ES
500 karpetten
Peeks Cloppenburg
Amsterdams bioscooporkest
thans in 53 landen te horen
I Comfort
of inspanning!...
Pullovers
herenmode-tip
Lex van
Weren
uit de
tilde
bah
zijn jongens
Benzine laden op Karei Doorman
is een „huisbakken gedoe*'
LEIDEN'S GROOTSTE
SPECIAALZAAK
Een keus uit meer dan
Opgericht 1 maart 1860
Vrijdag 25 maart 1960
Zesde blad no. 30009
Voor elk bedrijf
en zakenman
de Opel Van
of Caravan.
Een rendabele belegging In
een noodzakelijk vervoer
middel is de koop van
OPEL bestel- of combi
natiewagen.
OPEL VAN: de ideale,
moderne bestelwagen.
OPEL CARAVAN: de
efficiënte zaken-, tevens
comfortabele familiewagen.
m.v.HET MQTQRHUIS
Showroom: Stationsweg 1 en 2.
Kantoor, werkplaats en garage:
Morssingel I b Hoge Rijndijk 5
T«L 14741
woordig niet eens in de gaten, wanneer
het orkest ophoudt en de filmmuziek
al is begonnen.
„UIT DE BAK"
Het City-Theater-Orkest is „uit de
bak" gekomen. De toewijding, die de
ambitieuze kapelmeester van zijn mu
sici eiste is beloond. Het begon met
een eenvoudig grammofoonplaatje,
„Benelux in music", gevolgd door de
„Jojo-mars". Maar een groot moment
was toch wel het eerste radio-optreden
voor de microfoon van de NCRV. Het
is niet bij één optreden gebleven. Het
City-Theater-Orkest werd geregeld
uitgenodigd om zijn stemmings- en
sfeervolle melodieën voor de radio te
brengen. Er volgden aanbiedingen van
Radio-Luxemburg, van grammofoon
platenmaatschappijen en van organisa
toren van feestavonden. Een hoogte
punt was het eerste televisie-optreden,
een maand geleden.
Dezer dagen troffen wij een juichen
de Lex van Weren. „Eerst waren we
alleen maar bioscooporkest, toen kwam
de grammofoonplaat, daarna de radio
en tenslotte de televisie. Maar nu heb
ben we ook al de film!" En hij ver
telde, dat zijn orkest meespeelt in een
scène van Fons Rademakers film
„Makkersstaakt uw wild geraas!"
Lex van Weren kan uren praten over
zijn orkest. Maar steeds weer betrekt
hij „zijn jongens" in het gesprek. „Ik
heb uitstekende krachten in m'n
orkest". Bewondering heeft hij voor
René de Rooy „Hij zit al veertien
jaar achter het orgel, hij is een steun
pilaar voor ons". En grote waardering
gaat naar arrangeur Henny Dekker
„Soms moeten we in twee minuten van
de mars Stars and Stripes naar een
symfonie van Tsjaikowski, maar het is
altijd voortreffelijk gegaan".
Het City-Theater-Orkest en Lex van
Weren het zijn namen, die wij nog
dikwijls zullen ontmoeten!
Het orkest, dat uit de bak" is gekomen: v.l.n.r. organist René de Rooy. Frans Berk-
hout. Lex van Weren, de schaduw: Karei Wurched, Henk Moos, Jac. Banens. Nico
Kind, Johny de Boer, Wim Abma, Henny Dekker, Martin Ingel en Theo Bekkers.
Ambitie en ijver brachten
platen, radio, televisie en film
Weren is niet weinig trots op de op
lossing, die hij heeft gevonden. Hij
speelt de muziek van het variéténum
mer door en varieert en improviseert
steunend op zijn bekwame arran
geur Henny Dekker net zo lang tot
hij gelijk opspeelt met de beginmuziek
van de hoofdfilm. En als de film op
gang is trekt het orkest zich beschei
den onder het toneel terug. De eerste
keren oogstte deze stunt veel applaus.
Maar vele toeschouwers hebben tegen-
Nieuwe uitgaven
NIEUW K.N.V.v.L.-HANDBOEK
In de loop der jaren heeft het K.N.
