AMERIKA ACHT ZICH VRIJ DE KERNPROEVEN TE HERVATTEN Bankdirecteur hield dubbele boekhouding WEERBERICHT Washington wil Russen hierdoor tot een spoedige overeenkomst in Geneefs overleg aansporen KONING BOUDEWIJN SPRAK VANDAAG MET KASAVOEBOE Opgericht 1 maart 1860 WOENSDAG 30 DECEMBER 1959 No. 29936 LEIDSCH DAGBLAD Directeur E. A. E. van Dlsüoeck Hoofdredacteur J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 17.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week Witte Singel 1. Leiden Giro no 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie. 21507 De Verenigde Staten hebben gisteren bij monde van president Eisenhower verklaard dat zij zich vrij achten op elk tijdstip de kern proeven te hervatten, maar met een voorafgaande kennisgeving aan de andere landen ter wereld. Het besluit werd genomen op een bijeen komst van president Eisenhower met een groep hoge bestuursfunc- tionarissen. De door de Westelijke mogendheden overeengekomen periode van opschorting der proeven was veertien maanden en loopt op morgen, donderdag 31 december, ten einde. Het Amerikaanse besluit komt ongeveer neer op het Britse stand punt in deze kwestie, zo is in officiële kringen in Londen verklaard. De Amerikaanse bekendmaking werd in Londen met instemming begroet en werd in sommige kringen beschouwd als een overwinning voor minister Herter op enkele Amerikaanse elementen die de proeven in de nabije toekomst wilden hervatten. Het Britse standpunt is de proeven niet te hervatten zolang nuttige besprekingen in Genève wor den gevoerd. onder de grond hebben genomen. Deze zouden volgens de Geneefse conferentie over het stopzetten van kernwapenproe ven, die door de schuld van de Weste lijke mogendheden al langer dan een jaar duurt, als „ondergrondse ontplof fingen" kunnen worden beschouwd. Het State Departement gaf gister avond een verklaring van 19 december j.l .vrij, waarin dr. Fiske, de belangrijk ste Amerikaanse deskundige op de Ge neefse conferentie over het staken van kernproeven, zijn Russische tegenpartij, dr. Federof. beschuldigde van „incorrec te, verdraaide en misleidende verklarin gen" over een aanvaardbaar ontdek kingsstelsel voor ondergrondse kemont- ploffingen. Fiske verklaarde dat de vroe gere criteria voor het vaststellen of er een aardbeving dan wel een ondergrond se kemontploffing plaats heeft, door de proeven in 1958 in Nevada verouderd zyn. In 10 maanden 125000 verkeersongevallen Volgens de voorlopige cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek zijn gedurende de eerste tien maanden van 1959 in ons land op de openbare weg 125.000 ver keersongevallen gebeurd. Daarbij werden 1327 personen gedood. Het aantal gewonden bedroeg 37.200. In vergelijking tot de cijfers van de overeenkomstige periode van 1958 steeg totnutoe het aantal ongevallen met 9 het aantal doden met 2 procent en het aantal gewonden met 10 procent. Het aantal verkeersdoden in de periode januari t/m december van de jaren 1957,' 1958 en 1959 bedroeg resp. 1453, 1300 en 1327. Hieruit blijkt, dat het aantal overleden slachtoffers in 1959, evenals in 1958, lager is gebleven dan in 1957, voordat op 1 november van dat jaar de maximum snelheid voor motor voertuigen in de bebouwde kom werd ingevoerd. Volledige tekst De volledige tekst van de Amerikaanse verklaring luidde als volgt: „De onderhandelingen over het staken van kernproeven duren reeds veertien maanden. Ofschoon zij thans zijn opge schort, zullen zij weldra worden hervat. Geen enkel bevredigend akkoord is nog in zicht. De vooruitzichten voor een der gelijk akkoord zijn verminderd door de slechte wil waarvan de Russische des kundigen kort geleden door politieke motieven geïnspireerd, hebben blijk ge geven inzake een ernstig wetenschap pelijk onderzoek van de beslissende uit werking der seismografische techniek voor het ontdekken van ondergrondse kemontploffingen. In feite is de sfeer der besprekingen slechter geworden door de technisch on juiste Russische bijlage bij het rapport van de technische deskundigen. De Ame rikaanse geleerden, die in de