OORZAAK DIJKBREUK NOG
ONDER WATER VERBORGEN
Welke rol had damwand in kanaal?
r
DICHTINGSWERK STAGNEERDE VANNACHT
Eerst over enkele weken kunnen
bewoners weer huizen betrekken
EEN DODE
Voor hulp twee
gironummers
Aan de
bezitters
van Prisma
horloges
Minister Luns vraagt in Parijs
opheldering over Mirage-kwestie
Nog meer vorst
f. 39,90
schildersverven,
ladders en
schildersgereedschapoen
Leidse verfhandel „de Valk" n.v.
WEERBERICHT
Opgericht 1 maart 1860
VRIJDAG 15 JANUARI 1960
No. 29949
LEIDSCH
DAGBLAD
DirecteurE. A. E. van Dlshoeck
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
17.80 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1. Lelden - Giro na 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Eerst nadat de 450 hectaren grote watervlakte,
die gisteren tuindorp-Oostzaan in Amsterdam
noord opslokte, zal zijn weggepompt, zal men
kunnen beginnen naar het onderzoek naar de
oorzaak van deze ramp. Dit onderzoek is zoals
gemeld gelast door de procureur-generaal te
Amsterdam, mr. H. R. Zaaijer.
Het zal worden ingesteld door het hoofd van
het Arrondissementsparket van Amsterdam, mr.
W. P. Bakhoven, die vanmorgen met prof. ir. J.
Th. Thijse, directeur van het waterloopkundig
laboratorium te Delft, als deskundige een bezoek
aan het rampgebied heeft gebracht.
Gisteren kon men reeds uit de monden van de
ontheemden velerlei beschuldigingen aan het
adres van de gemeente Amsterdam horen.
„Er is teveel geknoeid aan die dijk", was een
veel gehoorde opmerking. En daarmede werden
dan de aanleg van paalbeschoeiingen en het slaan
van een damwand bedoeld.
Deze voorzieningen werden noodzakelijk ge
acht om het zijkanaal H ook wel „Barndergat"
genaamd geschikt te maken voor ligplaats van
een aantal woonschepen. Het zouden voorname
lijk de clandestien in de Amsterdamse grachten
liggende woonarken zijn, die naar dit verre oord
verbannen moesten worden.
jËjp&y* WKÊÊÊÊ
Om deze woonschepen te beschermen tegen de golfslag van de in het
Noordzeekanaal varende schepen, heeft men onlangs over de toegang
van het zijkanaal H een stalen damwand geslagen, zodanig, dat in het
midden een ruime doorvaartbreedte is gelaten.
Gistermorgen is de oostelijke damwand weggeslagen.
Was dit een gevolg of een oorzaak van de dijkdoorbraak?
Het gat in de dijk, dat in de loop van gisteren van dertig meter
voortvrat tot een lengte van zeventig meter, bevindt zich op de plaats,
waar deze damwand heeft gestaan.
Uiteraard zal bij het onderzoek ook aandacht worden besteed aan de
invloed, die het vrachtautoverkeer naar en van het hier gelegen kruit
huis heeft gehad op het smalle dijkje
Wanneer terug?
Schatting van schade
nog niet mogelijk
Als het water zal zijn weggepompt,
zal het eveneens mogelijk zijn een
schatting te maken van de schade aan
huizen, bedrijven en inboedels. Het
staat wel vast dat een zeer groot deel
van de bewoners geen gelegenheid
meer heeft gevonden om de beneden
verdieping van hun woning te ontrui
men. Winkeliers dachten aanvankelijk,
dat het water niet zo erg hoog zou stij
gen en trachtten hun voorraden te red
den door deze zo hoog mogelijk in hun
winkels te stapelen. In hoeverre zij
hierdoor de schade hebben weten te
beperken, zal eerst blijken als zij weer
naar hun zaken mogen gaan. Verschil
len in niveau van de verschillende de
len van het dorp maken het vrijwel
onmogelijk ongezien te bepalen hoe
hoog het water op bepaalde plaatsen
reikt
Oud tuindorp
Tuindorp-Oostzaan is een van de
oudste tuindorpen van Amsterdam. Het
werd na de eerste wereldoorlog ge
bouwd. De woningen, die toen als semi
permanent waren bedoeld, werden tus
sen 1920 en 1922 betrokken. Met het
oog op het tijdelijk karakter, dat deze
huizen hadden, werden zij grotendeels
gebouwd op betonnen blokken inplaats
van op paalfunderingen. Hoewel de wo
ningen na vijf jaar zouden worden af
gebroken, worden zij nu bijna veer
tig jaar later nog bewoond. Dit ge
deelte van het tuindorp bevat 2200 wo
ningen met 8700 bewoners, van wie
velen er destijds als jong getrouwden
kwamen wonen en die nu dus tot de
bejaarden behoren.
