Kan het Amerikaans-Franse geschil
op korte termijn overbrugd worden?
Drie Kongolese leiders
uit Brussel vertrokken
WEERBERICHT
Aan beide zijden is maat der gramschap vol-
Beslissend apartjeDe Gaulle Eisenhower
Parijs houdt voet bij stuk
Toch verdaging verkiezingen in
Leopoldstad en Beneden-Kongo
AARTSBISSCHOP MAKARIOS
NU PRESIDENT VAN CYPRUS
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 15 DECEMBER 1959
No. 29925
LEIDSCH
DAGBLAD
DirecteurE. A. E. van Dishoeck
HoofdredacteurJ. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
17.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Hedenochtend om tien uur heeft de Franse premier Michel Debré
in Parijs de jaarlijkse NAVO-conferentie geopend, welke tot volgende
week dinsdag zal duren. Er is alleen een intermezzo, waarin de Wes
telijke Grote Vier de hoofden bij elkaar zullen steken. De conferentie
wordt gehouden in het nieuwe gebouw van de Noordatlantische
Verdragsorganisatie in de buurt van de Are de Triomphe. Dit gebouw
is, volgens Franse traditie, nog niet helemaal voltooid.Het lijkt
op een iets te luxueus en kolossaal ziekenhuis, wat het in bepaalde
situaties op politiek gebied misschien ook wel is.Het gebouw heeft
33 miljoen gulden gekost en alle 15 leden hebben hun bijdrage gele
verd: Nederland leverde radio-, televisie- en simultaanvertalings-
installaties.
Premier Debré kreeg
wenk uit het Elysée
Over de bom die de Amerikaanse
stafchef, generaal Twining, vorige week
vrijdag over De Gaulle's afwijzing van
de militaire integratie deed ontploffen,
hebben we hier gisteren al uitvoerig be
richt. Bij dit militaire conflict heeft zich
voor Parijs intussen ook nog een diplo
matiek incident gevoegd, dat men hier
nauwelijks minder hoog zegt op te
nemen. Bij de stemming over de resolu
tie inzake Algerije in de Assemblee der
Verenigde Naties heeft Amerika, tegen
iedere Franse verwachting in, geen af
wijzend maar een neutraal standpunt
ingenomen. De maat der wederzijdse
gramschap en onenigheid is aan dit be
gin van deze belangrijke diplomatieke
week, nu het Westen er toch wel een
levensbelang bij zou hebben tegenover
Kroesjtsjef zijn eenheid ook in daden
te manifesteren, zowel aan Amerikaanse
als aan Franse zijde dus blijkbaar vol
tot aan de rand!!
Het heeft vooral onder de journalisten
die niet altijd afkerig zijn van een ver
slag, waarboven zij een vlammende kop
kunnen plaatsen, enige verwondering
om niet te zeggen teleurstelling gewekt,
dat de vurige Debré vanmorgen bijzon
der ingetogen zijn rede afstak. Hij had,
zo beweerde men in de wandelgangen,
dan ook een vingerwijzing uit het Elysée
gekregen om de grote politiek maar aan
generaal De Gaulle persoonlijk over te
laten.
Er is nu dan ook ernstige sprake van
dat generaal De Gaulle voor de confe
rentie op de Westelijke top van Eisen
hower, Macmillan en Adenauer eerst
nog eens een apartje met de Ameri
kaanse president zal hebben. In elk ge
val is men het er nu wel algemeen over
eens dat hun laatste ontmoeting onder
vier ogen in september j.I. in Parijs toch
maar droevig weinig tastbare resultaten
heeft opgeleverd. Eens temeer rekent
men nu op de wederzijdse gevoelens van
vriendschap en bewondering van beide
staatshoofden om de trein alsnog mis
schien op de rails te kunnen plaatsen.
Voor het moment wordt het déraille
ment door niemand meer ontkend, met
uitzondering misschien van secretaris
generaal Paul Henri Spaak, die op een
persconferentie gisteravond vertelde, dat
het zo gezond was voor het goede be
grip wanneer sommige meningsverschil
len eens duidelijk en openhartig worden
uitgesproken.
