FRIEDRICH FLICK DRIJFT DE
CONCENTRATIE VEEL TE VER
Nederlandse invloed steeds groter
op de Australische samenleving
INDUSTRIËLE ZEGETOCHT LIJKT ONSTUITBAAR
De zes zuilen van zijn koninkrijkomvatten
kolenstaalauto's, vliegtuigenpapierchemie
ia 1945 dirigeerde hij opbouw
van macht uit de gevangenis!
Raad Leiderdorp ondanks groot
begrotingstekort optimistisch
navolging en
Onderwijsmethoden vinden ruime
de volksdansen
ondervinden veel waardering
Ipgericht 1 maart 1860
Donderdag 24 december 1959
Zevende blad no. 29933
(Van onze correspondent in Bonn)
nedrich Flick, 76 jaar, twee maal doctor honoris causa, is te Neuren-
trg na de oorlog tot zeven jaar veroordeeld, doch niettemin zit deze
ifestduitse grootindustrieel hoger te paard dan men tot voor kort
icht. De laatste weken hebben dat overduidelijk getoond. Men wist,
it deze duivelskunstenaar het voor de tweede wereldoorlog door
leste vlijt van niets gebracht had tot kolen- en staal-koning met 85.000
iderdanen. Men wist. dat hij voor en na 1933 menige politieke partij,
aar toch vooral de NSDAP, veel geld had toegeschoven. Na 1945
tigeerde hij de opbouw van zijn industriële koninkrijk van de ge-
mgenis uit. Eerst de laatste jaren en speciaal de laatste maanden, is
lidelijk geworden tot welk een groot industriële macht in de Bonds-
oubliek de onverwoestbare, enerzijds te bewonderen, anderzijds te
szen Friedrich Flick die iedere publiciteit tracht te vermijden
gekomen.
leesterlijke zetten
p het schaakbord
fiicks naam kwam de laatste weken
de publiciteit door twee meesterlijke
ïea op het industriële schaakbord van
Bondsrepubliek: de verovering van
papierfabriek Pektaiühile AG en die
de k/umstsboffenfabriek Dynamit-
bel AG. Daarmede voegde hij nieuwe
toren boe aan zijn industriële ryk,
;men thans als volgt zou kunnen
rhiijven.
L de kolenseotor: Pl'iok had voor
Deen van de grootste kolen- en staal -
!ferns van geheel Duitsland opge-
md, waarvan grote ondernemingen
bet huidige Oost-Duitsland gelegen
i en dus na 1945 verloren gingen,
vijl andere bedrijven in het Westen
Irongen verkocht moesten worden,
cl trok hieruit en uit de algehele
iatriële ontwikkeling een harde con-
Hrtde: hij „nam afscheid" van de
n. vericocht wat hij nog overhad voor
miljoen mark en bouwde met deze
is zijn nieuwe concern op. Maar hij
iniet geheel afscheid van de kolen,
i concern bezit n.l. nog altijd de
wpol Bergwerks G.M.B.H. te Kamen
een jaar-produktie van 1.8 miljoen
de staalsector: Plick beschouwt
„sbaaJlryfc" kennelijk als de basis
zijn gehele concern. De yzerwerk-
tschappij Maximilian Hütte AG in
taoh-Rosenberg in Zuid-Duitsland,
xirt hem voor 100 procent, toe. Daar-
iren breidde hij zijn staatbelangen
de grenzen uit, als eerste West-
lie industrieel. Friedrich Flick
mmandit-Gesellschaft te Dusseldorf.
ïern van het concern, bezit n.l. 25
cent van het aandelenkapitaal van
Franse staalonderneming Société des
êries et trefileries de Neuves Mai-
«•chatallon en 22 procent van dat van
Belgische Société mebaJllurgique Hai-
r.-Sambre. In de Bondsrepubliek be
rst Flick de Buderieschen Eisen-
ïi in Wetzlar voor 60 procent en de
weker MetalilhUttenwerke voor 100
it. Daarnaast controleert Plick
[menige andere staalonderneming of
üverwerkende industrie, zoals de
iëgon- und Mashinenbau GMBH te
auwörth.