Ameri kaanse delegatie zitting hebben, zullen, zich baserend op de stenografische tekst van de conferentie, openlijk de feiten kenbaar maken die dit Russische docu ment geheel zullen weerleggen. Wij zullen de onderhandelingen, steeds in hetzelfde voornemen om een akkoord te bereiken dat geëerbiedigd zal worden, hervatten. Intussen loopt de termijn van vrijwillige opschorting der proeven op 31 december af. Ofschoon wij ons vrij achten de kernwapenproeven te hervat ten, zullen wij dit niet doen zonder te voren ons voornemen daartoe kenbaar te hebben gemaakt. Gedurende de periode van vrijwillige opschorting der kernwapenproeven zul len de Verenigde Staten voortgaan met hun actieve programma van onderzoe kingen, ontwikkeling en proeven in la boratoria op wapengebied". Gemengde ontvangst Eisenhowers verklaring over voortzet ting van opschorting der kernproeven heeft in de Amerikaanse en Engelse pers een gemengde ontvangst gehad. De New York Times blijft kritisch tegenover het Russische verlangen naar een doelmatig verbod op kernproeven en acht het mo gelijk dat de Russen hun tactiek zullen herzien om op de komende topconferen tie te trachten een schikking over kern proeven tegen andere Westelijke conces sies te verhandelen. De New York Daily News vraagt zich af waarom men de kernproeven onder de grond en in de lucht „die geen gevaarlijke neerslag geven" niet her vat. Men zou dan tot een grotere doel matigheid en kostenverlaging kunnen komen en reëler staan in de strijd tegen het wereldcommunisme .aldus het blad. De Britse Daily Telegraph is van me ning dat Engeland „Amerika's flinke houding" moet volgen en dat men de Russen zo duidelijk laat blijken dat de Geneefse onderhandelingen eerlang tot een resultaat zullen moeten komen, om dat Amerika niet van zins is eindeloos uitstel te gedogen. De Daily Mail echter acht de aankondiging dat Amerika zich het recht van hervatting voorbehoudt „tactloos" in de huidige omstandighe den. De Guardian ziet in de bekendma king „alle tekenen van een presidentieel compromis, bedoeld om de Russen met spoed tot een akkoord te bewegen". „Misleidende verklaring" Het blad van de Russische communis tische partij, Prawda, vindt de Ameri kaanse bekendmaking „een zeer twijfel achtig teken van vreedzame bedoelin gen". De Prawda herinnert eraan, dat de V.S. in het verleden kemproeven Ruinerwold in rep en roer „Geacht burger" verduistert kwart miljoen Het Drentse dorpje Ruinerwold is in rep en roer. De ruim driedui zend inwoners kennen dezer dagen maar één onderwerp van gesprek; de grote fraude bij de coöperatieve spaar- en voorschotbank „Boaz". Voor zover thans kan worden na gegaan is er een bedrag van rond f 250.000.'— verdwenen, maar het is lang niet uitgesloten, dat bij een Bespreking ever de „Starfighter" In het ministerie van Economische Za ken te Den Haag heeft een aantal func tionarissen van dit departement en van het departement van defensie gister middag een orienterende bespreking ge houden met enige leidinggevende figu ren van Nederlandse bedrijven welke betrokken zouden kunnen zijn bij de vervaardiging van „Starfighter"-jacht- vliegtuigen voor de Nederlandse Ko ninklijke Luchtmacht. Minister De Schrijver herhaalde garantie voor de onafhankelijkheid van de Kongo (Van onze Reisredacteur W. L. Brugsma) Minister De Schrijver heeft gisteravond in Leopoldstad verklaard: „België heeft Kongo onafhankelijkheid beloofd en zij zal dit gegeven woordt stipt nakomen". Die garantie, geruggesteund door de aanwezigheid van de Koning in Kongo, afgelegd op een persconferentie moet voor een groot deel het Kongolees wan trouwen inzake de Belgische oprechtheid wegnemen. De minister zei dat de ronde-tafelconferentie zeker in januari in Brussel gehou den zal worden. De door het Abako-kartel geëiste datum van 5 januari leek hem te vroeg, omdat hij na zijn terugkeer op 2 januari eerst aan de regering en aan het parlement verslag wil uitbrengen. Hoewel het kartel bijzonder vastbesloten is, lijkt het onwaarschijnlijk, dat het op de datumkwestie de conferentie zal doen