President-generaal weigert
een secundaire positie
Het zorgwekkende feit is echter dat
die meningsverschillen tussen Frankrijk
enerzjjds en Amerika en de overige
Westelijke landen anderzijds nu zulke
principiële proporties hebben aangeno
men, dat men zich afvraagt of ze op
korte termijn, zelfs door De Gaulle en
Eisenhower, nog wel overbrugd zullen
kunnen worden.
Onder deze omstandigheden dreigt het
overleg voordien van de ministers, het
lagere politieke personeel derhalve, zo
niet zinloos, dan toch wel tamelijk
vruchteloos te zullen moeten blijven.
Naast de Westelijke topconferentie,
die zaterdag, zondag en maandag de be
langrijke besluiten met het oog op de
ontmoeting met Kroesjtsjef zou moeten
nemen, vormt zo het gesprek De Gaulle-
Eisenhower dus een tweede hypotheek
op dit Atlantische ministeriële overleg.
Vandaag hebben de ministers de po
litieke aspecten van een Oost-West con
ferentie bekeken en morgen komen de
militaire kanten aan de beurt. Maar die
beide zijden van het vraagstuk worden,
nogmaals, volledig beheerst door de hou
ding die de Westelijke Vier in staat zul
len zijn te bepalen.
Iets kouder
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Zwaar bewolkt met opklaringen en op
de meeste plaatsen droog weer. Iets
kouder, met in de nacht en ochtend
plaatselijk lichte vorst. Aanvankelijk
zwakke, later matige tot vrij krachtige
zuidoostelijke wind.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
16 DECEMBER
Zon op: 8.42 uur; onder: 16.29 uur.
Maan op: 17.08 uur; onder: 9.09 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee: 4.02
uur en 16.11 uur.
Dit Blad bestaat uit 14 pagina's
Van Franse zijde brengt men
het scherpe en acute conflict met
de Verenigde Staten terug tot de
bekende brief die de Gaulle in sep
tember vorig jaar al naar Wash
ington en Londen zond om zijn
land officieel en daadwerkelijk als
leidende Westelijke mogendheid
erkend te krijgen. Op die brief is,
zo constateert men in Parijs, nooit
een duidelijk, althans bevredigend
antwoord ontvangen. De Gaulle
volgt dus de weg van zijn eigen
stalen logica en hij weigert conse
quent in een secundaire positie aan
opbouwende onderhandelingen deel
te nemen. Iets ondiplomatieker uit
gedrukt kan men ook zeggen dat
De Gaulle obstructie en sabotage
zal blijven voeren zolang hij geen
genoegdoening van zijn verlangens
heeft gekregen. Het uur van de
waarheid is dus aangebroken en
het valt samen met een beslissend
moment in de verhouding tussen
Oost en West!
Concessies aan De Gaulle
blijkbaar onvermijdelijk
Men behoeft het laatste deel van de
Gaulle's gedenkschriften echter maar te
lezen om te weten dat Frankrijks hui
dige staatshoofd bereid is heel ver te
gaan wanneer hij meent langs die weg
de essentiële belangen van zijn land te
kunnen dienen. Zijn diplomatieke positie
is, hoe men verder ook over de midde
len wil denken die De Gaulle te baat
neemt, in elk geval bijzonder sterk. Wil
len de Westelijke mogendheden tegen
over de Sovjet-Unie hun fundamentele
geschillen niet al te openlijk exposeren
dan zouden ze aan De Gaulle eerst ge
wichtige concessies moeten doen. Op
een verzoenend gebaar van de generaal
valt namelijk niet te rekenen, integen
deel, met het bezoek van Kroesjtsjef aan
Frankrijk in het vizier, zou De Gaulle
nog gevaarlijker met de gedachte kun
nen spelen inzake een Derde Machts
positie, een streven waardoor het Atlan
tische eenheidsfront helemaal een illusie
zou moeten worden.
Dreigende verklaring
van Kasavoeboe
„Wij wijzen elke verantwoordelijkheid
voor het mislukken van de besprekingen
met de Belgische regering af. Wij zullen
na terugkeer in Leopoldstad onze actie
voor de onmiddellijke overdracht van de
soevereiniteit voortzetten".
Dit verklaarde de drie Kongolese lei
ders gistermiddag bij hun vertrek uit
Brussel.
