Woedende watervloed
overspoelde Fréjus
Talloze relikwieën waaronder het
Corpsvaandel gingen verloren
WEERBERICHT
Reeds spoedig na ontdekking
was gebouw reddeloos verloren
.EERSTE SOCIËTEIT
DER
NEDERLANDEN"
CHALET
KAAS
Tenminste driehonderd doden na
bezwijken van dam van stuwmeer
1886
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 3 DECEMBER 1959
No. 29915
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
17.50 per kwartaal; 12.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Eedactie: 21507
BRAND RUKT HART UIT LEIDS STUDENTENLEVEN
Vannacht is het hart van het Leidse studenten
leven uitgebrand. Om kwart voor vier werd een
toen reeds felle brand ontdekt in de bibliotheek
van Sociëteit Minerva. Ondanks het zeer snelle
optreden van de Leidse brandweer, later geassis
teerd door brandweren uit Oegstgeest, Voor
schoten en Den Haag, kon niet worden voor
komen dat Minerva vrijwel geheel uitbrandde. De
materiële schade is zeer groot, maar veel omvang
rijker en volkomen onherstelbaar is de immate
riële schade. Toen men vanochtend omstreeks
zeven uur het vuur goed meester was (hoewel de
nablussing nog uren nadien voortduurde) waren
ontelbare reliekwieën van Corps en Sociëteit,
talloze herinneringen en onvervangbare kostbaar-
heden verloren gegaan. Van de inventaris van
het gebouw, zo rijk aan attributen voor de talloze
tradities van het Leidsch Studenten Corps en het
Leidse studentenleven in ruimere zin, kon vrijwel
niets worden gered.
Dank zij een bijzonder doortastend optreden
van de in goede samenwerking optredende brand
weren kon het in de eerste uren van de brand zeer
dreigende gevaar voor de dicht nabijgelegen be
bouwing worden afgewend. Uit voorzorg werd in
het Postkantoor begonnen met het in veiligheid
stellen van een deel van de in verband met het
Sinterklaasfeest zeer omvangrijke hoeveelheid
post, doch korte tijd nadien kon men deze weer
terugvoeren.
Het verkeer door de Breestraat moest geheel
worden gestaakt, zodat ook het tramverkeer ge
stagneerd was. Vermoedelijk zal dit de gehele dag
duren.
Omstreeks tien minuten over half vier bemerkte een van de ongeveer vijftien
studenten, die zich in de conversatiezaal van de sociëteit bevonden, rookontwik
keling. Het bleek toen, dat in de bibliotheek op de eerste verdieping reeds een
felle brand woedde. Onmiddellijk werd alarm geslagen. Enkele minuten later was
de brandweer ter plaatse. Men trachtte eerst het vuur met twee nevelspuiten te
blussen, maar toen een deel van het plafond naar beneden kwam en de brand
naar alle zijden snel om zich heen greep werd het duidelijk, dat deze brand zulk
een omvang zou aannemen, dat behoud van het gebouw vrijwel uitgesloten was.
Gevaar voor omgeving met
kracht bezworen
Enkele ogenblikken na de aankomst
van de brandweer sloegen de vlammen
reeds door de zolderverdieping en het
dak naar buiten. Het oude, kurkdroge
gebouw met een zeer brandbare inven
taris stond een kwartier later op de
eerste etage over vrijwel de gehele
breedte van de Breestraatzijde en de
gehele diepte tot de achterzijde in
lichter laaie.
De brandweer was aanvankelijk met
twee autospuiten en de ladderwagen
op het toneel verschenen, maar toen
bleek dat het vuur met dit materiaal
bijzonder gevaarlijk voor de omgeving
kon worden, werden nog twee auto
spuiten in actie geroepen, speciaal om
de brand aan de achterzijde te bestrij
den en te voorkomen, dat de brand
zich naar de richting van de Boom-
markt zou uitbreiden. De vrij straffe
wind, die later iets afnam, joeg een
regen van vonken, brandende stukken
dakbedekking en andere brandende
artikelen over de huizen aan de Boom-
markt naar de Apothekersdijk en zelfs
naar de Haarlemmerstraat.
