Russen willen Perzische olie bijna
zonder winst exploiteren, maar....
Ondergedoken nazi-arts
naar Egypte ontkomen?
WEERBERICHT
MOSKOU BEDRIJFT KOPPELVERKOOP
....dan geen „anti-Russische"
bases op grondgebied van Iran
9
Misdadige professor Heyde zou
voorbeeld gevolgd hebben van
concentratiekamp-dokter Eisele
SCHILDER ZELF MET
Premier Neliroe
onverbiddelij k
Bolletje/'
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 12 NOVEMBER 1959
No. 29897
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro no 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Volgens welingelichte kringen in de Perzische hoofdstad Teheran
heeft de Sovjet-Unie aan Perzië exploitatierechten op olie in het noor
den des lands gevraagd op basis van een winstdeling van 85 pet. voor
Perzië en slechts 15 pet. voor de Sovjet-Unie. Als voorwaarde wordt
hierbij echter gesteld dat Perzië een schriftelijke toezegging doet dat
het geen buitenlandse machten zal toestaan „anti-Sovjetbases" op zijn
grondgebied te vestigen.
Volgens persberichten heeft de Russische ambassadeur, Nikolai
Pegov, alle eerdere Russische aanbiedingen hernieuwd voor hulp bij
het aanleggen van wegen en dammen en het bouwen van elektrische
centrales in Perzië. Tevens zou het voorstel zijn herhaald om alle
hangende geschillen tussen beide landen op te lossen.
Moskou schijnt tot het inzicht te zijn
gekomen, dat het ook ten aanzien van
Perzië toeter vliegen vangen kan met
honing dan met azijn. Tot voor kort
voerde de Russische radio een felle pro
paganda tegen de Perzen. Hierin is nu
dus met het bezoek van Eisenhower
aan Teheran in het vooruitzicht!! een
algehele verandering gekomen. Dat de
regering in Teheran door het Russische
aanbod in een moeilijke positie is ge
raakt, ligt voor de hand. Want zij kan
dit niet zonder meer afwijzen. Totnutoe
werd de olie gewonnen op basis van half
om half winstdeling: vijftig procent voor
de Perzische regering, de andere helft
voor een groep maatschappijen, waarin
de Britten deelnemen voor veertig, de
Amerikanen voor 35, de Koninklijke
Shel voor veertien en de Fransen voor
elf procent.
Zowel Eisenhower als
Adenauer naar Spanje
President Eisenhower heeft een uitno
diging van generaal Franco, Spanj es
staatshoofd, voor een bezoek aan Spanje
aanvaard, zo is gisteren te Madrid be
kendgemaakt. Eisenhower zal maandag
middag 21 december uit Parijs in Madrid
aankomen en de volgende morgen naar
Rabat, de hoofdstad van Marokko, door
reizen. Men verwacht dat Eisenhower
een korte bespreking met het Spaanse
staatshoofd zal voeren.
Het, Witte Huis maakte voorts bekend
dat Eisenhower op 17 december aan
boord van de Amerikaanse kruiser Des
Moines voor de Tunesische kust een on
derhoud met president Bourguiba van
Tunesië zal hebben.
De Westduitse Bondskanselier, dr.
Adenauer, heeft een uitnodiging aan
vaard voor een bezoek aan Spanje, aldus
is bekendgemaakt in een communiqué,
dat gisteren is uitgegeven na afloop van
een bezoek van twee dagen van de
Spaanse minister van Buitenlandse
Zaken, Castiella, aan West-Duitsland.
Verder is bekendgemaakt, dat de West
duitse minister van Economische Zaken
prof. Erhard, eveneens een uitnodiging
voor een bezoek aan Spanje heeft aan
vaard. Het tijdstip voor beide bezoeken
zal later vastgesteld worden.
Brits vliegtuig zoek
boven de Waddenzee
Een bq de RAF in Duitsland gesta
tioneerde Hunter-straaljager wordt
sinds gistermiddag vier uur vermist.
Op dat tijdstip had men het laatste
radiocontact met het toestel, dat even
tevoren had geseind in moeilijkheden
te verkeren. De piloot zei toen te wil
len landen op de vliegbasis Jever van
de tweede tactische luchtmacht in
Duitsland.
Toen de melding kwam, dat het vlieg
tuig in nood was. zou het zich ongeveer
tien mijl ten noorden van Leeuwarden
boven de Waddenzee bevonden hebben.
Onmiddellijk werd ook het Nederlandse
opsporingsapparaat in werking gesteld.