Na 1945 is het tuindorp uitgegroeid
met tuindorp Oostzaan-West, een wijk
van 400 woningen, die door circa 1400
mensen wordt bewoond. Dit gedeelte
werd het eerst, en voor velen bij ver
rassing, door het water overspoeld.
Tuindorp Oostzaan-Oost is eveneens
na de tweede wereldoorlog ontstaan.
Het buurtje ,dat hoger is gelegen en
vrij is gebleven van het water, wordt
vanwege de niveauverschillen terras-
dorp" of vanwege de merkwaardige
straatnamen ,,tutti-frutti-dorp" ge
noemd.
Het merendeel van de bewoners van
deze tuindorpen is werkzaam bij de na
bij gelegen Nederlandsche Dok- en
Scheepsbouw Mij., de N.D.S.M.
Wanneer de huizen weer bewoond
zullen kunnen worden?
Deze vraag houdt uiteraard de vele
duizenden, die van huis en haard zijn
verdreven, voortdurend bezig. Het is
echter niet doenlijk er een concreet ant
woord op te geven.
Eerst zal de dijk gedicht moeten wor
den. Gisteravond half acht ging het
eerste zand in het diepe gat. Het water
was toen geheel tot stilstand gekomen,
doordat binnen de ondergelopen polder
het niveau van het Noordzeekanaal was
bereikt. Burgemeester mr. G. van Hall
was bij deze eerste storting aanwezig.
„Wanneer er geen stagnatie optreedt
zal het afwisselend storten van zand en
steen hoogstens tien uur vergen", zo
werd beweerd en eerst daarna zou men
kunnen overgaan tot het leegzuigen van
de polder.
Maar al spoedig lag het werk bij het
gat weer stil. Om middernacht lagen
in het zijkanaal enkele met zand bela
den lichters en een reusachtige schuif-
kraan gereed. Ze werden beschenen
door het felle licht van enkele schijn
werpers. Maar er gebeurde niets!
Een striemende oostenwind joeg het
Het eindpunt van buslijn in Tuin-
dorp-Oostzaan
overdag de polder binnengestroomde
water weer naar buiten. Midden in het
brede gat werd een telegraafpaal met
het zware betonnen fundament, dat in
het thans weggeslagen stuk dijk ver
ankerd stond, door de woedende gol
ven weggedrukt en hing loom aan strak
gespannen draden.
Maar gewerkt werd er niet. De stoom-
leiding van de drijvende kraan was
defect. Gewacht moest worden tot de
tweede kraan was aangekomen. Tus
sen vier en vijf uur hedenochtend kon
met het dichten van het gat begonnen
worden.
Schoonmaak
Op zijn vroegst zal men dus tegen
de avond met het dichten gereed ko
men. Dan kan het pomp- en zuigmate-
rieel van de firma Bos en Kalis en de
Amsterdamse Ballastmaatschappij in
werking komen. Het betreft hier in
totaal drie zuigers en zes pompen, die
een gezamenlijke capaciteit van 30.000
kubieke meter per uur hebben. Niette
min wordt er rekening mee gehouden,
dat het leegpompen een week zal
vergen.
De gemeentelijke schoonmaakdienst
en de stadsreiniging zijn thans druk in
de weer om zich voor te bereiden voor
de werkzaamheden, die na het droog
vallen van het tuindorp aan de orde
Vanochtend heeft de Rijkspolitie te
water het eerste slachtoffer van de
ramp aangetroffen. Men trof de 8if-ja-
rige mevrouw Schagen in haar eigen
ondergelopen woning, gelegen aan de
Orionstraat in Tuindorp-Oostzaan dood
aan. De politie neemt aandat zij ver
dronken is.
Financiële hulp voor de gedu
peerden van 'de overstroming in
tuindorp-Oostzaan in Amsterdam-
Noord kan via twee gironummers
lóorden geboden.
Het „Fonds Watersnood Amster
damdat reeds uit 1916 dateert,
heeft zijn girorekening 768 ter be
schikking gesteld voor de slacht
offers van de ramp.
Ook het Nationaal Rampenfonds
heeft, gezien de omvang van de
watersnood, een algemene oproep
tot steun aan de vele getroffenen
gedaan en heeft daartoe het giro
nummer 9575 opengesteld.
