ZWITSAL
STAMOORLOG IN KONGO (Kasai)
TUSSEN LOELOEA EN BALOEBA
De vrolijkheid overheerst tijdens hoest uw kind...?
kerstdagen in de Leidse bioscopen in! Bestrid kinderhoest met
Met verf beschilderde mannen
storten zich, opgehitst door
gillende vrouwenop vijanden
Wilt U
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 24 december 1959
Derde blad no. 29933
-m ~n -g T 1 Talm niet langer, grijp dadelijk
k/NDER honing siroop^
Een Belgische luitenant toont een
buitgemaakt Loeloea-geweer, een
antieke voorlader die in de tweede
helft van de vorige eeuw door
Europese kolonisten aan de Loe-
loea werden gegeven.
In de bioscoopexploitatie is Kerstmis
veelal synoniem met vrolijkheid. Uit
bundige vrolijkheid bij voorkeur.
Ook in Leiden, waar men ditmaal
bovendien van internationale vrolijk
heid kan spreken. Maar de Britse
humor voert vanaf vanmiddag wel de
boventoon. Niet minder dan vier lach
films zijn afkomstig uit de Londense
studio's.
In Casino wordt daar de helft van
gedraaid. In alle middagvoorstellingen
in de komende week kan men zien, dat
„George wint op alle fronten". Met
George is vanzelfsprekend George
Formby bedoeld en hoe hij zijn over
winingen behaalt, behoeft geen nadere
verklaring. Zijn genre is voldoende be
kend.
In de andere voorstellingen draait een
gloednieuwe Engelse komedie. Een van
de luchtige, kostelijke filmpjes, waar de
Britten zich ware meesters in getoond
hebben. „Bachelors of hearts" is de En-
1 gelse titel. In Nederland heeft men het
produkt „Een zwak voor sex" gedoopt.
De hoofdrol wordt vertolkt door de sym
pathieke Duitse acteur Hardy Krüger.
Hij is de Duitse student, die zijn studie
komt voltooien aan de beroemde Univer
siteit van Cambridge en daar niet al
leen moeite heeft met zijn studieboeken,
maar ook met het vele vrouwelijke
schoon, dat er rondhuppelt. Sylvia Syms
is echter zijn speciale uitverkorene.
De beide andere Britse (Rank)films
worden in de twee theaters aan de Steen-
straat getoond.
In Studio blijven Michael Craig,
Anne Heywood en Mylène Demongeot
nog zeker een week wonen in „Een huis
vol herrie". Wij hebben vorige week bij
de opening van dit nieuwe theatertje
reeds uitvoerig aandacht besteed aan dit
gezellige filmpje, waarin goedmoedige
spot wordt gedreven met het dienstpro-
bleem van een jong paartje.
In Lido vrolijkheid van een heel wat
grover gehalte. Hier en in vele andere
theaters in ons land gaat de Neder
landse première van het jongste produkt
van de Engelse komiek Norman Wisdom.
Opnieuw is hij het kleine mannetje, het
verdrukte mannetje. Een aan lager wal
geraakt artiest steelt Normans stem en
maakt daarmede als zanger fufore. Van
daar de Britse titel „Follow a star". De
vertaling: „En dat we toffe jongens
zijn..." doet nogal geforceerd aan. Maar
dat past wel bij Norman Wisdom. Ge
forceerde en gechargeerde humor, maar
zeker goed voor een gulle lach. Wie een
liefhebber is van die dolle situaties en
dwaze perikelen, waarin Norman steeds
maar tuimelt, kan in Lido uitstekend
terecht.
Tot zover de uit Engeland geïmpor
teerde vrolijkheid.
In Trianon blijft het minstens nog
een week Amerikaans toegaan. Marilyn
Monroe, Tony Curtis en Jack Lemmon
zijn geprolongeerd met „Some like it
hot". Idiote travesti. Twee mannen, die
in vrouwenkleding erin slagen plaatsjes
te veroveren in een damesorkest. Willy
Wilder voerde de regie, had de produk-
tie en had medezeggenschap bij het
schrijven van het scenario. Wij zeiden
het vorige week reeds, het is allemaal
even ongerijmd en onmogelyk. Lachen,
Hardy Krüger (links) als Cam
bridge-student in een scène van
Bachelor of hearts", een Rank-
produktie onder regie van Wolf
Rilla,
gieren, brullen. Een succes bij voorbaat.
Ongetwijfeld zullen velen aan deze on
zinnige geschiedenis plezier beleven,
maar er zullen er ook zijn, die de grove
grappen tegen de borst stuiten.
