ieuwe koersrecords te Amsterdam
Grotere individuele vrijheid is
basis voor nieuwe, gezonde opgang
ntrinsieke waarde is nu troef
Canada's zalmvisserij een zeer
belangrijke bron van inkomsten
,Voor alles is gezorgd'
Ir. KeusInflatie is economische kanker
Gezondeerlijk geld of chaos?
1959:
Kostbare verzameling Hollandse
meesters naar Londense veiling
deze week \oe90n de
ÏV7.CV1 verkoop VÖW
kerstbomen.
er werd weer flink
voorlichting gegeven
voor kerstversiering.
voor de kerbouw van
Minerva speelden
studenten toneel..
.jricht 1 maart 1860
Zaterdag 19 december 1959
Vijfde blad no. 29929
Europese produktie is in veel sterker
te gestegen dan die in de Ver. Staten
(Van onze financiële medewerker)
koersverloop op de Amsterdamse beurs was in het begin van deze week
j meer sensationeel. Men raakt ook ten opzichte daarvan tenslotte aan alles
maar het was dan toch een belevenis dat gewone aandelen Philips de
i week inzetten met een koersstijging van omstreeks 50 waarmee een
ipunt van 825 werd bereikt. Sinds het begin van dit jaar, toen de note-
[j. 475 was, hebben de aandelen dus reeds vier „bruggen" van een veelvoud
,ri genomen 500, 600, 700 en 800 en dat het hier niet om kleine bedra-
iat, blükt wel uit de omzetten, die tydens de koersstijging van 50 rond
liljoen hebben bedragen en waardoor dus voor een effectief bedrag van ca.
dfljoen van de ene in de andere hand overging. De totale omzetten op de
jcnmarkt zijn dan ook op een dag tot bijna f 7 miljoen gestegen en daar
(obligaties grote bedragen omgaan, maakt de beurshandel te Amsterdam
jen tijd van schier ongekende voorspoed door.
de laatste tijd weer vooral de
üTonale aandelen, die van zich
ijjreken en die in de loop van het
loonidabele koerswinsten hebben
behalen. Gewone aandelen Uni-
•ie veelal met die van Philips om
ite plaats strijden, hebben het tot
vat „laten zitten", want Philips
thans belangrijk hoger dan
maar sinds het begin van dit
tooh ook laatstgenoemde aan
ren 414 tot 785 opgelopen. De
im Bunde" is de AKU, die het
ca. 247% begon, bij het begin
maand december de brug van
a gepasseerd en daarna in een
igen tijds een sprong maakte van
460. waarop zoals te begrijpen is,
ugslag is gevolgd, waaraan trou-
ook de andere „internationals"
inden ontkomen. Maar van een
re kentering in de beursstemming
dusver geen sprake en alleen
kb Koninklijke blijken de strijd
Icunnen volgen. Hoewel deze week
0: deze aandelen af en toe hogere
gen voorkwamen, ligt het niveau
toch nog aanmerkelijk lager dan
begin van dit jaar. Een koers van
voor de stukjes van f. 20 komt
3 met een notering van 800%.
het jaar met een koers van f. 178
verd ingezet.
tin niet worden ontkend, dat wat
conjunctuurontwikkeling in de
c in Europa, ook in ons land,
«publiceerd, bevorderlijk is aan
tere waardering van de aandelen
Eustriële ondernemingen, ook al
mee niet gezegd, dat zij er ten-
joor wordt gerechtvaardigd. Dit
lor de beurs altijd op de gang van
vooruibloopt, eerst later worden
teteerd.
waar zijn, dat met name in
id tot voor kort te weinig waarde
sheoht aan de intrinsieke waarde
aandelen, het „gevaar" dat deze
overschat, is tooh niet denkbeel-
de V..S. de aandelen van
r concerns op 30 en 40 maal de
jer aandeel worden gewaardeerd,
dat gevaar ontegenzeggelijk aan-
Want als er in een land geen
proces gaande is, kan de intrin-
narde van een aandeel alleen
als gevolg van nieuwe rendabele
ringen en een toenemende pro-
En hoewel in de meeste landen
toenemende produktie kan wor-
sproken, is het de vraag of deze
zodanig tempo plaats vindt als
irin de aandelenkoersen de laat-
I zijn gestegen. Zo is bijv. uit de
cijfers van de O.E.E.C. gebleken,
produktie in de VB. van 1955 tot
Kt niet meer dan 4% is toegeno-
zrwyl de norm voor een gewenste
cuurontwikkeling op 4% per jaar
unge nomen.