I de auto sectorFlincks concern
it 40 procent van het aandelenkapi-
'ran Daimler-Benz AG te Stuttgart,
bekende fabriek van Mercedes-
ïht- en personenwagens, in handen,
daarmee een dikke vinger in de pa.p
i de autofabriek Auto-Union AG,
ran het aandelenkapitaal voor 88
wilt in handen van Daimler-Benz is.
sen kwam hier een auto-concentra-
:ot stand met in totaal 75.000 arbei
den een omzet van tegen de 3 miljard
t Of Daimler-Benz in de nabije
tomst opnieuw zal proberen om de
W-fabrieken te Miinchen op te slok-
S- een poging, die in eerste instantie
sislukt is niet bekend. Men gelooft
1 Flick en de zijnen ten deze de moed
snel zullen opgeven,
de vliegtuigsector: Flick bezit
derde van de aandelen van de vlieg-
dabriek Nord GMBH en 100 procent
'de aandelen van het vliegtuig-
Wwotiebedrijf Siebel ATG.
Akkoord met Stinnes
laatste twee zuilen van Flicks
tetriële rijk heeft hij er eerst onlangs
tekregen. Het gaat hier allereerst
(ie p a p i e r sector: Flick bezat reeds
tone tyd een groot deel van het
(delenkapitaal van de Feldmühle AG
Wsseldorf, de grootste pa/pierprodu-
van de gehele Bondsrepubliek,
ook de bekende Stinnesgroep had
een groot aandeel in. Flick en Stin-
!A)n evenwel tot een akkoord ge
en. waarbij Stinnes Feldmühle zo
|d als geheel aan Flick overliet in ruil
diens aandeel in bepaalde machi-
«Tieken. Men gelooft algemeen, dat
«zeer veel aandacht aan Feldmühle
Steden, waarvan hij verwacht, dat
(in het geheel van de Europese ge-
®sohappelijke markt een rol van
j«enis zal spelen.
- de chemische sector: de laatste
van Fliok was de verovering van
üote meerderheid van het aandelen-
van Dynamit-Nobel AG te
•sdorf nabij Bonn, een bedrijf, dat
tort tot de grootste Westduitse pro
pten van kunststoffen (plastic e.d.).
Scherpe kritiek
beide gevallen kwam kritiek (in
bondsrepubliek zelf dus!) op Flicks
fcWële politiek los. In de eerste
omdat Flick overigens juridisch
dat er een speld tussen te krijgen
zowel bij zijn verovering van Feld-
fcals bij die van Dynamit-Nobel op
ftcieuze wijze gebruik maakte van
*•8. Umwandlungsgesetz van 1957.
wet had oorspronkelijk ten deel
firma's een rationeler rechtsvorm
,2«n kiezen.. Maar de praktijk bracht
1 öch mee. dat reuze-concerns van
'type Rick er alles uithaalden wat
'Oor hen inzat: belastingfaciliteiten
namelijk, omdat een firma minder be
lasting behoeft te betalen dan een n.v.
Slaagt een groot-aandeelhouder erin, in
een bepaalde onderneming de grote
meerderheid van het kapitaal in handen
te krijgen, dan kan hy ten eerste genie
ten van de belastingfaciliteiten betref
fende de stille reserves ,ten tweede van
het wettelijk recht om de rest der (me
rendeels kleine) aandeelhouders uit de
onderneming te werken, zij het door
middel van een redelijke schadevergoe
ding. FMok maakte van deze wet dank
baar gebruik, zowel bij Feldmühle als bij
Dynamit-Nobelten koste van de
idealen betreffende een verspreiding
van het bezat in de Bondsrepubliek, ten
koste van reeksen kleine aandeelhouders.
Ergerniswekkend
Het tweede deel van de kritiek op
Flicks concentratie-politiek gaat er van
uit, dat hier miljarden aan belasting
gelden gebruikt worden om via enorme
speculaties en andere aandelenaankopen
een industrieel koninkrijk voor een
particulier op te bouwen. Men beweert
ten deze. dat Flick alleen bij Daimler-
Benz in een paar jaar een half miljard
heeft kunnen opstrijken, waarvoor hij
geen cent belasting behoefde te betalen.
