Bonn verbaasd over een
uitlating van Adenauer
Ondanks langdurige besprekingen:
situatie bouwconflict ongewijzigd
Beide partijen houden zich vast
aan eenmaal ingenomen standpunt
WEERBERICHT
SOVJETRUSSISCH VOORSTEL
INZAKE KERNWAPENPROEVEN
STAKING VERDER UITGEBREID
Prijsbeschikking
wordt verwacht
Mogelijkheid van praten met de
Oostduitsers opengelaten
Meningen in Washington zijn verdeeld
Opgericht 1 maart 1860
MAANDAG 21 MAART 1960
No. 30003
LEIDSCH
DAGBLAD
DirecteurE. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1. Lelden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Uitputtend overleg tussen drie ministers, werkgevers en werknemers
heeft zaterdag de oplossing van het bouwconflict geen stap nader
kunnen brengen.
Zaterdagmorgen om elf uur kwam men in het departement van
Economische Zaken aan de Bezuidenhoutseweg te Den Haag voor de
eerste maal bijeen. Omstreeks half twee werd de vergadering ge
schorst. Anderhalf uur later schaarde men zich weer rond de tafel.
Deze bespreking duurde tot half zes.
Maar deze vijf uur praten hebben in feite niets aan de bestaande
situatie kunnen veranderen.
De in de Raad van Bestuur Bouwbedrijf verenigde aannemers zijn
en blijven niet bereid mede te werken aan welke oplossing ook, zolang
hieraan de voorwaarde is verbonden, dat afstand wordt gedaan van
de contractuele bepalingen met betrekking tot het doorberekenen van
de verhoogde lonen voor de lopende werken.
De basis voor verder overleg valt daardoor weg. Want de regering
houdt juist wel onwrikbaar vast aan die voorwaarde.
COMMUNIQUE
De rechtstreeks bij het bouwconflict
betrokken ministers zijn vanmorgen
voor een bes-preking bijeengekomen.
Het wordt niet uitgesloten geacht, dat
minister De Pous na afloop van dit
overleg vertegenwoordigers van werk
gevers en werknemers weer zal uit
nodigen voor een bijeenkomst.
Na deze uitgebreide oriëntatie wordt
dan een beslissing verwacht om het
einde van de staking te forceren.
In kringen, welke als de best-geïn
formeerde mogen worden beschouwd,
neemt men aan, dat deze beslissing
zal gaan in de richting van een prijs
beschikking.
Komt het inderdaad zover, dan
hoopt men, dat de regeling in een
zodanige vorm wordt gegoten, dat niet
bij voorbaat de mogelijkheid wordt
uitgesloten, dat op den duur beide par
tijen op basis van vrijwilligheid en
overleg tot overeenstemming zullen
geraken.
Aan het gesprek van zaterdag werd
van regeringszijde deelgenomen door de
ministers J. W. de Pous (Economische
Zaken), mr. dr. Ch. J. M. A. Rooy (So
ciale Zaken) en mr. E. H. Toxopeus
(Justitie a.i.). Namens de werkgevers
organisaties waren aanwezig: mr. P. A.
H. de Graaff (Gentr. Sociaal Werkge
vers Verbond). H. J .de Koster (Nea
Verbond van Werkgevers)A. Borst Fzn.
(Prot. Chr. Werkgevers) en mr. Van
Thiel (Alg. Kath. Werkgeversvereniging)
De vakcentrales werden vertegenwoor
digd door de voorzitter J. W. F. van
Tilburg (N.V.V.), C. J. van Mastrigr,
(C.N.V.) en J. A. Middelhuis (K.A.B
Van de zijde van de regering werd
hierbij mededeling gedaan van de ont
wikkelingen, die zich gedurende de af
gelopen dagen rond het conflict hadden
voltrokken, waarna een gedachtewisse
ling over deze ontwikkelingen heeft
plaatsgevonden.
Droog weer
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond
Bewolkt, maar ook enkele opklarin
gen. Droog weer. Matige oostelijke wind.
