CIVIEL EN MILITAIR BESTUUR
NU UIT ALGIERS VERTROKKEN
Bij drie vliegongelukken
twee piloten omgekomen
WEERBERICHT
Afscheiding en burgeroorlog dreigen Wat zal
De Gaulle vanavond als oplossing bekend maken
Uiterst bewogen radiorede van
Delouvrier tot de bevolking
GRUNDIG T.V. 1960
Marinepiloot uit
Kat wijl»
gered
Kasavoeboe tracht liet onderste
uit de (Belgische) kan te halen
schildersverven,
ladders en
schildersgereedschappen
Leidse verfhandel „de Valk" n.v.
Opgericht 1 maart 1860
VRIJDAG 29 JANUARI 1960
No. 29961
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
UUR DER BESLISSING NADERT
(Van onze Reisredacteur W. L. Brugsma)
Parijs, 29 januari De Algerijnse crisis nadert
haar beslissend stadium: de hoogste Franse
militaire en civiele autoriteiten hebben de stad
Algiers verlaten en in het binnenland (vermoede
lijk in het stadje Blida) hun hoofdkwartier
gevestigd, „van waaruit wij werkelijk kunnen
commanderen".
Vanavond om 8 uur spreekt De Gaulle voor
radio en televisie een rede uit, waarin hij moet
zeggen hoe hij de crisis denkt op te lossen, die met
rasse schreden naar een burgeroorlog dreigt te
leiden.
In Parijs wordt toegegeven, dat het gevaar van
afscheiding van Algerije dreigt en dat dit een
noodlottige breuk in het leger met zich mee zou
kunnen brengen.
Het gerucht loopt in Parijs, dat De Gaulle, die
zijn rede vanmiddag zal vastleggen, daarna zelf
naar Blida zal gaan.
De regeringsgedelegeerde in Algiers, Paul Delouvrier, hield voordat hjj gister
avond op order van de regering met bevelhebber Challe naar het binnenland
vertrok om zich vrjj te maken van de druk van de extremistische rebellen en
die legereenheden, die hen steunen een lange en uiterst bewogen radiorede,
waarin hij letterlijk zei: „Ik weet, dat ik het verschrikkelijke risico neem van een
burgeroorlog in Algerije of het nog grotere risico van een afscheiding van Algerije,
het vertrek van De Gaulle en een burgeroorlog in Frankrijk te vermijden".
„Ik heb ook het verschrikkelijke risico van een breuk in de eenheid van het
leger op mij genomen", zei Delouvrier, alvorens een hartstochtelijk beroep te doen
op de Franse officieren en soldaten in Algerije om trouw te blijven aan De Gaulle
en generaal Challe te blijven gehoorzamen.
bereid zijn daarvoor te sterven. Er is ook
geen ongehoorzaam leger in Algerije. Het
staat van gezicht tot gezicht met die
vastbesloten Fransen. Dat is een zo
verschrikkelijfc conflict, dat niemand
durft te schieten. Frankrijk moet begrij
pen hoe afschuwelijk dit is. Ik heb aan
militairen de vraag gesteld of zij zouden
gehoorzamen als zij order kregen te
schieten. De gezichten, zelfs van keihar
de parachutisten, vertrokken bij die
vraag, ik heb hun tranen gezien
Mes op de keel
Mocht de breuk in het leger komen, zo
verluidt in Parjjs, dan is De Gaulle ge
reed om de extremisten en de met hen
heulende legereenheden het mes op de
keel te zetten en de bevoorrading van
Algerije stop te zetten. Mochten de
heethoofden dan toch door de knieën
gaan, dan zouden Delouvrier en Challe
in een positie zijn om uiteindelijk de
banden tussen Parijs en Algerije te her
stellen. Dit waren de eerste duidelijke
tekenen, dat het De Gaulle bittere ernst
wordt met zijn pogingen om de Algierse
crisis op zijn eigen manier op te lossen.
De tweede was een serie huiszoekingen
gisteren bij uiterst rechtse personen en
organisaties alsmede tachtig aanhou
dingsbevelen, o.a. tegen de afgevaardig
de Le Pen, een berucht fascist, die gis
terochtend uit zijn huis werd gehaald.
En inmiddels wachtte Frankrijk van
daag met ingehouden adem op De
Gaulle's rede van vanavond. Er is weinig
over uitgelekt, alleen, dat De Gaulle niet
van zins is met militair geweld de rebel
len van achter hun barricades te ver
drijven, maar wel om hen zo nodig te
isoleren.