Luxor brengt vrolijkheid van Duitse
makelij. De hoofdrollen worden vertolkt
door twee niet zo bijster jonge sterren:
Marika Rökk en Theo Lingen. Maar het
respectabele aantal jaren, dat zij mee
torst, kan Marika Rökk niet verhinderen
als een wervelwind door deze plezierige
revuefilm te stormen, harten van jonge
mannen op hol brengend en oudere
mannen in paniek achterlatend. Zij en
de altijd gezellige Theo Lingen hebben
in deze film, die weer gemaakt werd
onder regie van Marika's man George
Jacoby, gewaardeerde medewerking van
twee muzikale fenomenen: de befaamde
Louis Armstrong en zyn „All star"-so-
listen en de bijna even befaamde Duitse
violist Helmut Zacharias. Grappige si
tuaties en bonte showspektakelstukken
wisselen elkaar in snelle opeenvolging af.
Een revuefilmpje, dat uitstekend past in
kerstbioscoopsf eer
Tenslotte Hex. Het enige Leidse thea
ter, waar de lach niet domineert. „De
schaduw van Zorro" waart door het
theater aan de Haarlemmerstraat. Voor
de liefhebbers van avonturenfilms zegt
de naam Zorro genoeg. De gemaskerde
held, die zyn weergaloze krachten en
behendigheid in dienst stelt van de ver
drukte mensheid. We hebben Zorro zelf
al gehad, zijn zoon is ook reeds op het
witte doek verschenen. Nu komt zijn
schaduw Maar veel verschil maakt het
niet. Richard Simmons is de anonieme
voorvechter der verdrukten, die alle
hinderlagen handig weet te omzeilen.
Behalve cén, n.l. die der liefde, gelegd
door de lieftallige Barbara Bestar. Deze
„schaduw-avonturen" werden geleid
door regisseur Franklin Adreon.
(Van onze Reisredacteur W. L. Brugsma)
Loeloeaburg, december. De tom-toms hadden al de hele ochtend
gepraat en angst gezaaid in de Baloeba-dorpjes tussen de groene
heuvels van Kasai. Toen gebeurde hetgeen de van angst sidderende
Baloeba in het dorpje Ngindoe hadden gevreesd: uit het struikgewas
sprongen honderd gillende en met oorlogsverf beschilderde Loeloea-
krijgers. Zij schoten met antieke geweren en vergiftigde pijlen, hakten
erop los met assegaaien en coupe-coupes (Afrikaanse klewangs),
smeten brandende toortsen op de hutten. Zo snel als zij gekomen
waren, verdwenen zij weer. Maar er lagen drie doden en zestien ker
mende gewonden op de grond en zestien hutten lagen in as.
Dit is maar één moment-opname uit een lange serie, sinds het latente
conflict tussen de Loeloea- en Baloeba-stammen in de omgeving van
Loeloeaburg, de hoofdstad van de Kongolese provincie Kasai, in een
open oorlog is losgebarsten. Die oorlog heeft nu al meer dan twintig
doden en zeventig zwaar verminkten gekost en de hutten van hon
derden Kongolezen in as gelegd.
Bij duizenden op de vlucht
Bij duizenden vluchten de Baloeba
uit de streek, waar de krijgszuchtige
Loeloea hun terreur begonnen zijn, dor
pen en oogst op het veld achterlatend.
Het einde van dit conflict, waartegen
over het ene regiment koloniale troe
pen in Loeloeaburg machteloos staat, is
nog lang niet in zicht, integendeel: de
toestand verscherpt met de dag. De te
rugval tot de wrede tradities van een
Afrikaanse stamoorlog wordt niet alleen
gekarakteriseerd door de oorlogsverf op
de gezichten der Loeloea. Zij worden
ook aangemoedigd door hun vrouwen,
die hun kleren hebben weggesmeten en.
naakt om hun krijgers dansend, schrille
vervloekingen over de hoofden der Ba
loeba uitschreeuwen!
Het latente conflict tussen Loeloea en
Baloeba is al oud. De Loeloea, die de
oorspronkelijke bevolking van de groene
heuvels aan de Loeloea-rivier vormen,
beschouwen zichzelf als de bondgenoten
der Belgische kolonisatoren, die hen
eind vorige eeuw bewapenden om de
positie van de stam te versterken. Maar
aan werken hadden de Loeloea een
broertje dood. Om de provincie Kasai
beter te exploiteren, lieten de Belgen
daarom de Baloeba binnen, die lang
zaam westwaarts trokken om uit de
handen van Arabische slavenhalers te
blijven
De Loeloea accepteerden de Baloeba
aanvankelijk als ondergeschikten, nij
verige horigen van een aristocratische
stam van krijgers. Maar het oude Afrika
veranderde: de ijverige en leergierige
Baloeba, die gretig de blanke scholen
en werk in de blanke economie accep
teerden, evolueerden veel sneller dan
de Loeloea, begonnen de gronden, hun
door de Loeloea in bruikleen afgestaan,
als eigendom te beschouwen en ver
sterkten hun positie niet alleen econo- I
misch, maar sedert kort ook politiek. I
Dat laatste heeft, na eerdere con-
flicten over grondkwesties dezer dagen I
de deur geopend voor bloedige stryd. De
Baloeba pochten, niet zonder reden, dat
zy in de huidige gemeenteraadsverkie
zingen van Kongo, waarin Loeloeaburg
op 20 december stemde men, een over
winning zouden behalen.
