Koning Boudewijn wil Kongo sparen
voor cle wanorde van een revolutie
Martin Mariner op Nienw-Guinea in
zee gestort: 5 doden en 3 gewonden
WEERBERICHT
Tienduizenden verheugde mensen omstuwden de
jonge vorst bij zijn aankomst in Stanleystad
Afrikanen zien liem als „redder"
Enkele vragen van de
socialist Collard
Leidse verfhandel „de valk" n.v.
VOOR DE VIERDE MAAL
Eisenhower op
weg naar Parijs
KERSTRECLAME
M. de Vries
Opgericht 1 maart 1860
VRIJDAG 18 DECEMBER 1959
No. 29928
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
17.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze Brusselse correspondent)
De plotselinge goodwill-reis van Koning Bou
dewijn en minister De Schrijver door Kongo was
gisteren in Brussel het kernpunt van alle ge
sprekken. De meeste bladen gewaagden van een
bom-effect op de openbare mening. In een spe
ciale editie bracht de Belgische televisie gister
avond rond middernacht een samenvatting van
de toespraken, welke de Koning en de minister
In de korte tijd tussen het bekend worden van het nieuws dat de Koning zou
komen en de aankomst van de vorst, organiseerde de Nationale Kongolese Bewe
ging een welkomstprogramma en versierde zij de straten. Volgens ooggetuigen
begroetten de Afrikanen de Koning als een „redder".
Tienduizenden Kongolezen en Europeanen bereidden Koning Boudewijn gister
middag een indrukwekkende ontvangst bij zijn aankomst in Stanleystad.
Volgens berichten van het Belgische persbureau „Belga" doorbrak de zich op
het vliegveld verzamelde menigte na de officiële begroeting van de vorst door
de autoriteiten van het Belgische bestuur de afzetting. Voorafgegaan door Kongo
lese kinderen omringden honderden Kongolezen en Belgen de Koning, uitroepend:
-Leve de Koning, leve de onafhankelijkheid, leve België, leve Kongo".
Er heerste op het vliegveld enige tijd volslagen verwarring. De Koning echter
vervolgde onbewogen zijn weg, links en rechts groetend en handen drukkend.
Militairen maakten tenslotte de weg voor de koninklijke bezoeker vrij om het
verdere verloop van de officiële ontvangst mogelijk te maken. De muziekkapel
van de Belgische strijdkrachten zette hierna het Belgische volkslied in, dat door
de tienduizenden werd meegezongen.
dat de presidenten van de Kamer en de
Senaat, de liberale vice-president van de
regering en hijzelf bij het vertrek van
de Koning op het vliegveld aanwezig
waren geweest, wat er voldoende op wijst
dat het inderdaad gaat om een politieke
daad, welke gedekt is door de regering,
zoals de grondwet het wil. Ik zie in die
reis van de Koning een bewijs van de
loyaliteit van België ten opzichte van
Kongo, aldus verklaarde de premier.
reeds gisteren voor Radio-Stanleystad, de eerste
etappe van de reis, hebben uitgesproken. Koning
Boudewijn bevestigde met zijn gezag als staats
hoofd de plannen van de regering om Kongo de
onafhankelijkheid te geven, maar verklaarde
tezelfder tijd het land te willen sparen voor de
wanorde van een revolutie.
De steeds aangroeiende mensenmassa
doorbrak later opnieuw het kordon om
foto's van de Koning te nemen, hem
„leve Boudewijn" toe te roepen of alleen
maar om hem van dichtbij te kunnen
zien. De Belgische vorst vervolgde ech
ter kalm zyn weg naar de wachtende
auto.
Volgens de laatste uit Stanleystad
ontvangen berichten trok een grote me
nigte op in de richting van de stad. Een
groot aantal Kongolezen had zich ook
verzameld voor de centrale gevangenis
in Stanleystad, waar men vermoedde,
dat de leider Loemoemba gevangen
wordt gehouden. Vele Kongolezen zijn
van mening, dat de Koning naar Kongo
is gekomen om de arrestanten en dus
ook Loemoemba in vrijheid te stellen.
