Koning Boudewijn wil Kongo sparen voor cle wanorde van een revolutie Martin Mariner op Nienw-Guinea in zee gestort: 5 doden en 3 gewonden WEERBERICHT Tienduizenden verheugde mensen omstuwden de jonge vorst bij zijn aankomst in Stanleystad Afrikanen zien liem als „redder" Enkele vragen van de socialist Collard Leidse verfhandel „de valk" n.v. VOOR DE VIERDE MAAL Eisenhower op weg naar Parijs KERSTRECLAME M. de Vries Opgericht 1 maart 1860 VRIJDAG 18 DECEMBER 1959 No. 29928 LEIDSCH DAGBLAD Directeur E. A. E. van Dishoeck Hoofdredacteur J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 17.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 (Van onze Brusselse correspondent) De plotselinge goodwill-reis van Koning Bou dewijn en minister De Schrijver door Kongo was gisteren in Brussel het kernpunt van alle ge sprekken. De meeste bladen gewaagden van een bom-effect op de openbare mening. In een spe ciale editie bracht de Belgische televisie gister avond rond middernacht een samenvatting van de toespraken, welke de Koning en de minister In de korte tijd tussen het bekend worden van het nieuws dat de Koning zou komen en de aankomst van de vorst, organiseerde de Nationale Kongolese Bewe ging een welkomstprogramma en versierde zij de straten. Volgens ooggetuigen begroetten de Afrikanen de Koning als een „redder". Tienduizenden Kongolezen en Europeanen bereidden Koning Boudewijn gister middag een indrukwekkende ontvangst bij zijn aankomst in Stanleystad. Volgens berichten van het Belgische persbureau „Belga" doorbrak de zich op het vliegveld verzamelde menigte na de officiële begroeting van de vorst door de autoriteiten van het Belgische bestuur de afzetting. Voorafgegaan door Kongo lese kinderen omringden honderden Kongolezen en Belgen de Koning, uitroepend: -Leve de Koning, leve de onafhankelijkheid, leve België, leve Kongo". Er heerste op het vliegveld enige tijd volslagen verwarring. De Koning echter vervolgde onbewogen zijn weg, links en rechts groetend en handen drukkend. Militairen maakten tenslotte de weg voor de koninklijke bezoeker vrij om het verdere verloop van de officiële ontvangst mogelijk te maken. De muziekkapel van de Belgische strijdkrachten zette hierna het Belgische volkslied in, dat door de tienduizenden werd meegezongen. dat de presidenten van de Kamer en de Senaat, de liberale vice-president van de regering en hijzelf bij het vertrek van de Koning op het vliegveld aanwezig waren geweest, wat er voldoende op wijst dat het inderdaad gaat om een politieke daad, welke gedekt is door de regering, zoals de grondwet het wil. Ik zie in die reis van de Koning een bewijs van de loyaliteit van België ten opzichte van Kongo, aldus verklaarde de premier. reeds gisteren voor Radio-Stanleystad, de eerste etappe van de reis, hebben uitgesproken. Koning Boudewijn bevestigde met zijn gezag als staats hoofd de plannen van de regering om Kongo de onafhankelijkheid te geven, maar verklaarde tezelfder tijd het land te willen sparen voor de wanorde van een revolutie. De steeds aangroeiende mensenmassa doorbrak later opnieuw het kordon om foto's van de Koning te nemen, hem „leve Boudewijn" toe te roepen of alleen maar om hem van dichtbij te kunnen zien. De Belgische vorst vervolgde ech ter kalm zyn weg naar de wachtende auto. Volgens de laatste uit Stanleystad ontvangen berichten trok een grote me nigte op in de richting van de stad. Een groot aantal Kongolezen had zich ook verzameld voor de centrale gevangenis in Stanleystad, waar men vermoedde, dat de leider Loemoemba gevangen wordt gehouden. Vele Kongolezen zijn van mening, dat de Koning naar Kongo is gekomen om de arrestanten en dus ook Loemoemba in vrijheid te