Weliswaar gelooft men wel, dat Flicks
concern op deze wijze een solide plaats
op de Europese gemeenschappelijke
markt krijgt en daarin straks een be
hoorlijke partij zal kunnen meeblazen,
maar ter andere zijde vragen de critici
dan weer of het wel goed is, dat het
concern-Flick op zes poten komt te
rusten, dat er een concentratie tot stand
komt die zo verbreid is, dat men nau
welijks meer van rationalisering kan
spreken, dat die concentratie alleen nog
gemotiveerd lykt te zijn door het woord
„industriële machtswellust'
Het is om dit alles, dat het geval-
Flick èn in verband met het z.g. Um
wandlungsgesetz ter uitschakeling van
kleine aandeelhouders èn als concen-
tratieverschijnsel van de eerste orde in
de Westduitse industrie, scherp bekri
tiseerd wordt. Rick gaat. zegt men. te
ver maar niemand die hem kan
weerstaan
Kolonel W. F. Palstra, de nieuwe
territoriale leider van het Leger des
Heils in Nederland.
Voor één stad: 35 namen!
(Van onze correspondent in Bonn)
De gemeenteraad van de vlak bij de
Limburgse grens gelegen stad Mön-
chengladbach (150.000 inwoners) be
sloot dezer dagen een oude knoop door
te hakken. De naam van de stad dient
in den vervolge, aldus de raad, ge
schreven te worden zoals men hem
uitspreekt: Mönchengladbach. De offi
ciële schrijfwijze was tot dusverre M.-
Gladbach, waarbij verondersteld werd
dat iedereen wel wist wat die raadsel
achtige „M" betekende. Maar vele
Nederlanders en Noordduitsers en Bel
gen hebben dat nooit geweten! Zij ver
keerden vaak in de mening dat die
„M" voor München stond. Tot 1950 was
dat juist.' Want tot dat jaar heette de
stad München-Gladbach, met als ge-
vólg dat legio brieven in het Beierse
München terecht kwamen. Na 1950
stelde men vast, dat de spraakverwar
ring nog was toegenomen: er bleken
niet minder dan 35 verschillende
De raad van Leiderdorp kwam onder voorzitterschap van loco-burgemeester
C. Meerburg in vergadering bijeen. Burgemeester Van Diepeningen is ziek en zal
geruime tijd rust moeten houden.
De voorzitter deelde mee, dat de Culturele Raad geadviseerd had een cultuur
fonds in te stellen, waarover het college zich nader zal beraden. Tot leden van
de begrotingscommissie werden benoemd de heren G. J. Lolling, L. Los en
P. Goddijn. De voorzitter was ondanks het tekort van f50.000.— niet ontevreden
over de begroting. Door de toenemende groei van het inwonertal zal de gemeente
een hogere Rijksbijdrage ontvangen. De raad kon unaniem haar goedkeuring
geven aan de voorlopige vaststelling van de jaarrekeningen van de bedrijven over
1958. Bij de behandeling van het voorstel om een nieuw ambtenarenreglement
vast te stellen merkte de heer Andrik op, dat ambtenaren in continudienst in
deze verordening niet zijn opgenomen. De voorzitter vond dit in Leiderdorp nog
niet nodig. De bepaling kan er echter altijd nog aan worden toegevoegd. Het
voorstel werd aangenomen.
De rioolwaterzuiveringsinstallatie zal
worden gegomd aan de laagste inschrij
ver voor f. 423.800: de uitbreiding van
de algemene 'begraafplaats voor f. 24.200.
Wat het. laatste voorstel betreft merkte
de heer Boot op. dat de raad dit wel zal
moeten goedkeuren, aangezien men al
met de werkzaamheden begonnen is. De
voorzitter antwoordde, dat B. en W.
menen op de goede weg te zijn. daar
deze uitbreiding zeer noodzakelijk is.
De Stichting ..De Leiderdorpsche Pad
vinders" had een subsidie aangevraagd
om een behoorlijke afscheiding aan te
kunnen brengen om het door haar van
de gemeente gehuurde terrein aan de
Ds. Van Rhijnstraat. De heer Nievaart
verklaarde tegen het voorstel te zijn.