Vannacht temperaturen om het vries
punt, morgen dezelfde of iets hogere
temperaturen.
(Opgemaakt te 11.16 uur).
22 MAART
Zon op: 6.39 uur onder: 18.56 uur.
Maan op: 4.00 uur; onder: 13.26 uur
Hoogwater te Katwijk te 10.58 en 23.55 u.
Laagwater te 6.00 en 19.03 uur.
Dit blad bestaat uit 16 pagina's,
Omstreeks half vier zaterdagmiddag
kwam de Raad van Bestuur Bouwbc
drijf in spoedvergadering bijeen Om
vijf uur was deze bijeenkomst afgelopen
en werd het volgende communiqué ver
strekt
„Het heden gehouden overleg tus
sen de minister van Economische
Zaken en de voorzitters der centrale
organisaties van werkgevers en werk
nemers heeft voor de Raad van Be
stuur Bouwbedrijf geen enkel nieuw
gezichtspunt opgeleverd. Niettegen
staande de druk. welke ook hedei'
weer op de Raad van Bestuur Bouw
bedrijf werd uitgeoefend, zonder dat
hierbij nieuwe argumenten werden
aangevoerd, blijft de Raad van Be
stuur Bouwbedrijf, mede gesteund
door een stroom van telegrammen uit
de afdelingen van de betrokken werk
geversorganisaties, op het standpunt
staan dat de aannemers niet vrijwil
lig afstand kunnen doen van huis
eenmaal verkregen contractuele rech
ten. Alleen op basis van handhaving
van die rechten is de Raad van Be
stuur Bouwbedrijf bereid het advies
van de president van de Haagse
rechtbank op te volgen".
NAKOMEN
Maar welke beslissing de regering ook
zal nemen, de aannemers zullen er zich
bij neerleggen. ,,Wij wachten nu rustig
en gelaten af, wat de regering ons op
legt en we zullen, dat zonder enige com
plicatie nakomen", zo deelde de heer J.
Dura Dzn.. voorzitter van de Raad van
Bestuur Bouwbedrijf mede.
Mocht het echter tot een bindende
loonregeling komen dan hoopte hij wel.
dat de bedragen daarvan dezelfde zui
len zijn als die van de CAO. die onder
normale omstandigheden op 1 maart zou
zijn ingegaan. De aaimemers zijn iede
re dag bereid die bedragen te betalen
als het werk hervat wordt.
Gevraagd naar zijn mening over een
eventuele prijzenbeschikking ant
woordde de heer Dura, aan te nemen,
dat zo'n beschikking op rechtvaardig
heidsgronden zal berusten. Daar heb
ben we toch een regering voor", zo zei
hij. Als er aannemers zouden zijn die
te veel verdienen, dan zullen deze het
te veel verdiende moeten afstaan, zo
zei de heer Dura, die eraan toevoegde
bereid te zijn te laten controleren of
er inderdaad zulke aannemers zijn.
Uitdrukkelijk bleef de heer Dura
echter stellen dat de regering ten on
rechte wil ingrijpen in bestaande con
tracten". De regering zou eigenlijk te
gen ons mpeten procederen", zo zei hij
Niemand denkt volgens hem aan de
duizenden kleine ondernemers, die Uit
sluitend in loonarbeid werk verrichten
zoals b.v. het leggen van dwarsliggers
voor de Spoorwegen, onderhoud van do
kanalen en waterwegen voor rijkswa
terstaat e.d., en die allen jaarcontrac
ten hebben en afstand zullen moeten
doen van de risicoregeling in die con
tracten.
UITBREIDING
Inmiddels heeft de stakingsleiding in
Utrecht een uitbreiding van de staking
gelast. Met ingang van vandaag zou
In het ministerie van Economische
Zaken in Den Haag hebben de mi
nisters van Binnenlandse Zaken,
mr. E. H. Toxopeus (tweede van
links), van Economische Zaken,
J. W. de Pous derde van links) en
van Sociale Zaken en Volksgezond
heid, mr. dr. Chr. J. M. A. Rooy
vierde van linkszaterdag overleg
gepleegd met de vier centrale werk
geversorganisaties en de werkne
mersvakcentrales. Een overzicht
van de besprekingen, welke geen
tastbaar resultaat opleverden.