V.v.L.-Handboek zich als .Vraagbaak
voor Luchtvarend Nederland" een
unieke plaats verworven. De 376 pagi
na's tellende editie 1960 steekt in een
fris zilvergrijs gewaad en bevat we
tenswaardige bijzonderheden van alle
luchtvaartinstanties, die in ons land ge
vestigd of vertegenwoordigd zijn. Bo
vendien wijst het ook de weg in de
vliegwereld buiten onze grenzen, geeft
een lijst van nationale- en wereldre
cords kortom, het is verreweg het
meest omvattende luchtvaartvademe
cum, dat in Nederland verschijnt.
Onderzoek Marineraad
(Van onze Haagse redactie)
"Spring-Style"
der wereldmode I960
Draion
licht en luchtig
50
Bouclé
wol met Mohair
90
extra ¥trloogtie
prijzen
TIJDENS DE VERBOUWING GAAT DE VERKOOP NORMAAL DOOR
iHiiiiiiMiiimfl
(Van onze Amsterdamse
correspondent)
„Let 's have a party" heet de
grammofoonplaat.
Zij is te koop in Amsterdam en
New York, in Arnhem en Cairo,
in Zwolle en Tokio in Leiden en
Madrid, in Winschoten en In-
stanboel.
Dezer dagen besloot Phono
gram deze langspeelplaat naar
het 53ste exportgebied te sturen:
Singapore.
„Let 's have a party" is, zo zegt
men in de wereld van de gram
mofoonplaat een „lekker plaatje,
dat het doet". Op de hoes staat
in Romeinse, Arabische of Chi
nese letters te lezen, dat de plaat
een potpourri van 38 melodieën
bevat, gespeeld door het City
Theater-Orkest, onder leiding van
Lex van Weren.
JONG IN VAK
Iedereen „in de bak" was meestal
met z'n gedachten ergens anders. De
gedachten van Lex gingen uit naar de
plaats van de kapelmeester. „Ik wou,
dat ik daar mocht staan", wenste hij.
En dan probeerde hij het weer te ver
geten. want hij had immers nooit een
orkest geleid? Van jongsaf aan zat hij
in het vak, hij speelde in vele ensem
bles en kwam in het begin van de oor
log bij het Joods Symphonie Orkest
terecht. Onmiddellijk daarop kwam die
donkere tijd, waarin zelfs musiceren
niet meer toegestaan was. Achter het
prikkeldraad van Auschwitz dagdroom
de Lex van Weren van een eigen
orkestDe Amsterdamse kleermaker
Jo de Groot klopte hem toen op de
schouders en zei gekscherend: „Als jij
voor je eigen orkest staat maak ik een
pak voor je
Op 1 maart 1957 heeft Jo de Groot
dat pak geleverd. Op die dag stond
Lex van Weren uitverkoren om de
vorige kapelmeester op te volgen
voor zijn eigen City-Theater-Orkest.
„Ik heb er wel even tegenop gezien,
maar ik heb doorgezet om het doel te
bereiken, dat ik mij had gesteld: ik
wilde het orkest uit de bak tillen". De
musici, die dachten, dat ze onder
oud-collega Lex helemaal „een mak
kie" zouden krijgen, kwamen bedrogen
uit. De nieuwe dirigent bleek bezeten
van ambitie en geestdrift, hij eiste, dat
z'n jongens repeteerden en studeerden,
dat ze in smetteloze kostuums versche
nen en dat zij hun schoenen poetsten.
Hij zweepte hen op tot grotere presta
ties en hij werkte zijn vele plannen uit.
CITY-KWARTIERTJE
Een van die plannen was het „City
kwartiertje". een concert van een
kwartier vóór de aanvang van iedere
voorstelling. Het initiatief sloeg aan:
het publiek komt vooral bij de mid
dagvoorstellingen een kwartier eer
der om te luisteren. En het is niet
zomaar wat muziek brengen, neen, Lex
van Weren stemt zijn programma af
op de hoofdfilm een gangsterfilm
vraagt een andere sfeer dan een jazz-
film. Het City-Theater-Orkest brengt
die juiste sfeer, getuige de vele reacties
van net publiek
Iedere vrijdagmorgen wordt er twee
uur achtereen gerepeteerd met het
variéténummer. „Het begeleiden van
die nummers is een vak apart", vertelt
Lex van Weren. „Het eist de grootst
mogelijke concentratie. Een acrobaat
of een jongleur kan iets missen en dan
moet de muziek hem zien te redden.
