©T«.
PUBLIKEINEN HEBBEN TWEE BEKWAME
ADI DATEN VOOR "T PRESIDENTSCHAP
Newyorkse beurs lioudt zich best!
:2»«»
?V\W
keuze gaat tussen Richard Nixon en Nelson Rockefeller
tenlandse beleid zal waarschijnlijk belangrijke rol spelen
ii jaar kan veel veranderen
gunste van de Democraten
Kleine automaatschappijen staan
thans in het voorste gelid
mmm, mm imjm
w Wassenaar qavew
teerlingen een piano
voordrachtavond
Lefdse N.Z.H.isaaw
Viet sparen voor eew
Winde geleide hond.
vandaag en morgen
lopen wandelaars
ten hate van T. B.C.
Jit 1 maart 1860
Zaterdag 7 november 1959
Vijfde blad no. 29893
PRISMA
ui ie Oost-West
mgrijk thema
ben echter in het najaar van
dtijd kan hopen met de Rus-
goede weg te zijn, dan zal met
bq, die ervaring heeft opge-
Kroesjtsjef en de zijnen, daar-
eren. De buitenlandse politiek
oms maar weinig in de Ame-
verkiezingen, doch de relatie
st en West is stellig een the-
ïet merendeel van de kiezers
noet gaan.
iblikeinen hebben slechts twee
ispiranten voor het president-
son en Rockefeller. Ruim een
?n was Nixon eigenlijk de eni-
le herfst van 1958 bracht een
in een jaar van grote stem-
voor de Democraten, wist de
n Nelson Rockefeller het gou-
ïap van New York te verwer-
Eijn rivaal Harriman met groot
verslaan. Nixon daarentegen,
agerend, wist geen overwin-
bewerkstelligen in de staten
de kandidatuur kwam steunen
e Republikeinen. Met één slag
ifeller daardoor de mededinger
i geworden, want ieder besefte,
Duverneurschap van New York
lpositie is om hogerop te ko-
S begon vergelijkingen te ma
de situatie in 1952. Was Nixon
Ift in 1952) de strikte partij-
niet kon winnen en was Rocke-
Bls Eisenhower) de figuur, die
look Democraten en partijlozen
Ich kon scharen? Het waren
peken voor Nixon
Capabel gouverneur
en heeft Rockefeller zich een
ibel gouverneur van de staat
getoond, maar Nixon heeft
lor zijn reis naar de Sovjet-
Polen veel meer van zich
eken en toen Kroesjtsjef naar
kwam heeft Eisenhower de
dent doen deelnemen aan de
gen in Camp David. Op dit
heeft Nixon stellig weer de
op Rockefeller, doch de wip die
len bestegen hebben, zou in een
eventueel nog wel eens van
nnen veranderen,
geval heeft Rockefeller nu wel
dat hij serieuze ambities heeft.
afspraken gemaakt voor een
reekbeurten in diverse staten,
neeft hij reeds bezocht, Califor-
regon komen spoedig aan de
i treedt bij die gelegenheden op
man die op en top kandidaat
let presidentschap, doch die het
officieel alleen nog niet wil zeggen.
Dat Nixon president wil worden, daar
over heeft hij nooit twijfel laten be
staan en wie van de twee ook de offi
ciële kandidaat zal worden, de Republi
keinse partij kan er in elk geval zeker
van zijn in 1960 een man te hebben, die
vrij jong is en over aanzienlijke kennis
en ervaring beschikt. Zowel voor Rocke
feller als Nixon hoe verschillend ook
gaan deze kwalificaties ten volle op.
Rockefeller is nu 51 jaar en heeft al
vijf kleinkinderen. Hijzelf behoort tot de
derde generatie van een uitzonderlijk
rijke familie en zijn grootvader John D.
Rockefeller sr. heeft zijn fortuin vooral
in de olie verdiend. Het vermogen van
kleinzoon Nelson (die de erfenis moest
delen met vijf broers en zusters) wordt
tussen de honderd en tweehonderd mil
joen dollar geschat.