Ten overvloede wordt er op ge
wezen, dat deze laatste oproep
niet die van het Fonds Waters
nood Amsterdam doorkruist, daar
dit fonds een der lichamen is,
waaruit het Nationaal Rampen
fonds is samengesteld.
komen, namelijk het slibvrij maken
van de woningen.
En dan hangt het verder nog af van
de mogelijke schade, die vorst en wind
aan de woningen hebben toegebracht
en van de toestand van de bestrating
en vooral van die der riolering, wan
neer de bewoners hun huizen weer kun
nen betrekken. Al met al zal het vol
gens deskundigen zeker enige weken
duren eer het zover is.
En de Dienst der Publieke Werken te
Amsterdam zal in de komende maan
den honderden arbeiders in het tuin
dorp moeten samentrekken ten koste
van in uitvoering zijnde werken elders
in de stad
(Men zie ook elders).
Advertentie
Na nauwkeurig onderzoek door de
KEURINGSDIENST van WAREN is
gebleken, dat alle Prisma horloges
ten volle voldoen aan de gestelde
veiligheidseisen.
PRISMA
Een mooi en goed horloge
(envolkomen veilig)
(Van onze Parijse correspondent)
Naar aanleiding van de geruchten, waarvan wij enkele dagen geleden uitvoerig
melding hebben gemaakt over contacten tussen Frankrijk en Indonesië inzake
de levering van Mirage-straaljagers heeft de Nederlandse minister van Buiten
landse Zaken, mr. Luns, die zich in verband met de O.E.E.S.-conferentie al in
Parijs bevond, gisteren bij zijn Franse collega Couvé de Murville om nadere
opheldering verzocht.
De Franse minister van Buitenlandse
Zaken wist zijn Nederlandse ambtge
noot niet onmiddellijk van repliek te
dienen, maar korte tijd later liet een
woordvoerder van de Quai D'Orsey we
ten. dat hem van deze besprekingen
niets bekend was. Niettemin staat vast
dat de Indonesiërs bij de Franse Das-
sault-fabrieken een verzoek hebben in
gediend voor de aankoop van een aan
tal straaljagers van hetzelfde type Mi-
rage-3 dat de Nederlandse regering
onlangs heeft afgewezen. Men herinnert
zich eveneens dat Frankrijk ingevolge
een overeenkomst met Nederland, die uit
het jaar 1949 dateert, totdusver altijd
geweigerd heeft Indonesië oorlogsmate
riaal te leveren, dat eventueel bij een
actie op Nieuw-Guinea tegen de Hollan
ders zou kunnen worden gebruikt. De
Franse regering zal over deze Indone
sische aanvraag binnenkort haar beslis
sing nemen, zodat wij onze vroegere
informaties, die voor minister Luns aan
leiding schenen te zijn geweest zich tot
zijn collega Couve de Murville te wen
den .ongewijzigd kunnen handhaven.
Het K.N.M.I. deelt mede:
De storing die gisteren in ons land
langdurige sneeuwval bracht is naar
Frankrijk weggetrokken. In ons land
liepen de sneeuwhoeveelheden vanmor
gen uiteen van 18 cm. Op de storing
volgden reeds in de loop van de nacht
plaatselijke opklaringen tijdens welke
de temperatuur in Zuid-Limburg nog
tot lij graden onder nul daalde. In
Duitsland vroor het in een groot ge
bied meer dan 15 graden. Intussen
wordt het hogedrukgebied boven Scan
dinavië nu sterk aangetast door een
depressie die bij de Botnische Golf is
aangekomen. Tussen deze depressie en
een hogedrukgebied boven IJsland en
Groenland staat een krachtige noorde
lijke luchtstroming, die onstabiele
koude lucht naar het zuiden voert. Het
front dat deze lucht begrenst zal mor
gen de Noordzee bereiken. Het wordt
voorafgegaan door een rug van hoge-
druk, die in de komende nacht in ons
Record-bankroof
Londen van een klein
miljoen aan biljetten
(Van onze correspondent
in Londen)
Op het gebied van bankroven is
Engeland, en vooral Londen, heel
wat gewend, zo zelfs, dat de
meeste kraken, welke hier met de
regelmaat van de klok geschieden,
nauwelijks meer indruk maken. In
de nacht van woensdag op donder
dag evenwel is een inbrekersbende
>rin geslaagd een record-prestatie
te leveren. Met speciaal vervaar
digde sleutels drongen ze binnen
bij Barclays Bank in de Londense
gemeente Hacknay en stalen zij
57.520 pond sterling in bankbiljet
ten, dat is dus bijna 900.000 gul
den. Dit is het grootste bedrag,
waarmede in één enkele slag ooit
een bank is beroofd.