ip grond van andere gegevens
re wij er al eens op gewezen, dat
nduktie in de V.S. gedurende de
k jaren niet in belangrijke mate
wuitgegaan en de staalstaking
de gewenste vooruitgang in vrjj
site mate belemmerd. Nu in de
de staalproduktie weer op peil
I en allerwegen de activiteit in de
jren toeneemt, neemt het opti-
K, ook in Wall Street, weer de
knd en worden voor het nieuwe
hooggestemde verwachtingen ge-
Itfd, onder beding, dat het gevaar
wn hervatting van de staalsta-
in het voorjaar van 1960 kan
voorkomen.
Is intussen een verheugend ver-
el. dat op het punt van de in-
le productiviteit Europa de laatste
fen de V.S. de loef heeft afgesto-
hng de produktie in eerstgenoemd
tois 1955 met ca. 4% vooruit, voor
omdat de inkomsten uit de scheepvaart
een belanigTijk deel van het nationaal
inkomen uitmaken.
Het 'hierboven gereleveerde feit, dat
de verkoop van internationale fondsen
de voor belegging beschikbare middelen
verruimt en de toenemende besparingen
in ons land, waarvan blijkens de jongste
opgaaf ook de spaarbanken in november
weer hebben geprofiteerd, doen. tezamen
met de over het algemeen gunstige be
drijf sberichten, welke van verschillende
kanten binnenkomen, de levendigheid
op de Amsterdamse aandelenmarkt
voortduren.
Waarbij ook New York, dat deze week
zijn hoogste stand voor dit jaar bereikte,
uiteraard zyn invloed laat gelden.
De zalmindustrie in Canada is van
grote betekenis voor de welvaart van
dit land. Canada is het achtste land
in de rijen der volkeren wat de pro
duktie van vis aangaat. De zalmvis
serij vindt plaats langs de kusten van
N.W. Brits Columbia, de provincie, die
zich in het Westelijk deel van Canada
bevindt en zich uitstrekt van de Ver
enigde Staten tot aan Alaska.
Van de 80 zalmsoorten, die er over de
gehele wereld zijn, zijn er in Brits Co
lumbia vijf soorten. De grootste hiervan
is de Koningszalm. Deze zalm kan 22
pond zwaar worden en een lengte ver-
Europa heeft men in die periode een
accres van oa. 12' L% becijferd en als
men hierbij in aanmerking neemt, dat
in die tijd een recessie moest worden
overwonnen, mag worden gezegd, dat
hier een respectabele prestatie is gele
naar en de vestiging van Amerikaanse
bedrijven in ons werelddeel heeft daar
aan ontegenzeggelijk bijgedragen, maar
ook de Europese ondernemingen zelve
hebben gedurende de jaren na de oorlog
van een grote activiteit blijk gegeven,
welke ook thans naar alle kanten zicht
baar is.
In zoverre is het verklaarbaar, dat de
belangstelling van het Amerikaanse
kapitaal in sterkere mate naar de Euro
pese ondernemingen uitgaat en dat ook
op de Amsterdamse beurs de buitenland
se aankopen aan de koersontwikkeling
van industriële aandelen telkens nieuwe
steun bieden. Die steun komt van de
V.B., Frankrijk, Zwitserland en betekent
een voortdurende emigratie van Neder
landse aandelen, welke grote kapitalen
voor herbelegging vrijmaakt, waardoor
uiteraard ook de vraag naar de meer
lokale waarden toeneemt.
Gevolg hiervan is dat het algemeen
indexcijfer voor de aandelen, dat uit.
1958 ca. 255 was. sinds het begin van
deze maand van rond 329 tot 347 is
gestegen, waarbij ditmaal voor het
eerst sinds lange tijd ook Scheepvaart-
waarden zich niet onbetuigd lieten.