struikelen, een conferentie die van zjjn wens tot een „onafhankelijke, federale Kongo" werkelijkheid zal maken. ninklijke reis viel ook af te leiden uit de ietwat gemelijke mededeling, dat het besluit tot de reis van de Koning pas op de vertrekdatum viel. De minister baga telliseerde de incidenten in Stanleyville en zei, dat in het huidige politieke kli maat de roep om „onafhankelijkheid" geenszins een vijandige manifestatie is. Tenslotte sprak de minister lovend over de snelle rijping van de Kongolese politici, die, „nu onafhankelijkheid geen vraag meer is", zich buigen over de toekomstproblemen van het land, waar van zij met inachtneming van regionale verschillen toch „een grote, vrije, cen traal-Afrikaanse natie" willen maken. Met uitzondering van de datumkwes tie was de liberale verklaring van de laatste Belgische minister voor Kongo, juist wat de Kongolezen horen wilden en dit kan het politieke klimaat zeer verhelderen. Liberale verklaring De minister zei, dat alle grote en be langrijke opiniestromingen, alsmede de zes provincies op de rondtafelconferen- tie vertegenwoordigd zullen zijn en voeg de daaraan toe, dat nog nooit een ko lonie zo kalm en zo vlug de onafhanke lijkheid van het moederland kreeg. De Koning der Belgen zou vanmiddag Joseph Kasavoeboe „de Koning van Kongo" genoemd en zijn coalitiege noten ontvangen. Minister De Schrijver is daarbij uiteraard tegenwoordig, want de minister zei nadrukkelijk, dat hij bij alle audiënties met een politiek karakter aan de zijde van de Koning zit, zodat de vorst „geheel en al binnen zijn con stitutionele functies blijft". Een zekere reserve van de minister jegens de ko- Aanhoudend zacht De Bilt verwacht van heden- lot morgenavond: Half tot zwaar bewolkt met enige regen. Matige tot krachtige en langs de kust later weer harde tot stormachtige wind tussen west en zuidwest. Aanhou dend zacht. (Opgemaakt te 11.15 uur) 31 DECEMBER Zon op: 8.48 uur; onder: 16.37 uur. Maan op, 9.40 uur; onder: 19.16 uur. Hoogwater te Katwijk te 4.04 en 16.20 uur. Laagwater te 12.16 uur. Dit Blad bestaat uit 12 pagina's minutieus onderzoek het tekort nog zal aangroeien. Deze enorme malversaties kwamen uit, toen tijdens de ziekte van de op 22 december j.l. op 72-jarige leeftijd over leden directeur van de bank, de voor zitter van de Boazbank, de heer G. de Roo uit Berghuizen als plaatsvervanger optrad. Op het eerste de beste spaar bankboekje, dat werd aangeboden stond een hoger bedrag dan het banksaldo aangaf. Onmiddellijk werden steekproe ven genomen, waarbij bleek, dat er op grote schaal fraude was gepleegd. De rechtskundig adviseur, mr. J. G. Nijsingh uit Zwolle, ging naar het zie kenhuis, waar de zieke directeur toegaf er een dubbele boekhouding op na ge houden te hebben. Thuis in de bedstee kon men de kaarten vinden, waarop de goede bedragen genoteerd waren. Deze kaarten gebruikte de directeur, wanneer een accountant voor controle kwam. Geruchten Op 22 december overleed de directeur en een dag voor Kerstmis werd hij ten grave gedragen. Op verzoek werd deze begrafenis zeer sober gehouden. Alleen de dominee sprak enkele woorden op het graf. In Ruinerwold werd dit zeer vreemd gevonden. De overleden direc teur was altijd zo'n geacht medeburger geweest en had tijdens zijn leven zovele functies vervuld. Onmiddellijk gonsde het dorp van de geruchten en de waar heid kon niet lang verborgen blijven. Een belangrijk percentage van het te kort van een kwart miljoen zal de bank waarschijnlijk zelf kunnen dekken. Ook heeft het bestuur getracht bij andere banken hulp te vinden. Men hoopt ook uit de nalatenschap van de directeur een deel van het tekort te kunnen aan zuiveren. Maar om op alles voorbereid te zijn is toch surseance van betaling aangevraagd. Vermoedelijk hield de directeur zich reeds een jaar of tien met die fraude leuze praktijken op. Toen hij 65 jaar werd, bleef hij op zijn verzoek nog kas sier van de bank. Dit verzoek heeft zeer waarschijnlijk met de malversaties te maken gehad, die anders veel eerder aan het licht zouden zijn gekomen. Er heb ben