VERRASSENDE LOENIK-FOTO'S
VAN ONBEKENDE MAANHELFT
WEERBERICHT
Detailrijke opnamen tonen een
onverwacht eentonig landschap
Wapens voor
Cubaanse volk
Russen bootsen
Amerikanen na
Katwijkse motorlogger maakte
water maar bleef behouden
Kaiser sloot
nieuw contract
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 27 OKTOBER 1959
No. 29883
IDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dlshoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0159 per week
Witte Singei l. Leiden Giro no d7055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Brits oordeel: reusachtige prestatie
Niet pokdalig beeld van bekende zijde
In Moskou zijn de signalen van de Loenik III uitgewerkt, welke
de foto's van de onbekende „achterzijde" van de maan hebben over
gebracht naar de aarde. Gisteren zijn de eerste gereconstrueerde foto's
in Moskou gepubliceerd. Zij zijn verrassend goed van kwaliteit en
tonen een merkwaardig, tot dusver niet waarschijnlijk geacht beeld.
Aanvankelijk verwachtte men, dat het algemene beeld van de onbe
kende maanzijde ongeveer hetzelfde zou zijn als dat van de steeds
naar de aarde gewende zijde. Het blijkt echter, dat de onzichtbare
zijde een aanzienlijk eentoniger beeld laat zien: veel minder contras
ten, niet zo „pokdalig" als de bekende zijde, minder bestrooid met de
befaamde „kraters".
Inmiddels heeft de Academie van Wetenschappen te Moskou reeds
een aantal grote „kraters", zeeën" en bergen namen gegeven, hoofd
zakelijk naar Russen.
Het onvermoed eentonige beeld van de onbekende maanzijde
plaatst de sterrenkundigen en geologen voor een intrigerend vraagstuk,
namelijk hoe de aanzienlijke verschillen tussen de beide maanzijden
verklaard kunnen worden. Hoogstwaarschijnlijk houden deze ver
schillen nauw verband met het ontstaan van het relief van de maand.
Verbaasd over duidelijkheid
Tweeërlei foto's
op fibnband
Het persbureau Tass heeft enkele bij
zonderheden over de maanfotografie be
kendgemaakt. Er is veertig minuten lang
gefotografeerd. De camera's werden op
7 oktober door radiosignalen van de aar
de uit in werking gesteld. De Loenik was
toen 60.000 km van de maan verwijderd
aan de verlichte zonzijde. De foto's wer
den opgenomen op een speciale film
band van 35 mm en wel met behulp
van twee lenzen met een brandpunts
afstand van resp. 200 en 500 mm. Met
de ene lens kreeg men een totaalbeeld
van de maan, de andere fotografeerde
oppervlaktedetails. Ongeveer dertig pro
cent van de opnamen betrof detailfoto's.
Russische namen
Ten noorden van de evenaar van de
maan bleek zich een grote krater te
bevinden met een doorsnee van 300
km. Deze heeft inmiddels de naam
„Zee van Moskou"- gekregen. Een an
dere krater met een middellijn van
ongeveer 100 km met een heuvel in
het midden op het zuidelijk halfrond
is naar de Russische raket- en ruimte-
deskundige prof. Tsiolkofski vernoemd.
Een derde krater kreeg de naam van
de Franse natuurkundige Frederic Jo-
liot Curie. Een krater aan de grens
van het zichtbare en onzichtbare ge
deelte van de maan is naar Michail
Lomonsof genoemd, een visserszoon
die in de achttiende eeuw de Russi
sche Academie van Wetenschappen
oprichtte. Een nabijgelegen bergketen
van 2000 km lengte, die zich uitstrekt
vanaf de Zee van Humboldt (zichtbaar
van de aarde af) kreeg de naam „Sov
jet-bergen". Voorts toonden de foto's
nog enkele andere kraters, maar lang
niet zoveel als aan de bekende zijde
van de maan.
Storm en buien
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Aanvankelijk tijdelijk storm tussen
west en noordwest. Morgen langzaam
afnemend. Wisselende bewolking met nu
en dan buien. Tets lagere temperaturen.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
28 OKTOBER
Zon op: 7.26 uur; onder: 17.21 uur.
Maan op: 2.44 uur; onder: 15.50 uur.
Hoogwater te Katwijk te 12.25 uur.