Het indexcijfer is van 157 tot bijna 170
opgelopen en met name de aandelen
Kon. Ned. Stoomboot hebben met een
koersstijging van 169 tot 192 daarin
een flink aandeel gehad. Dat de alge
mene neiging om de intrinsieke waar
de van een aandeel meer op de voor
grond te stellen samenvalt met een
lichte verbetering op de vrachtenmarkt
zal aan de hogere waardering van
Scheepvaartwaarden niet vreemd zijn.
Dat de Nederlandse scheepvaart op de
wereldzeeën een sterke positie inneemt
is ook gebleken uit de publikatie inzake
de opgelegde schepen. Want terwijl het
gemiddeld percentage voor de wereld-
vloot per begin november ca. 8% be
draagt. was er van de Nederlandse vloot
niet meer dan 3% opgelegd, een percen
tage, dat nog lager is dan dat van het
Vereenigd Koninkrijk en zeer belangrijk
lager dan dat van de z.g. goedkope
vlaggen.
Dit is niet alleen voor de Nederlandse
rederijen, maar uiteraard voor de gehele
Nederlandse economie van betekenis
Voor de poes zorgen de buren
en voor de betalingen de
Handel-Maatschappij. Ik
moest toch even op de bank
zijn voor onze reis-cheques.
Ik heb meteen geregeld
dat ze de huur en de
belasting betalen als wij weg
zijn en ik heb er onze bagage-
en ongevallen-verzekering ge
sloten. Er wordt goed voor je
gezorgd door de bank. Onze
vakantie begint altijd bij de
Handel-Ma^tschappij.
Neder landsche Handel-Maatschappij
Alle bankzaken: over het hele land, over de hele wereld.
krijgen van bijna 2 meter. Uit het oog
punt van de visserij is de rode zalm wel
de belangrijkste zalm, die in deze om
geving wordt gevangen. Gemiddeld
weegt deze vis 5-7 pond. De „Coho sal
mon" of de beekzalm is de vreugde voor
alle sportvissers. Deze zalm bevindt zich
in hoofdzaak in de rivieren en wordt
dan bij stroomversnellingen gevangen.
Deze zalm kan 10-15 pond zwaar
worden. De zilverzalm wordt gemiddeld
10 pond. De kleinste van alle zalmsoor
ten. die aan de Pacific-kust wordt ge
vangen is de „Pink-zalm", die 4 tot 5
pond weegt.
Er zyn 4 methoden om de zalm aan
deze kusten te vangen. Op zee vangt
men ze met ringnetten en met lijnen en
haken. Het ringnet, ook wel seinenet
wordt in zee opgehangen als een gordijn,
dat 200 meter lang en 20 meter diep is.
Dat wordt opgehangen tussen een vang-
schip en een roeiboot of kleine motor
boot. Wanneer een aanzwemmende zalm
school tegen het uitstaande net aan
komt, trekt het kleine bootje in een gro
te bocht het net dicht, m.a.w. deze
school wordt omsingeld. Dan wordt de
bodemlijn aangetrokken. Op deze wijze is
het net een grote zak geworden. De zich
in het ringnet bevindende glinsterende
zalmen worden met behulp van schep
netten aan boord van de vangboot ge
schept.
De andere methode is die met lijnen
en haken. Aan 4 tot 6 uitstaande bomen
trekken de vissersboten lange lijnen met
haken achter zich aan.
Aan de riviermondingen daarentegen j
vangt men de zalm met netten, die 400
meter lang en 9 meter diep vissen. De
zalm zwemt met zijn kieuwen in de ma
zen van dit net.
De vierde methode is die welke nog
slechts door Indianen en Eskimo's wordt
toegepast, n.l. met lijnen en haken.
In 1957 werd in deze gebieden een
hoeveelheid van 51.000 ton zalm aange
voerd. Dit is een zeer pover resultaat,
daar het gemiddelde jaarlijks op circa
70.000 ton zalm komt.