stellen. In Brussel legden de presidenten van de katholieke en liberale partijen, Le- fèvre en Motz, enthousiaste verklarin gen af aan de pers, waarin zij het initiatief van de Koning prezen. Maar in de Tweede Kamer stelde de voorzitter van de socialistische partij, Leo Collard, aan de premier enkele vragen. Pas twee dagen geleden, aldus Collard, legde mi nister De Schrijver hier in deze Kamer verklaringen af betreffende de politiek, die de regering gaat volgen om Kongo naar de onafhankelijkheid te leiden. Is de reis van de Koning een rege ringsdaad en past zij in het kader van de nieuwe politiek? Waarom werd het parlement van de reis niet op de hoogte gebracht? Ik lees in de bladen, dat mi nister De Schrijver de voorzitters van de drie nationale partijen op de hoogte zou hebben gebracht. Maar ik verklaar, dat minister De Schrijver mij in ieder geval niets heeft medegedeeld, aldus zei Collard. Premier Eyskens antwoordde Vlaag van optimisme De Kongolese politiek van de regering kreeg in de Tweede Kamer gisteravond tenslotte het vertrouwen met 100 stem men tegen 78 en één onthouding. In politieke kringen is men algemeen van oordeel dat de reis van de jonge Koning, zelfs wanneer zij geen spectaculaire re sultaten oplevert, zoals bijvoorbeeld de deelneming van de Abako en de MNC aan de verkiezingen in de provincie Leopoldstad, een politiek belangrijke geste is. Maar dat het in het gistende Kongo niet overal bloemen en gejuich zullen zijn, zoals enkele jaren geleden bij het grote staatsbezoek, daar geeft men zich in de kringen van de regering wel re kenschap van. De moeilijke overgangsperiode van ko lonie naar onafhankelijke staat is be gonnen en niemand kan op het ogen blik zeggen hoe het rad van het fortuin zal gaan draaien. De reis van Koning Boudewijn is ongetwijfeld bedoeld als een poging om de verantwoordelijke Kongolese leiders te overtuigen van de goede Belgische bedoelingen. De reis had intussen reeds gisteren de hausse van de koersen der Kongolese aandelen ter beurze van Brussel tot gevolg. Na de sombere klanken der jongste weken heeft de geste van de jonge Koning een vlaag van optimisme verwekt. Het best gesorteerd in: schildersverven, ladders en schildersgereedschappen Lammermarkt 3 - Leiden - Telefoon 33909 llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll T raangasbommen in Stanleystad Met behulp van traangasbommen heeft de Belgische rijkspolitie in Stanleystad, waar Koning Boude wijn donderdag is aangekomen voor zijn onverwachte bezoek aan Kongo, de orde kunnen herstellen toen enkele turen na aankomst van de vorst de toestand een ernstige wending dreigde te nemen. Volgens hedenochtend in Brussel ontvangen berichten maakte de po litie van dit wapen gebruik om een enorme menigte uiteen te drijven, die zich voor de gevangenis in Stan leystad had verzameld in afwach ting van de vrijlating van de natio nalistische leider Loemoemba, die enige maanden geleden in hech tenis is genomen. In de stad had zich op grote schaal het gerucht verspreid, dat Koning Boudewijn naar de Kongo was gekomen om „Loemoemba te bevrijden" en de onmiddelijlke on afhankelijkheid van Kongo af te kondigen. De menigte antwoordde met een regen van stenen op de charge van de rijkspolitie en ver nielde een groot aantal ruiten van woningen en gebouwen in de om geving van de gevangenis. illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Internationaal overleg over zuivering van Rijn (Van onze parlementaire redacteur) In Nederland is een derde deel van het drinkwater afkomstig van opper vlaktewater (rivieren)Te verwachten is, dat dit in de toefkomst nog meer zal worden. Het oppervlaktewater wordt nadelig beïnvloed door verzouting en