In een communiqué, ondertekend door
Kasavoeboe van de Abako, Kalondji van
de Kongolese Nationale Beweging en
Gizenga van de Afrikaanse Solidari-
teitspartij, wordt gezegd, dat de drie
Kongolese voormannen „hopen dat de
Belgische regering alsnog het verlangde
gebaar zal maken en het directe en al
gemene kiesrecht zal afkondigen voor
gelijktijdige verkiezingen voor de pro
vinciale en nationale vertegenwoordigen
de lichamen".
Voorts wordt in het communiqué be
weerd, dat er thans „ernstige spannin
gen" in Kongo heersen, die het gevolg
zijn van het feit, dat de verkiezingen,
die nu in Kongo worden gehouden
slechts een eerste fase van de algemene
verkiezingen zijn en dat deze worden
gehouden onder voor de Kongolezen on
aanvaardbare voorwaarden.
Kasavoeboe. die de vorige week heeft
gewaarschuwd voor de „gevolgen van de
huidige Belgische politiek", weigerde
naast het gemeenschappelijke communi
qué van de drie partijen een persoonlijke
verklaring af te leggen. „Niemand weet
wat er bij onze aankomst in Leopold
stad gaat gebeuren", zei hij.
Hoewel reeds halverwege de achttien
dagen, die de Kongolese partijleiders in
Brussel hebben doorgebracht de Belgi
sche minister voor de Kongo, de heer De
Schrijver, mededeelde dat uitstel van de
verkiezingen, zoals door Kasavoeboe c.s.
werd verlangd, niet mogelijk was, zou
het Belgische bestuur in de Kongo vol
gens de jongste, onbevestigde berichten
overwegen alsnog tot verdaging van de
verkiezingen in Leopoldstad en de Be-
neden-Kongo over te gaan. In deze ge
bieden heeft de Abako de grootste in
vloed. Inmiddels zou minister De Schrij
ver vandaag in het Belgische parle
ment een verklaring over de Kongo af
leggen naar aanleiding van een socialis
tische interpellatie in de Kamer.
De hekken in de doorgang onder
het Rijksmuseum zijn gisteren ge
sloten. Minstens een jèar zullen de
werkzaamheden duren ten behoeve
van de versterking van de zuilen in
deze doorgang, die aan ouderdoms
zwakte begonnen te lijden. Voordat
de doorgang gesloten werd, pas
seerden dagelijks 30.000 personen
deze poort.
Moskou beschuldigt
de Westduitsers
De Sovjet-Unie heeft de West-
duitse Bondsrepubliek gisteren er
van beschuldigd, dat zij ijvert voor
een stimuleren van de bewape
ningswedloop en hinderpalen in de
weg poogt te stellen voor de
.liquidering van de sporen van de
oorlog, die veroorzaakt was door
Duits militarisme". De beschuldi
gingen werden overgebracht door
de Russische zaakgelastigde, die
een bezoek aan het ministerie van
Buitenlandse Zaken te Bonn
bracht.
Volgens Tass zijn ..passende
vertogen over hetzelfde onder
werp" gericht tot de regeringen
van de overige zes landen van de
Westeuropese Unie, n.l. Engeland,
Frankrijk, Italië, Nederland,
België en Luxemburg. Zaterdag
protesteerde ambassadeur Malik bij
de Britse minister van Buiten
landse Zaken, Lloyd.
De Sovjet-Unie verklaart in haar pro
test in Bonn, dat de Bondsrepubliek
haar lidmaatschap van de WEU en de
NAVO gebruikt om haar bewapening
voortdurend verder op te bouwen en dat
zij alle middelen te baat neemt om de
beperkingen, die haar bij haar toetre
ding tot de WEU waren opgelegd, gelei
delijk ongedaan te maken.
De Sovjet-Unie stelt dat het „het be
sluit om de Bufideswehr met atoom
wapens en raketten uit te rusten geleid
heeft tot een gevaarlijke verhoging van
de spanning in Europa en de interna
tionale betrekkingen verder schade be
rokkent, doordat het regelen van vele
onopgeloste problemen, met inbegrip van
de hereniging van Duitsland wordt be
moeilijkt". Voorts wordt opgemerkt dat
de regering van de Westduitse Bonds
republiek „als regel actiever op militair
gebied wordt, juist op een tijdstip dat
De Nederlandse schilderes Lizzy
Ansingh. die gisteren in haar Am
sterdamse woning op 84-jarige leef
tijd is overleden.