Meer en meer zijn de Rockefellers een
deel van hun fortuin beschikbaar gaan
stellen voor de bevordering van welvaart
en wetenschap. Alleen al de besteding
van die gelden bracht Nelson in contact
met de problemen van het nationale en
internationale bestel.
Aantrekkelijke figuur met
een drietal handicaps
Nelson Rockefeller is ongetwij
feld een aantrekkelijk man om te
zien. Hij kan zijn gehoor winnen
door zijn warmte en zijn charme,
maar niets ergert hem meer dan te
worden beschouwd als een „gla
mour boy", die voornamelijk suc
ces zou hebben door zijn knap
uiterlijk. En hij heeft ongetwijfeld
veel meer om trots op te zijn.
Dank zij diverse activiteiten on
der Roosevelt, Truman en Eisen
hower heeft hij nauw contact gehad
met het Witte Huis, het State De
partment (Buitenlandse Zaken) en
het ministerie van Volksgezondheid
Het Rockefeller-rapport, dat hij
voor Eisenhower hielp opstellen,
bracht hem vooral op de hoogte
van belangrijke bewapeningspro
blemen en thans zal het gouver
neurschap van New York hem stel
lig nog extra politieke en admini
stratieve ervaring schenken.
Toch heeft hij drie handicaps in ver
gelijking met Nixon: Nixon is meer al
gemeen bekend, Nixon heeft in vele sta
ten de partijleiders op zyn hand weten
te krijgen en Nixon is dank zij zijn
positie van vice-president beter op de
hoogte van regeringszaken als landbouw-
NELSON ROCKEFELLER
problemen en arbeidswetgeving. Om
trent laatstgenoemde kwesties kan
Rockefeller zijn kennis nog wel tijdig
vergroten en ook eerstgenoemde handi
caps zijn niet onoverkomelijk. Maar
Zeven jaar voorbereiding
Nixon met zijn wipneus, hangwangen
en zware baardgroei is uiterlijk zeker
minder aantrekkelijk dan Rockefeller.
Maar hij is de knappe, berekenende
politicus, die zich nu reeds zeven jaar op
het presidentschap voorbereidt en in al
die tijd vrijwel geen fouten heeft ge
maakt. Hij was gepast bescheiden in zijn
optreden tijdens de ziekten van de pre
sident, hij buitte zijn reizen naar Azië,
Londen, Zuid-Amerika en de Sovjet-
Unie uitstekend uit voor eigen publiciteit
en heeft en dit vergeet men weieens
veel geleerd omtrent hulp aan het
buitenland, het rasprobleem en het com
munisme.
Voor doorgewinterde Democraten is
Nixon toch nog steeds een verfoeilijke
figuur, een opportunist, die in verkie
zingsredevoeringen de Democratische
partij als de party van het verraad heeft
gekenschetst. Het zal voor Nixon daar
om moeilijker zijn dan voor Rockefeller
om echte partijmensen van het andere
kamp achter zich te scharen, doch
zoals gezegd de reputatie van de man
die met de Russen weet om te gaan zou
Nixon, indien er in de wereld niet te veel
verandert, in 1960 te stade kunnen ko
men en hem steun kunnen opleveren
van de partijloze middenmoot.
Bedrijven maken zich sterk voor Euromarkt
(Van onze financiële medewerker)
Het is merkwaardig dat, terwijl de staalstaking in de V.S. nog altijd niet is
opgeheven en van alle kanten berichten over een verslapping van de industriële
bedrijvigheid binnenkomen, de Newyorkse effectenbeurs zich, na een flink koers-
herstel op het verhoogde niveau kan handhaven. Een bekend tijdschrift uit het
Amerikaanse bedrijfsleven stelt het door stakingen veroorzaakte produktieverlies
reeds op een vierde van dat van de recessie in de periode 1957/58. De afnemende
produktie van staal en ook van koper heeft met name voor laatstgenoemd pro-
dukt reeds tot een vrij scherpe prijsstijging geleid, grote ondernemingen als de
General Motors worden gedwongen hun bedrijf grotendeels stil te leggen. De
winsten van het derde kwartaal blijven in vele gevallen ver bij die van het
tweede kwartaal en zelfs bij die van het derde kwartaal 1958 ten achter.