verontreiniging. Verwacht kan worden dat de uitvoering van het Deltaplan in het zuidwesten van het land paal en perk zal stellen aan de verzouting, maar moeilijker is een oplossing voor de ver ontreiniging van de Rijn door de toe nemende chemische industrie langs de Rijn. Hierover is thans internationaal overleg gaande deelde ministe Van Rooy gisteren mee in de Tweede Kamer. Er is een internationale commissie tot be scherming van de Rijn benoemd, die regels opstelt om te bereiken, dat de Rijn zuiverder wordt. De aansluiting van percelen op een waterleiding, die daarvan nog verstoken zijn, wordt uitgevoerd volgens het daar voor opgestelde tienjarenplan. Oorspron kelijk was gedacht aan 156.000 aanslui tingen, maar dankzij het gebruik van goedkopere plasticbuizen, zijn reeds 214.000 percelen aangesloten. Binnenkort verwacht minister Van Rooy voorstellen van de commissie-drinkwatervoorziening voor aansluitingen in de super onren dabele gebieden in Overijssel. Drente en elders. Soekarno wil kleine partijen opheffen President Soekarno heeft gister avond verklaard, dat binnenkort een nieuw regeringsbesluit uitge vaardigd zal worden waarbij „on beduidende" politieke partijen, die „niet echt zijn" ontbonden worden. Op een bijeenkomst van de Nahdatoel Oelama, een van Indo- nesië's vier grote politieke partijen, zei de president, dat het besluit het uitgebreide partijenstelsel van de republiek zou „vereenvoudi gen", hetgeen een belangrijke stap in de richting van de uitvoering van zijn denkbeeld van „geleide democratie" zou zijn. Buiïg De Bilt verwacht van heden- tot mor genavond: Veranderlijke bewolking met plaatselijk enkele buien. Aanvankelijk krachtige tot stormachtige wind tussen zuidwest en noordwest, later geleidelijk afnemend. Dezelfde temperaturen als vandaag of iets lagere. (Opgemaakt te 11.15 uur) 19 DECEMBER Zon op: 8.44 uur; onder: 16.29 uur. Maan op: 21.06 uur; onder: 11.00 uur. Hoogwater te Katwijk te 5.41 en 17.52 uur. Laagwater te 1.26 en 13.43 uur. Dit nummer bestaat uit 20 pagina's Tijdens zijn bezoek aan Tunesië heeft president Eisenhower giste ren tezamen met president Bour- guiba een bezoek gebracht aan het kerkhof te Carthago, waar drie duizend Amerikanen rusten, die in de Tweede Wereldoorlog in Tu nesië zijn gesneuveld. Later keerde president Eisenhower terug naar de kruiser Des Moines. Zodra de president per hef- schroefvliegtuig naar de kruiser was teruggekeerd, zette dit oor logsschip koers naar Toulon, waar het hedenochtend arriveerde. Van daar ging president Eisenhower per trein naar Parijs, waarbij minister Herter en diens plaats vervanger, Livingston Merchant, hem vergezelden. De perschef van het Witte Huis, Ha- gerty, verklaarde later op een perscon ferentie, dat de twee staatshoofden hun steun hadden betuigd aan het voorstel van De Gaulle betreffende Algerije, maar dat zij toch de wens hadden uit gesproken, dat er spoedig een oplossing zal worden gevonden. Zy hadden even wel niet gesproken over de wijze waar op huns inziens de kwestie moet worden geregeld, daar het, naar hun oordeel, gaat om een probleem dat uitsluitend de Fransen en de Algerijnen aangaat. De Tunesische minister van Voorlich ting, Masmoedi, voegde hieraan toe, dat Bourguiba bereid is alles te doen om een oplossing te vergemakkelijken. „De Tunesische regering heeft er haar ver trouwen in uitgesproken, dat president Eisenhower op een zeer openhartige manier zal spreken met de betrokken verantwoordelijke personen", aldus Mas moedi. Van Tunesisch standpunt bezien is Eisenhowers bezoek een onverdeeld suc ces geworden, ook al doordat Tunesië het eerste Afrikaanse land was dat de Amerikaanse president bezocht. Volgens minister Masmoedi