DE GAULLE GELAST „RANGEN
ONMIDDELLIJK TE SLUITEN"
WEERBERICHT
Ofschoon eerste reacties niet ongunstig zijn
is er nog geen reden tot algemeen vertrouwen
Laatste dramatische poging om
't leger tot de orde te roepen
Oran achter
De Gaulle
De „algemene staking''' in België
werd nederlaag voor socialisten
Fa. D. KRET Zn.
Opgericht 1 maart 1860
ZATERDAG 30 JANUARI 1960
No. 29962
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur E. A. E. van Dishoeck
HoofdredacteurJ. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
EMOTIONELE REDE VAN FRANSE PRESIDENT
(Van onze Parijse correspondent)
„Ik gelast U de rangen onmiddellijk te sluiten":
dat is de strekking van en de voornaamste volzin
gericht tot alle manschappen en officieren van
het Franse leger in Algerije uit de aangrijpende
redevoering, die generaal De Gaulle gisteravond
gedurende 17 minuten via alle Franse en vele
buitenlandse radio- en televisiestations heeft uit
gesproken» Om ook visueel te onderstrepen, dat
hij zich in de eerste plaats tot het leger wendde,
had de generaal zijn uniform voor deze uitzending
en gelegenheid aangetrokken. Zijn stem klonk van
het begin tot het einde krachtig en soms ook
toen hij de rebellenleiders leugenaars en samen
zweerders noemde diep verontwaardigd. Op
geen enkel punt week hij een duimbreed van zijn
bekende standpunt af. Tegen de verwachting in
maakte hij echter ook geen enkele concrete maat
regel bekend. Over blanco volmachten, waarop
hij van de Grondwet aanspraak zou kunnen maken
zei hij (nog) geen woord. Van een order de
rebellen op hun barricades aan te vallen repte De
Gaulle evenmin.
De president der Republiek heeft zijn stellingen, politiek, psychologisch en
eventueel militair, nog niet willen onthullen. Hij heeft ook geen enkel direct
beroep op het Franse volk gedaan en zo dus ook geen referendum aangekondigd.
Men heeft de indruk, dat De Gaulle als hoogste wettelijke autoriteit een laatste
dramatische poging deed het leger zijn normale positie van instrument van de
staat weer in te doen nemen. Vermoedelijk wil hij eerst de uitwerking van dit
appèl of bevel afwachten alvorens nieuwe en waarschijnlijk onherstelbare beslis
singen te nemen. Generaal De Gaulle begon het Algerijnse drama van het lokale
plan waarbuiten de neuzen van een Lagaillarde, een Ortiz en zelfs van een Massu
die niettemin heel lang is niet reiken, op het internationale niveau te
plaatsen. Hij herinnerde aan het hernieuwe prestige, dat Frankrijk in de wereld
weer overal verworven had na zyn proclamatie van het zelfbeschikkingsrecht
voor de Algerijnen op 16 september j.l. Hy poogde nogmaals de muiters aan het
verstand te brengen van dit zelfbeschikkingsrecht onmiddellijk teniet zou worden
gedaan indien Frankrijk de Algerijnen zijn oplossing zou willen dicteren.
„Vuile streek tegen
Franse vaderland
„Ik zal dat dan ook nooit doen", zo
riep de generaal uit, terwijl hij met de
vuist op tafel sloeg. Diezelfde vuist
hamerde opnieuw op het tafelblad toen
hij zijn andere belofte herhaalde: geen
politieke onderhandelingen te zullen
openen met de FLN, het Algerijnse Be
vrijdingsfront. Over de ontrouw van het
leger sprekende, trachtte de generaal de
ernst van de situatie nog iets te ver
zachten door slechts van „enige militaire
elementen" te gewagen. Ook nam hij de
uitdrukking „vuile streek tegen Frank
rijk" weer in de mond om daarna zijn
landgenoten in Algerije „van zijn bui
tengewoon en zeer levendige gevoelens"
te verzekeren.