Oegstgeest, Voorschoten en
Den Haag
In verband met deze onheilspellende
vuurspreiding en de noodzaak, paraat
te zijn in en om een groot blok gebou
wen, werden twee autospuiten van
Oegstgeest en Voorschoten te hulp ge
roepen. Ook enkele BB-ers verleenden
na enige tijd assistentie.
De brandweer wist toen met zeker
heid, dat het gebouw niet meer te red
den was. De op de eerste verdieping
gelegen bibliotheek, de Collegiumska
mer (waaruit niets, ook het corpsvaan
del niet, gered kon worden), de Com
missiekamer en de mensazaal vorm
den op dat moment één grote aaneen
gesloten vuurzee.
Met het oog op het gevaar voor in
storting van de voorgevel werd de
ladderwagen voor het front van het
gebouw teruggetrokken naar een van
de uiteinden van de brand. Teneinde
ook van de andere zijde aan de Bree-
straatkant van grote hoogte water te
kunnen geven, werd daarop een lad
derwagen van de Haagse brandweer
te hulp geroepen. Het was toen moge
lijk, met 25 stralen tonnen water in
het vuur te gooien, zowel van de grond
af als van de ladderwagens en het dak
van nabijgelegen gebouwen.
Inmiddels hadden brandweer en po
litie de omwonenden en zelfs bewoners
van panden op Boommarkt en Apo-
thekersdijk gewaarschuwd en opgedra
gen ramen en deuren gesloten te hou
den, gordijnen voor de ramen te ver
wijderen en zelf op te letten of rond
vliegende brandende voorwerpen een
begin van brand elders zouden kunnen
veroorzaken.
Onbestendig
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Veranderlijke bewolking met tijdelijk
enige regen of enkele buien. Matige, la
ter overwegend krachtige wind tussen
zuid en zuidwest. Over het algemeen
weinig verandering in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
4 DECEMBER.
Zon op: 8.28 uur: onder: 16.31 uur.
Maan op: 1147 uur; onder: 21.42 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.51 en
18.12 uur.
Laagwater te 1.35 en 13.57 uur.
Dit blad bestaat uit 16 pagina's
Topgevel sneuvelt
Ongeveer kwart voor vyf had het
vuur de dakconstructie zo aangetast,
dat de topgevel in het midden van de
voorgevel, het begaf. Deze zware gevel
sloeg, brandende balken meesleurend,
door alle verdiepingen heen naar de
evacuatie werd snel een einde ge
maakt.
Na ongeveer twee uur blussen, toen
het hoogtepunt van de brand was ge
passeerd en het dak reeds vrijwel over
de gehele lengte en diepte naar be
neden was gekomen, begaf ook een
deel van de vloer van de eerste ver
dieping het, maar dit had geen uit
breiding naar beneden van het vuur
ten gevolge.
len balken in de vloerconstructie van
de eerste verdieping zodanig doen uit
zetten en zelfs wel een meter doen
doorbuigen, dat men zeer ernstig reke
ning ging houden met een volledig
instorten van de voorgevel. Dit is uit
eindelijk niet gebeurd, maar een diep
gaand onderzoek moet worden inge
steld, of de gevel alsnog gevaar op
levert. Voorlopig is daarom alle ver
keer door dit gedeelte van de Bree
straat gestagneerd.
Licht gewonden
Moedige aanval
Uitbreiding van de brand kon wor
den voorkomen dank zij het zeer moe-
Tijdens het blussingswerk liep een
van de brandweerlieden, de heer A.