Laagwater te 8.02; en 20.17 uur.
Dit Blad bestaat tilt 12 pagina's
Britse geleerden, die via de televisie
kennis namen van de Russische maan
foto's. waren verbaasd over de duide
lijkheid. Zij noemen het werk van de
Russen een „reusachtige prestatie".
Inmiddels hebben de Russen ook foto's
gepubliceerd van de Loenik zelf. Deze
ziet er volkomen anders uit dan de an
dere tot dusver gelanceerde aard- en
maansatellieten. Aan de voorzijde ste
ken er vier antennes uit en aan de ach
terzijde twee.
Advertentie
Ir» harmonie met de nieuwe
"Oude Meester"-tintenl
wollen vesten
en pullovers
Confezionf Milanol Moder-
i ne gemêleerde kleuren, die
een bijzonder chic effect
hebben. Cognac, mosgroen,
grijs, een nieuwe tint blauw.
Lange mouwen en knoop-
r sluiting. Fully fashioned!
42.50
House of England
Amslerdam - Den Haag
Eindhoven - Hilversum - Bussum
Eerste Nederlandse melk
in Parijs
De eerste Nederlandse melk die de
Franse regering heeft aangekocht om
de gevolgen van de droogte te bestrij
den is in Parijs aangekomen. Drie
tankwagens brachten 60.000 liter.
Dagelijks zal ongeveer 200.000 liter uit
Nederland worden geïmporteerd.
De belasting op de invoer van melk is
opgeheven. De Franse regering heeft
zich bovendien bereid verklaard het
prijsverschil tussen Nederlandse en
Franse melk te betalen. Dit verschil be
draagt ca. 5 franken per liter.
Deze foto van de achterzijde
van de maan werd gemaakt
en naar de aarde geseind
door de apparatuur aan
boord van het Russische
ruimte station" Loenik lil.
(A.N.P.-telefoto)
Nog een half jaar
Voorts werd medegedeeld, dat de Loe
nik III van het ogenblik van lancering
op 4 oktober af ongeveer een half jaar
in de ruimte zal blijven en daarbij elf
tot twaalf banen om de aarde zal be
schrijven. Daarna zal de Loenik in de
aardatmosfeer opbranden.
Noors scheepje op
drift geraakt
Het zware weer was oorzaak, dat in
de afgelopen 24 uur verscheidene sche
pen op de Noordzee en elders in nood
kwamen te verkeren en om hulp moes
ten seinen.
De eerste noodseinen werden maan
dagavond opgevangen en waren afkom
stig van het Noorse vissersscheepje
Süloy, dat met dertig opvarenden op de
Oceaan tussen Ierland en IJsland op
drift was geraakt en om opsporing door
vliegtuigen verzocht. Drie schepen en
een vliegtuig proberen de Süloy te be
reiken.
Een ander Noors schip, de 5833 ton
metende vrachtvaarder Granville, vrees
de op de Zuidengelse kust te worden
geworpen, maar slaagde erin het gevaar
te keren.
Een Duitse koopvaarder van 941 ton,
de Hinrich Sieghold, seinde op de rotsen
van de Westschotse kust lek geslagen te
zijn. Het bovendek stak nog boven water
uit maar de machinekamer was reeds
volgestroomd. De bemanning stond
machteloos daar het schip half op de
rotsen licht en seinde tegen de ochtend
te zullen proberen aan land te gaan. De
zee was echter bijzonder ruw en later
werd een bericht opgevangen, dat men
gedwongen was aan boord te blijven.
Raoel Castro, minister van de Cu
baanse strijdkrachten en broer van pre
mier Fidel, heeft gisteren op een mas
sabijeenkomst in Havana verklaard, dat
de Cubaanse regering het volk zal be
wapenen. De bijeenkomst werd bijge
woond door duizenden arbeiders, die van
het vakverbond verlof hadden gekregen,
speciaal met het oog op deze manifes
tatie.
De secretaris-generaal van het vak
verbond, Salvador, verklaarde, dat de
arbeiders bereid waren een dag loon aan
de regering af te staan voor de aankoop
van vliegtuigen en luchtdoelgeschut.
Fidel Castro, die zelf ook op de bij
eenkomst sprak, deelde mee dat er een
bomaanslag was gepleegd op het gebouw
van het blad „Revolucion", het officiële
orgaan van de revolutionaire beweging
„van 26 juli".
