camera's
IN KAMER EN TUIN
Een
Zoeklicht
ROND
Shirley MacLaine
EN
VOETLICHT
ZATERDAG 20 FEBRUARI
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 2
OOK HET SUCCES
BRENGT PROBLEMEN99
Leve vrijheid
Te hoog gemikt
V OP DE BOEK
een haveloos, nog wild barmeisje.
Het publiek was enthousiast, de cri
tici weinig minder. En de filmmakers
begrepen, dat er eer viel in te leggen
met dat levenslustige 25-jarige we
zentje.
R. Blijstra. „Tegenzin en Te
genstand". De Arbeiderspers,
Amsterdam 1959.
R. Blijstra is een auteur, die reeds
verschillende novellenbundels op zyn
naam heeft staan en bü wie ieder
nieuw boek eigenlijk een groei aan
wijst. Deze opmerking is niet zo maar
een fraze, maar het constateren van
een duidelijk waarneembaar fenomeen.
Van een typisch „literair" schrijver
heeft Blijstra zich ontwikkeld tot een
schrijver met een grote eigenheid en
een voor Nederland welhaast unieke
intelligentie. Zonder twijfel tellen wU
meer intelligente auteurs, maar hoogst
zeldzaam zijn zij, die hebben wat Blij
stra in deze bundel blijkt te bezitten:
die intelligentie, die zonder gebrek
aan intuïtie de mens weet te benade
ren.
SHIRLEY MACLAINE
kwajongensachtige individualist
Hollywood zit bepaald niet te
wachten op mensen, die lijken op
een of andere succesvolle ster.
Integendeel, een dergelijke gelij
kenis is een schier onoverkomen-
lijke hindernis, wanneer de be
treffende persoon des ondanks
een carrière in de filmwereld wil
proberen op te bouwen. We ver
telden al eens van een jong
Italiaans sterretje,dat steeds als
stand-in" voor Sophia Loren
mocht fungeren, maar nooit een
kans kreeg om zelf iets op het
witte doek te presteren. Ze leek
teveel op de Italiaanse filmgroot
heid
Ten einde raad heeft zij toen
maar haar neus laten hervormen,
waardoor de gelijkenis met Sophia
wat minder sprekend werd. En
toen kwam prompt die lang be
geerde kans!
Derhalve, een sprekende gelijkenis
is geen aanbeveling. En weinig oor
spronkelijk. Laten zij toch zichzelf
zijn. Laten z\j niet kijken, spreken of
acteren als iemand anders. Getrouwe
kopieën bereiken nooit iets bij de
film", zegt Shirley MacLaine met na
druk. En over de hoofden van de
verslaggevers richtte zij zich met deze
waarschuwing tot alle nieuwelingen
in het filmvak.
Maar dan zullen er zeker zijn, die
zeggen: ..Shirley heeft gemakkelijk
praten". En dan zinspelen zij op die
wonderlijk speelse persoonlijkheid
van dat sproetige, roestige „ratte-
kopje". Shirley MacLaine heeft het
echt niet nodig om iemand na te doen,
zij is zelf ..iemand". Zij heeft een
hekel aan een leibandje, ze is een
Individualist, die zich niet zo bijster
veel aantrekt van de regels, die door
„men" gemaakt wordt. Ze lacht om
het menselijk opzicht. En ze veraf
schuwt die nieuwelingen, die zich in
de persoon van een ander trachten
te wringen.
.Iemand moet ze vertellen, dat ze
een fout maken", zei ze fel. ..Ach,
voor een zekere, maar ongetwijfeld
korte tijd, zullen zf1 wel wat aan
dacht trekken. Er zijn altijd mensen
te vinden, die zoiets even grappig
vinden, maar dan zullen zij geruisloos
verdwijnen. Oplossen in het niet.