Langezaal, die aan de achterzijde van
het gebouw op de brandtrappen ope
reerde, door laaiende steekvlammen
verwondingen in gelaat en aan handen
op. Hij werd naar het Academisch
Ziekenhuis vervoerd, maar kon later
naar huis worden gebracht. Ook een
student, die wanhopig probeerde nog
zoveel mogelijk van de inventaris te
redden, liep lichte verwondingen op.
Veel belangstelling,
geen verkeer
De brand werd onder meer gadege
slagen door burgemeester jhr. mr. F.
H. van Kinschot, de wethouders Jon-
geleen, Stolp, Menken en Drijber, de
officier van Justitie uit Den Haag mr.
J. G. de Lindt en vanzelfsprekend vele
studenten, onder wie collegiumsleden
en leden van het sociëteitsbestuur.
Over de oorzaak van de brand, die
in de vroege ochtend zeer vele belang
stellenden op de Breestraat bijeen
bracht, is niets bekend. De gedachten
van sommigen gaan uit naar kortslui
ting, maar krachtige aanwijzingen hier
voor bestaan er niet.
Instortingsgevaar en de noodzaak
tot afsluiting van de elektrische stroom
in de tramleiding belemmerden van
ochtend het verkeer in hoge mate.
SOCIËTEIT MINERVA
GROTENDEELS VERWOEST
convcrsatiezaai op de begane grond.
Daardoor ontstond ook hier brand,
doch deze kon worden gelokaliseerd en
bedwongen.
E- en revacuatie
Uit het naast de Sociëteit gelegen
postkantoor, waar zich onder meer
zeer vele postpakketten bevonden in
verband met het aanstaande Sinter
klaasfeest, werden tijdens het hoogte
punt van de brand vele stukken ge-
evacueerd, doch later konden deze
weer worden teruggebracht. Enkele
bewoners van huizen aan de Boom-
markt en de Vrouwensteeg vonden de
situatie zo kritiek worden, dat ook zij
reeds begonnen met in veiligheid bren
gen van de inboedel, hoewel noch
brandweer noch politie daartoe advies
hadden gegeven. Aan deze onnodige
dige optreden van enkele brandweer
lieden, die van de brandtrappen van
de achterzijde af, waar de gloeiend
hete lucht door de wind in hun gezicht
werd geblazen, met enkele stralen het
vuur bestreden. Daardoor kon onder
meer het gevaar worden afgewend dat
dreigde voor hotel „Nieuw-Minerva",
een deel van het postkantoor en de
huizen aan de Boommarkt.
Om ongeveer zeven uur was men het
vuur zover meester, dat ieder gevaar
voor uitbreiding geweken was en met
de nablussing kon worden begonnen.
Maar zelfs op dat moment brandden
sommige gedeelten van het gebouw,
onder meer de opbouw op de hoek van
Breestraat en Vrouwensteeg nog zeer
fel. Enkele punten waren zeer moei
lijk met bluswater te bereiken.
Inmiddels had de hitte sommige sta-
OVERAL ter wereld waar „Leide-
naars" (in de zin van oud-leden
van het Leidsche Studentencorps)
wonen, zal met een schok van ontroe
ring vernomen worden, dat in de nacht
van 2 op 3 december het gebouw van
de Sociëteit „Minerva" aan de Bree
straat tot de grond is afgebrand. Alleen
de muren zijn ogenschijnlijk althans
intact gebleven. Alles wat zich daar
achter bevond is door het al-verterende
vuur verloren gegaan: de grote conver
satiezaal, waarvan niet-corpsleden be
weerden, dat geen blind paard er schade
kon doen, doch die voor alle oud-leden
als een der dierbaarste plekjes op aarde
gold; de grote leren clubfauteuils rondom
de haard, gereserveerd voor de oudere
jaars en de officiële oezoekers, de ouder
wetse tapkast aan de andere zijde van
de zaal met daarnaast „de nachtkroeg",
brandpunt van het sociëteitsleven bij
ontelbare examen- of promotiediners.