Bejaard echtpaar
omgekomen
(Speciale berichtgeving)
Gisteravond omstreeks kwart over tien
had op de Ilaaksbergseweg, te Neede,
nabij de grens van Haagsbergen, een
ernstig verkeersongeval plaats, waarby
de 74-jarige J. If. ter Braak en zijn 68-
jarige vrouw H. M. Braak-Bolstcr. beide
uit Haaksbergen, het leven verloren.
De man en de vrouw, die een bezoek
aan hun dochter in Haaksbergen hadden
gebracht, waren juist uit de bus van de
Gelderse Tramwegen gestapt. Toen zij
achter de inmiddels weer verder in de
richting Neede rijdende bus de straat
wilden oversteken om een zandweg naar
hun boerderij in te slaan, werden zij ge
schept door een uit de richting Neede
naderende personenauto uit Haaksber
gen. De vrouw moet op slag dood zyn
geweest. De man werd zwaar gewond
naar het r.-k. ziekenhuis te Enschede
overgebracht, waar hy kort na aankomst
is overleden.
Vliegongelukken in
Columbia: 44 doden
In Columbia zyn zaterdag 38 personen
by een vliegtuigongeluk om het leven
gekomen: een tweemotorig toestel van
de Columbiaanse luchtvaartmaatschappij
S.A.M. van het type Curtis, dat van het
eiland San Andres op weg was naar
Medellin, stortte ten noorden van laatst
genoemde stad neer, waardoor van de 45
inzittenden er 38 het leven verloren.
Van de zeven mensen, die het ongeluk
overleefden, hebben er vijf verwondingen
opgelopen. Alle inzittenden waren
Columbianen.
Het reddingswerk werd bemoeilijkt
door het feit, dat het wrak terecht was
gekomen in een moerassig gebied, dat
door zware regenval werd getroffen.
Bij een ander vliegtuigongeluk, in het
oosten van Columbia, kwamen zes men
sen om het leven.
Tenslotte kostte een botsing tussen
twee autobussen bij Las Mesitas, 55 km
ten zuidwesten van de Columbiaanse
hoofdstad Bogota, aan zestien mensen
het leven.
ook gestaakt worden op bouwobjecten
in Gorinchem. Dordrecht. Zwijndrecht,
Deventer. Alkmaar. Gouda en Roosen
daal. Voorts lag het in de bedoeling om
in enkele delen van het land enkele be
langrijke wegenbouwobjecten „lam te
leggen". Bij de stakingsobjecten wordt
ook betrokken de kanaalzone in Zeeuws-
Vlaanderen.
Voor zover men de toestand omstreeks
het middaguur kon overzien hebben de
bouwvakarbeiders in de genoemde plaat
sen veelal het stakingsparool rustig en
gedisciplineerd opgevolgd. De ongeor
ganiseerden volgden bijna overal net
voorbeeld van hun georganiseerde co!
lega's. hoewel zij het veel moeilijker
hebben in de stakingsperiode.
In Haarlem zijn zaterdagmiddag on
geveer 350 ongeorganiseerde bouwvak
stakers bijeen geweest in gebouw Sint
Bavo om hun ontevredenheid uit te
spreken over de lage uitkeringen, welke
zij ontvangen.
'Besloten werd een telegram te zen
den aan het centraal stakingscomilé
te Utrecht met het verzoek de uitkering
met ongeveer 20 gulden per week te ver
hogen. Morgen zal men opnieuw bijeen
komen om de dan ontstane toestand te
bespreken. Men verwacht dan ant
woord uit Utrecht te hebben ontvangen.