Dat eist samenspel en teamgeest van
het hele orkest. Hier, we hebben sta
pels dankbetuigingen van artiesten, die
zeggen, dat ze fijn met ons hebben
gewerkt"
De overgang van variéténummer
naar hoofdfilm is het moeilijkste punt
van ieder bioscooporkest. Er moeten
dan twee minuten worden gespeeld in
welke tijd het toneel weer voor de film
in orde moet worden gebraoht. Lex van
Het is gisteren niet duidelijk geworden, hoe de benzinebrand langszij het vlieg
kampschip „Karei Doorman" op 24 augustus 1959 op de Maas in Rotterdam nu
eigenlijk precies is ontstaan. Dit ontstaan zal wel altijd een raadsel blyven.
Wel is tqdens het openbaar onderzoek van de Marineraad in Den Haag naar de
oorzaken van deze brand gebleken, dat het benzineladen maar een primitieve
aangelegenheid is op de „Karei Doorman". De getuigen haalden gistermiddag hun
schouders op toen hen werd gevraagd, of men de benzinevoorraad in de zes
tanken doeltreffend kan controleren.
En de voorzitter van de Marineraad, mr. L. van Lookeren Campagne schroomde
niet om het benzineladen op de „Karei Doorman" een „huisbakken gedoe" te
noemen.
In de ochtendzitting van de Marine
raad kwam vast te staan, dat door de
luitenant ter zee van de technische
dienst A. Govers, is afgeweken van het
algehele rookverbod in en op het schip
tijdens benzineladen.
Hy meende echter gehandeld te heb
ben in de geest van een order van de
vorige commandant, die het rookverbod
verzachtte toen de „Karei Doorman"
benzine moest lossen op 27 juni van het
vorige jaar.
In de middagzitting werd o.m. de
haastig uit Den Helder ontboden luite
nant ter zee der tweedeklasse o.c. R. L.
Hintzen gehoord. Hij was officier van de
wacht op de dag van de brand. Aan het
slaan van het zgn. „carillon" had hij
gehoord, dat er voor de ruimen 2. 3 en 4
een rookverbod gold wegens benzine
laden. Hij was zich er echter niet van
bewust geweest, dat dit in stryd was
met het orderboek commandant.
Hij liep pas zijn tweede wacht, maakte
voor het eerst het benzineladen mee en
wist niet dat de door luitenant ter zee
Govers gegeven order in strijd was met
dit orderboek. Want, zo gaf hij toe, hij
had het „orderboek commandant", dat
zeven dikke delen beslaat, nog niet ge
lezen.
De commandant van de „Karei Door
man" lichtte toe, dat men van een offi
cier tweedeklasse in de oudste categorie
verwacht, dat hij zich op de hoogte stelt
van de inhoud van het orderboek, al
thans van het voor hem belangrijke ge
deelte. zonder dat men hem daartoe
aanspoort
Luitenant ter zee Hintzen had overi
gens niemand zien roken bij het laden
van de benzine.
„VIERMAAL STOPPEN"
„Viermaal kwam er met tussenpozen
van telkens twintig minuten benzine uit
de ontluchtingsbuis in de romp van de
„Karei Doorman" aan stuurboordzijde",
verklaarde de vliegtuig-metaalbewerker
der eersteklasse J. W. Jonker. Hij moest
erop letten, dat er geen benzine in het
water zou stromen en dat er niet gerookt
zou worden in de omgeving van de ont
luchtingsbuis. Zodra hij benzine uit de
buis zag komen, moest hij de machinist
P. J. van Rhijn of de schipper van de
tanker „Diala" waarschuwen, dat men
moest stoppen met het pompen van
benzine.