Zij ontvreemdden ook nog juwelen,
welke bjj de bank waren gedeponeerd.
De inbrekers verrichtten hun werk zo
keurig, dat de inbraak pas werd opge
merkt toen de chef-kassier naar de
kluis ging. De grote brandkast was met
een breekijzer geopend. De bende liet
niets achter, waaraan de politie enig
houvast kon hebben. Geen vinger
afdrukken, voetsporen of sigaretten
peukjes. De kwestie is hoe de inbrekers
in het bezit zijn gekomen van de negen
sleutels, welke op de negen deuren
pasten.
Scotland Yard heeft gisteren invallen
gedaan in de woningen van lieden, die
zich vroeger aan bankroof hebben
Een luchtfoto van het ANP van het
gat in de dijk, waardoor het water
de Noorder I]polder (links onder)
binnenstroomde. Rechts het zijka
naal H, op de achtergrond het
Noordzeekanaal.
Advertentie
minder betalen!
De koude dagen zijn in aan
tocht. Koop daarom thans in
onze Service-Verkoop zo'rt
orig. Donegal
overjas
in een modieus model en
in een moderne tint Nor
maal f. 199,50, nü in de
Service-Verkoop 1.159,60.
House of England
schuldig gemaakt, of sleutels hebben
vervalst.
De bende trof meer geld aan dan
waarop zij gerekend had. Vandaar dat
een der inbrekers naar boven ging en
een tas wegnam om er de extra biljet
ten in te vervoeren! Toen zij het ge
bouw verlieten, sloten zij elke deur weer
netjes af.
In 1958 werd een bank in de Lon
dense gemeente Stoke Newiton van
60.000 pond sterling beroofd.
Advertentie
best
gesorteerd in:
LAMMERMARKT 3
LEIDEN
TELEFOON 33909
Amerika versnelt
ruimteprogram
President Eisenhower heeft dr. Keith
Glennan, directeur van de NASA (Na
tional Bureau voor Lucht- en Ruimte
vaart), opdracht gegeven onmiddellijk
de uitvoering van het ruimteprogram
„Saturnus" zoveel mogelijk te bespoedi
gen. Dit project is gericht op de ver
vaardiging van een geweldige raket met
een stuwkracht van ten minste 1.500.000
pond, die zware staellieten in banen
rond de aarde, Venus en Mars zouden
kunnen brengen en wetenschappelijke
instrumenten op de maanoppervlakte
kunnen zetten.
In zijn brief zegt de president dat het
van essentieel belang is ernstige pogin
gen te doen om de Amerikaanse pro-
duktie-capaciteit op het gebied der
krachtige raketten te vergroten. Hij
doet uitkomen dat „Saturnus" een hoge
voorrang in het wetenschappelijke werk
heeft. Glennan wordt verzocht zo spoe
dig mogelijk na te gaan hoeveel aanvul-
land opklaringen zcd brengen bij weinig
wind. Er zal dan op de meeste plaat
sen strenge en hier en daar zeer
strenge vorst voorkomen. Morgen over
dag kan het genoemde front in het
noorden van het land enkele sneeuw
buien doen vallen
lende gelden hij voor de bespoediging
van het program nodig heeft.
In politieke kringen te Washington
schrijft men Eisenhowers stap toe aan
twee oorzaken, de vorderingen die de
Sovjet-Unie op het gebied der raketten
maakt en de krachtige druk van de
democratische meerderheid in het con
gres, die verbetering van de Ameri
kaanse positie in de ruimtewedloop
wenst.
Strenge vorst
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond: Opklaringen en droog
weer, maar later in het noorden van
het land plaatselijk enkele sneeuwbuien.
Vannacht en morgenochtend weinig
wind met op de meeste plaatsen strenge
en hier en daar zeer strenge vorst. Mor
gen overdag zwakke tot matige wind
uit noordelijke richtingen en matige tot
lichte vorst.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
16 JANUARI
Zon op: 8 42 uur: onder: 16 58 uur.
Maan op: 20.03 uur; onder: 9.34 uur
Hoogwater te Katwfjk te 4 46 en 16.56 u
Laagwater te 0.30 en 12.55 uur.
Dlf Blad bestaat uit 14 paelna't