Delouvrier schetst in zijn radiotoe
spraak (die in Algiers, dat thans vrijwel
geheel in handen van de rebellen is, de
verwarring zo mogelijk nog groter maak
te) ten behoeve van de luisteraars in
Frankrijk de dramatische ontwikkeling
in Algerije. Hij zei: „Er zijn nog geen
opstandelingen in Algiers, alleen mensen
die vastbesloten zijn Frans te blijven en
Advertentie
Tevéél begrip
Alléén bij ons:
43 cmNU f625.— 5
53 cmNU f735.— B
EDLY-RADIO SERVICE S
h
MORSSTRAAT 20 - TEL. 33975 B
LEIDEN
Delouvrier, die zijn toehoorders bleef
aansporen naar hem tot het einde te
luisteren, schilderde het schrikbeeld van
een mogelijke afscheiding van Algerije
of een val van het regime-De Gaulle.
Hij zei, dat het leger vooral de noodzaak
ziet de eenheid van het leger te bewaren
maar dat de noodzaak van de eenheid
van de republiek te bewaren niet minder
is. Hij zei, dat men de 13de mei niet nog
eens over kan doen, omdat er geen De
Gaulle meer in reserve is. Hij bezwoer
alle militairen, die zich afvragen aan
welke chef zij moeten gehoorzamen, dat
er maar één oplossing is: gehoorzaam
heid aan De Gaulle en Challe.
Delouvrier, die met een aantal van
zijn uitlatingen van begrip voor de
rebellen naar het oordeel van Parijs te
ver is gegaan, zei, dat hij zijn familie
als „pand" in Algiers achterliet en ver
zocht de bewoners van de stad goed voor
zijn vrouw en kinderen te zorgen. Ander
zijds wekte hij de mohammedaanse be
volking op om duidelijk en zonder vrees
voor De Gaulle te manifesteren. „Ga de
straten op en roep „Leve De Gaulle", zei
Delouvrier tot de mohammedanen.
Het is nog te vroeg om vast te stellen
welke uitwerking Delouvriers emotionele
oproep, die door Lagaillarde en Ortiz
met een honende reactie is begroet, op
het leger zal hebben.
Er waren tekenen, dat een aantal
twijfelende officieren weer bereid zou
zjjn De Gaulle te volgen, maar anderen
zijn het zeker niet. Vandaar een drei
gende breuk in het leger.
Challe zelf sprak ook een paar woor
den voor zijn vertrek: „Het Franse leger
mag niet de afscheiding van Algerije
bewerkstelligen, want dat zou het verlies
van Frankrijk zijn".
Slot pag. 2
Advertentie
Afnemende wind
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Vooral aanvankelijk nog enkele buien,
later plaatselijk opklaringen. Harde tot
krachtige, geleidelijk tot matig afne
mende wind tussen noord en west.
Dezelfde of iets lagere temperaturen.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
30 JANUARI
Zon op: 8.25 uur; onder: 17.22 uur.
Maan op: 9.18 uur; onder: 20.34 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.39 uur en
16.55 uur.
Laagwater te 0.30 uur en 12.51 uur.
Dit nummer bestaat uit 20 pagina's
Zwarte dag voor militaire luchtvaart
Het was een zwarte dag gisteren
voor de militaire luchtvaart.
Drie toestellen stortten neer.
Daarbij werden de levens van twee
jonge piloten abrupt afgescheden.
Het eerste dodelijke ongeluk ge
beurde om halftioaalf. Een straaljager
van de Belgische luchtmacht stortte
neer op een stuk akker naast de weg
EindhovenSom. Het mechanisme van
de schietstoel werkte niet naar beho
ren. De piloot had geen schijn van
kans.
Kort na half vier klonk het tweede
alarm. Een vliegtuig van de Marine
Luchtvaartdienst was ongeveer tien
mijl uit de kust van Katwijk in zee te
recht gekomen. Gelukkig kon de piloot
gered worden. Sergeant-vlieger P. J.
de Jong werd na anderhalf uur in een
opblaasbare reddingboot op zee te heb
ben gedreven, opgepikt door een Ma
rine-patrouillevaartuig.
Minder gelukkig ivas de 27-jarige
tweede luitenant-vlieger R. Messie uit
Enschede. Hij kwam om het leven, toen
zijn straaljager gistermiddag om tien
minuten over half acht kort na de start
neerviel te Usselo (gemeente En
schede) en explodeerde. De piloot was
gehuwd, doch had geen kinderen.