„Hoe kunt ge ooit de leugenaars ge
loven", zo riep hy verbolgen uit, „die
insinueren, dat ik U in de steek zou
kunnen laten? Zijt ge dan het half mil
joen soldaten vergeten, dat Frankrijk U
nog altijd ter beschikking stelt om de
orde en de vrede in Algerye te herstel
len? De duizenden doden, die door
families in het moederland worden be
treurd en de miljarden, die wy jaarlijks
uitgeven om Algerye te redden?"
Aangrijpend slot
In de peroratie bereikte De Gaulle
zijn meest aangrijpende momenten en
accenten.
„Mijn geliefd en oud vaderland. Een
keer temeer staan wij hier nu dus
6amen", zo klonk het krachtig en ont
roerend, „dat we er in slagen mogen de
eenheid te herstellen. En dat we voor
komen zullen, dat onze laatste troeven
worden verbrand en Frankrijk een arm
zalig speeltuig wordt op de oceaan van
het avontuur".
Wanneer woorden en argumenten en
redelijke en emotionele overwegingen
nog enig gewicht kunnen vormen in de
balans, dan kan bijna niet anders wor
den verwacht of deze dramatische rede
van De Gaulle zal Frankrijk op het
laatste ogenblik nog van de ondergang
van een vernietigende krachtproef of
burgeroorlog kunnen redden. Zeker is,
dat De Gaulle zijn karakter trouw blijft.
Hij deinst niet terug voor enige druk,
die hij, en dit keer zeker terecht, als
ongeoorloofd, onwettig en dodelijk voor
Frankrijks voortbestaan beschouwt. Maar
zijn de fascistische rebellen en de meer
derheid der Franse colons in Algerije,
die gemene zaak met hen maken, en
vooral de legerleiders nog bevattelijk
voor redelijkheid en voor deze toon van
ware grandeur, die sprak uit de woorden
van generaal De Gaulle?
Tegenstelling
van temperatuur
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Hoewel een hogedrukgebied boven
Scandinavië op het ogenblik in beteke
nis toeneemt, zal door de aanwezigheid
van het hogedrukgebied bij de Alpen de
grenslijn van de zachte en de koudere
lucht morgen waarschijnlijk boven Ne
derland blijven, zodat er dan opnieuw
een flinke temperatuurtegenstelling tus
sen het noordoosten en het zuidwesten
van het land zal voorkomen.
(Opgemaakt te 10 uur).
31 JANUARI
Zon op: 8.24 uur; onder: 17.24 uur
Maan op: 9.46 uur; onder: 21.47 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.25 en 17.50 u.
Laagwater te 1.14 en 13.35 uur. (1 fe
bruari hoogwater te 6.09 en 18.26 uur,
laagwater te 1.54 en 14.15 uur).
Dit blad bestaat uit 16 pagina's,
en een Bijvoegsel.
Geen reden tot optimisme
De berichten uit Algerye en helaas
ook vele uitlatingen in Pary's stemmen
op dit moment allerminst tot vertrou
wen. De stad Algiers, die na het vertrek
van Delouvrier en Challe, hoge verte
genwoordiger en opperbevelhebber, naar
een onbekende plaats 30 kilometer van
de Algerynse hoofdstad, is nagenoeg
geheel aan de rebellen overgeleverd.
Overigens had het leven in Algiers
gisteren een normaler aanzien gekregen.
Er reden weer bussen en er vertrokken
weer treinen.
De pathetische redevoering van de
Delouvrier, die zijn vrouw en kinderen
als hoogste pand in Algiers achterliet, is
door de rebellenleiders met enkele cyni
sche grofheden beantwoord. Ook de
muiters in Algerije beschikken nu over
een eigen radiostation. Hun uitzendin
gen worden begonnen en besloten met
de aankondiging: hier de radio van
Algerije, provincie van Frankrijk. Ook in
andere steden winnen de rebellen zicht
baar veld ofschoon de twee bevelvoeren
de generaals in Oran en Constantine
nadrukkelijk De Gaulle hun trouw heb
ben betuigd.