Van het vliegveld Valkenburg stegen
vliegtuigen op. Enige reddingboten ge
stationeerd langs de Waddenzee voeren
uit. Later werd de Nederlandse red
dingsdienst teruggeroepen. Het Coastal
Command van de RAF nam het zoeken
over, maar gisteravond om tien uur
ging toch weer een Neptune van Val
kenburg de lucht in. Een half uur te
voren had men het aanvankelijk inge
trokken alarm voor de Nederlandse
kustwateren weer gegeven. Maar al deze
opsporingswerkzaamheden bleven zon
der resultaat. De Neptune werd na een
vergeefse vlucht een kwartier na mid
dernacht weer aan de grond gezet.
De enige positieve melding kwam bin
nen van een Engels vliegtuig, dat con
tact gehad zou hebben met de vermiste
vlieger via een zwak noodzendertje, dat
in de reddingsdinghies aanwezig is. De
reddingboot van Schiermonnikoog en
een Duits reddingboot hebben meteen
het ruime sop gekozen om naar de op
gegeven positie even ten noorden van
Borkum koers te zetten.
E speciale politieke commissie van
Tj de Algemene Vergadering der Ver-
enigde Naties heeft voor de acht
ste opeenvolgende keer haar „ernstige
bezorgdheid" uitgesproken over de Zuid-
afrikaanse apartheidspolitiek.
67 stemmen deelden die bezorgdheid;
3 deden zulks niet en 7 onder wie
Nederland onthielden zich van stem
ming.
In de diplomatieke sfeer en in de in
ternationale verhoudingen gelden nu
eenmaal andere normen dan in die van
het algemeen-menselijke en logische
denken.
Ware dit niet het geval, dan zou men
zich met recht kunnen afvragen waarom
Nederland, in zijn Indonesische ervarin
gen een droevige herinnering bewarend
aan buitenlandse inmenging, niet de
moed heeft kunnen opbrengen om het
voorbeeld te volgen van Engeland,
Frankrijk en Portugal en zich vierkant
uit te spreken tegen de bemoeiingen van
derden in een zuiver binnenlandse aan
gelegenheid.
CE op ideologisch-democratische
\A7 grondslagen meent zich een oor-
V V deel te mogen aanmatigen over
verhoudingen en toestanden in landen,
waarvan men duizenden mijlen verwij
derd woont en leeft, bewijst daarmede
ook maar niet de geringste bereidheid
te bezitten om zich te verdiepen in de
omstandigheden en historische ontwik
kelingen, welke tot deze verhoudingen
hebben geleid.
HELAAS voelen velen zich tot „ver
oordelen" geroepen, waar „oorde
len" buiten hun competentie of
politieke ambities valt.
Nederland moge zich dan van stem
ming onthouden hebben en daarmede
„een slag in de lucht" hebben gepleegd,
zijn zogenaamd „neutrale" houding bete
kent niettemin een klap in het gezicht
van het stam- en geestverwante Zuid-
af rikaanse volk en zijn regering.
Wij kunnen maar wij zijn nöch
politicus, nöch diplomaat! met
de beste wil ter wereld niet inzien, dat
Nederlands prestige zou zijn geschaad
of zelfs in het geding zou zijn gebracht,
wanneer zjjn vertegenwoordiger in de
V.N. zich niet „apart" zou hebben ge
houden, maar een, in dit geval positief,
en onzes inziens alleszins gerechtvaar
digd „neen" had laten horen!
(Van onze correspondent in Bonn)
De Justitie in de Westduitse deelstaat Slees wijk-Holstein heeft gis
teren een aanklacht in behandeling genomen tegen „onbekenden", die
de vroegere nazi-professor Heyde hebben laten vluchten, waarschijn
lijk als de Münchense ex-concentratiekamparts dr. Hanns Eisele naar
Egypte.
In Kiel, de hoofdstad van Sleeswijk-Holstein, vraagt men zich af
hoe het mogelijk is dat de 57-jarige Heyde zijn arrestatie wist te
ontlopen. De nazi-professor, die leider is geweest van de nationaal-
6oeialistische werkgemeenschap van heilgymnastiek en verplegings-
inrichtingen, wordt ervan beschuldigd talrijke zogenaamde euthanasie-
moorden bevolen te hebben op geesteszieken tijdens de oorlog en
voorts vele gevangenen uit concentratiekampen, die niet meer konden
werken, te hebben laten vermoorden.