Voor dat waarschuwen moest hij ech
ter van stuurboord naar bakboord ren
nen cn daarbij vier lobby-deuren in de
waterdichte schotten openen en achter
zich sluiten. Dit deed een van de leden
van de Marineraad tegen de sergeant-
machinist II. II. Rosien, die de leiding
had bij het Iaden, opmerken: „Vond u
dat nou een geschikte regeling om een
uitkijk voor het waarschuwen een soort
hindernisrace te laten maken? Kan dat
niet anders?"
Sergeant-machinist Rosien zag geen
andere mogelijkheid of men zou met
koptelefoons moeten gaan werken.
Van de vierde keer dat er benzine uit
de romp van de Karei Doorman kwam,
was de vliegtuig-metaalbewerker Jonker
erg geschrokken. „Er spoot plotseling
een dikke straal benzine uit de buis".
Hy rende weer naar bakboord en waar
schuwde de schipper van de „Diala".
Deze maakte een handgebaar in de
richting van een paar officieren, waar
uit Jonker opmaakte, dat deze officieren
over het stopzetten van het tanken
moesten beslissen. Maar schipper Maas
kant van de „Diala" verklaarde, dat hij
het roepen van Jonker helemaal niet
had gehoord. Hy had met deze hand
beweging naar de officieren willen zeg
gen, dat zijn schip bijna leeg was
Jonker zag kleine vlammetjes op het
water naast de „Karei Doorman" dan
sen na terugkeer op zijn post. Vlam
metjes, die een ponton, waarop vijf ma
trozen bezig waren de romp van de
Karei Doorman te schilderen, angstig
dicht naderden. Uit de buis stroomde
nog steeds benzine.
WEIGERENDE VERKLIKKER
Sergeant-machinist Rosien legde uit
dat er by het laden van de „Karei
Doorman" benzine uit de ontluchtings
buis in het water kan stromen, zonder
dat de verklikker (een watertankje op
de leiding) dit meldt.
Hoe dat precies gebeurt, noemde hij
een raadsel. Maar de benzine stroomt
dan naar bulten zonder in de tanken te
zijn geweest. Zy passeert het water
tankje dan niet, het tankje dat moet
aangeven, wanneer de tanks vol zyn. Dit
moet ook op 24 augustus het geval zijn
geweest, want de tanken waren nog niet
vol toen de benzine in het water stroom
de en tenslotte ln brand geraakte. De
Marineraad zal in deze zaak schriftelijk
uitspraak doen.
H y—j EUW van vooruitgang,
s Overal ontwikkeling op
H L_i reusachtige schaal. De
mensen kunnen de nieuwighe-
g den op ieder gebied nauwelijks
meer bijbenen.
H „Het gemak dient de mens"
is de leus. Iedereen doet er aan
mee!
Wie heeft het ooit sneller be-
I leefd?
Ga maar eens naar de
M Utrechtse Jaarbeurs en ge valt
p van de ene uitvinding in de an-
dere. De techniek viert er hoog-
s tij, niemand ontkomt aan de
E biologerende invloed van het
H „allernieuwste", dat telkens weer
H een aanslag op de beurzen der
ee bezoekers doet.
DE verleiding loert niet in
het verborgene maar open
lijk naar iedereen, die erop
uit is zijn leven te veraangena
men.
Wie, in de oorlog, erop uit
trok om moeizaam een paar sui
kerbieten te bemachtigen en nu
ziet. hoe gemakkelijk alles in de
schoonste vorm voor het grijpen
ligt of U toegeworpen wordt,
zal wel getroffen zijn door het
scherpe contrast.
Hij vraagt zich soms af, waar
heen die grandioze materiële
ontwikkeling voeren gaat: het
wordt nog eenmaal zó, dat de
gebraden vogels U in de mond
vliegen, zonder dat U er een
spat voor hoeft te doen
ZIJN zij, die zich nu zonder
enige inspanning het com
fort en de luxe van de mo
derne tijd kunnen veroorloven
nu gelukkiger dan degenen, die
het nog een beetje „ouderwets"
aan moeten doen?
Het ziet er naar uit, dat dit
vrouwtje het helemaal niet zo
ongenoeglijk vindt om, zoals ze
dat haar leven lang al deed, het
water te „pompen".