Gisteren is de burgemeester van Oran
in Parijs aangekomen, omdat hy volgens
eigen zeggen uit zijn gemeentehuis door
de „territorialen" was verdreven. „Ter-
ritorialen" is een der termen waarmee
de muiters worden aangeduid. Andere
namen zijn rebellen, fascisten, activisten,
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllj
In Oran is de orde hersteld,
aldus meldde het Franse pers
bureau AFP hedenochtend.
Reservisten hebben de barri
caden in de straten opgeruimd
en de auto's, die dwars over
de wegen waren gezet, weg
gesleept. In de loop van gister
avond hebben de reservisten
en het „comité van waakzaam
heid" zich geschaard rond
generaal Gambiez, de Franse
bevelhebber in Oran. De sol
daten en politiemannen, die
voor de barricaden op wacht
stonden, zijn naar hun onder
delen teruggekeerd.
Volgens onbevestigde berichten
uit Algiers zouden de regerings
afgevaardigde Delouvrier en gene
raal Challe gisteravond, na de
rede van De Gaulle, naar Algiers
zijn teruggekeerd.
Na enkele dagen in Parijs ver
geefs op zijn visum te hebben ge
wacht, dat door de autoriteiten in
Algiers moest worden bekrachtigd,
is onze reisredacteur, de heer W.
L. Brugsma, vanochtend met het
lijnvliegtuig van Air France in Al
gerije aangekomen.
Vanaf maandag hopen wij dage
lijks zijn indrukken uit Algerije,
dat hij van verschillende vorige
bezoeken grondig kent, te kunnen
publiceren. De heer Brugsma is
de enige Nederlandse journalist,
die zich thans in Algerije bevindt.
patriotten en sinds gisteren dus leuge
naars, het woord dat De Gaulle in de
mond heeft genomen.
Slot pag. 2
Iu Vlaanderen bleef men aan het werk, in
Brussel en Wallo nië: gemengde gevoelens
(Van onze Brusselse correspondent)
De algemene 24-uursstaking, welke gisteren door de socialistische arbeidersvak
bonden van België was georganiseerd is, naar de meeste waarnemers in Brussel
melden, mislukt. In Vlaanderen zijn 90 tot 95 procent van de arbeiders aan het
werk gebleven, in de Waalse grote industrie-centra Luik en Charleroi werd het
werk, zoals verwacht, neergelegd, maar in andere Waalse centra en in Brussel
was de staking verre van algemeen. De totale balans is aldus voor de socialisti
sche arbeidersvakbonden en voor de socialistische party, die donderdag de staking
tot een „algemene" mobilisatie van de socialistische krachten van België" pro
clameerde, een pijnlijke nederlaag geworden. In Brussel en Antwerpen trokken
evenwe) grote groepen stakers door de straten en hier en daar werden de ruiten
van grote magazynen stuk geslagen.
het trambedrijf socialistisch zyn geor
ganiseerd, reden 30 a 40 procent van de
trams, wat eveneens aanleiding gaf tot
incidenten. Daarentegen staakten in
Brussel ongeveer 80 procent van de
postbeambten. De premier Eijskens ont
ving een delegatie van stakers, die hem
een resolutie overhandigde met de be
kende eisen van hun organisatie: een
wekelijkse vergoeding van 700 frank of
f. 54.minimum voor de werklozen, de
verhoging van het nationaal minimum
loon tot 25 frank per uur, een dubbel
betaalde tweede vakantieweek en het
terugtrekken van het ontwerp van wet
betreffende de sanering van de ziekte
verzekering. De spoorverbindingen waren
vrij normaal, aldus meldde de Belgische
spoorwegmaatschappij gisteravond laat,
ofschoon enkele internationale treinen,
naar de maatschappij toegaf, met ver
traging zijn vertrokken.
Nu de bewoners weer teruggekeerd
zijn in Tuindorp-Oostzaan, zijn
ook de scholen weer geopend. Tus
sen de rommel door betreden de
kinderen de Julianaschool.