„Belangrijke hulp"
voor Israël
De leiders in Londen en Washing
ton hebben mij beloofd, dat zij
Israël op politiek en economisch
gebied, alsmede op andere terrei
nen belangrijke hulp zullen ver
lenen, zo heeft premier Ben
Goerion in Londen meegedeeld aan
de hoofdredacteur van het in Tel
Aviv verschijnende blad „Jedioth
Aharonoth", die hem op zijn reis
naar de V.S. en Engeland verge
zelt. „Ik kan niet zeggen, welke
beloften zij mij gedaan hebben op
deze andere gebieden", aldus de
Israëlische premier, die verklaarde
„zeer tevreden" te zijn over de be-
sprekinqen, welke hij te Washing
ton heeft gevoerd.
Het Britse zondagsblad „The Observer"
schreef uit kringen, die in nauw contact
met het Foreign Office en het Britse
ministerie van Defensie staan, verno
men te hebben, dat Engeland overweegt
„nieuwe wapens, waaronder luchtdoel
wapens" aan Israël te leveren. Een
woordvoerder van het ministerie van
Buitenlandse Zaken te Londen noemde
dit bericht echter „ongegrond". Alles
wat over deze kwestie wordt geschreven
achtte hij „zuiver speculatief" Hij her
innerde er aan. dat de Britse regering
het niet in het openbaar belang acht.
bekend te maken of buitenlandse rege
ringen verzoeken doen om wapenleve-
ran.
The Observer merkte op, dat Engeland
een zeker evenwicht in het Midden-
Oosten wil handhaven. Nu zou het
nodig zijn, de hulp aan Israël te vergro
ten. Dit land zou met name een groter
aantal straalvliegtuigen nodig hebben,
„ingeval de levering van Franse super -
Mystères onvoldoende zou blijken te
zijn". Bovendien zou Engeland eventueel
luchtdoelraketten van het type Firestreak
kunnen leveren, die beter zouden zijn
dan de Amerikaanse Sidewinders. „On
getwijfeld dacht de (Britse) regering
aan deze raketten, toen Robert Allen
van het Foreign Office vorige week
weigerde aan de Lagerhuisafgevaardigde
Dingle Foot de verzekering te geven, dat
Groot-Brittannië geen raketten aan
Israël zal leveren", aldus The Observer.
(Van onze correspondent in Bonn)
Opnieuw heeft een uitlating van Bondskanselier Adenauer, gedaan
tijdens zijn reis door de Verenigde Staten, opzien gebaard in Bonn.
Ditmaal gaat het om zijn verklaring op een persconferentie voor dc
televisie in Amerika: „Het is niet waarschijnlijk, dat het nog eens tot
gesprekken tussen Bonn en Oost-Berlijn (de hoofdstad van communis
tisch Oost-Duitsland) zal komen, maar toch zou ik ter andere zijde die
mogelijkheid niet volledig willen uitschakelen".
Wanneer, zo ging Adenauer verder, op een dag de Duitse hereniging
naderbij komt, dan zou een punt bereikt kunnen worden waarop zulke
gesprekken mogelijk kunnen zijn. Adenauers eigen partij, de CDU CSU
haastte zich het afgelopen weekeinde deze verklaring van nader com
mentaar te voorzien. De CDU-vvoordvoerders brachten haar in ver
band met oude Westelijke voorstellen ter oplossing van het probleem
Duitsland. Men kan, zo zegt Adenauers rtij verder, de aanduiding
van de Bondskanselier slechts zó begrijpen, dat in Oost-Duitsland nog
wel eens een regime kan ontstaan, dat Bonn voor meer democratisch
dan het huidige houdt.
onder meer in de vorming van een poli
tieke al-Duitse commissie, waarin even
veel Oost- als Westduitsers zitting zou
den moeten hebben. Eveneens paritair
samengestelde commissies zouden moe
ten beraadslagen over de economische
eenwording en voorts zou een paritaire
parlementaire raad in het leven moetea
worden geroepen. De vice-voorzitter van
de SPD, Wehner, van wie dit plan af
komstig zou zijn geweest, kwam er zelf
in het SPD-partijorgaan Vorwarts vori
ge week openlijk van terug. Het is ver
ouderd, constateerde hij. In werkelijk
heid, zo is gebleken, was het plan voor
de tegenstanders van de SPD een voort
durend doelwit van allerlei aanvallen, in
het bijzonder omdat er in werd gespro
ken over een gesprek met het Oostduitse
communistische regime.