was Eisen howers reactie op Bourguiba's verkla ring over de behoefte van Tunesië aan steun „veelbelovend". Dit jaar ontvangt Tunesië aan rechtstreekse hulp van de I V.S. 20 miljoen dollar (omtrent 80 mil- joen gulden). President Bourguiba wees erop dat dit bedrag aanzienlijk lager is dan de 15 miljard franken (ongeveer 130 miljoen gulden) die Frankrijk Tu- nesië jaarlijks gaf, voordat het deze hulpverlening staakte wegens de steun van Tunesië aan de Algerijnse opstan delingen. Voor de vierde maal is de Ko ninklijke Nederlandse Marine op Nieuw-Guinea in rouw gedompeld door het verongelukken van een Martin Mariner, een tweemotorig amfibievliegtuig. Gisteren stortte het toestel tijdens een patrouille- vlucht in zee. Vijf personen kwa men daarbij om het leven. Drie konden zij het gewond wor den gered. De oorzaak van het ongeval is nog onbekend. Het vliegtuig was op patrouille boven Nieuw-Guinea en stortte ergens ten noordwesten van Fak Fak in zee. De opsporings- en reddingsdienst trok er onmiddellijk op uit en trof op de plaats des onheils een olievlek aan, alsmede een drijver en een dingy. Ook een der Nederlandse oorlogsbodems was snel ter plaatse. De geredden zijn de luitenant ter zee eersteklasse G. P. Slikker, die met zijn vrouw en één kind te Biak woont, ser geant-vliegtuigmaker-a G. Th. D. M. de Bruijn, die met vrouw en twee kinderen eveneens te Biak woonachtig is en kor poraal-vliegtuigmaker, motormonteur E. A. Koelhuis, wiens vrouw en twee kin deren in een woonschip te Grouw ver blijven. De overige inzittenden van het toe stel worden nog vermist. Het zijn luitenant ter zee vlieger eersteklasse J. Adriaanse, luitenant ter zee vlieger tweedeklasse O. C. H. K. Bertram, sergeant-vliegtuigmaker telegrafist A. J. Warns, korporaal vliegtuigmaker constabel A. T. G. van Baaien en vliegtuigmaker constabel eersteklasse A. W. van Loon. Alleen de laatste was ongehuwd. Dit ongeluk met een Martin Mariner amfibievliegtuig is het vierde in de loop der tijd, dat de Nederlandse Marine deze toestellen gebruikt. Bovenaan deze trieste lijst staat het ongeluk te Merauke, toen een toestel bij het opstijgen neerstortte en alle inzit tenden verongelukten. Ook bij de andere ongelukken waren geen overlevenden, bij Abadan niet en ook te Goa niet. In beide gevallen stortte het toestel bij het landen neer. Geen heop meer Later kwam uit Hollandia het bericht, dat het ongeluk omstreeks half twaalf gistermorgen is gebeurd. Het geschiedde tijdens een landing op het water in da Een vliegtuig van het type Martin Mariner, zoals dat in Nieuw-Guinea is verongelukt, ge fotografeerd op het vliegkamp Valkenburg. Patipibaai. Een der overlevenden werd door de bevolking van een in de nabij heid gelegen kampong per prauw naar Fak Fak vervoerd, de twee anderen werden door de kampongbewoners lief derijk opgenomen en verzorgd tot zij door een van de marineschepen konden worden opgehaald. De medewerking en hulp van de kampongbewoners was boven alle lof verheven. Ten aanzien van de overige vijf inzittenden bestaat nagenoeg geen hoop meer, dat zij levend worden aangetroffen. Het vliegtuig is gezonken. De pogingen om de ligging van het wrak te lokaliseren en het on derzoek onder water worden voortgezet. De toestand van de drie gewonden is redelijk goed. De directeur van Binnen landse Zaken in Ned. Nieuw-Guinea, de Commandant Zeemacht op Nieuw- Guinea en een commissie van onder zoek zijn vandaag naar Fak Fak ver trokken. Satelliet-lancering in V.S. uitgesteld De lancering van een Amerikaanse satelliet, die vandaag van Cape Canave ral zou geschieden is uitgesteld in ver band met problemen met het elektroni sche systeem. Het was de bedoeling, dat de satelliet in