Enkele incidenten in
de grote steden
De politie en de Rijkswacht moesten
op verscheidene plaatsen hardhandig
ingrijpen. In Antwerpen werd een poli
tieman en twee stakers door een ont
ploffende traanbom gekwetst. Groepen
stakers beletten in enkele Brusselse be
drijven de werkwillige arbeiders aan het
werk te gaan. De neutrale Brusselse
„Soir" laat duidelijk doorschemeren, dat
de socialistische arbeidersvakbonden het
gevecht tegen de regering hebben ver
loren. De socialistische „Peuple" had een
oproep geplaatst tot de ouders opdat zij
hun kinderen niet naar de openbare
scholen zouden sturen, zodat ook de
onderwijzers en leraren aan de staking
zouden kunnen deelnemen. Maar geen
enkele onderwijzer of leraar is, naar het
Brussels stadsbestuur mededeelde, van
school weggebleven. In Brussel, waar de
grote meerderheid van de arbeiders van
Advertentie
TELEVISIE
'n PHILIPS TELEVISIETOESTEL
vanaf f 725.
persoonlijke service
LANGE MARE 66 - TEL. 26500
Prettige betalingsvoorwaarden.
B en W van Den Haag:
Miskenning positie
moderne gemeente
„Het is haast onbegrijpelijk, dat de
regering blijkens het door haar ingedien
de wetsontwerp op de financiële verhou
ding tussen het Rijk en de gemeenten
meent een voorstel te kunnen indienen,
bij realisering waarvan Den Haag nog
minder uit het gemeentefonds zal ont
vangen dan tot nu toe reeds het geval
was. Aan de bijzondere positie van de
grootste gemeenten, waaronder Den
Haag zeker nog een uitzonderlijke plaats
inneemt, wordt in de Memorie van Toe
lichting op het wetsontwerp geen enkele
passage, geen enkel woord gewijd. Wy
zeggen dan ook niet teveel, als wy stel
len dat de regering de positie van de
moderne grote gemeente miskent".
Dit scherpe verwijt richten B. en W.
van Den Haag aan de regering in een
nota betreffende de positie van 's-Gra-
venhage als centrumgemeente van de
Haagse agglomeratie.
Meer dan tot dusverre zal men in
brede kring oog moeten krijgen voor de
„nieuwe" grote gemeente en de conse
quenties van haar opkomst ook in finan
cieel opzicht moeten aanvaarden. En het
is juist op dit punt dat wij de regering
een tekortschieten in visie menen te
moeten verwijten", aldus het college van
B. en W. der residentie, dat betoogt dat
wat de taken betreft, welke samenhan
gen met de ruimtelijke belangen van
agglomeratie, streek en land. slechts
aanvaardbare resultaten kunnen worden
bereikt, wanneer niet de afzonderlijke
gemeenten, maar de agglomeratie of
zelfs een ruimer verband tot uitgangs
punt wordt genomen.
Kasavoeboe wil een
boycot van <le RTC
De Kongolese nationalistische leider
Kasavoeboe die maandag de ronde-ta
felconferentie had verlaten, heeft een
boodschap gezonden aan het „kartel"
van zeven politieke partijen dat onder
zijn leiding staat, waarin hij aandringt
op het boycotten van de conferentie.
Hij deed een beroep op zijn delegatie
Brussel niet te verlaten en te wachten
op zijn instructies.
In kringen in de omgeving van het
„kartel" werd gezegd dat de afgevaar
digden waarschijnlijk zouden vragen
om de vorming van een voorlopige Kon
golese regering die bevoegd zou zijn het
toezicht te houden op de komende alge
mene verkiezingen in Kongo.
Het kartel" maakte later in een com
muniqué bekend dat het een nieuwe
voorzitter had gekozen om de vacature
die ontstond na het vertrek van Kasa
voeboe te vervullen. Het koos Alphonse
Ngoevoeloe, leider van een Kongolese
socialistische partij. (Kasavoeboe verliet
de conferentie omdat zijn voorstel om
de RTC de status te geven van een con
stituerende vergadering werd afgewe
zen).