Socialisten lieten
zich niet onbetuigd
Maar de socialistische oppositiepartij,
de SPD, sprong zaterdagavond met gre
tigheid op Adenauers uitlating af. Hij
heeft, aldus de SPD, niet gezegd onder
welke omstandigheden het tot gesprek
ken met Oost-Duitsland zou kunnen ko
men. Dat Adenauer in het algemeen
dergelijke gesprekken voor mogelijk
houdt toont, aldus de SPD, dat hij heeft
moeten erkennen in welke onmogelijke
situatie hij met zijn herenigingspolitiek
is gekomen.
De SPD-ers zyn zo gauw op Ade
nauers verklaring gesprongen, omdat zy
zelf vorige week juist officieel „afscheid"
hebben genomen van hun totaal ver
guisde Duitsland-plan. Dit plan voorzag
Dr. IV. Drees, minister van Staat,
is gisteren met zijn echtgenote naar
Israël gevlogen ,waar hij veertien
dagen de gast zal zijn van de rege
ring. Op Schiphol genoten zijn
kleinkinderen van de levendige aan
blik van de luchthaven.
Voordelen, maar ook ™«if.op de .e „,et
grote risico's
(Van onze correspondent in Washington)
De Sovjet-Unie heeft een knuppel
in het Westerse hoenderhok ge
gooid door zich te Genève akkoord
te verklaren met een verdrag,
waarbij de controleerbare grote
kernexplosies in de ban zouden
worden gedaan. De Russen stelden
hierbij de voorwaarde, dat tevens
een moratorium tot stand zou
komen, waarbij de mogendheden
op hun erewoord zouden beloven
geen oncontroleerbare kleine on
dergrondse kernexplosies (met een
kracht van 4.75 of minder) te be
werkstelligen. Gezamenlijk zouden
de mogendheden studies moeten
ondernemen teneinde de contro
leerbaarheid te beproeven van de
kleine ondergrondse ontploffingen.
Over de tijdsduur van dergelijke
studies lieten de Russen zich helaas
niet uit.
Het Russische voorstel heeft stellig
veel aantrekkelijks: het opent de kans
op een gecontroleerd verbod van grote
kernexplosies. Over de belangrijke vraag
van het aantal geoorloofde inspecties ter
plaatse (nadat een seismograaf de ver
denking heeft doen ontstaan) moet men
het nog eens worden, doch een akkoord worden opgelost.
Komt men zover dan zou de Sovjet-
Unie voor het eerst internationale in-
spectiegroepen op haar grondgebied toe
laten. Zulke groepen zouden uiteraard
ook in Engeland en de Verenigde Staten
gestationeerd moeten worden, maar voor
de Russen, die deze inspectie meestal als
„spionage" betitelden, zou dit een con
cessie van belang zijn. Eindelijk zou men
een kans krijgen een inspectie-systeem
in te stellen en dit zou een precedent
kunnen zijn voor een nog veel belang
rijker inspectie, die nodig zou zijn indien
men ooit vorderingen met de ontwape
ning zou maken.
Het Russische voorstel heeft dus
diverse goede zyden. Niettemin valt te
voorzien, dat velen te Washington verzet
zullen aantekenen tegen deze suggestie.
De Amerikanen zijn, gelyk bekend, van
plan een serie ondergrondse kernexplo
sies te houden. De Amerikaanse Com
missie voor de Atoomenergie alsmede
het departement van Defensie achten
deze explosies belangrijk om de ladingen
te beproeven voor de duikbootraket
Polaris, voor de nieuwe intercontinentale
raket „Minuteman" en voor antiraket
„Zeus". Die ontploffingen zouden slechts
door kunnen gaan indien de Amerika
nen zouden weigeren het moratorium te
aanvaarden, dat de Russen thans hebben
voorgesteld.