De door Prins Alexander geschonken
zilveren beker, de zgn. Alexander-pokel,
die jaarlijks op de verjaardag van de
Leidse Universiteit, 8 februari, pleegt te
worden „gesneden", kon door de nog in
de Sociëteit aanwezige leden in veilig
heid worden gebracht, doch dit is helaas
een van de weinige relikwieën, welke
voor het geweld der vlammen kon wor
den gevrijwaard. Het oude Corpsvaandel,
tal van onvervangbare documenten,
waarin de geschiedenis van tientallen
studentengeneraties zich weerspiegelde,
kostelijke trofeeën in de vorm van be
kers, medailles en diploma's, waarvan
vele reünisten zich nog nauwkeurig de
omstandigheden herinnerden, waaronder
zij ze destijds hielpen veroveren, de op
gezette Njord-zwaan, welke decoratief in
Onheilspellend laaien dc vlammen
in hel nachtelijk donker uit de ten
dode gedoemde Sociëteit Minerva
over de dicht bebouwde stadskern.
(Foto Leidsch Dagblad)
Velen, die geen tram beschikbaar von
den om zich naar hun werk of naar
het station te begeven, ondervonden
geruime vertraging.
Elders in ons blad schrijven wtj uit
voeriger over de sociëteit zelf en over
de consequenties van deze brand, die
na de stadhuisbrand de meest opzien
barende en schokkende ramp voor Lei
den is geweest.
de bibliotheek prijkte, het is alles on
herroepelijk verloren gegaan.
Hoevelen hebben sedert de opening van
het gebouw in 1875 de mooiste uren van
hun studententijd doorgebracht in de
Collegiums- of Commissiekamer ter
voorbereiding van gewichtige Corpsza
ken.
VOOR ontelbare „Leidenaars", over
de gehele aardbol verspreid, be
tekende .Minerva" oneindig veel
meer dan alléén maar een blijde herin
nering aan „de tijd terwijl Gij zijt in
Uwe jonge jè&èren", „de eerste Sociëteit
der Nederlanden"
.Minerva" vertegenwoordigde voor hen
een „begrip", waarvan zij, die nooit het
lidmaatschap van het Corps deelachtig
zijn geweest, zich nauwelijks een voor
stelling kunnen vormen.
Hoe gaarne gaven zij gehoor aan Mi
nerva's roepstem ter bijwoning van de
jaarlijkse clubdies of een lustrumviering
en hoe herleefde in deze oude, ver
trouwde omgeving het verleden temidden
van bekende figuren als Arie, Anton,
Johan, Isaac, Gabriël en zovele anderen.
OP het ogenblik dat wij deze regels
schrijven ,is het uit den aard der
zaak nog niet te zeggen of de oude
gevel zal kunnen worden behouden en
of .Minerva" op dezelfde plaats zal
worden herbouwd. Hoe het ook zij, het
zal in geen geval het oude .Minerva"
zijn, de plaats, die gedurende 85 jaar het
bruisende centrum is geweest van vrolijk
Leids studentenleven.
Er zullen het volgend jaar juni onge
twijfeld weer vele honderden reünisten
naar Leiden komen om het 77ste lustrum
hunner Alma Mater te helpen vieren.
Maar zij allen zullen het als een pijnlijk
gemis gevoelen hun schreden niet te
kunnen richten naar de plek waaraan
voor hen zoveel goede, voortreffelijke
herinneringen verbonden zijn.
Leiden zonder het oude .Minerva" be
tekent een attractie minder. Géén Mi
nerva -„nieuwe stijl" kan dit verlies ooit
vergoeden.
Zwitserse
Weergaloos lekker,
al een halve eeuw
lang en...
uitstekend houdbaar.
Is alleen echt met het merk CHALET!