Einde van militaire
dienstplicht nadert
snel in Engeland
(Van onze Londense correspondent)
Het einde van militaire dienstplicht
in Engeland nadert snel. De regering is
er. gezien de bevredigende rekrutering,
zeker van over voldoende vrijwilligers te
zullen beschikken voor het nieuwe klei
ne beroepsleger dat in de plaats zal ko
men van het tegenwoordige massaleger,
waaraan geen behoefte meer bestaat ge
zien de moderne oorlogstechniek, welke
hoofdzakelijk een kern van geschoolde
vaklieden nodig heeft. Na 1960 zal nie
mand meer voor de militaire dienst wor
den opgeroepen en jongemannen ge
boren rond of na 1 oktober 1939 behoe
ven zich niet meer te laten registreren.
Bovendien heeft Edward Heath, de mi
nister van Arbeid en Nationale dienst
plicht gisteravond in het Lagerhuis aan
gekondigd dat 50.000 dienstplichtigen,
die wegens studie of vakopleiding tot 1
juni van volgend jaar uitstel hadden
gekregen niet meer zullen worden opge
roepen. Het. economisch leven zal hier
van in het bijzonder profijt trekken.
Voor de laatste lichting zijn ongeveer
60.000 man beschikbaar.
Nieuw record:
NewY ork-Amsterdam
in 6V2 uur
Een Boeing-707 intercontinentale ver
sie van Pan American World Airways
heeft de afstand New York-Amster
dam zonder tussenlanding afgelegd in
de absolute recordtijd tussen beide
steden van 6 uur 27 minuten.
Het toestel was op weg van Idlewlld
naar Londen Airport, maar kon giste
ren niet in Londen landen wegens de
weersomstandigheden. De gezagvoerder
besloot daarom rechtstreeks naar Schip
hol door te vliegen. Er bevonden zich
109 passagiers aan boord en een beman
ning van 13 leden.
In november heeft een Boeing van de
zelfde maatschappij het non-stop record
tussen Amsterdam en New York op zijn
naam gebracht met een tijd van 8 uur
7 minuten. Toen zaten er 128 passagiers
in het toestel en bestond de bemanning
uit 14 personen.
Hij kreeg tweederde van aantal stemmen
Aartsbisschop Makarios wordt de eerste president van de republiek Cyprus. BU
de zondag gehouden verkiezingen heeft hij tweemaal zoveel stemmen gekregen
als zijn enige tegenkandidaat, Clerides. Als vice-president was reeds de Turkse
leider Kutchuk verkozen verklaard, aangezien deze de enige kandidaat was.
Makarios werd gesteund door de Edma, de politieke opvolgster van de onder
grondse Eoka uit de tijd van het gewapende verzet tegen de Britten. Clerides
werd gesteund door de rechtse Democratische Unie en de communisten.
De nieuwe Cyprische republiek zal in februari 1960 officieel uitgeroepen worden.
Makarios, die in 1913 werd geboren als
zoon van een boer in het westen van
Cyprus, is sedert 1950 ethnarch (na
tionaal leider) van de Griekse Orthodo
xen op Cyprus. Hij werd wegens zijn
steun aan het anti-Britse verzet van de
Eoka van Cyprus verbannen, aanvanke
lijk naar de Seychellen en later naar
Griekenland, doch hij beleefde een grote
triomf toen hij als partij werd erkend
bij de regelingen die dit jaar tussen En
geland, Griekenland en Turkije werden
getroffen en waarbij werd bepaald dat
Cyprus een onafhankelijke republiek zou
worden binnen het Britse Gemenebest.
Turkse leider is
vice-president
Nadat officieel was bekendgemaakt
dat hij 144.501 stemmen had behaald te
gen Clerides 71.753, werd Makarios offi
cieel tot president uitgeroepen.
In zijn eerste proclamatie verklaarde
de aartsbisschop dat er geen overwin
naars of overwonnenen zijn. Boven allen
staan de nationale plicht en het vader
land. De nieuwe republiek moet ge
ïnspireerd zijn door een geest van sa
menwerking. Turken en Grieken moeten
oprecht elkanders rechten en belangen
eerbiedigen.