Hy meende, dat hier sprake is van twee
partijen en op grond van het Burgerlijk
Wetboek moeten die samen de kosten
voor de scheiding dragen. Volgens hem
moet de gemeente voor de financiële
kant van de zaak zorgen. Ook de heer
Boot was die mening toegedaan.
De voorzitter zei, dat B. en W. beslist
geen andere oplossing zien. De raad
besloot tenslotte een subsidie van f. 350
te verstrekken alsmede een restant van
bij de gemeente aanwezige betonpalen
te leveren.
De huren van de woningwetwoningen
aan de Zyloordkade en Pinksterbloem,
grote Nederrijnse stad te zijn. Thans is
daaraan een einde gekomen: Mönchen-
schrijfivijzen voor de naam van deze gladbach, en niet anders!
(Van onze correspondent in Sydney)
Er wordt in Nederland in kringen van opvoedkunde en onderwijs
dikwijls gesproken over de invloed van de Nederlandse cultuur in het
buitenland, met name in Australië.
De raad voor de emigratie heeft er in zijn rapport over de inte
gratie van immigranten in de samenleving van het ontvangende land
een heel hoofdstuk aan gewijd, dat 28 bladzijden telt. Dat was in 1957,
toen er over de spreiding van de Nederlandse cultuur in Australië
nog betrekkelijk weinig bekend was. De invloed, voorzover deze er
was, kon nog niet opvallend worden genoemd. Sindsdien echter heeft
er een belangrijke verandering plaatsgegrepen. Zij is het resultaat van
de activiteiten van Nederlandse immigranten en van instellingen als
het Algemeen Nederlands Verbond in Den Haag, het Nederlands
Instituut voor Internationale Culturele Betrekkingen in het Buitenland,
het Nederlands Informatiebureau van het Nederlands Gezantschap in
Sydney, het Comité voor Sint-Nicolaasviering in het buitenland, enz.,
en niet te vergeten de vele (grote en kleine) Nederlandse verenigin
gen in Australië, maar ook en vooral de individuele immigrant.
gen daarvan met als grondslag de op
voeding en het onderwijs in al zijn
verschijnselen, dan komen we by zelfs
oppervlakkige kennismaking met de
invloed dier cultuur in Australië voor
wat het Nederlandse aandeel betreft
tot verrassende ontdekkingen.
De kennismaking van de Australiër
bijvoorbeeld met de Nederlandse inuni-
Talrijke plezier- en
studiereizen
Als we onder cultuur verstaan het
gehele gamma van levensgewoonten en
-opvattingen van een volk, en de uatin-
grant. leidt in sommige gevallen en
heus niet gering in aantal tot over
zeese reizen van de Australiër (die van
nature al heel erg gesteld is op Europa)
naar Nederland. Zijn contact met
Nederland betekent, dat hij iets mee
terugneemt naar zyn vaderland. Ik ken
tal van Australiërs, die zelfs al is het
tien jaar geleden, vandaag de dag nog
telkens weer herinneringen aan Neder
land ophalen. Andere Australiërs komen
door hun kennismaking met Neder
landse immigranten tot het besluit een
studiereis naar Nederland te onderne
men. De door de Nederlandse regering
telkenjare ter beschikking gestelde
studiebeurzen voor Australische studen
ten om in Nederland verdei- te studeren,
betekenen eveneens een belangrijke
bijdrage tot de spreiding van de Neder
landse cultuur in Australië.
(Een zojuist uit Nederland terugge
keerde Australische studente is in
Nederland verloofd geraakt met een
mede-student, Kees de Graaf, die het
volgend jaar wel naar Australië zal
emigrerenb
Op de kleuterscholen
Een van de treffendste voorbeelden
van de Nederlandse cultuurspreiding
door de individuele immigrant is dat
van de 32-jarige Jacob Swaab, die in
1954 uit Loosduinen naar Australië
emigreerde. Toen hy merkte, dat er op de
Australische kleuterscholen geen speel
goed was. zoals wy dat in Nederland
kennen, toog hy aan het werk om zulk
modern speelgoed uit Nederland te
importeren en te trachten de Australi
sche kleuterscholen ervoor te interesse
ren. Hij deed dit geheel op eigen risico.
