DUIZENDEN AMSTERDAMMERS NA
DIJKBREUK UIT HUIS VERDREVEN
Tragische taferelen in bittere koude
WEERBERICHT
WASSEND WATER OVERSPOELT TUINDORP
Volgeladen schuiten met evacué's
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 14 JANUARI 1960
No. 299<"S
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur fi. A. E. van Dlshoeck
HoofdredacteurJ. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
z 7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Amsterdam - Den Haag
Eindhoven Hilversum Bussum
Streekplannen in
Zuid Holland
(Van onze Haagse redactie)
Met betrekking tot de streek
plannen in Zuid-Holland heeft het
lid van de Ged. Staten, mevrouw
mr. De Ruijter—de Zeeuw, bij de
behandeling van de begroting voor
1960 bekend gemaakt, dat het
streekplan Westland in juli of
september aan de Staten zal wor
den voorgelegd en drie maanden
later de bollenstreek.
Het streekplan IJsselmonde kan hope
lijk in de eerste helft van 1961 worden
aangeboden. Het plan Voorne en Putten
Rozenburg, waarbij nog problemen,
die op een ander dan provinciaal niveau
liggen, een rol spelen, zal niet vóór
maart 1962 in behandeling kunnen wor
den genomen. Wat de Krimpenerwaard,
de rechter Maasoever en de Alblasser-
waard betreft konden nog geen mede
delingen worden gedaan.
Machinist bij
explosie gedood
Gisteravond deed zich, door totnutoe
onbekende oorzaak, in een zuurstoffa-
briek aan de Kanaaldijk Noord te Eind
hoven een explosie voor. De 52-jarige
machinist Th. van der Ven raakte hier
bij in brand. De arbeider Wreven, die
onmiddellijk de ploegbaas Willems, die
naast de fabriek woont, waarschuwde,
trachtte met deze samen de vlammen
in de kleding van de machinist te doven.
De heer Van der Ven rukte zich ech
ter los en sprong in een met water ge
vulde put die in de fabriek lag. Hierin
bevonden zich echter enige cilinder-
flessen samengeperst gas. De machinist
moet in zijn val enige slangen van de
flessen hebben losgetrokken, waardoor
gas ontsnapte. Dit vatte vlam door de
brandende kleding van Van der Ven,
waardoor een grote vlammenzuil ont
stond, die zich snel uitbreidde.
De brandweer, die aanvankelijk wei
nig tegen het vuur kon uitrichten, kon
het vuur tenslotte bedwingen, waarna
men het stoffelijk overschot, van de ma
chinist aantrof. Een groot gedeelte van
de fabriek werd verwoest. De schade is
aanzienlijk.
Zo ziet het gebied er uit, dat van
ochtend door de overstroming werd
getroffen.
Prinses Irene maakt
skitochten in Sankt-Anton
Prinses Irene die vier dagen geleden
in Sankt Anton arriveerde, gaat iedere
ochtend om half tien skiën en keert
omstreeks vier uur in de middag naar
haar hotel terug.
Zij wordt steeds vergezeld door de
ski-leraar Toni Marth. De hellingen
van de Galzig hebben haar voorkeur,
maar zij neemt ook wel eens de moei
lijke helling van de Valluga.
Prinses Irene zal tot 24 januari in
Sankt Anton blijven. Prinses Beatrix
wordt later in het seizoen eveneens in
Sankt Anton verwacht.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlltl
Ijs op buitenwater
onbetrouwbaar
Met de grootst mogelijke nadruk
willen wij erop wijzen, dat het ijs
in het buitenwater overal nog vol
strekt onbetrouwbaar is. Waar een
sneeuwlaagje bovendien de zwakke
plekken en wakken veelal aan het
oog onttrekt, moeten wjj er met
klem op aandringen de beoefening
van de schaatsensport vooralsnog
te beperken tot de officiële ijsba
nen en ondergespoten tennisbahen.