Verontwaardiging in
Kiel over een lek
SLEEPBOOT ZWARTE ZEE
ALS BRANDWEERSCHIP
Op de Atlantische Oceaan, op 600 mijl
ten zuidoosten van de Azoren, helpt op
het ogenblik de sleepboot „Zwarte Zee"
van L. Smit en Co's Internationale
Sleepdienst een kleine Portugese vracht
vaarder in zijn strijd tegen de onder
gang. De 2400 ton metende „Monte
Brasil" heeft reeds vier dagen brand aan
boord. Al die tijd heeft een thans dode
lijk vermoeide bemanning tegen het
vuur gevochten. Gisteren aanvaardde
de gezagvoerder de hulp van de sleep
boot „Zwarte Zee", die pompen en leden
van zijn bemanning aan boord van de
„Monte Brasil" heeft gezet om de brand
meester te worden. Daarmee was men
vanmorgen nog bezig.
Vermoedelijk zal het schip, nadat het
vuur bedwongen is, op eigen kracht ver
der kunnen varen, maar het staat vrij
wel vast, dat de „Zwarte Zee" in de
nabijheid zal blijven om eventueel weer
hulp te verlenen. De Portugese marine,
die reeds een patrouillevaartuig te hulp
had gezonden, heeft gisteren een tweede
schip voor hulpverlening ingezet.
Hij had in 1947 voor het internatio
nale gerechtshof te Neurenberg terecht
moeten staan, maar hij vluchtte uit een
gevangenen-transport nabij Würzburg
in Zuid-Duitsland en vestigde zich latei-
in Flensburg bij de Deense grens. Onder
de naam dr. Fritz Sawade werkte hij
sedert 1952 in deze. stad als zenuwarts;
hij was o.m. deskundige van een levens
verzekeringmaatschappij. Het ging Heyde,
alias Sawade, bepaald voor de wind! In
de officiële sociale rechtbank te Slees-
wijk ging hij bijvoorbeeld door voor een
voortreffelijk neuroloog.
Op 5 november was het uit met
Heyde's zeven jaar durende onderduik
periode. De politie te Kiel had Sawade
met Heyde geïdentificeerd. Toen zij die
zelfde dag de nazi-professor wilde arres
teren, bleek de man gewaarschuwd en
was de vogel gevlogen. Iemand, daarvan
is men te Kiel overtuigd, moet hem van
deze stad uit of zijn woonplaats zelf een
tip hebben gegeven. Heyde was zelfs in
het bezit van een geldige pas op naam
van dr. Fritz Sawade. Nog dezelfde dag
sloot men alle Westduitse grenzen voor
Heyde. Desondanks is men ervan over
tuigd, dat hij naar Egypte is kunnen
ontkomen. Overigens zou men hem vrij
dag j.l., een dag na zijn vlucht uit
Flensburg, nog te Würzburg hebben ge
zien, waar hij enige vrienden zou heb
ben. Men neemt aan dat hij in Egypte
contact heeft opgenomen met dr. Eisele,
de Münchense arts, die verdacht wordt
van het plegen van vele moorden in een
concentratiekamp. Eisele en Heyde wa-
DE VERF VOOR HET SCHILDERFEEST
SiKKENS-TJALLEMA PRODUKT
ren reeds tijdens de nazi-tijd dikke
vrienden.
In Kiel is de verontwaardiging over
deze gang van zaken bepaald zeer groot.
Men begrijpt niet waar het lek zit. Dat
er een lek is blijkt uit de officiële aan
klacht tegen de onbekenden, die Heyde
op het laatste ogenblik hebben gewaar
schuwd, waardoor hij kon vluchten.
Voorts heeft het openbaar ministerie te
Kiel een speciale ambtenaar benoemd,
die het geval moet behandelen. In Bonn
vroeg men van socialistische zijde gis
teravond, waarom pas zo laat een bevel
tot arrestatie van Heyde is uitgevaar
digd.
GM staakt produktie
van personenauto's
General Motors heeft bekendgemaakt,
dat zij de produktie van alle personen
auto's voor onbepaalde tijd staakt
wegens gebrek aan staal. De staalpro-
duktie wordt weliswaar hervat, maar de
maatschappij heeft geen vaste aanwij
zing omtrent het tijdstip, dat er weer
voldoende staal za'l worden geleverd om
hervatting van de produktie mogelijk te
maken. General Motors acht het moge
lijk, dat haar assembleerbedrijven een
maand gesloten moeten blijven.
Van de grote autoproducenten in de
Verenigde Staten wordt General Motors
het ergst door de staalstaking getroffen;
zq heeft reeds circa 220.000 arbeiders
moeten ontslaan. Ford en Chrysler wer
ken reeds enige tijd minder dagen per
week teneinde zolang mogelijk met hun
staalvoorraden te doen. De ontslagen bij
Chrysler en Ford bedragen minder dan
resp. 6000 en 1.000 arbeiders.
