO via
die ingang zou kunnen worden geopend.