Makarios bracht hulde aan de geval
len verzetsstrijders van de Eoka. de
vroegere anti-Britse Grieks-Cyprische
ondergrondse organisatie. Zij hebben
met hun leven de weg naar de vrijheid
gebaand. Voor het eerst in acht eeuwen
is het bestuur over dit eiland weer in
Griekse handen, aldus de aartsbisschop.
Voordat de officiële uitslag bekend
was en Makarios officieel tot president
werd uitgeroepen, luidden de kerkklok
ken reeds en begon de feestviering in de
dorpen en steden.
een zekere vermindering van de inter
nationale spanning merkbaar is en er
een vooruitzicht wordt geopend op nau
were contacten tussen de Oostelijke en
de Westelijke mogendheden".
In dit verband wordt een aantal re
cente gevallen opgesomd, waaruit de
toenemende bewapening van West-
Duitsland zou blijken zoals de toestem
ming van de Westeuropese Unie aan de
Bondsrepubliek om zekere typen raket
ten te vervaardigen en een akkoord met
de V.S voor de levering van kernladin
gen en het materieel voor het lanceren
van raketten.
Geen pers bij militaire
lanceringen in V.S.
Generaal Donald Yates, commandant
van het proefterrein van de Ameri
kaanse luchtmacht te Cape Canaveral,
heeft bekendgemaakt dat voortaan van
te voren geen inlichtingen meer aan de
pers verstrekt zullen worden over lan
ceringen van militaire aard. (Dit geldt
niet voor lanceringen voor ruimteonder
zoek, die onder leiding van het niet-mi-
litaire NASA-bureau staan).
Voorts zal geen enkele journalist meer
bij deze proeven aanwezig mogen zün.
Deze maatregelen zijn het gevolg van
een voortijdige publikatie door een Ame
rikaans persbureau.
Shief Indonesische
Staatspolitie ontslagen
President Soekarno heeft heden de
heer Soekanto Tjokrodiatmodjo .tijdelijk'
ontheven van zün beide posities, nJ.
hoofd van de Indonesische Staatspolitie
en minister van politiezaken.
Indonesië duldt
geen inmenging"
„De Indonesische regering zal geen
enkele inmenging door een vreemd land
In haar binnenlandse aangelegenheden
dulden zo heeft de Indonesische mi
nister van Buitenlandse Zaken, dr. Soe-
brandio. naar aanleiding van het Indo-
nesisch-Chlnese geschil verklaard.
Anderzüds is in officiële kringen mee
gedeeld dat de Indonesische regering
nooit toestemming zal geven voor de op
richting van een Chinees-Indonesische
commissie die de kwestie van de Chinese
handelaars in Indonesië moet bespre
ken. zoals de Chinese minister van Bui
tenlandse Zaken, Tsjen Ji, verzocht had.
Wel is de regering bereid de suggestie
te aanvaarden over de benoeming van
vertegenwoordigers die zich bezig zul
len moeten houden met de overeen
komst over dubbele nationaliteit, die
beide landen hebben ondertekend.
Uit bevoegde bron wordt tenslotte
vernomen dat het bezoek dat Tsjen Ji
eind december aan Indonesië zou bren
gen mogelijk zal worden uitgesteld nu
er moeilijkheden tussen beide landen
zün gerezen.
Drieduizend rebellen
strijden in Paraguay
Zeker 3000 rebellen, onder wie enkelen
met automatische wapens, leveren nu
strijd tegen de Paraguayse regering, al
dus berichten uit Buenos Aires. Aan de
Argentünse oever van de grensrivier de
Parana kon men gisteren nu en dan
schoten van de overzüde horen; 200 ar
beiders van een houtzagerü in de Ar
gentünse grensplaats Posadas lieten hun
werk in de steek om zich bü de Para
guayse rebellen te voegen.
De „grote man" achter de schermen
van de opstand zou Mendez Fleitas. de
vroegere president van de Centrale Bank
in Asuncion zijn. Hü leidt de rebellen
in het oostelüke district dat aan Bra
zilië grenst. Twee Jaar geleden nog was
Mendez een vooraanstaand leider van
de Colorado-partü, maar daarna brak
hü met president Strössner en de partij
Men heeft te Buenos Aires overigens
de indruk dat de regeringstroepen de
toestand in hun macht hebben.