Zo nodig gewapende
actie tegen Chinezen
Het Amerikaanse blad „New
York Times" meldde vandaag
dat de Indiase minister-president,
J Nehroe, van oordeel is dat mis
schien een gewapende actie nodig
zal zijn om de Chinese communis
ten te verdrijven uit stellingen die
zij thans innemen in gebied dat
door de regering te Nieuw-Delhi
als Indisch wordt beschouwd. Het
blad schrijft dit vernomen te heb
ben in diplomatieke kringen te
Washington.
Volgens berichten uit het bui
tenland heeft Nehroe een volstrekt
onverbiddelijk standpunt ingeno
men, aldus heeft het blad in ge
noemde kringen vernomen.
Verder heeft men gezegd dat de
Chinees-Indiase grenskwesties uit
voerig ter sprake zullen komen bij
het bezoek van president Eisen
hower aan Nieuw-Delhi.
In een geheime uiteenzetting aan In
diase diplomaten in het buitenland zou
Nehroe gezegd hebben, aldus de „New
York Times", dat zijn regering voorbe
reidingen treft voor bezetting van de
gebieden die volgens haar Indisch zijn.
De weersomstandigheden en het terrein
maken grote operaties voor het voorjaar
onmogelijk, maar India is van plan dan
maatregelen te nemen indien er geen
verandering in het Chinese standpunt
zal zjjn gekomen of indien onderhande
lingen met de Chinezen geen resultaat
Plaatselijk mist
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Opklaringen en droog weer, maar in
de nacht en ochtend op vele plaatsen
mist. Zwakke, later af en toe matige
oostelijke wind. Vannacht temperaturen
om het vriespunt tot lichte vorst. Mor
gen overdag ongeveer dezelfde tempe
raturen als vandaag.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
13 NOVEMBER
Zon op: 7.54 uur; onder: 16.53 uur.
Maan op: 16.22 uur; onder: 5.34 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.55 en
14.11 uur.
Laagwater te 10.04 en 22.15 uur.
Dit Blad bestaat uit 20 pagina's
Wanneer men deze gisteren ge
nomen foto ziet en weet, dat het
hier de gevolgen betreft van een
treinongeluk, dat vorige week bij
Berghem plaats vond, dan moet
men wel denken, dat de Spoorwe
gen de restanten maar lati"s de
kant van de spoorbaan laten Üggetk
omdat deze brokken toch waarde
loos zijn geworden. De zaak zit
echter enigszins anders. De Spoor
wegen hebben nog geen kans ge
kregen om de overblijfselen van het
ongeluk weg te halen, want zij lig
gen op het terrein van een landbou-
wr, die alleen toestemming tort
opruimen wil geven, wanneer de
Spoorwegen een flinke schadever
goeding betalen. Over de hoogte
daarvan wordt nu getwist en zo kan
het gebeuren dat een week na het
ongeval deze chaos nog is blijven
liggen.
Terwijl een dichte mist probeert te
verbergen, dat er van de fantasti-
sche zomer niets meer over is en
dat de winter ernstige voorberei
dingen treft om alle herinneringen
aan maandenlange warme zon uit
te wissen, denken de modekoningen
aan de toch ook weer komende
lente. Gisteren werd in het buiten
goed ,,Amstelrust" een modeshow
gehouden van modelten voor de
vroege lente. Twee mannequins op
de trap naar de tuin, gekleed in
lichte wollen complets.
zullen hebben opgeleverd. De stad Leh
in Ladak zou de basis moeten worden
voor operaties in het noordwesten.
In Washington werd vernomen dat
samentrekking van Indiase strijdkrach
ten in het noordwestelijke grensgebied
moet leiden tot terugtrekking van troe
pen aan de Pakistaanse grens en uit
Kasjmir. De vrees bestaat in India dat
Pakistan hiervan wel eens gebruik zou
kunnen maken om tegen India op te
rukken. Verwacht wordt dat India wat
Pakistan betreft, de Verenigde Staten
(Pakistans belangrijkste bondgenoot en
wapenleverancier) om goede diensten
zal verzoeken.
Premier Nehroe heeft gisteren in een
toespraak op zqn tournee door India
gezegd, dat de eis van een militair
bondgenootschap om het gevaar van
Chinese aanvallen het hoofd te bieden,
afkomstig is van wankelmoedige mensen
met koude voeten en koude handen.
Nehroe vroeg: „Is ons land soms een
land van oude mensen en oude vrou
wen dat wij ons volkomen hulpeloos
moeten voelen?"
In Joebboelpore in midden-India heb
ben ongeveer duizend studerende jonge
ren dinsdag met bloed een resolutie
ondertekend, waarin zq zeggen hun
leven te zullen geven om India tegen
„Chinese agressie" te beschermen. Ook
in Allahabad, Bareilly en Almora heb
ben studenten betogingen gehouden.
de échte eierbeschuit