vleugel van de Nationale Kongolese Be
weging mèt de Abako-leiders uit Neder-
Kongo vérgaande eisen aan de Bel
gische regering stelden.
De Loeloea willen liever dat de Bel
gen nog een beetje blijven om hen
tegen de ambitieuze Baloeba te bcscher-
zwarte wijken van Loeloeaburg in vuur
en vlam zette. De eerste doden vielen,
de eerste gewonden met half afgekapte
armen werden het hospitaal binnenge
dragen en de eerste hutten gingen in
vlammen op. De Belgische administratie
kondigde de staat van beleg af, de orde
in Loeloeaburg zelf (waar de blanken
overigens geenszins bedreigd worden)
werd hersteld. Maar het conflict ver
plaatste zich naar de dorpen om Loe
loeaburg heen. De Baloeba kralen wer
den het mikpunt van Loeloea-overval-
len. In het dorp Maloe Maloe gingen
zeventig van de honderdzes hutten in
brand.
Machteloos
Zo begon de uittocht der Baloeba
te voet en in afgeladen trucks naar
de missieposten, naar een plaatselijk
krankzinnigengesticht zelfs, en naar de
stad Loeloeaburg, waar men de vluch
telingen terugzond, omdat men de ge
spannen situatie niet durfde verergeren
door nog meer Baloeba toe te laten. Al
leen doden en gewonden blijven binnen
komen in het hospitaal, waar blanke
chirurgen dag en nacht werken aan ga
pende hoofd- en borstwonden, aan door
gesneden pezen aan half-geamputeerde
armen van mensen die probeerden de
suizende slagen van de kapmessen af te
weren.
Ik bezocht het kampement van een
peleton koloniale troepen, onder aan
voering van een jonge luitenant, die een
week tevoren uit België was gekomen.
Op vier kilometer afstand van dat kamp
hadden de Loeloea enige uren tevcren
op klaarlichte dag 'n Baloebadorp aan
gevallen. Het peleton werd te laat ge-
Kettingreactie
De Baloeba zijn bijzonder trots op
hun politieke leider Albert Kalondji, die
in Loeloeaburg „Mozes" of „de Heiland"
wordt genoemd en die kortgeleden in
Brussel als vertegenwoordiger van één
Bij duizenden vluchten de Baloe-
ba's met hun bezittingen uit de
bedreigde streken. De Belgische
administratie probeert hen naar
nieuwe gronden te leiden.
men. Voor hen raakte het hek van de
dam toen laatst een Baloeba in Loeloea
burg (3.000 blanken en 50.000 zwarten)
zei: „Als wij de verkiezingen winnen,
smyten wij de Loeloea eruit".
Dat was teveel: een Loeloea haalde
zijn geweer en schoot de Baloeba over
hoop. De wraak volgde de dag daarop,
er werd een Loeloea vermoord. Dat was
het begin van een kettingreactie, die de
waarschuwd. Op de terugweg werd het
beschoten met gifpij'len en met schroot
uit één van de geweren, die de voorva
deren van de Belgische luitenant inder
tijd aan de Loeloea hadden gegeven!
Het peleton was machteloos: de Loe-
I loea verdwenen in het dichte bos voor-
dat de soldaten een schot konden los
sen. De militairen, die in de stad zelf
j de orde wel kunnen handhaven, staan
in het binnenland tegenover een onmo-
I gelijke taak. Hier zouden helikopters,
parachutisten en een troepenmacht van
10.000 man nodig zijn. En het conflict
breidt zich als een strovuuT uit. steeds
verder het binnenland in, waar hon
derdduizenden primitieve Loeloea en
Baloeba elkaar morgen naar de keel
kunnen vliegen.