In Brussel legden de presidenten van
de katholieke en liberale partijen, Le-
fèvre en Motz, enthousiaste verklarin
gen af aan de pers, waarin zij het
initiatief van de Koning prezen. Maar in
de Tweede Kamer stelde de voorzitter
van de socialistische partij, Leo Collard,
aan de premier enkele vragen. Pas twee
dagen geleden, aldus Collard, legde mi
nister De Schrijver hier in deze Kamer
verklaringen af betreffende de politiek,
die de regering gaat volgen om Kongo
naar de onafhankelijkheid te leiden.
Is de reis van de Koning een rege
ringsdaad en past zij in het kader van
de nieuwe politiek? Waarom werd het
parlement van de reis niet op de hoogte
gebracht? Ik lees in de bladen, dat mi
nister De Schrijver de voorzitters van
de drie nationale partijen op de hoogte
zou hebben gebracht. Maar ik verklaar,
dat minister De Schrijver mij in ieder
geval niets heeft medegedeeld, aldus zei
Collard. Premier Eyskens antwoordde
Vlaag van optimisme
De Kongolese politiek van de regering
kreeg in de Tweede Kamer gisteravond
tenslotte het vertrouwen met 100 stem
men tegen 78 en één onthouding. In
politieke kringen is men algemeen van
oordeel dat de reis van de jonge Koning,
zelfs wanneer zij geen spectaculaire re
sultaten oplevert, zoals bijvoorbeeld de
deelneming van de Abako en de MNC
aan de verkiezingen in de provincie
Leopoldstad, een politiek belangrijke
geste is.
Maar dat het in het gistende Kongo
niet overal bloemen en gejuich zullen
zijn, zoals enkele jaren geleden bij het
grote staatsbezoek, daar geeft men zich
in de kringen van de regering wel re
kenschap van.
De moeilijke overgangsperiode van ko
lonie naar onafhankelijke staat is be
gonnen en niemand kan op het ogen
blik zeggen hoe het rad van het fortuin
zal gaan draaien. De reis van Koning
Boudewijn is ongetwijfeld bedoeld als
een poging om de verantwoordelijke
Kongolese leiders te overtuigen van de
goede Belgische bedoelingen. De reis had
intussen reeds gisteren de hausse van
de koersen der Kongolese aandelen ter
beurze van Brussel tot gevolg. Na de
sombere klanken der jongste weken
heeft de geste van de jonge Koning een
vlaag van optimisme verwekt.
Het best gesorteerd in:
schildersverven, ladders en
schildersgereedschappen
Lammermarkt 3 - Leiden - Telefoon 33909
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
T raangasbommen
in Stanleystad
Met behulp van traangasbommen
heeft de Belgische rijkspolitie in
Stanleystad, waar Koning Boude
wijn donderdag is aangekomen
voor zijn onverwachte bezoek aan
Kongo, de orde kunnen herstellen
toen enkele turen na aankomst van
de vorst de toestand een ernstige
wending dreigde te nemen.
Volgens hedenochtend in Brussel
ontvangen berichten maakte de po
litie van dit wapen gebruik om een
enorme menigte uiteen te drijven,
die zich voor de gevangenis in Stan
leystad had verzameld in afwach
ting van de vrijlating van de natio
nalistische leider Loemoemba, die
enige maanden geleden in hech
tenis is genomen.
In de stad had zich op grote
schaal het gerucht verspreid, dat
Koning Boudewijn naar de Kongo
was gekomen om „Loemoemba te
bevrijden" en de onmiddelijlke on
afhankelijkheid van Kongo af te
kondigen. De menigte antwoordde
met een regen van stenen op de
charge van de rijkspolitie en ver
nielde een groot aantal ruiten van
woningen en gebouwen in de om
geving van de gevangenis.
illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Internationaal overleg over
zuivering van Rijn
(Van onze parlementaire redacteur)
In Nederland is een derde deel van
het drinkwater afkomstig van opper
vlaktewater (rivieren)Te verwachten is,
dat dit in de toefkomst nog meer zal
worden. Het oppervlaktewater wordt
nadelig beïnvloed door verzouting en
verontreiniging. Verwacht kan worden
dat de uitvoering van het Deltaplan in
het zuidwesten van het land paal en
perk zal stellen aan de verzouting, maar
moeilijker is een oplossing voor de ver
ontreiniging van de Rijn door de toe
nemende chemische industrie langs de
Rijn. Hierover is thans internationaal
overleg gaande deelde ministe Van Rooy
gisteren mee in de Tweede Kamer. Er
is een internationale commissie tot be
scherming van de Rijn benoemd, die
regels opstelt om te bereiken, dat de Rijn
zuiverder wordt.