Voorgoed
KAPSEL
De jonge actrice vertelde, dat zij
er zelf van overtuigd is, dat haar
wonderlijke kapsel, dat er uitziet als
of het in een windtunnel in elkaar
gedraaid is, veel heeft bijgedragen
tot haar persoonlijk succes. ,,Het
maakt mij ongetwijfeld tot een aparte
verschijning. Oh, ik weet wel, dat ik
er uitzie als een heks. Maar in ieder
geval is het anders. En dat is voor
mij hoogst belangrijk".
Maar zelfs een unieke verschijning
is niet voldoende. Dat heeft de nu
vrolijk lachende Shirley kunnen ont
dekken in de harde weg naar de top.
Eerst na zeven films in vijf jaar
kwam er wat schot in. En dat was
te danken aan haar rol in „Same
came running". Ze speelde daarin als
,,Maar het was dan ook een heer
lijke rol. Het kon eenvoudig niet mis
sen", zegt ze zelf zeer bescheiden.
,,Dat wist ik reeds, toen ik het draai
boek had gelezen. Ik was dolgelukkig,
dat ik die rol mocht spelen".
PROBLEEM
En nu is ze bijzonder in trek. Tal
loos zijn de aanbiedingen, die haar
bereiken. Haar grootste probleem is
nu, welke te accepteren. Ze speelde
reeds in komedies, ze speelde in dra
ma's, ze toonde zich een veelzijdige
filmactrice.
Ze geeft het grif toe haar succes
dat voor haar volkomen onver
wacht is gekomen heeft haar voor
nieuwe moeilijkheden geplaatst. ,,Mijn
agenten willen, dat ik alleen in vei
lige films" zal spelen. Films, waarbij
tevoren wel vaststaat, dat het publiek
ze zal accepteren. Films, waarin ik
tegenover sterren met naam zal
staan. Films, die volgens de Holly-
woodse begrippen goed geld in het
laadje zullen brengen. Maar ik word
juist zo vaak aangetrokken tot rol
len, waarvan Hollywood zegt, dat ze
risico's betekenen. Die mijn adviseurs
ten sterkste afraden. Waarmee ik vol
gens hen mijn carrière op het spel
zou zetten. En met carrière wordt
dan de gunst van het bioscooppubliek
bedoeld. Daarom heb ik de laatste
tijd herhaaldelijk woorden met mijn
adviseurs. Ze hebben misschien het
beste met mij voor, maar artistiek
schenkt het mij geen voldoening hun
raad te volgen. Vroeger had ik der
gelijke problemen nooit, voegde Shir
ley er vrij naïef aan toe.
Het kan verkeren
Nog niet lang geleden gold in Hol
lywood een .waterdicht" contract
met lange looptijd met een der film
maatschappijen als het meest be
geerde document. Het bood financiële
zekerheid, temeer, daar het veelal
ook een waarborg was voor een car
rière als ,,ster".
Maar in deze vaak wonderlijke mo
derne tijd zijn er lieden, die er heel
anders over denken. Hun vrijheid
gaat voor alles. Financiële zekerheid
of niet, publiciteit of niet, ,,ster" of
niet, zo'n papiertje met in rechte
lijntjes allemaal bepalingen erop vin
den ze prachtig, zolang ze er maar
geen bindende handtekening onder
behoeven te zetten. Vrijheid is hun
eerste en hoogste gebod.
Een van die figuren is de 22-jarige
Warren Beaty. Vertegenwoordigers
van nagenoeg alle grote filmmaat
schappijen zijn al bij hem geweest
om op de stippellijn te tekenen. Maar
Beaty, die nog nooit voor een film
camera heeft gestaan en wiens to
neelervaring beperkt is gebleven tot
één stuk ,dat op Broadway viel als
een loodzware baksteen en die slechts
kan wijzen op enkele geslaagde tele
visiestukken, blijft vrij. Hy blijft als
free lance werken.