ZALMCONSERVENFABRIEKEN
De eerste commerciële zalmconserven-
fabrieken werden in 1870 in Brits Co
lumbia opgericht. Momenteel zijn er aan
de kust van de Stille Oceaan 18 zalm-
conservenfabrieken. Het aantal fabrie
ken is in de loop der jaren steeds af
genomen. De kleine fabrieken kunnen
niet met de modernisering mee komen
en moeten hun zaak sluiten.
Een groot gedeelte van de gevangen
zalm gaat in verse toestand naar de
Verenigde Staten, waar ze verder
worden verwerkt tot conserven.
De visserij komt in de rij van de mid
delen van bestaan op de vierde plaats.
De visserij geeft aan 19.000 personen
werkgelegenheid. Volgens schattingen
vinden circa 75.000 personen hun be
staan in de visverwerkende industrieën.
De gezamenlijke groothandelswaarde
van de afzet in 1958 komt neer op circa
60 miljoen dollar. In totaal zijn 1445
miljoen kisten zalmconserven gefabri
ceerd. (Een kist heeft een gewicht van
48 lbs of circa 22 kg.
VANGSTOPBRENGST
De vangst van zalm aan de kusten
van de Pacific bedroeg in 1958 circa 134
miljoen lbs en in 1957 129 miljoen lbs.
Deze kwantitatieve vermeerdering van
de vangst komt hoofdzakelijk door gro
tere aanvoeren van de pinkzalm. Dit zijn
wel de goedkopere soorten zalm.
De visserij in Brits Columbia zal zich
in de toekomst in toenemende mate
moeten toeleggen op een grotere vangst
opbrengst. Momenteel wordt de zalmvis
serij in deze gebieden uitgeoefend door
ongeveer 8000 vaartuigen.
De ontwikkeling van de techniek vindt
ook hier in de zalmvisserij haar toe
passing. Men beschikt thans over vang-
moederschepen uitgerust met koelrui-
men. Deze gaan naar de Noordelijke ge
bieden tot de grens van Alaska en kun
nen hun lading in goede toestand in
Vancouver aanvoeren. Dit is dan ook de
reden dat de diverse kleine zalmconser-
venfabrieken, die zich in het Noord
westelijk deel van Brits Columbia be
vonden, niet meer over voldoende grond
stoffen beschikken en hun poorten
moesten sluiten.
«9 geen overeenkomst
IndonesiëJapan
todertekening van een overeen-
tussen Japan en Indonesië voor
iploitatie der olieterreinen in
•Sumatra zal niet, zoals van Ja-
zijde was gehoopt, geschieden voor
to van dit jaar. De Japanse deel-
s aan deze exploitatie, een groep
Bstaande mensen uit de Japanse
tële- en zakenwereld, was voorne-
fcn missie van zeven man naar
Ka te zenden voor de onderteke
nt! de overeenkomst.
Japanse ambassade te Djakarta
«t echter beter, dat het zenden
ee missie zal worden uitgesteld
tin 1960.
'betreft hier de exploitatie van de
feinen in Noord-Sumatra die
'werden beheerd door de BPM)
«triële missie naar Spanje
(Van onze Haagse redactie)
'januari a.s. zal een Nederlandse
Vlele missie, bestaande uit verte-
'^cligers van het bedrijfsleven en
Wieid. naar Spanje vertrekken,
'bezoek vindt plaats op uitnodiging
Spaanse overheid en het Spaan-
wijfsleven. De delegatie, die uit 20
zal bestaan en onder leiding
,'an de heer F. A. C. Guépin, lid
«raad van commissarissen van de
fed. Petroleum Maatschappij, zal
'tode haar verblijf van enkele da-
*sprekingen voeren met Spaanse
^autoriteiten en voorts een aan-
*J%en bezoeken. De reis draagt
interend karakter.
Wij leerden de les der Duitsers nog niet...
(Van onze Haagse redactie)
„Slechts uitbreiding van de wereldhandel en meer armslag voor
particulieren en bedrijfsleven een grotere individuele vrijheid dus
zullen de basis kunnen worden voor een nieuwe gezonde opgang. De
economische tuin moet worden gewied, voordat het onkruid over
woekert! Slechts buigen voor de economische wetmatigheden kan een
ernstige crisis wellicht nog voorkomen. Maar er is haast bij. Want de
klassieke voortekenen zijn er reeds". Met deze wekroep sloot ir. H. I.