De toenemende werkloosheid gaat gepaard met een stijging van de kosten van
levensonderhoud, welke uiteraard de inflatieverwachtingen bevordert. Het is dan
ook niet onwaarschijnlijk dat dit thans een nieuwe koersdaling op de aandelen
markt tegenhoudt. Anderzijds is er het vertrouwen dat, nu de voorraden bij tal
van ondernemingen slinken, het einde van de stakingen, dat toch wel weer komen
zal, het begin zal zijn van een sterke opleving, doordat de vraag o.m. in de auto
mobielenbranche tot dusver niet is verminderd en er straks dus een sterke neiging
zal ontstaan om de voorraden zo snel en zo veel mogelijk aan te vullen.
RICHARD NIXON
De fabrieken, die zich de laatste tijd
op de produktie van kleine wagens heb
ben toegelegd en die blijkbaar nog over
redelijke staalvoorraden beschikken, pro
fiteren thans niet alleen van de voor
keur, welke vele Amerikanen thans voor
de kleine wagens aan de dag leggen,
maar ook van de mogelijkheid dat ze
nog kunnen leveren. Op de Newyorkse
beurs hebben dan ook de aandelen van
de American Motors en van de Stude-
baker-Packard in sterke mate de aan
dacht getrokken en een nieuw koers-
avans kunnen behalen. Beide maat
schappijen zaten een jaar geleden aan
de grond en nadat eerst de American
Motors met zijn „Rambler" kwam, zag
en overwon, is ook de Studebaker-Pac-
kard met een kleine wagen op de markt
verschenen, de „Lark", waarvan er naar
raming, dit jaar 175.000 zullen worden
verkocht. Daar de verkoop van de „Ram
bler" voor dit jaar op ca. 400.000 wordt
geraamd, zullen deze beide ondernemin
gen tezamen een kleine 600.000 wagens
afleveren, waarmee dan ongeveer een
tiende van de gehele Amerikaanse pro
duktie van personenauto's wordt bereikt
reikt.
Dit ongedacht succes heeft natuurlijk
tot een aanmerkelijke verbetering van
de financiële resultaten geleid, zodat
de American Motors reeds in 1958 de di
videndbetaling kon hervatten en thans
0.60 per kwartaal uitkeert. De koers
van de aandelen Is dit jaar reeds van
S 25 tot 95 gestegen; de Studebaker-
Packard heeft dit jaar nog een koers
van S gekend, noteerde op 22 ok
tober j.l. nog ca. 8 22, maar is deze week
tot boven de 27 gestegen. De aandelen
1 van deze twee kleine automobielonder-
nemingen staan thans op de lijst van
j de meest verhandelde aandelen op de
Newyorkse beurs. Terwijl de Studeba-
ker-Packard in 1958 nog een verlies leed
van ruim 13 miljoen, wordt voor het
lopende jaar een winst van 20 miljoen
I verwacht, hetgeen dan zal overeen ko-
j men met meer dan 3 per aandeel. De
American Motors, die zoals gezegd weer
geregeld dividend betaalt en dit binnen
kort naar vermoed wordt, zal verhogen,
behaalde in het op 30 september 1958
I geëindigde boekjaar reeds een winst van
4.65 per aandeel, ma?r voor het lopen
de boekjaar wordt deze winst thans op
meer dan S 11 per aandeel geraamd. Het
is dus geen wonder dat deze spectacu
laire ontwikkeling de verbeelding van
het Amerikaanse publiek prikkelt. Maar
ook op de Amsterdamse beurs behoren
de aandelen van deze beide ondernemin
gen in de Amerikaanse afdeling tot de
meest verhandelde fondsen.