nooit tussentijdse controles plaats gehad, daar de directeur het volledig vertrouwen van het bestuur genoot. Geacht burger Verhoging melkprijs met twee cent Ingaande 4 januari Met ingang van 4 januari mag de melkprijs in het hele land worden ver hoogd met maximaal 2 cent. De staatssecretaris van Economische Zaken, zo deelt zijn departement mee, heeft het Produktschap voor Zuivel doen weten, dat hij na overleg met de minis ters van Financiën en van Landbouw en Visserij zich er mee kan verenigen in dien de consumptiemelkprijzen (los en in flessen met inbegrip van gesteriliseer de melk, karnemelk en melkprodukten) ingaande 4 januari 1960 in het gehele land zullen worden verhoogd met ten hoogste 2 cent per liter boven de prijzen berekend op 1 juli 1959. Het betreft hier een eerste prijsverho ging, die voortvloeit uit de opheffing van de melksubsidies, waartoe in het kader van de maatregelen van de regering tot vermindering van de subsidielast is be sloten. Deze prijsverhoging met maximaal 2 cent per liter geldt voor wat betreft West-Nederland zowel voor de ongesa- neerde gebieden als voor de gesaneerde gebieden. De staatssecretaris vestigt er daarbij nog de aandacht op, dat de op een lager niveau liggende prijzen die gelden voor de gesaneerde gebieden in West-Nederland toegepast dienen te worden daar waar reeds gedurende 3 maanden of langer de toestand bestaat, dat de verbruikers voor de melkbezor- ging uit ten hoogste drie verschillende melkdetailhandelaren kunnen kiezen. Ten bate van de reuma-bestrijding hebben enige bekende artiesten gisteren op de Dam in Amsterdam oliebollen verkocht. Toon Hermans bleek zijn knakworstjes uit „Son- aan see' met gretigheid te willen verwisselen voor oliebollen uit han den van Hetty Blok, terwijl Mary Dresselhuys belangstellend toezag. De directeur, die jarenlang zijn func tie aan de bank heeft bekleed, stond in Ruinerwold zeer goed bekend. Hij was een geacht burger. Zowel op maat schappelijk als kerkelijk terrein nam hij een vooraanstaande plaats in. Hij was sinds de invoering van de evenredige vertegenwoordiging raadslid voor de AR-partij en werd al spoedig (in 1919) tot wethouder gekozen. Ook na de be vrijding werd hij weer raadslid en sinds 1949 was hij weer wethouder. In 1958 stelde hij zich niet meer herkiesbaar. Tot 1940 was hij ook lid van de Provin ciale Staten van Drente. Hij was jaren lang voorzitter van de plaatselijke AR- kiesvereniging, van de plaatselijke CBTB en ouderling van de Gerefor meerde Kerk. Tal van jaren vervulde hij ook een bestuursfunctie in het plaatse lijke Groene Kruis en tal van andere verenigingen. De laatste jaren had hij zich echter wat uit het openbare leven teruggetrokken. Gisteren is de Zuiderkruisvan zijn laatste reis met repatrianten uit Indonesië in IJ muiden binnenge lopen. De minister van Justitie, mr. A. C. W. Beerman (links) en de voorzitter van de repatriërings commissie, mr. Th. M. J. de Graaf (rechts) waren ter begroeting aan wezig en brachten een bezoek aan kapitein A. Haitsma. die met deze reis zijn loopbaan beëindigde* Onbegrijpelijk Van de oprichting af was hij direc teur van de Boazbank. De ontdekking sloeg als een bom in het rustige Drentse dorpje in. Heel Ruinerwold praat erover. Men gist en gist, maar niemand begrijpt er iets van Gistermiddag heeft het bestuur van de bank alle nog aanwezige bescheiden uit de woning van de overleden directeur gehaald en naar het kantoor van de bank overgebracht. Het onderzoek wordt intensief voortgezet. En Ruinerwold houdt het hart vast, want de mogelijk heid bestaat, dat de leden van de bank, voor het overgrote deel kleine spaarders op grond van de statuten gedeeltelijk voor dit tekort aansprakelijk zullen wor den gesteld. Waarschijnlijk zal dat ech ter tot 20 procent van het spaarbedrag beperkt kunnen blijven.... Keulse DRP-leider blijft in arrest Ook tweede dader bekent (Van onze correspondent in Bonn) De voorzitter van de inmiddels tijdelijk opgeheven afdeling-Keu len van de neo-nazistische Deut sche Reichs Partei, Custodis, blijft in arrest, zo is