Keus zijn rede af, die hij tot tiel „Selden breeckt het dat er buygt" had
gegeven en die hij gisteravond in Den Haag uitsprak voor het studie
gezelschap voor de economische politiek.
deze voorwaarden uit vrees laten wij
het maskeradepak uittrekken! niet
durven te voldoen; zullen wij successie
velijk de volgende fasen van het inflatie
proces gaan doorlopen met als eindfase
een „run" op de goederen zoals deze
zich na de eerste wereldoorlog in Duits
land heeft afgespeeld".
Wij staan voor de keus!
Nadat de heer Keus in het licht had
gesteld dat men uit een economie niet
meer kan halen dan men erin stopt en
voorts dat bewapening en daarbij be
horende uitgaven niet tot de nuttige
produktie bijdragen en huizenbouw in
directe zin al evenmin, onderstreepte
hy vervolgens, dat inflatie als een eco
nomische kanker moet worden be
schouwd en allen in haar greep krijgt
alsmede dat zonder vrij ruilverkeer een
afweging van waarden een illusie is en
subsidies en rentegamma's bijdragen tot
vervalsing der statistiek.
Economische politiek inplaats van poli
tieke economie. WU staan nu nog voor
de keuze, die als wjj de goede durven
doen, van allen een betrekkelijk gering
offer verlangt, aldus ir. Keus, die waar
schuwde dat „met de investeringsrails op
losse schroeven te zetten een déraille
ment onvermijdelijk zal zijn".
ombuiging
De heer Keus beschouwt 1959 als het
naoorlogse jaar van de op overlevering
berustende ombuiging. Het is het jaar,
zo lichtte hij toe, waarin men ontdekt
dat op en neergang zich in alle gebeu
ren manifesteren en men opnieuw zal
ervaren dat die op- en neergang eikaars
spiegelbeeld plegen te vormen. „Zeker
op economisch gebied, alle moderne des
kundige economen ten spijt", aldus ir.
Keus voor wie in de corrigerende kracht
der zelfwerkzame economie, die ook de
internationale politiek beïnvloedt, een
bemoediging ligt. Een voorbode van een
gebruikelijke overgang naar meer nor
male tijden.
Het betreft het eerste naoorlogse jaar
waarin men getuige is van een groeiende
internationale tegenzin tegen de ..koude
oorlog" en de hem begeleidende inflatie.
Het eerste jaar waarin het goud de voor
rang boven de dollar verwierf. „Een jaar
waarin wij op een kruispunt zijn beland,
dat ons voor de keuze stelt tussen een
geordend staatsbestel en de Weimarre-
publiek. Tussen gezond en eerlijk geld
en chaos.
Drang naar vrede en orde
„Bij die keuze", vervolgde hij, gaat
het om een dynamische aanpassing die
door de daarbij optredende weerstanden
wordt afgeremd en een cyclisch ver
loop krijgt dan wel om een vertraagde
aanpassing, waarin het evenwichtsher
stel met subsidies, contingentering enz.
wordt tegengewerkt en waardoor de cri
sis langer duurt. Het eindresultaat zal,
hoe de keuze ook valt, niet van het ge
schiedkundig verloop afwijken. „De eco
nomie heeft met de natuur gemeen dat
zij sterker is dan de leer en daarin ligt
bij een ombuiging een bemoediging".
Dat de ombuiging in de naoorlogse
jaren tot einde 1958 uitbleef, vond vol
gens ir. Keus zyn oorzaak in het voort
duren van de „koude oorlog" en het
aanvaarden van inflatie ter wille van
volledige werkgelegenheid. Voor het fi
nancieren, door schuldvergroting en te
korten en nog niet verdiend geld (afbe
taling), was „deficit-spending" noodza
kelijk „In de loop van 1959 zien wy op
economisch en op politiek terrein an
dere inzichten baan breken".