De aansluiting van percelen op een
waterleiding, die daarvan nog verstoken
zijn, wordt uitgevoerd volgens het daar
voor opgestelde tienjarenplan. Oorspron
kelijk was gedacht aan 156.000 aanslui
tingen, maar dankzij het gebruik van
goedkopere plasticbuizen, zijn reeds
214.000 percelen aangesloten. Binnenkort
verwacht minister Van Rooy voorstellen
van de commissie-drinkwatervoorziening
voor aansluitingen in de super onren
dabele gebieden in Overijssel. Drente en
elders.
Soekarno wil kleine
partijen opheffen
President Soekarno heeft gister
avond verklaard, dat binnenkort
een nieuw regeringsbesluit uitge
vaardigd zal worden waarbij „on
beduidende" politieke partijen, die
„niet echt zijn" ontbonden worden.
Op een bijeenkomst van de
Nahdatoel Oelama, een van Indo-
nesië's vier grote politieke partijen,
zei de president, dat het besluit
het uitgebreide partijenstelsel van
de republiek zou „vereenvoudi
gen", hetgeen een belangrijke stap
in de richting van de uitvoering
van zijn denkbeeld van „geleide
democratie" zou zijn.
Buiïg
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond: Veranderlijke bewolking met
plaatselijk enkele buien. Aanvankelijk
krachtige tot stormachtige wind tussen
zuidwest en noordwest, later geleidelijk
afnemend. Dezelfde temperaturen als
vandaag of iets lagere.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
19 DECEMBER
Zon op: 8.44 uur; onder: 16.29 uur.
Maan op: 21.06 uur; onder: 11.00 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.41 en
17.52 uur.
Laagwater te 1.26 en 13.43 uur.
Dit nummer bestaat uit 20 pagina's
Tijdens zijn bezoek aan Tunesië
heeft president Eisenhower giste
ren tezamen met president Bour-
guiba een bezoek gebracht aan het
kerkhof te Carthago, waar drie
duizend Amerikanen rusten, die in
de Tweede Wereldoorlog in Tu
nesië zijn gesneuveld. Later keerde
president Eisenhower terug naar
de kruiser Des Moines.
Zodra de president per hef-
schroefvliegtuig naar de kruiser
was teruggekeerd, zette dit oor
logsschip koers naar Toulon, waar
het hedenochtend arriveerde. Van
daar ging president Eisenhower
per trein naar Parijs, waarbij
minister Herter en diens plaats
vervanger, Livingston Merchant,
hem vergezelden.
De perschef van het Witte Huis, Ha-
gerty, verklaarde later op een perscon
ferentie, dat de twee staatshoofden hun
steun hadden betuigd aan het voorstel
van De Gaulle betreffende Algerije,
maar dat zij toch de wens hadden uit
gesproken, dat er spoedig een oplossing
zal worden gevonden. Zy hadden even
wel niet gesproken over de wijze waar
op huns inziens de kwestie moet worden
geregeld, daar het, naar hun oordeel,
gaat om een probleem dat uitsluitend
de Fransen en de Algerijnen aangaat.
De Tunesische minister van Voorlich
ting, Masmoedi, voegde hieraan toe, dat
Bourguiba bereid is alles te doen om
een oplossing te vergemakkelijken. „De
Tunesische regering heeft er haar ver
trouwen in uitgesproken, dat president
Eisenhower op een zeer openhartige
manier zal spreken met de betrokken
verantwoordelijke personen", aldus Mas
moedi.
Van Tunesisch standpunt bezien is
Eisenhowers bezoek een onverdeeld suc
ces geworden, ook al doordat Tunesië
het eerste Afrikaanse land was dat de
Amerikaanse president bezocht.