De tegenstanders van Ruslands plan
betogen, dat het riskant is de Sovjet-
Unie op erewoord te geloven. In Wash
ington bespeurt men echter ook een
zeker enthousiasme voor het jongste
Russische voorstel en het is nog niet te
voorzien, hoe de meningsverschillen in
de Amerikaanse regering zullen kunnen
Reis zonder succes?
Thans laat Adenauer eenzelfde moge
lijkheid open! De politieke situatie in
Bonn wordt er daardoor zeker niet door
zichtiger door. Integendeel, Adenauers
uitlatingen én ten aanzien van een
aparte volksstemming in Berlijn én ten
aanzien van een mogelyk gesprek met
„een" Oostduits regime zaaien hier ver
warring. Men krijgt hier de indruk -
mede door het feit dat de Bondskanse
lier er zeker niet in is geslaagd Eisen
hower en Her ter zijn Berlynse ideeën
omtrent Berlijn en het onveranderlijk
vasthouden aan de status quo op te
dringen - dat Adenauers reis naar
Washington nu juist niet tot zyn suc
cesvolste buitenlandse ondernemingen
behoort!
Integendeel, enig belangrijk politiek
succes dat van invloed kan zyn op de
Westelijke houding op de aanstaande
topconferentie zou hem tot dusver niet
ten deel zijn gevallen. Pessimisten zeg
gen hier zelfs: „Adenauers invloed op de
Amerikaanse koers is geringer dan ooit
en toont aan welk een steun Bonn in
Washington mist sedert de dood van
Dulles".
Soekarno zal nieuw
Parlement benoemen
Masjoemi uitgeschakeld
President Soekarno heeft zaterdag in
Djakarta verklaard dat Indonesië een
nieuw parlement van politici en verte
genwoordigers van „functionele groe
pen" w.o. de strijdkrachten, zal krijgen.
Hij verklaarde dit by zijn terugkeer
van besprekingen op Bali met leider van
drie van de vier grote politieke partijen in
Indonesië, nl. de communistische party,
en de orthodox mohammedaanse Nah-
datoel Oelama. De gematigde moham
medaanse Masjoemi (waarvan enige
leiders betrokken zyn geweest by de
rebellie op Sumatra in 1958) was niet
uitgenodigd.
De president die onlangs het eerste
gekozen parlement van Indonesië ont
bond omdat het niet met de regering
wilde samenwerken, verklaarde dat het
nieuwe parlement er een van „weder
zijdse bijstand" zal zijn. Voorts zal Soe
karno een gemengd comité voor de vor
ming van een nationaal front (een mas
sale politieke beweging onder zijn lei
ding) instellen. Hij zal de leden van dit
comité kiezen uit de politieke partyen
en functionele groepen, de regering, de
opperste adviesraad en het nationale
front voor de bevrijding van West Irian
(Ned. Nieuw-Guinea) zo zei hij.
Op het vliegveld van Djakarta waren
strenge veiligheidsmaatregelen genomen.
De president wandelde van het vlieg
tuig (een in Rusland gebouwd toestel)
naar het ontvangstgebouw van het
vliegveld tussen een dubbele haag van
militairen die met machinepistolen wa
ren uitgerust.
Tsjoe En-lai gaat
naar Nieuw-Delhi
Premier Nehroe van India heeft van
daag bekendgemaakt, dat premier Tjsoe
En-lai van communistische China van
19 tot 25 april een bezoek aan Nieuw-
Delhi zal brengen. Zoals bekend heeft
Tsjoe En-lai de vorige maand een uit
nodiging van Nehroe aanvaard, om naar
Nieuw Delhi te komen voor een bespre
king over het grensgeschil tussen China
cn India.