gisteren officieel meegedeeld. Hij werd dezer dagen na de anti-semitische aanslag van zijn partijgenoten Strunk en Scho nen gearresteerd met drie andere DRP-ers. Dit drietal is inmiddels vrijgelaten. Op het bezoedelde monument, dat eveneens onder werp van Strunks en Schönens anti-semitische uitlatingen was ge weest, legden gisteren Duitse ver zetsorganisaties en verenigingen van slachtoffers van het nazi- regime kransen, waarop onder meer te lezen stond ,,Die mörder sind noch unter uns" Men concludeert uit de arrestatie van Custodis, dat de Justitie te Keulen be wijzen heeft gevonden, waaruit blijkt dat dit vooraanstaande DRP-lid en waar schijnlijk ook anderen beschouwd kun nen worden als de aanstichters van de besmeuring van de Keulse synagoge en het monument voor de slachtoffers van het nazi-regime in de kerstnacht. De speciale commissie van deskundige po litieambtenaren uit de deelstaat Noord- rijn-Westfalen, welke direct na de aan slag door de minister van Binnenlandse Zaken Dufhüs is gevormd, is haar werk inmiddels begonnen. Zij houdt zich in het bijzonder bezig met het leggen van een verband tussen andere anti-semi tische daden van de laatste tijd in de Bondsrepubliek en de Keulse wandaad Viering bevrijdingsdag 5 mei 1960 Comité opgericht Op initiatief van het Ned. Cultureel Contact, de Nederlandse Jeugd Gemeen schap, de Stichting Nationaal Overleg voor Gewestelijke Cultuur, de Stichting 19401945, de Ned. Ver. van ex-politieke gevangenen uit de bezettingstijd en de Nationale Federatieve Raad van het Voormalig Verzet Nederland, is met in stemming van de regering het nationaal comité Viering Bevrijdingsdag 5 mei 1960 opgericht. De burgemeester van Den Haag mr. H. A. M. T. Kolfschoten, voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeen ten, heeft zich bereid verklaard het voorzitterschap van dit comité op zich te nemen. In het nationale comité zijn culturele en maatschappelijke organisaties van alle gezindten vertegenwoordigd. Het bureau van het comité zal adviezen en richtlijnen geven voor de feestviering (het bureau is gevestigd Heerengracht 168 te Amsterdam). De leiding van dit bureau is opgedragen aan de heer Ben Groeneveld, die in nauwe samenwerking met een curatorium uit het nationale comité, bestaande uit de heren H. J. Jonker, J. H. J. Kersten en Jan Peters, de nodige voorbereidingen treft. Conferentie over Ambon Gisteren vond in Utrecht een Ambon- schoolpersconferentie plaats, waartoe re dacteuren van schoolkranten uit heel Ne derland waren uitgenodigd door de Lan delijke Jongeren Organisatie van de Stichting „Door de Eeuwen Trouw", met het doel deze jongeren inzicht te geven in de vrijheidsstrijd van de Zuidmo- lukkers. die nog niet door een ieder ten volle wordt begrepen. Als sprekers wa ren o.m. uitgenodigd ir. J. A. Manusama en het Tweede Kamerlid mr. K. van Rijckevorsel. Ir. Manusama zette uiteen, waarvoor en waarom de strijd op Ambon werd en nog steeds wordt gevoerd. Dat de Repu bliek van de V.S. van Indonesië op 17-8- 1950 officieel heeft opgehouden te be staan. doordat de deelstaat Republik Indonesia zich als eenheidsstaat in haar plaats heeft gedrongen Dit geschiedde onrechtmatig, want het was volkomen in strijd met de Ronde-Tafel-Conferen tie iRTC) overeenkomsten. Mr. K. van Rijckevorsel onderstreepte dit. Ook juridisch gezien heeft Ambon het recht volkomen aan zijn kant. Dit recht houdt in. dat de Zuid-Molukken zich wel degelijk als een aparte soeve reine natie mochten uitroepen. De bijeenkomst werd besloten met een uit voerige gedachtenwisseling. en voor wat de kwestie Custodis aan gaat: de Dusseldorfse commissie wil trachten juist mensen op de achter grond, tot wie men Custodis en andere DRP-leiders rekent, op te sporen. Inmiddels heeft de tweede dader van de aanslag te Keulen, de 25-jarige kan toorbediende Schonen, eindelijk een vol ledige bekentenis afgelegd. De eveneens 25-jarige bakker Strunk had op de avond van eerste kerstdag reeds bekend en Schonen als zijn mededader aange wezen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 1