Volgens minister Masmoedi was Eisen
howers reactie op Bourguiba's verkla
ring over de behoefte van Tunesië aan
steun „veelbelovend". Dit jaar ontvangt
Tunesië aan rechtstreekse hulp van de
I V.S. 20 miljoen dollar (omtrent 80 mil-
joen gulden). President Bourguiba wees
erop dat dit bedrag aanzienlijk lager is
dan de 15 miljard franken (ongeveer
130 miljoen gulden) die Frankrijk Tu-
nesië jaarlijks gaf, voordat het deze
hulpverlening staakte wegens de steun
van Tunesië aan de Algerijnse opstan
delingen.
Voor de vierde maal is de Ko
ninklijke Nederlandse Marine op
Nieuw-Guinea in rouw gedompeld
door het verongelukken van een
Martin Mariner, een tweemotorig
amfibievliegtuig. Gisteren stortte
het toestel tijdens een patrouille-
vlucht in zee. Vijf personen kwa
men daarbij om het leven. Drie
konden zij het gewond wor
den gered.
De oorzaak van het ongeval is nog
onbekend. Het vliegtuig was op patrouille
boven Nieuw-Guinea en stortte ergens
ten noordwesten van Fak Fak in zee. De
opsporings- en reddingsdienst trok er
onmiddellijk op uit en trof op de plaats
des onheils een olievlek aan, alsmede
een drijver en een dingy. Ook een der
Nederlandse oorlogsbodems was snel ter
plaatse.
De geredden zijn de luitenant ter zee
eersteklasse G. P. Slikker, die met zijn
vrouw en één kind te Biak woont, ser
geant-vliegtuigmaker-a G. Th. D. M. de
Bruijn, die met vrouw en twee kinderen
eveneens te Biak woonachtig is en kor
poraal-vliegtuigmaker, motormonteur E.
A. Koelhuis, wiens vrouw en twee kin
deren in een woonschip te Grouw ver
blijven.
De overige inzittenden van het toe
stel worden nog vermist. Het zijn
luitenant ter zee vlieger eersteklasse
J. Adriaanse, luitenant ter zee vlieger
tweedeklasse O. C. H. K. Bertram,
sergeant-vliegtuigmaker telegrafist A.
J. Warns, korporaal vliegtuigmaker
constabel A. T. G. van Baaien en
vliegtuigmaker constabel eersteklasse
A. W. van Loon. Alleen de laatste
was ongehuwd.
Dit ongeluk met een Martin Mariner
amfibievliegtuig is het vierde in de loop
der tijd, dat de Nederlandse Marine deze
toestellen gebruikt.
Bovenaan deze trieste lijst staat het
ongeluk te Merauke, toen een toestel bij
het opstijgen neerstortte en alle inzit
tenden verongelukten. Ook bij de andere
ongelukken waren geen overlevenden, bij
Abadan niet en ook te Goa niet. In
beide gevallen stortte het toestel bij het
landen neer.
Geen heop meer
Later kwam uit Hollandia het bericht,
dat het ongeluk omstreeks half twaalf
gistermorgen is gebeurd. Het geschiedde
tijdens een landing op het water in da
Een vliegtuig van het type
Martin Mariner, zoals dat in
Nieuw-Guinea is verongelukt, ge
fotografeerd op het vliegkamp
Valkenburg.
Patipibaai. Een der overlevenden werd
door de bevolking van een in de nabij
heid gelegen kampong per prauw naar
Fak Fak vervoerd, de twee anderen
werden door de kampongbewoners lief
derijk opgenomen en verzorgd tot zij
door een van de marineschepen konden
worden opgehaald. De medewerking en
hulp van de kampongbewoners was
boven alle lof verheven. Ten aanzien
van de overige vijf inzittenden bestaat
nagenoeg geen hoop meer, dat zij levend
worden aangetroffen. Het vliegtuig is
gezonken. De pogingen om de ligging
van het wrak te lokaliseren en het on
derzoek onder water worden voortgezet.
De toestand van de drie gewonden is
redelijk goed. De directeur van Binnen
landse Zaken in Ned. Nieuw-Guinea, de
Commandant Zeemacht op Nieuw-
Guinea en een commissie van onder
zoek zijn vandaag naar Fak Fak ver
trokken.
Satelliet-lancering
in V.S. uitgesteld
De lancering van een Amerikaanse
satelliet, die vandaag van Cape Canave
ral zou geschieden is uitgesteld in ver
band met problemen met het elektroni
sche systeem. Het was de bedoeling, dat
de satelliet in een baan tussen de Aarde
en Venus rondom de zon zou worden
gebracht.