eisen. Want Hollywood is bepaald
niet karig als het gaat om de beta
ling van sterren. Andere filmcentra
in de wereld ondervinden zelfs de
weerslag van die abnormale hono
raria. ZU hebben bijvoorbeeld zeer
sterke invloed uitgeoefed op de sala
rissen, die in de Westduitse filmwe
reld werden uitbetaald. Uit angst
voor de enorme zuigkracht van Hol
lywood, zijn daar de bedragen, die
aan de sterren werden uitbetaald, zo
hoog opgelopen, dat talrijke firma's
die kapitale sommen niet eens meer
konden opbrengen. Het liep de produ
centen uit de hand en daarom hebben
ze nu maar eens de hoofden bijeen
gestoken. Ze hebben besloten een
maximum van 100.000 mark te stel
len op de salarissen van de film
acteurs en -actrices. En dan wordt
daarbij nog bepaald, dat dit maxi
mum alleen maar aan ,,zeer voor
aanstaande sterren" betaald mag
worden.
Een van de directeuren, die deze
afspraak mede onderschreef, zei na
afloop van de bespreking: ,,Ach, we
weten ,dat we vermoedelijk enkele
van onze sterren aan Hollywood zul
len verliezen, maar daar kunnen we
niets aan doen".
NIET ONVERWACHT
De slag kwam overigens niet on
verwacht. München, de filmhoofdstad
van West-Duitsland, gonsde al ge
ruime tijd van geruchten over dras
tische salarisverlagingen. Wat precies
het resultaat zal zijn van de door de
filmbonzen gemaakte afspraak, is
moeilijk na te gaan, omdat de meeste
sterren uit angst voor de belasting
maar liever de mond hielden als het
over hun salaris ging. Maar wel is
bekend, dat het hoogste bedrag, dat
ooit voor één filyi in West-Duitsland
werd betaald ééti miljoen mark is.
Curt Jurgens kon dit kapitaal touche
ren. Lilli Palmer, O. W. Fischer en
Maria Schell moesten met wat min
der genoegen nemen, maar de 400.000
tot 600.000 mark, die zij in hun loon
zakjes vonden, mochten er ook zijn.
Het moet gezegd, voor zulke figuren
is de nu afgesproken salarisverlaging
inderdaad wel „zeer drastisch
LIJFSPREUK
„Een man, die zün vrijheid ver
liest heeft niets meer te verliezen",
zegt Beaty zelf. HU geeft grif toe
deze spreuk ergens in een agenda of
op een kalender gelezen te hebben,
maar het heeft hem zo geïmponeerd,
dat het nu zijn lUfspreuk geworden
is. HU wil alweer volgens zUn eigen
woorden zUn toekomst in eigen
hand houden.
„Er zUn steeds meer onafhanke-
lUke producers, die films maken. En
ik wil beschikbaar zün, als Elia Ka
zan of Josh Logan mU vraagt".
Overigens is de kans groot, dat deze
mUnheer Beaty binnenkort toch een
flink deel van zijn zo geroemde vrU-
heid verliest. HU heeft namelUk ern
stige trouwplannen
Momenteel wacht Beaty op uitsluit
sel. Of hU de titelrol zal krUgen in
de filmversie van „Studs Lonigan"
van James T. Farrel iwiens ,,My
day of anger" eveneens grote bekend
heid kreeg). De strUd gaat tussen
Warren Beaty, Nick Adams en Ge
rald Mederis. De proefopnamen wer
den gemaakt in de studio's van 20th
Century Fox.
De de vorige week zaterdag 27 jaar
geivorden Kim Novak ions enkele
jaren geleden nog een fotomodel, dat
lang en hard moest ploeteren om
een behoorlijk belegde boterham te
verdienen.
Maar Kim had geluk. Haar „talen
ten" werden, zoals dat in vaktermi
nologie heet, ontdekt voor de film. En
toen is het heel hard gegaan.
Spoedig stond haar ster hoog aan
het filmfirmament te blinken. Vooral
na haar grote succes in Alfred Hitch-
cocks „Vertigo" was de filmmarkt
bijzonder willig voor haar. Ze heeft
er haar prijs naar bepaald.
Zo hoog heeft zij die gesteld, dat
Josh Logan hem weigert te betalen.