Motoren uitgevallen
Een Belgische piloot, die boven Ne
derlands grondgebied in zijn Thunder-
streak (F-84) vloog, meldde tegen half
twaalf aan de vliegbasis Eindhoven, dat
hij moeilijkheden had en dat hij een
buiklanding moest maken op het Eind-
hovense vliegveld. Maar kort daarop
vielen zijn beide motoren uit. Op 1500
voer hoogte deelde de piloot mede. dat
hij geen vliegveld in zicht had en dat
hij het toestel zou verlaten. Om de
dichtbebouwde kom te vermijden, koer
ste hij het toestel om de sbad heen.
Door onbekende oorzaak werkte het me
chanisme van de schietstoel niet.
Boer van Kemenade, die op zijn akker
langs de weg EindhovenSon. rustig
aan het ploegen was. zag het toestel
aankomen. He: schoot vlak langs hem
heen en boorde zich in de grond. De
straaljager vloog in brand. Personeel
van de basis-Eindhoven en gemeente-
brandweren van Eindhoven en Son be
streden het vuur. Uit de baan. die de
machine gevlogen had. had boer Keme
nade de indruk gekregen, dat de om
gekomen piloot toch nog getracht heeft
een noodlanding te maken. Het is hem
niet gelukt.
Geweldige explosie
Luitenant Messie van de vliegbasis
Twente heeft zich niet kunnen redden,
toen hij moeilijkheden kreeg met zijn
F 86 K „Sabre"-straaljager. Het toestel
stortte gisteravond met een geweldige
klap neer op een weiland te Usselo en
explodeerde. De klap van de explosie
was mijlenver m de omtrek te horen en
op tien kilometer afstand van de plaats
van het ongeluk trilden de ruiten. Hon
derden nieuwsgierigen spoedden zich
naar de Usselerhofweg en de uitgerukte
brandweer kon zioh slechts met moeite
een weg naar het weiland banen. De
aanvankelijk omhooglekkende vlammen
verdwenen echter vrij snel en lieten een
met geblakerde brokstukken overdekt
terrein in de duisternis achter. Om
trent de oorzaak van het ongeluk is
niets bekend.
Snelle hulp
Enkele uren tevoren was een Grim-
man ..Avenger" van de Marine-Lucht
vaartdienst on ongeveer tien mijl voor
Katwijk in zee gestort. Het toestel was
op een vlucht in de buurt van het
Marinevliegveld Valkenburg. Onmiddel
lijk na het bekend worden van het
ongeluk steeg een Lockheed „Neptune"
van de M.L.D. op, benevens een
..Beechcraft" en een helicopter. Uit
IJmuiden voer de „Neeltje Jacoba" uit.
de reddingboot „Dorus Rijkers" ver
liet de haven van Saheveningen. De pi
loot werd echter gered door het pa
trouillevaartuig ..Hadda" en omstreeks
zes uur in Scheveningen aan land ge-
braobt.
Slot op pag. 2
Twee jaar nodig voor Kongolese grondwet,
verwacht minister De Schrijver
Een recent portret van
Prinses Beatrix, die zondag haar
22-ste verjaardag hoopt te vieren.
(Foto Max Koot)
Lcemoemba is erkentelijk
voor houding van Brussel
(Van onze Brusselse correspondent)
Joseph Kasavoeboe. de president van
de Abako, heeft Brussel niet verlaten en
poogt de delegatie van het „kartel" tot
een strakkere houding inzake de organi
satie van de Kongolese onafhankelijk
heid te bewegen, o.a. door zijn eis van
onmiddellijk ingaande onafhankelijk
heid. Dat was gisteren het enige nieuwe
feit ter rondetafelconferentie. Maar
waar Kasavoeboe in Brussel precies
verblijft wist niemand met zekerheid te
zeggen, niet eens de Belgische staats
veiligheidsdienst.
De andere leiders van de Kongolese
delegaties bleven op hun standpunt
staan, maar onderhandelen toch met
Kasavoeboe opdat hij zaterdagochtend
op de RTC zal verschijnen, waar belang
wekkende voorstellen betreffende de po
litieke toekomst van Kongo, gedaan door
minister De Schrijver, besproken zullen
moeten worden.
Hedenochtend werd de RTC geschorst
als gevolg van de algemene 24-uurs-
staking georganiseerd door het socialis
tisch Algemeen Belgisch Vakverbond,
als protest tegen het feit dat de rege
ring weigert een sociale en economische
conferentie bijeen te roepen. De socia
listische parlementsleden deelden mede
dat zij niet ter zitting zouden verschij
nen. Over de reacties in Kongo was
gisteravond in Brussel nog niet veel be
kend. Explosies van enthousiasme en
grote woelige manifestaties werden ech
ter niet gemeld, zo verklaarden ons gis
teravond enkele Kongolese leiders en
correspondenten van Belgische kranten
in Kongo, die telefonisch contact met
Leopoldstad hadden gehad.