Men houde dit vooral de jeugd
voor ogen, opdat ernstige ongeluk
ken worden voorkomen!
voor het meren van woonschepen. Om
streeks het middaguur was ook de com
missaris der Koningin in Noord-Hol
land, dr. M. J. Prinsen, in Amsterdam-
Noord aangekomen om zich van de
toestand op de hoogte te stellen.
Stop meteen
f. 35,90
in de binnenzak
Want dèt is uw winst, als u
nu In de Service-Verkoop
zo'n bijzonder gedistingeerd
effengrijs
flannel kostuum
koopt. Engelse import I Nor
maal f. 1 79,50, nu met 20
korting slechts f. f. 143,60
House of England
Nog geen beslissing
over levering Mirage
In kringen van de luchtvaart
industrie te Parijs is gisteren ge
zegd, dat binnenkort een beslissing
van de Franse regering wordt ver
wacht over de vraag of een Indo
nesisch verzoek om de levering
van Mirage-straaljagers moet wor
den ingewilligd.
Onderhandelingen over de ver
koop zijn bijna voltooid, maar wor
den opgehouden door een besluit
van de Franse regering over de
politieke kant van de zaak, aldus
genoemde kringen.
Geen overeenstemming
lonen intensieve tuinbouw
(Van onze Haagse redactie)
Tot nu toe is geen overeenstemming
bereikt tussen werkgevers- en werkne
mersorganisaties over de lonen in de
intensieve tuinbouw. De werknemers
eisen een loonsverhoging van 6%, ter
wijl de werkgevers bereid zijn 3% tt
geven. De onderhandelingen zijn opge
schort tot het einde van deze maand.
(Van onze Amsterdamse correspondent)
De schrijnende taferelen, die velen zich nog
levendig zullen herinneren van de watersnood
ramp in 1953, herhaalden zich vanmorgen in het
vredige in Amsterdam-noord, nabij Oostzaan,
waar duizenden mensen gepakt en gezakt een
uitweg zochten voor het wassende water, dat hun
woningen bedreigden.
De ochtendploeg van de N.D.S.M., van welke
scheepswerf duizenden werknemers in de tuindor
pen wonen, was reeds aan het werk, toen van
morgen om zeven uur de dijk van het zijkanaal H,
dat in verbinding staat mét het Noordzeekanaal,
over een lengte van 40 meter bezweek, vermoede
lijk als gevolg van een verzakking. Het betrof de
oostelijke dijk van dit op de grens van Amsterdam
en Zaandam liggende kanaal. Het water stortte
Politie-agenten, bijgestaan door de Kon. Marechaussee en de Rijkspolitie,
deden hun best om het verkeer naar Zaandam, komende uit de richting Schel-
lingwouderbrug, via Oostzaan om te leiden. Op de smalle Oostzanerdijk echter
liep de file auto's hopeloos vast en het was hier, dat de ijlings naar Noord ge
komen burgemeester van Amsterdam, mr. G. van Hall, zijn dienstauto moest
verlaten om de laatste kilometers te voet af te leggen.
Het was toen half tien. Wij bevonden ons toen per auto in het oude tuindorp-
Oostzaan, waar wjj een kwartier later snel een heenkomen moesten zoeken voor
het water, dat reeds enkele decimeters hoog stond. Mannen, vrouwen en kinderen
velen blootsvoets, waadden in het tfswater, zeulden in lange rijen met koffers met
lijfgoed en pakken dekens naar het hoger gelegen tuindorp-Oostzaan-Oost
wegens zijn niveau-verschillen „Terrasdorp" genaamd.
Hulp van alle kanten
Rond. tien uur heerste hier nog een
vrij grote chaos. Vele bewoners zetten
hun deuren open voor moeders met
kleine kinderen en bejaarden, die in dit
gebied zo talrijk zijn. Velen trachtten
telefonisch over auto's beschikkende fa
milieleden te waarschuwen, waardoor
het telefoonnet van Amsterdam-noord
niet alleen werd overbelast, maar ook de
verkeersdrukte steeds groter werd. De
politie zag zioh tenslotte genoodzaakt
de Oostzanerdijk geheel af te sluiten.