Hoewel ook de grote automobielonder
nemingen in de V.S. over de eerste 9
maanden van dit jaar veel grotere win
sten hebben kunnen behalen dan in
1958, zijn de resultaten van het derde
kwartaal aanmerkelijk slechter. Terwijl
de koersen van de twee kleine maat
schappijen sterk zy'n gestegen, noteren
b.v. de aandelen van de General Motors
slechts een paar punten hoger dan bij
het begin van het jaar. Ford Motors, die
tot dusver nog het minst van de staking
heeft geleden, heeft haar aandelen dit
jaar nog van 51 tot 82 zien stijgen,
maar vooreerst blijft de belangstelling
van de Newyorkse beurs en de Amster
damse beurs het meest naar de aan
delen American Motors en de Studeba-
ker-Packard uitgaan.
Hoewel op de Amsterdamse beurs de
omzetten niet meer zo groot zijn als eni
ge tyd geleden in oktober f 68.4 mil
joen tegen f75,6 miljoen in september
en bijna f 100 miljoen in augustus
behoudt toch de aandelenmarkt haar le
vendig aspect, doorgaans in overeen
stemming met de Londense beurs,
waar de betere berichten over het En
gelse bedrijfsleven telkens nieuwe kopers
naar de markt brengen. Ook de beurs
van Düsseldorf is na een vrij scherpe
koersdaling weer tot rust gekomen, hoe
wel het vaste voornemen van de rege
ring om met het verhoogde disconto de
industriële investeringen enigermate af
te remmen, uiteraard aan een nieuwe
hausse niet bevorderlijk is. Reeds is me
degedeeld dat na de thans grotendeels
geplaatste 514% staatslening, groot DM
300 miljoen, straks nog een dergelijke
lening zal worden uitgegeven, klaarblij
kelijk met de bedoeling de aandacht van
de Duitse belegger enigszins van de aan
delenmarkt naar de obligatiemarkt te
doen overgaan.
De buitenlandse beurzen hebben deze
week derhalve meer een gunstige dan
een ongunstige invloed op de Amster
damse aandelenmarkt uitgeoefend en
men heeft daarom de merendeels be
moedigende factoren, welke er in de
ontwikkeling van onze nationale econo
mie aanwezig zijn, ten volle tot gelding
kunnen brengen. Meer en meer blijkt
dat de resultaten van vele Nederlandse
ondernemingen voor het lopende jaar
uitgaan boven de verwachtingen, welke
men er een jaar geleden van meende te
mogen koesteren.
Terwijl tot voor kort de belangstelling
zich voornamelijk op de internationale
aandelen concentreerde, treden thans de
locale industriële aandelen meer en
meer op de voorgrond, waartoe niet al
leen de tussentijdse mededelingen van
verschillende ondernemingen bijdragen
maar in niet minder sterke ma
te de berichten en geruchten over voort
gaande samenwerking van bedrijven en
fusies. Het is verheugend te kunnen
constateren dat de Nederlandse bedrijfs
leiders de tekenen van de tijd verstaan
en zich door concentratie sterk pogen te
maken tegen de gevolgen van een vrijere
concurrentie in het kader van de Euro-
markt.
Terwijl fusies vaak zo maar uit de
lucht komen vallen, althans voor het
gros van de aandeelhouders en zich
daarbij het euvel van de voorwetenschap
voordoet, is het prijzenswaardig dat som
mige directies zich de laatste tijd open
lijk over de mogelijkheden van een fusie
uitspreken, geluk dit b.v. bij Kromhout
en Du Croo en Brauns het geval is. De
aandelen van laatstgenoemde onder
neming hebben daardoor en mede door
de betere vooruitzichten van het nieuwe
boekjaar, nieuwe kopers getrokken en
een aanmerkelijk koersavans kunnen be
halen.