De delegatie van het „kartel" deelde
aan de pers een geschreven verklaring
mee, waaruit blijkt dat deze Kongolezen
geen genoegen nemen met een gedeelde
onafhankelijkheid.
Patrice Loemoemba, de leider van de
Nationaal Kongolese beweging, die meer
en meer als de aanstaande president van
de centraal Kongolese regering naar
voren treedt, had gisteren een lang ge
sprek met journalisten. Hij legde nog
maals de nadruk op de grote erkentelijk
heid van de Kongolezen voor de geste
van België: de onafhankelijkheid op 30
juni. De samenwerking van Belgen en
Kongolezen zal harmonisch verlopen, en
er is geen enkele reden aanwezig voor
de Belgen die thans reeds in Kongo zijn
gevestigd om het land te verlaten, ter
wijl Belgen die naar Kongo willen ver
trekken aan de nieuwe staat diensten
zullen kunnen bewijzen.
In een uiteenzetting over de toekom
stige structuur van de Kongolese staat
zei minister De Schrijver, dat naar zijn
oordeel twee jaar nodig zijn om een
Kongolese grondwet op te stellen De
Kongolese regering moet aan de zes
provincies een ruime autonomie verle
nen om rekening te kunnen houden met
de grote verschillen in dit grote land.
Wanneer twee wetgevende Kamers op
het nationale vlak worden opgericht,
alsmede provinciale parlementen, kan
een toestand in het leven worden geroe
pen waarover alle Kongolezen het eens
kunnen worden.
STERFGEVALLEN
EINDHOVEN:
Bij het onderzoek, dat is ingesteld
naar de doodsoorzaak van drie zoons
van de weduwe Van Heusden-Van Dijk
aan het Lodewjjk Napoleonplein in
Eindhoven, is geen vergif gevonden, zo
dat hier gesproken kan worden van een
natuurlijke dood, aldus vernemen wjj
van de zijde der Justitie.
In augustus, november en december
van het vorige jaar stierven respectie
velijk de 15-jarige, de 16-jarige en de 13-
jarige zoon van de weduwe zonder dat
de artsen een doodsoorzaak konden op
geven. Dit was voor de Justitie aanlei
ding een diepgaand onderzoek in te stel
len. waarbij o.m. het gerechtelijk labo
ratorium te Den Haag werd ingescha
keld. Op basis van het door deze in
stantie uitgebrachte rapport is het on
derzoek thans gestaakt.
Advertentie
Het best gesorteerd in:
LAMMERMARKT 3
LEIDEN
TELEFOON 33909
Staking in België
Naar schatting 700.000 Belgische
arbeiders, die zijn aangesloten bij
het socialistische vakverbond, be
gonnen vanochtend een 24-uur
staking om hun eisen voor betere
sociale voorwaarden kracht bij te
zetten. Aan de staking werd niet
deelgenomen door de r.-k. vak
organisatie.
De eerste gevolgen van de sta
king ondervonden gisteravond de
Belgische spoorwegen, waar het
werk door de socialistische arbei
ders werd neergelegd bij het begin
van de nachtdienst en na tien uur
het verkeer moest worden beperkt.
Volgens een mededeling van het Bel
gische ministerie van Verkeerswezen is
de meerderheid van het spoorwegperso
neel vandaag aan het werk gebleven. Het
treinverkeer in de omgeving van Luik
en in de provincie Henegouwen is ech
ter totaal ontwricht. Een woordvoerder
van het ministerie deelde mee, dat op
sommige plaatsen de werkwilligen door
„sabotage" in hun werk worden gehin-
hinderd.
Door de staking was de spoorverbin
ding Roosendaal-Antwerpen-Brussel en
verder onregelmatig. Dc dienst naar
Maastricht-Visé werd normaal onder
houden, die tussen Visé en Luik was
opgeheven.
In de particulire bedrijven is in vele
plaatsen het werk neergelegd. Vooral ln
de omgeving van Luik. Charleroi en Na
men. waar de socialisten de grootste
aanhang hebben, zijn vele fabrieken
stilgelegd. Maar ook in de Antwerps-
haven ondervinden de naar .^chatting
125 schepen, die daar liggen, de gevol
gen van de staking. Volgens het bureau
van het ABW Algemeen Belgisch
Vakverbond) is hier 90% van de arbei
ders in staking.