Deze befaamde producer had haar
graag gecontracteerd voor de titelrol
in*„Fanny". Maar het bedrag, dat
Kim Novak vroeg, was zo exorbitant
KIM NOVAK
te duur
hoog, dat hij heerlijk bedankte voor
die eer. Hij verbrak meteen elk con
tact. Verdere besprekingen achtte hij
zinloos. Logan zal nu Brigitte Bardot
voor de rol van Fanny benaderen.
NIET KARIG
Hoewel een bedrag in de berichten
niet genoemd is, kan men rustig aan
nemen, dat Kim Novak tot verschrik-
kelUke hoogten geklommen is in haar
CURT JURGENS
Zo zal hij zeker niet gelachen
hebben, toen hij van zijn salaris
verlaging hoorde.
Dat de Gloriosa tot de familie
van de lelie-achtigen behoort,
kunt u eigenlUk aan de wonder-
lUk gevormde en grillig geel
rood gekleurde bloemen wel
zien. Het is een klimmende
plant. Men kan ze binnenshuis
kweken, doch men dient er wel
een beetje de ruimte voor te
hebben. In een gemetselde
bloembak, zoals men die tegen
woordig veel in de woonkamer
ziet, zal men ze maar raak
laten groeien. Trouwens zo erg
is het ook niet: het gewas groeit
nogal UI op en het blad is niet
fors. Ook in ruime potten kan
men ze wel kweken. In de pot
grond zal men dan enkele ton-
kinstokken moeten plaatsen: de
lange scheuten kunnen dan een
steuntje vinden.
De droge knollen zal men nu
moeten bestellen. Niet elke
bloemist zal u er aan kunnen
helpen, doch ze zUn in ieder
geval wel in ons land te koop.
Ze houden van gezelligheid; in
een ruime pot zal men dus wel
een drietal knollen bU elkaar
moeten leggen. Onder in de pot
moeten scherven komen en
daarna dient men de pot tot
de helft te vullen met voedzame
bloemistengrond. De knollen
komen juist onder de grond.
Als men de potten warm en
zonnig zet, zullen de Ulo scheu
ten spoedig te voorschUn ko
men. Als die ongeveer vUftien
centimeter boven de potrand
zUn uitgegroeid, kan men de
pot verder aanvullen met voed
zame bloemistengrond. Als men
de Gloriosa regelmatig aan de
volle zon went. kan ze heel wat
verdragen; alleen in het hartje
van de zomer zal men ze op
het heetst van de dag een wei
nig moeten beschermen.
Deze plant kan vrU veel wa
ter hebben. Men moet dus de
potgrond goed vochtig houden.
Als ze eenmaal goed groeien,
zal men wekelUks ook een wei
nig moeten bemesten; de be
kende kamerplantenmest kan
men voor dit doel gebruiken.
In de loop van de zomer ziet
men dan de grillig gevormde
bloemen tot ontwikkeling ko
men.
Als het gewas wil afsterven,
laat men het rustig gaan. Dan
niet meer gieten en niet meer
bemesten. Als ze geheel zUn
afgestorven, zet men de grote
potten in een droge kast-kamer-
kast en kUkt er de hele winter
niet meer naar om. Vroeg in
het voorjaar neemt men de
knollen uit de pot. Wanneer
men dan voor verse grond
heeft gezorgd, kan het spel op
nieuw beginnen.
G. KROMDIJK.
De schone bloemen van de Gloriosa.
Intelligent zUn deze verhalen In
hoge mate, evenwel niet cerebraal.
Blystra heeft de hoogte bereikt van
een Aldous Huxley uit de tUd van
„Point counter Point" en van „Those
Barren Leaves", echter zonder diens
ironie te bezitten. In de plaats van die
ironie treedt echter by Blijstra de in
tuïtie, waarmee hy dieper afdaalt in
de menselyke psyche dan Huxley ooit
gedaan heeft.
Eigenlijk vormen deze zeven verha
len één geheel. ZU zUn uiterst nauw
verbonden door hun onderwerp: de
menselyke conditie tUdens de mei
dagen, de bezetting en de bevryding.