De meeste evacué's zochten een onder
komen bij familie en kennissen in Oost
zaan en Landsmeer.
Om elf uur spraken wij hoofdcommis
saris H. J. van der Molen, die de leiding
van de evacuatie op zich had genomen.
Hij stond op de waterlijn van de in de
blubber doodlopende Klaprozenweg.
waar honderden vluchtelingen door het
inmiddels tot zestig centimeter gestegen
water de veiligheid zochten. Het ge
meentelijk vervoerbedrijf zond alle be
schikbare autobussen, die de drijfnatte
evacué's vervoerden naar de als op-
zich in de polder, waar enkele jaren geleden het
nieuwe tuindorp Oostzaan-West is verrezen. De
politiepost Maanstraat, in het oostelijker gelegen,
uit 1920 daterende tuindorp Oostzaan, sloeg
onmiddellijk alarm. Uit de stad reden politie
auto's en motoren om de bewoners in het bedreig
de gebied te waarschuwen voor het water, dat
zich langzaam maar in steeds grotere hoeveel
heden een weg zocht door de polder en reeds de
meest westelijk gelegen straten binnenstroomde.
De N.D.S.M. zond haar arbeiders onmiddellijk
naar huis om te helpen het meubilair van de be
nedenverdiepingen van de eengezinshuisjes naar
een hogere etage te brengen en de huisgenoten
te helpen met de evacuatie.
mogelijk mensen uit het bedreigde ge
bied in veiligheid te brengen.
Maar omstreeks elf uur heerste er op
de T-kruising van Appelweg en Oost
zanerdijk een volslagen chaos. Allerlei
vrachtwagens met opleggers, alsmede
personenauto's stonden in een onont
warbare knoop bijeen. Vergeefs probeer
den gemeentebussen de evacué's naar
de pont te vervoeren.
vangcentrum ingerichte kantine van de
N.D.S.M. en de kantine van het Am
sterdamse Marine-etablissement.
Tot zover onze correspondent.
Volkomen verrast
De vijftienduizend bewoners van het
tuindorp-Oostzaan zyn vanmorgen door
het wassende water volkomen verrast.
Tegen acht uur wist nog bijna niemand,
wat er dreigde. Enkele uren later wa
ren grote delen van het tuindorp onder
gelopen en konden de mensen niet meer
voor het water wijken: Duizenden zaten
in hun woningen opgesloten.
Droeve menigte
Het was een droeve menigte met
drijfnatte mannen, vrouwen en volgela
den kinderwagens en huilende baby's.
In allerijl begonnen jonge mannen met
vereende krachten roeiboten van achter
de Oostzanerdijk naar boven te dragen
en vandaar neer te zetten in het water,
dat over de Kometensingel stroomde.
De Oostzanerdijk werd gezien als een
burcht van redding. Iedereen vluchtte
er naar toe, maar nog zeer vele men
sen bevonden zich in het tuindorp op
de bovenverdiepingen van hun wonin
gen. Men kon hen telefonisch niet meer
bereiken, vermoedelijk omdat de leidin
gen later onklaar zijn geraakt, maar
wellicht ook staan sommige telefoon
toestellen al onder water.
Van een algemene paniek was geen
sprake. Het geruststellende bericht, dat
het water de bovenverdiepingen niet kon
bedden uit het oenbraai rampenmaga
zijn in vrachtauto's van de noodkolonne
geladen ,die indien nodig, onmiddellijk
konden afrijden. Van de zijde van het
Nationaal Rampenfonds deed men alles
om de kantine van de Amsterdamse
Droogdok Maatschappij in Amsterdam
noord tot een evacuatiecentrum in te
richten. Aan de Bond van redding van
drenkelingen is verzocht vletten ge
reed te houden. De afdelingen IJmui-
den. Haarlem en Zandvoort stonden
reeds gereed om op het eerste sein hulp
te verlenen. Aangezien de werkzaamhe
den voorlopig nog op werkelijke hulp
verlening gericht waren werden door
het rampenfonds nog geen beslissingen
genomen ten aanzien van een eventuele
financiële hulpactie.