Dat houdt haar „fit", het is
een ochtendgymnastiek zonder
weerga en ze heeft de water
kraan waarachtig niet nodig.
Ze is er bovendien aan ge
wend, ze wéét niet anders.
„Nu ja", zullen de aanhangers
van het comfort zeggen, „het is
toch vréselijk, dat dit arme
mensje zich zo inspannen moet".
Het is hoe ge het bekijkt.
Wedden, dat ze het helemaal
niet „vreselijk" vindt en het
héél gek zou vinden, als ze haar
oud-vertrouwde pomp zou moe
ten missen?
ZO is 't met veel dingen op
deze telkens veranderende
wereld.
Het „comfort" maakt de men
sen zo zwak als was: mannen,
achterover gezakt in auto's, een
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll lllllllllllllllllllllllillllllllllilllllilillliiilliiiliiiiilliiiiiiiiiiiiiiniii|
Lex van Weren zelf zegt niets van
dat succes te begrijpen.
„Ik ben er een beetje verlegen mee",
zegt hy bescheiden. „Wat onze kwali
teit betreft kunnen wij niet in de
schaduw staan van bijvoorbeeld Dolf
van der Linden. Wij zijn heus niet het
beste orkestEn even later: „Maar
wij zijn misschien wél het geestdrif-
tigste
En nu laat zich dat succes toch wel
verklaren: het is de geestdrift van Lex
x. Weren zelf, waardoor zijn bioscoop
orkest muziek produceert, die de sfeer
en de gezelligheid, ja de feestelijkheid,
van een avondje-uit oproept. Zelfs ver
buiten dat City-theater. Tot in die 53
landen toe.
SCHAARS
Bioscooporkesten zijn schaars ge
worden. Er zyn geen tien bioscoopen
ter wereld te vinden, waar filmvoor-
was, die de huisvrouw in de
machine stopt en er het vol
gend ogenblik als nieuw weer
uit komt, zonder dat ze zich
hoefde te bewegen, de ijskast en
de diepvries, de kleuren- en
de geurentelevisie: alles op een
presenteerblaadje in huis ge
bracht en niemand, die zich nog
voor Iets hoeft in te spannen.
W&ar gaan we op zo'n ma
nier naar toe?
„Rust roest" zegt een oud
spreekwoord en het bevat een
grote wijsheid.
stellingen worden opgeluisterd door
variété en orkest. Twee van die thea
ters staan in Nederland en allebei in
Amsterdam: Tuschinski en City. Zij
zijn de laatste uit een lange rij en de
enige die zich hebben weten te hand
haven. Is de tijd van de bioscoopor
kesten voorbij? Ach, Tuschinski en
City, de fraaiste en grootste bioscopen
van Nederland, zouden immers zonder
hun orkesten slechts uit de krachten
gegroeide buurtbioscopen zijn! Het is
echter niet alleen de traditie, die de
orkesten doet handhaven. Het is voor
al de vernieuwing, die ze op de voor
grond heeft doen plaatsen en waarvan
zo mogen wij het wel stellen Lex
van Weren de geestelijke vader is.
„Wie in de bak speelt heeft een
makkie" luidde het gezegde onder de
musici in vroeger jaren. Lex van
Weren, trompettist en violist, zat en
kele jaren geleden „in de bak" van het
City-Theater, vrijwel onzichtbaar voor
het publiek. Tijdens de middagvoor
stelling en de twee avondvoorstellingen
„maakte hij muziek" met z'n elf colle
ga's, muziek, niet bedoeld om naar te
luisteren, maar omdat het er nu een
maal bij hoorde. De twaalf in de bak
speelden lauw en futloos, zonder animo
zoals het al jaren achtereen was ge
beurd.
Wie j-illes in huis haalt wat
hem bespaart nog een vinger uit j|
te steken, lijdt, zo niet schade H
aan z'n ziel, dan toch zeker aan
zyn gezondheid.
Daar wilde ik U even op wij-
zen.
En ga nu maar prettig een
stukje omlopen.
Het enige wat U misschien
nog kunt!
Dat zal Uw geest en lichaam
goed doen!
FANTASIO