een baan tussen de Aarde en Venus rondom de zon zou worden gebracht. Volgens waarnemers is tot uitstel be sloten, omdat men geen mislukking wilde riskeren, welke een nieuwe slag zou zyn voor het Amerikaanse prestige. De waarnemers zijn van mening, dat de lancering in januari zal doorgaan. Militaire arts omgekomen Tijdens een rit van Utrecht naar Den Haag is gisteravond ter hoogte van Waarder om het leven gekomen de eer ste luitenant arts P. H. van der Weduwe van het Centraal Militair Hospitaal in Utrecht. De 28-jarige arts is met zijn wagen door de soheidingshaag tussen de twee rijstroken geschoten en terecht ge komen in de sloot langs de andere zijde van de weg. De oorzaak van het ongeluk is onbekend. He* slachtoffer was onge huwd. President Eisenhower in gesprek met president Bourguiba tijdens zijn bezoek aan Tunesië. Israël gaat voort met Jordaan-plannen Mevr. Golda Meir, de Israë lische minister van Buitenlandse Zaken, heeft medegedeeld, dat Israël voort zal gaan met zijn pro ject van omlegging van Jordaan- water. De plannen kunnen niet afhankelijk zijn van de genade van de Egyptische heerser. Mevr. Meir zei verder dat de nieuwe regering iedere stap in de richting van vrede met de Ara bische staten verwelkomt, maar zij wenst geen vrede die het gevolg is van een „politiek van toegeven aan de agressor". De Amerikaanse Republikeinse Sena tor Kenneth Keating heeft minister van Buitenlandse Zaken Herter schrif telijk verzocht er bij het bestuur van de Wereldbank op aan te dringen géén lening aan de Verenigde Arabische Re publiek te verschaffen voor verbetering van het Suezkanaal, zolang deze staat de door de Verenigde Naties aanvaarde resoluties betreffende het recht van alle landen, om hun schepen door het Suez kanaal te laten varen, zonder meer naast zich neerlegt. Senator Keating doelt hiermee op de weigering van de Egyptisch-Syrische republiek om Israëlische schepen door het kanaal te laten varen. De Senator uit in zyn brief de hoop dat minister Herter er bij de directie van de Wereldbank op aan zal dringen de VAR de voorgenomen lening tot een bedrag van 56.500.000 dollar niet toe te staan, voordat verzekeringen zijn ver kregen dat schepen van alle nationa liteiten ongehinderd door het Suez kanaal zullen kunnen varen. De directie van de Wereldbank ver gadert maandag a.s. te New York ter bespreking van het Egyptische verzoek. Advertentie Op al onze WINTERJASSEN 10% KORTING HAARLEMMERSTRAAT 149 t.o. Janvossensteeg Labour organiseert boycot tegen Zuid-Afrika (Van onze Londense correspondent) De LabourpartU heeft besloten een nationale boycot te organiseren tegen alle goederen uit Zuid-Afrika. als pro test tegen de rassenpolitiek in dat land De boycot zal in het nieuwe jaar wor den gehouden en een maand duren. Ge durende het gehele jaar zullen boven dien conferenties worden belegd om het Britse publiek in te lichten over het standpunt van Labour inzake de Afri kaanse vraagstukken in het algemeen, speciaal over Rhodesië en Nyassaland, welk laatste gebied zich verzet tegen de Centraalafrikaanse federatie. Labour heeft geweigerd deel uit te maken van de nieuwe, door de regering onder voor zitterschap van Lord Monckton be noemde advies-commissie voor Centraal- Afrika, omdat premier Macmillan, wat samenstelling en doelstelling hiervan betreft, zou zijn gezwicht voor Sir Roy kaanse federatie; de commissie zou zich Welensky, de premier der Centraalafri- daardoor volgens Labour niet kunnen bezighouden met de belangrijkste vraag, namelijk of Nyassaland eventueel het recht zou krijgen uit de federatie te treden om zich mogelijk bij andere Brit se gebieden aan te sluiten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 1