Ook de Wegenwacht werd meteen in
staat van alarm gebracht. Twintig mi
nuten na de eerste melding waren reeds
zes mannen op weg naar de plaats van
de ramp.
De gezagvoerder van het Roode Kruis
hospitaalschip „J. Henri Dunant" heeft
opdracht gekregen naar Amsterdam op
te stomen teneinde, indien de omstan
digheden zulks wenselijk maken, als
drijvend hospitaalschip of voor evacu
atiedoeleinden te worden aangewend.
Op volle gang
Tegen 12 uur kwam de evacuatie der
bewoners op volle gang. In het nog
steeds stijgende water kwamen de inge
zette platte vaartuigen snel na elkaar
aan uit het westelijk gelegen deel van
het tuindorp, volgeladen met mensen,
meest vrouwen en kinderen. De ver
kleumde slachtoffers, van wie velen de
huisdieren en kleine persoonlijke bezit
tingen tegen zich aanklemden, werden
bij de aankomst aan de Klaprozenweg
opgenomen in de talrijke autobussen
van de gemeente en snel overgebracht
naar de eerste voorlopige opvangcentra.
Westelijker in het overspoelde gebied
stond het water toen reeds een meter
hoog. Op sommige plaatsen zelfs ander
halve meter en nog steeds steeg het ni
veau. De politiepost Maanstraat noteer
de een stijging van veertig centimeter
in drie kwartier tijd.
Steeds -opnieuw waagden zich ge
laarsde mannen, maar ook velen met
blote benen in het water om voor een
weduwvrouwtje een kanarie op te halen
of om doorweekte en van kou sidde
rende katten en honden te redden.
Rust
Kenmerkend echter was de rust onder
de mensen. Er was dan ook geen sprake
Toenemende vorst
Volgens het weer over zicht van heden
morgen tien uur door het KNMI ver
strekt, maakte 'n deel van de depres
sie hoven de Balkan zich van het hoofd
centrum los en trok over Duitsland in
de richting van ons land. Het veroor
zaakt in het gehele land sneeuw bij
tijdelijk wat afnemende vorst. In Duits
land lag vanmorgen op vele plaatsen
10 a 20 cm. sneeuw.
Een andere depressie trok van Enge
land naar Zuid-Frankrijk, vergezeld
van sneeuw en regen. Achter deze
depressie om drong de koude continen
tale lucht ook over het gehele gebied
van de Britse eilanden door.
In het noorden handhaven zich en
kele krachtige hogedrukgebieden. De
hoogste luchtdruk werd vanmorgen
boven Groenland aangetroffen. Ook
boven Scandinavië ligt nog een krach
tig hogedrukgebied, maar dit wordt
boven NoordrScandinavië een weinig
aangetast door een depressie bij Nova-
Zembla. In ons land zullen morgen na
het passeren van de sneeuwstoring
weer opklaringen voorkomen, waarbij
de vorst weer gaat toenemen. Het win
terweer duurt dus voort.
Morgen opklaringen
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Aanvankelijk nog plaatselijk sneeuw,
later opklaringen. Langs de kust aan
vankelijk krachtige, overigens matige
wind tussen noord en oost. Matige, in
de vroege ochtend plaatselijk strenge
vorst.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
15 JANUARI
Zon op: 8.43 uur; onder: 16.56 uur.
Maan op: 18.58 uur; onder: 9.04 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.15 en 16.22 u.
Laagwater te 0.04 en 12.22 uur.
Dit nummer bestaat uit 20 pagina's
Het gat in de dijk werd steeds groter.
Het water steeg met de minuut.
In polder 8, even buiten Zaandam,
zag men angstige boeren trachten hun
varkens en paarden over de dijk te red
den. Van de boerderijen, stallen en
tuinhuisjes in deze polder stonden de
eerste verdiepingen al voor de helft on
der water. Troosteloos dwarrelden de
sneeuwvlokken op de daken neer.
Op de Oostzanerdijk kon men de
ramp eerst goed in ogenschouw nemen.