Castro zei, dat er gewonden bij de
aanslag waren gevallen. Men weet ech
ter nog niet hoeveel.
Castro had, voor hij dit bekend maakte
een soort van dialoog gevoerd met de
menigte, waarbij hij de vraag had ge
steld of men de vijanden, die Cuba
trachten te overweldigen, al dan niet
moet doodschieten. De menigte brulde
„aan de galg met de verraders". De pre
mier verklaarde hierop, dat de minister
raad spoedig bijeen zal komen om de
militaire rechtbanken weer in te stellen.
Deze rechtbanken zullen dan weer dood
vonnissen kunnen vellen.
Premier Castro deed voorts een hef
tige aanval op de V.S. in verband met
de „luchtaanval" onder leiding van Diaz
Lanz. Waarom laten de Amerikaanse
autoriteiten toe dat er vliegtuigen van
Amerikaans grondgebied opstijgen om
Cuba te bombarderen, zo riep Castro uit.
Waarom vallen de vliegtuigen, die van
uit de V.S. opstijgen, niet de dictators
Trujlllo van de Dominicaanse Republiek
en Somoza van Nicaragua aan?. De V.S.
dreigen ons economisch te worgen nu
zij onze suiker niet meer willen kopen,
aldus Castro.
Ontwikkeling met
grote gevaren
Een Amerikaanse deskundige op het
gebied van industrieel onderzoek, prof.
Seymour Meiman, verbonden aan de
universiteit van Columbia, heeft als zijn
mening te kennen gegeven, dat de Sov
jet-Unie gebruik maakt van de Ameri
kaanse technieken voor massaproduktie
en daarmede sommige machinewerktui
gen sneller en goedkoper produceert dan
Amerika. De professor voegde hieraan
toe, dat „indien de huidige ontwikkeling
zich voortzet, de Sovjet-Unie binnen en
kele jaren de leiding zal hebben in de
efficiency bij de produktie van machine
werktuigen". Hij voegde hieraan toe, dat
een dergelijk verloop „niets minder dan
een economische en politieke ramp voor
de gehele vrije wereld" zou zijn omdat
„economisch achtergebleven landen, die
reeds basis-machinerieën van de Sovjet-
Unie hebben gekocht, zich ook tot dit
land zullen wenden voor hun technolo
gie, opleiding en methoden van indus
triële organisatie"
Ad /ertentle
.FIFTY FIFTY
de moderne Amerikaan.
die u van twee kanten
laat genieten:
tran de prijs en
van de kwaliteit
20 stuks
NOBELPRIJZEN:
Chemie naar Praag,
fysiea naar Amerika
Aan professor Jaroslav Hey-
rovsky. uit Praag, is de Nobel
prijs-1959 voor scheikunde toege
kend voor zijn uitvinding van de
polarografisch-analytische metho
de in de toegepaste scheikunde.
Twee Amerikanen, dr. Emilio
Segre en dr. Own Chamberlain
van de Universiteit van Californië.
hebben de Nobelprijs-1959 voor
natuurkunde gekregen wegens de
ontdekking van het anti-proton.
Het is de zestiende keer sedert
de instelling van de Nobelprijzen.
58 jaar geleden, dat de prijs voor
natuurkunde naar Amerika ging.
Heyrovsky heeft de polarograaf uit
gevonden, een toestel voor de automa
tische elektro-analyse van stoffen. Hij
is in 1890 in Praag geboren. Een deel
van zijn studie heeft hij in Londen
verricht. Hij is directeur van het Po-
larografische Instituut van de Acade
mie van Wetenschappen te Praag.
Dr. Segre is in 1905 in Italië geboren.
Voor de tweede wereldoorlog week hij
voor het fascisme naar de Ver. Sta
ten uit.
Dr. Chamberlain is in 1920 in San
Francisco geboren.
Het bestaan van het antiproton werd
dertig jaar geleden al vermoed. Het
kon pas worden geconstateerd nadat in
1955 de Bevatronversneller te Berkeley
in Californië in werking werd gesteld.
Toen was de theorie bevestigd, dat
materie uit deeltjes en tegendeeltjes
bestaat, die min of meer eikaars fysisch
spiegelbeeld zijn.