De van 1945 af door ordening en diri
gisme onderdrukte en gelaakte strydlust
ziet men thans, zo betoogde hy, op eco-
nomisch terrein opnieuw ontbranden en
tegelijkertijd de drang naar vrede en
orde in vrijheid toenemen. „Ook daarin
zie ik een bemoedigingé".
Eerste fase der inflatie
Geschiedkundig gezien, aldus de heer
Keus, bevinden wij ons nog in de eerste
fase van een voortschrydende inflatie
(sterk stijgende beurskoersen). Hy wees
erop dat Raymond Moley in „How to
keep our liberty" politiek wraakt die
inflatie als een geringer kwaad dan
werkloosheid beschouwt en daarop laat
volgen: „Maar nu weten wij dat de
Duitse inflatie geen geneesmiddel was
voor werkloosheid en dat de Duitsers
uiteindelijk hun vryheid verkochten voor
nationaal-socialisme en baantjes". Die
les hebben wij in ons land nog niet ge
leerd, zei ir. Keus. Te velen menen
thans met een „begeleide economie" dit
„ideaal" zonder inflatie te kunnen ver
wezenlijken.
Een zo groot mogelijke werkgelegen
heid heeft naar sprekers mening tot
voorwaarde: concurrentie en converti
biliteit, een eerherstel van het risico en
gezond= (eerlijk) geld. Zolang wij aan
Zoon van dr. C. J. K. van Aalst brengt
collectie van 55 doeken bij Christie's
Een miljoen voor een
magnifieke
Rembrandt,
zeggen deskundigen
(Van onze Londense
correspondent)
Op 1 april zal bij Christie in
Londen de schilderijencollectie van
wijlen dr. C. J. K. van Aalst, in
leven directeur van de Neder
landse Handelmaatschappij, onder
de hamer komen. Het zijn 55 doe
ken, welke thans toebehoren aan
de bankier N. J. van Aalst, zijn
zoon. De collectie is onder grote
geheimzinnigheid en streng be
waakt reeds in Londen aangeko
men. Het is de belangrijkste veiling
van Hollandse meesters, welke
ooit in de Britse hoofdstad is ge
houden. Verwacht wordt dat de
collectie meer dan vijf miljoen gul
den zal opleveren. Er zijn twee als
sensationeel beschreven schilde
rijen bij, namelijk Juno. een mag
nifieke late Rembrandt, waarvan
men meer dan 250 jaar het spoor
was kwijt geraakt, en een portret
van Rembrandt door zijn leerling
Karei Fabritius.
De Juno vormde het onderwerp van
een proces tussen Rembrandt en een
Amsterdamse verzamelaar Harmen Bec
ker, die Rembrandt geld geleend had en
als onderpand negen van Rembrandts
werken vasthield. Hij weigerde deze te
rug te geven voordat Rembrandt voor
hem de Juno voltooid had. Toen Becker
stierf verdween het schilderij, dat pas
in 1935 op een veiling in Keulen opdook.
Het vuil geworden en onherkenbare
werk werd toen door een Nederlandse
kunsthandelaar voor 750 gulden gekocht.
De Juno toont een treffende gelijkenis
met Hendrikje Stoffels. Volgens deskun
digen zal er voor deze Juno waarschijn
lijk meer dan een miljoen gulden wor
den betaald: de hoogste prijs welke ooit
voor een Rembrandt werd neergelegd, j
bedraagt een half miljoen gulden. Dit j
gebeurde by Christie in 1928, toen de
prijzen veel lager waren dan de reuze I
bedragen welke tegenwoordig schering
en inslag zyn. Zoals men weet werd in
juli van dit jaar bij Sotheby 2.7 miljoen
gulden voor een Rubens, de Aanbidding
der wijzen, betaald. De Fabritius is een 1
grote zeldzaamheid en er zijn slecht*
tien van zijn werken bekend. Veriei
zyn er o.a. schilderyen in de collectie
van Albert Cuyp, Jan Breughel, Hob-
bema en Sieberechts.
M001E SOME 1
<TV
in Leiden werd ver -
keersfesvoor kleuter-
ers besproken
diverse vereniaw^ew
beginnen weer nun
kerst bfeew komsten