Advertentie
LOODGIETERSBEDR1JF EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Hoge Ryndijk 71 - Leiden
Telefoon 20023—24350
Buitenlandse concerten
Rott. Philh. Orkest
Naar aanleiding van het succes van
Eduard Flipse in april 1959 bij een uit
voering van de Matthaus-Passion in
Gent, werd door wijlen Marcel Cuvelier,
in leven directeur van de Société Phil-
harmonique de Bruxelles, het initiatief
genomen om in april 1960 in Brussel een
uitvoering van deze passion oJ.v. Eduard
Flipse te organiseren. Met medewer
king van de Koninklijke Gentse Orato
rium Vereniging zal nu op 8 april te
Brussel in het Palais des Beaux Arts en
op 9 april te Gent in de Kon. Schouw
burg de Matthaus-Passion worden uit
gevoerd.
20°/0 korting
óók op onze
gelegenheidskleding
"Formal wear" gaat vaak te
lang mee. Het model verou
dert intussen. Koop nü iets
1 n ieuws en... doe 't voordelig I
j smoking nü 183,60
rokkostuum nü 183,60
jacquet vest nü 127,60
streeppantalon nü 47,60
15 j. mot echt! Eng. piqué"
drapét en Franse Vicuna
House of England
Amsterdam - Den Haag
Eindhoven - Hilversum - Bussum
Minister Erliard ligt
zwaar ziek in Egypte
(Van onze correspondent in Bonn)
De Westduitse minister van
Economische Zaken en vice-kan-
kanselier prof. dr. Ludwig Erhard
is tijdens een officieel bezoek aan
de Verenigde Arabische Republiek
te Cairo ernstig ziek geworden.
Men verwacht dat hij zo spoedig
mogelijk, als zijn toestand het
enigszins toelaat, naar West-Duits-
land zal worden vervoerd. De
minister heeft griep en ligt met
hoge koorts in bed.
Erhard, die volgende maand 63 jaar
wordt, werd reeds in het begin van
deze week voor er nog goed sprake
was van uitgebreide onderhandelingen
met de Egyptische autoriteiten over
Westduitse economische en financiële
hulp, ziek. De Westduitse delegatie
moest daardoor zelfs gisteren zonder
de minister naar de hoofdstad van Sy
rië. Damascus, verder reizen om het
officiële reisplan af te werken. Erhard
wordt in Cairo door verscheidene arts-
sen. onder wie de ïyfarts van de presi
dent van de Verenigde Arabische Re
publiek, Nasser, verpleegd.
Van zijn ziekbed te Cairo af had de
Westduitse minister eergisteren zijn
delegatie nog aanwijzingen gegeven
voor de verdere onderhandelingen met
de Egyptenaren, onderhandelingen
waarover niet onverdeeld gunstige be
richten in Bonn zijn ontvangen. Als
gemeld zal van Duitse deelneming aan
het Assoendam-complex geen sprake
zijn nu de Russen dit project geheel
voor hun rekening hebben genomen.
Men gelooft thans dat de Duitsers zul
len helpen bij het Kattara-project, de
bouw van een elektrische centrale. In
elk geval kan Erhards missie in zo
verre als mislukt beschouwd worden,
dat er door zijn plotselinge ziekte geen
goede gelegenheid voor hem is ge
weest met de kopstukken uit het Mid
den-Oosten persoonlijke gesprekken te
voeren op financieel en economisch ge
bied. De Westduitse regeringsperschef
Von Eckardt is dat op politiek gebied
de afgelopen weken tijdens zijn reis
door het Midden-Oosten wel gelukt.
Voorts ls het Rotterdams Philharmo-
nisch Orkest uitgenodigd om in verband
met de Holland-week te Glasgow in de
St.-Andrew's Hall een concert te geven.
In de maand mei hoopt het orkest te
vens in Hamburg en Bremen te con
certeren. In het najaar staat een con
certreis naar Duisburg, Vierser en en
kele andere plaatsen op het program
ma.