Ettelijke bewoners van het tuindorp
Oostzaan poogden door tot het middel
door het water te waden de dijk te
bereiken. Drie auto's, waarvan de be
stuurders te laat uit de straat waren
vertrokken, stonden tot aan de mo
torkap onder water. Wanhopig pro
beerden andere bewoners nog hun
auto voort te duwen. Vergeefse
moeite.
Meter hoog
Een lange file van slachtoffers had
zich op de gladde dijk opgesteld om de
door het water wadende mensen naar
boven te hijsen. Een moedige rode-kruis-
verpleger, in zijn dagelijkse kledij en
hevig verkleumd, wist een in een deken
gewikkeld ziek meisje van tien jaar op
de dijk te brengen. In een toevallig pas
serende auto werd dit roodvonk
patiëntje ijlings in veiligheid gebracht.
Omstreeks elf uur stond het water ge
middeld een meter hoog. Volgens des
kundigen kon het tot 1.65 meter stijgen.
Daarom werd getracht in allerijl zoveel
bereiken, deed al spoedig de ronde. Op
straat zag men ernstige gezichten, en
kele huilende vrouwen en natuurlijk
kleine kinderen, die overstuur zijn. Vele
bewoners waadden door het water om
met alle mogelijke middelen bezittingen
op de dijk in veiligheid te brengen.
Maar het grote probleem, waarvoor
Amsterdam zich vandaag gesteld ziet,
is zonder twijfel de vraag, waar men
deze 15.000 mensen vanavond zal moe
ten onderbrengen. Zeker zullen velen
zich naar familie en kennissen buiten
de hoofdstad spoeden, maar waar moe
ten de anderen heen?
Veel hulp
Wel wordt van vele kanten hulp aan
geboden. De hoofdcommissaris van po
litie deelde in de loop van de morgen
mede. dat hij de hulp van de land
macht. de marine en de B B. had inge
roepen.
Het leger stond reeds onmiddellijk na
het bekend worden van de overstromin
gen gereed met manschappen, zwaar
materiaal en een compagnie ponton
niers gereed om bij te springen. Ook de
Koninklijke Marine in Amsterdam was
paraat. Vijftien dinghies van het
Marinevliegkamp Valkenburg werden
naar de hoofdstad gezonden.
Het hoofdbestuur van het Nederlandsche
Roode Kruis gaf direct opdracht voorbe
reidingen te treffen voor hulpverlening
aan de inworers van de ondergelopen
polder. I 'ertoe werden in het centraal
magazijn te Den Haag enige honderden
Bewoners van de getroffen streek
stellen zich met enkele bezittingen
in veiligheid.
van levensgevaar. Om half een nam
men aan dat de dijkdoorbraak geen
slachtoffers had geëist. Op de bovenver
diepingen waren de bewoners in ieder
geval in veiligheid.
Om half twaalf was de Marine met
enige vletten ter plaatse, waar inmid
dels ook particulieren zich met bootjes
aanmeldden. Zij zullen in de loop van
de dag goede diensten kunnen bewijzen
met het vervoeren van zieken, waartoe
de GGD reeds een aantal ambulance
wagens naar Noord heeft gedirigeerd.
Om twaalf uur omvatte het over
stroomde gebied enig^ vierkante kilo
meters. waaronder tuindorp-Oostzaan,
tuindorp-Oostzaan-West en het volks
tuinencomplex de Bongerd. Enkele hon
derden waren toen nog in him woningen
opgesloten. Onder hen bevonden zich
vele bejaarden, die hun bezittingen niet
in de steek wilden laten. De tuindorpen
waren om twaalf uur nog slechts per
boot te bereiken. De Amsterdamse
vond vaartrederij en hebben tal van
schepen voor verdere evacuatie ter be
schikking gesteld.
Over de oorzaak van de djjkverzak-
king is nog weinig te zeggen. Over de
dijk reden dikwijls zware vrachtauto's
naar het aldaar gelegen kruitmagazijn.
Ook hadden hier werkzaamheden plaats
voor het aanleggen van een beschoeiing