Schipper Dik Zwaan bleef aan boord
(Van onze IJmuidense correspondent)
De motorlogger Rijnmond IV KW 15. in 1947 nog het vlaggeschip
van de Rederij N. Parlevliet Jr.? te Katwijk aan Zee. is behouden.
Gistermiddag zag het er naar uit, dat dit stevige schip ten onder zou
gaan in een door een smerige bries opgezweepte Noordzee op een
70 mijl noordwest van IJmuiden. Van onder de plaat in de motor-
kamer stroomde 's middags om tien minuten voor twee het water met
grote kracht naar binnen, terwijl het schip met de kop op de wind
lag te steken Het water steeg snel tot boven de plaat, waar het vlieg
wiel alles en iedereen doornat sloeg met het opkomende water. Er
zat voor de bemanning niets anders op dan in de sloep te gaan. Een
gelukkige omstandigheid was, dat op korte afstand de Eendracht
KW 168 eveneens lag te steken. Die kwam snel in de buurt om het
volk van de KW 15 op te pikken. Maar schipper Dik Zwaan voelde
er eigenlijk nog niets voor om zijn schip te verlaten. ..Al ben ik dan
geen Kurt Carlsen. ik wil toch nog wel kijken of er niks aan te
doen is".
Met dit commentaar liet hij zich weer
terugbrengen aan boord van zijn schip.
Dat was goed twee uur in de middag.
Nog geen twee uur later kon hij vol
trots aan ieder die het maar wilde ho
ren vertellen dat zijn schip behouden
was.
„De zaak is voorzien. Het lek is ge
dicht. Het was een lekke flens". We
lagen rustig op de wind te steken", al
dus schipper Dik Zwaan, die sedert een
paar jaar het commando voert op de
Kw 15. „Toen het water van onder de
plaat binnenstroomde, was het in tijd
van een zucht gebeurd. De gasten gin
gen meteen van boord en zelf zat ik
ook voor ik het wist in de sloep. Maar
ik heb me meteen weer terug laten
brengen".
Verwarde situatie
Van alle kanten werd hulp geboden.
De situatie was eerst erg verward, wat
nog verergerd werd, doordat men con-
stand gebruik bleef maken van de nor
male frequentie voor het onderlinge
radioverkeer inplaats van over te gaan
op de noodgolf. Daardoor liepen vaak
tal van gesprekken door elkaar heen,
omdat lang niet iedereen wist wat er
met de KW 15 aan de hand was.
Het hospitaal-kerkschip „De Hoop"
was een van de eerste om hulp te bie
den. Het schip zette volle kracht koers
naar de opgegeven positie. Het radio
verkeer met de Eendracht werd bemoei
lijkt, omdat dit schip wel iedereen kon
horen, maar zelf geen mededelingen
kon doen wegens een defecte zender.
De Bali KW 129 zette koers naar de
KW 15, maar het bleek al gauw, dat
zijn hulp niet nodig was. De Vooruit
meldde namelijk ook onderweg te zijn
en de KW 15 al te zien. Ook kon men
zien, dat de bemanning door de Een
dracht werd overgenomen. Het hospi
taal-kerkschip stoomde echter met een
Discoverer VI en
Explorer IV exit
De Amerikaanse satellieten „Dis
coverer VI" en „Explorer IV" hebben
rcBp. op 20 en 22 oktober opgehouden
rond de aarde te draaien.
De luchtmacht heeft bekendgemaakt
dat de „Discoverer" verbrand is na te
rugkeer in de atmosfeer. De satelliet
had toen 965 maal rond de aarde ge
draaid.
Het Smithsonian Laboratorium van
Cambrigde in Massachusetts heeft be
kendgemaakt dat de Explorer de aan
wezigheid van de radio-actieve stra-
lingsgordel. door de Amerikaanse ge
leerde Van Allen ontdekt, heeft beves
tigd en nieuwe gegevens heeft ver
strekt over de intensiteit van de stra
ling en de omvang van de gordel.
Advertentie.
de échte eierbeschuit
De Amerikaanse staalmaatschappü
Kaiser is met de vakvereniging tot over
eenstemming gekomen over een nieuw
arbeidscontract. Kaiser heeft circa
11.000 man in dienst en levert twee pro
cent van de nationale produktie.