De rook van brandende hutten, die
dezer dagen uit de groene heuvels van
Kasai naar de wijde Afrikaanse hemel
stijgt, is een angstig voorteken aan de
Kongolese horizon
K e r k e 1 ij k Leven
Naastenliefde en
rechtvaardigheid
Kerstboodschap van de Paus
In zijn kerstboodschap tot de wereld
heeft Paus Johannes XXIII o.a. getzegd
dat, wanneer de mensen waarheid,
rechtvaardigheid en naastenliefde in
acht nemen, het „mogelijk zal zijn te
spreken van „samen-leven" en niet
slechts van „co-existentie" welke, juist
omdat dcce de inspiratie van onderlinge
afhankelijkheid mist, hindernissen op
werpt waarachter onderling wantrouwen
vrees en angst zich nestelen.
Als oorzaken van de „internationale
ziekte" noemde de Paus: schending van
de rechten en waardigheid van de men
selijke persoon en het opzij zetten van
die van gezin en arbeid, het omver
werpen van de juridische orde en van
de gezonde gedachte van het verband
tussen staat en christelijke geest, het
schenden van vrijheid, integriteit en
veiligheid van andere volkeren, tot op
I welke hoogte ook.
i Voorts het systematisch onderdruk
ken van culturele en taalkarakteristie-
I ken van nationale minderheden, de ego-
j istische berekeningen van hen. die stre-
ven naar het beheersen van de econo-
mische hulpbronnen en de goederen
voor gemeenschappelijk gebruik, ten
nadele van andere volken, en in het bij
zonder de vervolging van de godsdienst
I en de kerk-
I „Wij brengen lof aan de goede wil
van de vele gidsen en bevorderaars van
de vrede in de wereld, staatslieden, di
plomaten, schrijvers", aldus de Paus,
„maar de menselijke pogingen terzake
j van het tot stand brengen van univer-
sele vrede blijven nog steeds verre van
i het punt waar hemel en aarde elkaar
raken. Het feit is dat ware vrede alleen
maar van God kan komen. Hij heeft
maar één naam: Pax Christi", aldus
i Paus Johannes in zijn kerstboodschap,
die, voor de microfoon uitgesproken in
de consistoriezaal van het Vatieaan in
antwoord op de kerst- en nieuwjaars-
i wensen van de kardinalen en andere
i dignitarissen, een klein half uur in be-
slag nam.
W. F. Palstra territoriaal
leider Leger des Heils
I
j Commissioner R. Ahlberg, territo-
riaal leider van het Leger des Heils in
I Nederland, is door generaal Wilfred
Het alarm is gegeven: Kongolese
koloniale troepen stormen hun truck
uit. Zij komen te laat, de Loeloea-
raiders zijn al weg.
mooie witte tanden hebben,
gebruik dan IVOROLtandpasta
Kitching per 28 januari a.s. aangesteld
tot territoriaal leider van het Leger
des Heils in Zweden. Hij zal zich teza
men met zyn echtgenote in januari
naar zijn nieuwe arbeidsterrein he
geven.
Met ingang van dezelfde datum is
tot territoriaal leider in Nederland
aangesteld kolonel W. F. Palstra, de
huidige chef-secretaris.
De nieuwe territoriaal leider van het
Leger des Heils in Nederland is de
tweede Nederlander, die, sedert de ves
tiging van het Leger' des Heils in ons
land in 1887, in deze functie werd be
noemd. Kolonel Palstra werd op 9 no
vember 1904 te Utrecht geboren. Als
jongen van zestien jaar vertrok hij met
zyn ouders naar het toenmalige Neder
lands Oost-Indië, waar zijn vader werd
aangesteld tot divisie-officier van Mid
den-Celebes .Zelf vond hij echter een
werkkring op Java, waar hij o.m. zijn
medewerking verleende in het korps,
verbonden aan het militair tehuis te Ba
tavia. Spoedig wijdde hij zich geheel aan
de arbeid van het Leger des Heils en
ontving, nadat hij zijn opleiding aan de
kweekschool te Djokjakarta had vol
tooid, zyn eerste aanstelling als officier
op 4 december 1925.
Aan het nationaal hoofdkwartier te
Bandoeng heeft hij verschillende be
langrijke functies bekleed. In december
1946 werd kolonel Palstra naar Neder
land overgeplaatst waar hy leider werd
van de William Booth-kweekschool te
Amstelveen. In 1950 werd hij aangesteld
in de functie van veld-secretaris op het
nationaal hoodkwartier te Amsterdam.
Korte tijd later volgde zyn aanstelling
in zijn huidige functie van chef-secre
taris van het Leger des Heils in Neder
land.
GEREF. KERKEN
Beroepen te 's-Gravenmoer J. C. van
Egmond, kand. te Rijnsburg.
BAPTISTEN GEMEENTEN
DOOPSGEZ. BROEDERSCHAP
Beroepen te Holwerd-Blija B. K. Homan
te Ameland, die dit beroep ook aannam.