Het succes was gTOot. Op het ogenblik
zyn er meer dan 900 kleuterscholen in
de staat Nieuw-Zuid-Wales (ruim 3%
miljoen inwoners), waar de kinderen
Al zullen we dan naar alle waar
schijnlijkheid dit jaar geen „witte
Kerst" beleven, uit ons archief
diepten we de bovenstaande, nog
niet gepubliceerde foto op, welke
de schoonheid van een sneeuwland
schap treffend illustreert. De op
name werd vervaardigd op het ter
rein van de Martha-Stichting te
Alphen-aan-den-Rijn.
(Foto Leidsch Dagblad)
nu hun denkvermogen en opmerkings
gaven kunnen ontwikkelen door „het
spel in het spel met het spel' t kleuren
combinaties, vormcombinaties van speel
goed) Swaab zal er wel spoedig in slagen
om ook 'kleuterscholen in andere
Australische staten voor deze Neder
landse onderwysmethode te interesseren.
Dove kinderen leren spreken
Een ander voorbeeld van een Neder
landse onderwysmethode, die thans ook
ih Australië wordt toegepast, is die van
het onderricht aan het doofstommen-
instituut in St.-Michielsgestel in Bra
bant. Een artikel in de Australische
pers over deze onderwysmethode van
pater Van Uden (.om door middel van
een windorgel dove kinderen te leren
spreken) heeft geleid tot een studiereis
van een Australische directrice-lerares
van een kloosterschool voor dove kinde
ren in Newcastle. Nieuw-Zuid-Wales,
naa-r Nederland. Zy heeft er de methode
„van pater Van Uden bestudeerd en
thans op haar school in Australië inge
voerd.
Volksdansen gepropageerd
Een zeer sprekend voorbeeld van de
verspreiding van Nederlandse cultuur
door individuele immigranten is de
activiteit van de Nederlandse volksdans
groep in Sydney, bestaande uit meer
dan dertig leden, die in nationaal
kostuum (alle elf provincies van Neder
land zyn er in vertegenwoordigd) volks
dansen uitvoeren voor liefdadigheids
instellingen, zoals by voorbeeld die voor
oorlogsslachtoffers, poliopatiënten, zie
kenhuizen, Rode Kruis en Rotary clubs.
die reeds 5 jaar staan, kunnen nu pas
definitief worden vastgesteld. De oor
zaak 'hiervan ligt bij de departementen.
De heer Andrik vindt dit niet bepaald
een prettige situatie. Het een en ander
is niet aan gebrek aan activiteit van B.
en W. te wyten.
De heren Nievaart en Andrik brach
ten by het voorstel tot, spaarverordening
van him party, de PvdA, naar voren en
meenden, dat de spaarregeling voor de
lagere ambtenaren, die reeds een gezin
hebben, niet mogelyk is. De voorzitter
memoreerde, dat de lagere ambtenaren
25 procent premie ontvangen tegen de
hogere 15 procent, dat er reeds 400 ge
meenten in ons land met deze regeling
zyn begonnen.
Het. voorstel betreffende de subsidie
Comité 5 mei 1960 werd eveneens in be
handeling gebracht. De heer Lolling
verzocht de voorzitter de beihandeling
van dit voorstel uit te stellen tot de
volgende raadsvergadering, maar met
algemene stemmen schorste de voorzit
ter de vergadering, waarop de secretaris,
de heer Hobo, alle brieven, welke op
deze aanvraag 'betrekking hadden voor
las. Hieruit bleek, dat dit comité een
subsidie aanvroeg voor de komende be
vrijdingsdag van f. 3250. Ook had dit
comité voorgesteld om eerst zelf een
collecte te houden, om daarna met
financiële steun van de gemeente verder
te werken.. B. en W. hebben geantwoord
bereid te zyn de raad voor te stellen om
200% subsidie toe te staan. Nu echter,
had het comité bericht gegeven niet
bereid te zyn te collecteren.
Begrijpelijk, dat 'hierop een uitgebrei
de bespreking volgde. De voorzitter zei
allereerst, dat het college heeft inge
haakt op de suggestie door het comité
zelf gedaan, nu het comité niet bereid
is hierop in te gaan zou de gemeente
alle kosten moeten dragen.