Een moedgevend bericht was er ook
van Carps Garen en van Koudijs, die
over 1958/1959 het dividend van 10 tot
11 zal verhogen waarop reeds lang
werd aangedrongen en f21,4 miljoen
nieuwe aandelen zal uitgeven tot de
koers van 150 hetgeen in deze tijd als
een haussemotief wordt beschouwd. Ook
de emissie van Hagemeijer is thans aan
gekondigd, f 114 miljoen aandelen 105
procent, terwijl de betere gang van za
ken in de houthandel tot uitdrukking is
gekomen in een tussentijds bericht van
William Pont, waaraan ook de andere
houtaandelen zich hebben opgetrokken.
Op de obligatiemarkt zijn de omzetten
verminderd, terwijl ook de afzet van
pandbrieven in de eerste negen maan
den van dit jaar in vergelijking met die
periode van '1958 is teruggegaan, hetgeen
verband kan houden met de verwachting
dat de rentestand in de naaste toekomst
eerder zal stygen dan dalen. Ook uit
hetgeen de minister van financien met
betrekking tot het beleid van de Bank
voor Nederlandsche Gemeenten heeft
opgemerkt, kan de conclusie worden ge
trokken dat zowel de regering als de di
rectie van genoemde instelling de finan
ciering van overheidsuitgaven tegen een
rente beneden 41,;Vooreerst niet mo
gelijk acht. Behalve wat voor de verdere
consolidatie van de vlottende schuld dei-
gemeenten nodig is, zal de Bank voor
Nederlandsche Gemeenten per kwartaal
f 200 a f 225 miljoen moeten lenen om
de kapitaalbehoeften van de gemeenten
te kunnen bevredigen, wat wil zeggen
dat van die zijde nog tal van obligatie
uitgiften zullen mogen worden tegemoet
gezien.
(onze correspondent in Washington, dr. P. G. J. Korteweg)
du
len j'aar worden in Amermi de presidentsverkiezingen gehou-
I moet bijna een wonder gebeuren indien een man, die thans
gestart is in de race, alsnog als eerste over de eindstreep zal
karom is nu wel het ogenblik aangebroken om over de groep
kanten wat uitvoeriger te schrijven. In dit artikel alleen over
blikeinen.
de Republikeinse partij, die in 1960 acht jaar aan het bewind
zal zijn, kans om aan de macht te blijven? Op dit moment
vóór de verkiezingen moet het antwoord daarop luiden:
{n voor de Republikeinen zijn de laatste tijd in elk geval ge-
iu Nixon en Eisenhower persoonlijk contact hebben opgeno-
de Russen en nu al of niet schijnbaar een periode van
irde spanning is aangebroken. Die vermindering van spanning
voornamelijk ontstaan, omdat Kroesjtsjef haar op dit moment
wensen. In een jaar kan veel veranderen en de Republikeinen
er niet zeker van zijn, dat zij in dit opzicht het tij mee zullen
daarvoor moet hij gaan deelnemen aan
de zogenaamde „primaries": verkiezin
gen in bepaalde staten waarbij kandida
ten van eenzelfde partij zoveel mogelijk
stemmen trachten te winnen onder hun
partijleden als aanbeveling voor het pre
sidentschap. De uitslag van een pri
mary is niet bindend, maar de kandida
ten kunnen bij die gelegenheid tonen of
zij stemmen kunnen winnen bij de mas
sa. Voor Rockefeller zou dit niet alleen
een kans zijn om beter bekend te wor
den, doch ook om de Nixon prefererende
partijleiders ervan te overtuigen, dat zij
in Rockefeller toch een kandidaat kun
nen vinden, die meer stemmen weet te
verwerven. Succes is voor Rockefeller
uiteraard niet verzekerd Nixon is een
knap debater maar zonder partij te
geven in primaries zal Rockefeller wei
nig kans hebben. De eerste primary
wordt begin maart gehouden in de staat
New Hampshire.
het goede anker-horloge
M (lef op hef rodel?driehoekje)
Lefden bracht ruivn
j6869 Wjeenvoor
vlucktehVi^ew
enTuiniersver:
D.E.V. hield eev?
chrysawtewavond
AU UW
liet Rode kruis Uow
weer Landsiefnen
penningen uitreiken.