In chronologische volgorde een ge
raffineerde prestatie op zichzelf
treden de thema's naar voren. Het
gevecht om Ypenburg, de moeilijke
geboorte van het verzet, de liefde
fort comme la mort in oorlogstijd,
de opportunist, de vrouw en haar in
vloed op de man in haar omgeving.
Een veelzUdige eenheid zou men
deze verhalenreeks kunnen noemen.
Veelzijdig waar het de conceptie be
treft en toch één by de bron, de diepe
bezonkenheid, waaruit alle figuren zijn
voortgekomen. Deze bezonkenheid is
het waar het eigenlijk op aan komt.
Daardoor hebben de gestalten van
Blijstra hun tijdelijkheid verloren en
zijn geworden tot wezens van alle tij
den onder dergelijke omstandigheden.
Blystra kan zich m.i. gelukwensen.
Met „Tegenzin en Tegenstand" heeft
hij zyn plaats ingenomen onder de
grote schrijvers en niet alleen in
Nederland.
Shirley Ann Grau. „Zweep van
Zon en Zee". Querido, Amster
dam 1959.
Het verbaast mU een weinig, dat het
nog steeds niet tot de boekfabrikan-
ten is doorgedrongen, dat wU langza
merhand heus genoeg krUgen van
altyd maar weer blote juffrouwen op
de omslagen. Deze bad of bed sugge
rerende wezens zyn werkelUk zo afge
zaagd, dat mijns dunkens zelfs de
meest primitieve puber er beu van
moet zijn in deze tijd, waarin de meer
of minder ontkleedheid een te ver
waarlozen element in de samenleving
geworden is. Bovendien vestigen deze
meer of minder wulpse prenten ge-
woonlUk een totaal verkeerde indruk
van het boek, dat zU pogen te ver
sieren.
Dat is hier ook het geval. Naar de
omslag, waarop de befaamde Juffrouw
door rietstengels heen schemert en
een plezierbootje op de achtergrond
dobbert, zou men menen met een va
kantie-verhaal te doen te krijgen in de
trant van de damesweekbladen. Niets
is onjuister. „Zweep van Zon en Zee"
blUkt een uitermate barre geschiede
nis te zUn, die zich afspeelt te midden
van de onderontwikkelde bevolking
hoewel van Franse afstamming op
enige visserseilanden gelegen op de
kust van Louisiana in de Golf van
Mexico. Keihard is het allemaal.
Machtig wordt er geschoten en ge
dronken, gevrijd en gevochten. Weder
zijdse brandstichtingen als wraak op
eikaars eilanden gesticht, verhogen de
feestvreugde. HoofdzakelUk echter
moeten wU wUzen op het fenomeen,
dat deze roman voor een overgroot
deel bestaat uit conversatie samenge
steld uit de volgende kreten: „Alie-
jezis, allicht, drink es op, 't zal je
goed doen, moet je iets vamme, kijk
die es, barst ook maar, schiet op", en
meer van dergelUke uit de grond van
de primitieve ziel opstUgende erupties.
Voegen wU hierbU nog de ontembare
wildheid van de elementen, dan zal
een ieder begrypen, dat we te maken
hebben met een ademloos geheel, dat
evenwel ook lUkt op een kruising tus
sen Erskine Caldwell en Richard
Hughes' helaas vergeten „High Wind
in Jamaica".
Ernst Heimeran. „Vader en
zUn eerste kind". Moussaults
Uitgevery Amsterdam 1959.
Hiermede zyn wy teruggekeerd tot
de huiselijke haard. Er wordt een baby
verwacht in dit kleine boek en omdat
dit iets is, dat tamelijk veel voorkomt,
heeft de schrijver de dagelijkse erva
ringen opgetekend van een a.s. vader
ter instructie van hen, die in dezelide
situatie komen te verkeren. Een
vriendelijk geschrift.
Een pendant van „Vader" is bU de
zelfde uitgever verschenen en heet
„Grootmoeder en haar eerste klein
kind".
CLARA EGGINK.