Nachtelijke paniek in Frans stadje
Het oude stadje Fréjus (14.000 inwoners), aan de Franse Rivièra
tussen Saint Raphael en Saint Tropez gelegen, is gisteravond laat
overspoeld door een vloedgolf, toen een dam in de Reyran bezweek
en het water van het zeven kilometer lange stuwmeer door een gat
in de dam naar buiten spoelde. Het aantal doden bedraagt tenminste
300. Vijftig miljoen kubieke meter water, die door de dam waren
tegengehouden, spoelden met donderend geweld door bet dal van de
Reyran naar Fréjus. Over een breedte van enige honderden meters
werden boerderijen en huizen verpletterd, bruggen weggeslagen en
spoorrails meegesleurd. Alle verbindingen met het rampgebied zijn
verbroken. In de stad met haar Romaanse kathedraal uit de tiende
eeuw ontstond paniek, toen het licht uitviel. Terstond stroomde van
alle kanten hulp toe. Het vliegdekschip „La Fayette" is voor de kust
voor anker gegaan en doet dienst als basis voor negen hefschroef-
vliegtuigen, die bij de dageraad werden ingeschakeld voor het red
dingswerk. Uit Avignon zijn genietroepen naar Fréjus gezonden.
Geluid als van vele
razende locomotieven
De ramp is het indirecte gevolg ge
weest van de zware regenval, die daags
tevoren Nice ook al voor een deel onder
water had gezet, gepaard aan een bij
zonder krachtige „mistral", de beruchte
rukwind in Zuid-Frankrijk. Gisteren
had die mistral al met korte tussen
pozen bijna de gehele dag haar aanval
len gedaan. Om negen uur 's avonds
beukte de wind een gat in de wallen,
die het drinkwaterreservoir omgeven.
De dam werd acht jaar geleden ge
bouwd en is 61 meter hoog. Het gat kon
niet onmiddellijk worden gedicht, mede
omdat de staking van gisteren het geven
van waarschuwingsseinen bemoeilijkt
zou hebben. Een half uur later wierpen
de watermassa's zich over het laagge
legen deel van het oude stadje, dat nog
geen uur later onherkenbaar vernield
of verdwenen was. Een elektrische cen
trale werd als een lucifer meegezogen.
Het geweld van het water deed denken,
aldus een ooggetuige, aan een groot
aantal locomotieven, die met razend ge
weld door een verlaten stationnetje
denderden. Temidden van de onbeschrijf
lijke paniek zochten tal van mannen,
vrouwen en kinderen hun toevlucht in
de richting van de zee en gingen zo
juist hun dood tegemoet.
Tussen Marseille en Nice zullen ver
scheidene dagen geen treinen kunnen
rijden. De rails by Fréjus zyn namelijk
door het water over zeer grote afstand
mee gesleurd. Honderden vluchtelingen
uit Fréjus, die naar Saint Raphael zijn
getrokken, zijn daar ondergebracht in
het ziekenhuis, ln hotels en in particu
liere huizen, maar ook Saint Raphael
zit zonder licht, gas en water.
Een reddingsploeg trof een moeder met
vijf kinderen aan, die op het dak van
een huis zaten. Een andere vrouw heeft
het leven kunnen behouden door zich
de hele nacht vast te klampen aan een
boom.
Ten noorden van Fréjus bevindt zich
een militair kamp, dat door het water
geïsoleerd is. Over het lot van de veer
tig soldaten en burgers, die nog in het
kamp zyn, is niets bekend.
In Fréjus zag men talryke auto's die
door het rotsgesteente, dat door het
woedende water was meegesleurd, tegen
de muren van huizen gesmeten en ver
nield waren.
9 Slot pag. 2
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■a
Onze advertentie
knipselprijsvraag
By het aflopen van de inzen-
dingstermyn voor de Advertentie-
knlpselprysvraag waren welgeteld
oplossingen ln ons bezit.
YVy hopen de uitslag zo spoedig
mogelyk bekend te maken.