De regeling geldt tot 30 juni 1961. De
voorzitter van de Staalarbeidersunie,
Macdonald, prees Kaiser om zgn „ver
licht leiderschap".
vaart van 11 mijl door, terwijl de mar
conist schipper Zwaan duidelijk maakte,
dat hij niet in de steek gelaten zou
worden. „Voor donker zijn wij bij je
en dan zullen we wel verder zien", was
de geruststellende mededeling. Via „De
Hoop" werden ook de radiogesprekken
in hoofdzaak gevoerd.
Hoopvol
Het was drie uur in de middag toen
schipper Dik Zwaan, na beneden weer
eens de stand van zaken opgenomen te
hebben, aan de „De Hoop" het eerste
hoopvolle bericht gaf: „Het water
stroomt niet meer toe. Het lijkt zelfs
wel of het wat minder geworden is. De
pompen doen het nog. Het water staat
tot aan de plaat".
Daarom wilde de schipper in ieder
geval zijn machinekamerpersoneel weer
aan boord hebben. „Zelf heb ik niet
zoveel verstand van die dingen, maar
de lenspompen moeten draaien. Laat de
mensen maar terugkomen. Op mijn ver
antwoording".
Het nieuws was op de Eendracht ge
hoord en weinige minuten later moest
schipper Zwaan een radiogesprek met
een collega afbreken, omdat hij de
Eendracht zag aankomen en dus zelf
zijn schip met de kop op de wind
moest brengen om het overstappen op
de wilde zee mogelijk te maken.
Ondertussen waren ook al verschil
lende sleepboten op weg gegaan. De
Maas van L Smit en Co., uit Rotter
dam, bevond zich op zee toen het eer
ste noodbericht kwam en zat om drie
uur al dwars van IJmuiden. Van Wijs
muller was de Titan onderweg van En
geland naar IJmuiden, die eveneens zijn
koers wijzigde, terwijl ln IJmuiden ook
nog de Simson klaar gemaakt werd.
Niets meer nodig
Al deze hulp bleek achteraf niet no
dig te zijn. Om kwart voor vier kon
de schipper vertellen, dat de oorzaak
van de moeilijkheden gevonden en ver
holpen was. Een half uurtje later was
hij opnieuw in de ether om iedereen te
bedanken, die klaar had gestaan om
hem en zijn gasten snel te helpen. Het
leed was geleden. Aan boord werd de
rommel opgeruimd, om over te gaan tot
de orde van de dag: de vleet schieten.
tenibramlts gebeente,
in massagraf?,
In de Westerkerk
te Amsterdam
(Van onze Amsterdamse
correspondent
Bij graafwerkzaamheden ten
behoeve van een nieuwe cen
trale verwarmingsinstallatie in
de Westerkerk te Amsterdam is
een uitgestrekt „massagraf ge
vonden, ivaarin zich hoogst
waarschijnlijk 't stoffelijk over
schot bevindt van Nederlands
grootste schilder, Rembrandt v.
Rhijn.
Enige weken geleden stuitte
men op een stapel skeletdelen,
die onder de kerk begraven ble
ken. Voorzover is na te gaan
strekt deze hoeveelheid zich uit
over een zeer grote oppervlakte
onder de kerk. De Amsterdamse
predikant ds. H. A. Visser con
stateert in het Hervormde wijk-
blad ,J)e kerk thuis" dat onze
voorouders bijzonder oneerbie
dig met de doden zijn omge
gaan. De Westerkerk is gebouwd
in 1620. Tot 1854 zijn er doden
in de kerk begraven De voor
aanstaande burgers kregen een
eigen graf, de overigen werden
gewoon in de kuilen opeenge
stapeld.
Rembrandt Harmenszn. van
Rhijn, stierf op 4 oktober 1669
in grote armoede. Zijn Lichaam
werd begraven in de Wester
kerk. Vele nasporingen zijn
reeds verricht om de juiste
plaats van zijn graf te bepalen.
Een werkelijk diepgaand onder
zoek had plaats toen men ter
gelegenheid van de 300ste ge
boortedag van de schilder een
gedenkplaat wilde aanbrengen.
Het leverde echter geen resul
taat op.
Het vinden van het massagraf
heeft de aannemelijke theorie
doen ontstaan, dat zich hierin
oo het gebeente van Rem
brandt bevinden moet.