De heer Lolling steunde de aanvrage
van het comité, en meende, dat anders
de gebruikeiiyke jaarlijkse collecte voor
de kinderfeesten met Koninginnedag en
voor de ouden van dagen in gedrang
zuilen komen.
De heer Andrik staat helemaal niet
achter dit comité en meent, dat men
eerst maar eens moet gaan collecteren.
De zelfwerkzaamheid van het comité
beperkt zich tot aanvragen om subsidie
en het opstellen van een verlanglijst. De
heer Los meent, dat de gemeente wel
iets moet doen, maar dat uit de op
brengst der collecte wel zal blijken welke
waarde dit 15-jarig herdenkingsfeest
voor de burgery zal hebben.
De voorzitter meent, dat de garantie
van 200% wel voldoende is. en stelde
voor, dat B. en W. zich nog eens met
•het comité zullen beraden.
Bij de behandeling der comptabill-
teitsbesluiten, maakt de heer Los aan
merking op de post van f. 770 onkosten,
uit/betaald aan de fotoclub Daquerre
voor de gemaakte onkosten ter gelegen
heid van het bezoek van de Commissaris
der Koningin, mr. Klaasens. Deze post
is meer dan de helft van de gemaakte
onkosten. De heer Los sprak namens de
gehele raad.
De voorzitter betreurde deze gang van
zaken. Toen de fotoclub verzocht, was
haar medewerking te verlenen by dit
bezoek, moesten voor de tentoonstelling
nieuwe stellingen gemaakt worden. De
onkosten zouden aldus de fotoclub
f. 260 bedragen. In goed vertrouwen
hebben B. en W. daarop geen limiet
gesteld en toegezegd, dat de gemaakte
stellingen eigendom der fotoclub zouden
worden. Aan de andere kant is het
ooilege toch wel erkentelijk voor de
bydrage, die de fotoduib Daquerre by dit
bezoek heeft geleverd. B. en W. hebben
wel htm ongenoegen uitgesproken over
de hoge rekening van f. 770, maar deze
toch betaald, omdat geen limiet gesteld
was.
Verschillende raadsleden spraken hun
ongenoegen uit over dit beleid van het
ooilege Wethouder Klein zei eerlyk te
willen bekennen, da-t B. en W. een fout
hadden gemaakt: n.l. te goed van ver
trouwen te zyn geweest.
Het Leidsch Dagblad
Als van ouds do
MEEST GELEZEN COURANT
van Leiden en Omstreken.
Dit wordt geheel gratis gedaan. De groep
staat onder leiding van dr. Cornelis
Wouters, die ondanks zyn 62 jaren, een
bijzondere activiteit ontplooit.
Dr. Wouters, die in 1948 naar Australië
is geëmigreerd en thans hoofd is van de
vertaaldienst van een belangryke rege
ringsinstelling in Sydney, trekt er
met zyn dansgroep vrywel elke week op
uit om op avondiby een komsten, of in de
weekeinden, de volksdansen te leiden.
Hy geeft daarby in het Engels een toe
lichting. die de Australiërs een inzicht
geeft in de betekenis van de dansen.
De kostuums zijn „echt" (uR Neder
land ingevoerd) en door dr. Wouters
zelf bekostigd. Ettelijke honderden gul
dens heeft hy er in de loop van de jaren
aan besteed, nu en dan aangevuld met
donaties. Als men weet, dat dr. Wouters
verscheidene Europese talen, buiten de
moderne talen, kent en ook toelichting
geeft in by voorbeeld Hongaars en Pools,
dan beseft men welk een grote invloed
dit heeft op de kennis van een dergelyk
deel van de N: ierlandse cultuur als de
volksdans in Australië.
Dr. Wouters zal begin volgend jaar
een rondreis door Europa maken en in
verscheidene universiteitssteden (in
Nederland o.a. in Leiden, Utrecht,
Groningen en Nymegen) lezingen geven
over Australië en daar kan men
zeker van zyn ook over de invloed
van de Nederlandse cultuur in het
achtste werelddeel.