Volgens waarnemers is tot uitstel be
sloten, omdat men geen mislukking
wilde riskeren, welke een nieuwe slag
zou zyn voor het Amerikaanse prestige.
De waarnemers zijn van mening, dat
de lancering in januari zal doorgaan.
Militaire arts omgekomen
Tijdens een rit van Utrecht naar Den
Haag is gisteravond ter hoogte van
Waarder om het leven gekomen de eer
ste luitenant arts P. H. van der Weduwe
van het Centraal Militair Hospitaal in
Utrecht. De 28-jarige arts is met zijn
wagen door de soheidingshaag tussen de
twee rijstroken geschoten en terecht ge
komen in de sloot langs de andere zijde
van de weg. De oorzaak van het ongeluk
is onbekend. He* slachtoffer was onge
huwd.
President Eisenhower in gesprek
met president Bourguiba tijdens
zijn bezoek aan Tunesië.
Israël gaat voort
met Jordaan-plannen
Mevr. Golda Meir, de Israë
lische minister van Buitenlandse
Zaken, heeft medegedeeld, dat
Israël voort zal gaan met zijn pro
ject van omlegging van Jordaan-
water. De plannen kunnen niet
afhankelijk zijn van de genade
van de Egyptische heerser.
Mevr. Meir zei verder dat de
nieuwe regering iedere stap in de
richting van vrede met de Ara
bische staten verwelkomt, maar zij
wenst geen vrede die het gevolg
is van een „politiek van toegeven
aan de agressor".
De Amerikaanse Republikeinse Sena
tor Kenneth Keating heeft minister
van Buitenlandse Zaken Herter schrif
telijk verzocht er bij het bestuur van de
Wereldbank op aan te dringen géén
lening aan de Verenigde Arabische Re
publiek te verschaffen voor verbetering
van het Suezkanaal, zolang deze staat
de door de Verenigde Naties aanvaarde
resoluties betreffende het recht van alle
landen, om hun schepen door het Suez
kanaal te laten varen, zonder meer
naast zich neerlegt.
Senator Keating doelt hiermee op de
weigering van de Egyptisch-Syrische
republiek om Israëlische schepen door
het kanaal te laten varen.
De Senator uit in zyn brief de hoop
dat minister Herter er bij de directie
van de Wereldbank op aan zal dringen
de VAR de voorgenomen lening tot een
bedrag van 56.500.000 dollar niet toe te
staan, voordat verzekeringen zijn ver
kregen dat schepen van alle nationa
liteiten ongehinderd door het Suez
kanaal zullen kunnen varen.
De directie van de Wereldbank ver
gadert maandag a.s. te New York ter
bespreking van het Egyptische verzoek.
Advertentie
Op al onze
WINTERJASSEN
10% KORTING
HAARLEMMERSTRAAT 149
t.o. Janvossensteeg
Labour organiseert boycot
tegen Zuid-Afrika
(Van onze Londense correspondent)
De LabourpartU heeft besloten een
nationale boycot te organiseren tegen
alle goederen uit Zuid-Afrika. als pro
test tegen de rassenpolitiek in dat land
De boycot zal in het nieuwe jaar wor
den gehouden en een maand duren. Ge
durende het gehele jaar zullen boven
dien conferenties worden belegd om het
Britse publiek in te lichten over het
standpunt van Labour inzake de Afri
kaanse vraagstukken in het algemeen,
speciaal over Rhodesië en Nyassaland,
welk laatste gebied zich verzet tegen de
Centraalafrikaanse federatie. Labour
heeft geweigerd deel uit te maken van
de nieuwe, door de regering onder voor
zitterschap van Lord Monckton be
noemde advies-commissie voor Centraal-
Afrika, omdat premier Macmillan, wat
samenstelling en doelstelling hiervan
betreft, zou zijn gezwicht voor Sir Roy
kaanse federatie; de commissie zou zich
Welensky, de premier der Centraalafri-
daardoor volgens Labour niet kunnen
bezighouden met de belangrijkste vraag,
namelijk of Nyassaland eventueel het
recht zou krijgen uit de federatie te
treden om zich mogelijk bij andere Brit
se gebieden aan te sluiten.