WYBERT
Aardrijkskundig Genootschap bood
dr. Brongersma Vetli-medaille aan
Prof. Scliolten terug
Bijzondere onderscheiding voor
groot wetenschappelijk werk
Dirigent en duikelaar
hoge heer en handelaar
jonkvrouw in een grote slee
brommer met een takt-of-twee
rijden rustig door de straten
houden één ding in de gaten
roepen één zin altijd luid:
met Esso bent u beter uit! (£sso)
„Van censuur-commissie ging
rustbrengende werking uit"
Viel Bandera van de trap of werd
hij er door een vijand afgeduwd?
Koningin Elizabeth wil actief
blijven tot geboorte derde kind
Opgericht 1 maart 1860
Maandag 19 oktober 1959
Derde blad no. 29876
Hulde voor gehele expeditie
(Van een onzer redacteuren)
Dr. L. D. Brongersma, de algemene en wetenschappelijke leider van
de Nieuw-Guinea Expeditie en directeur van het Rijksmuseum van
Natuurlijke Historie te Leiden ontving zaterdagmiddag uit handen van
prof. dr. F. A. v. Baren, voorzitter van het Kon. Ned. Aardrijkskundig
Genootschap de P. J. Veth-medaille. Met deze medaille, die ingesteld
werd bij 't 80-jarig bestaan van het genootschap en slechts bij hoge uit
zondering wordt verleend, gaf uitdrukking aan de bijzondere waardering
van het genootschap voor het werk van de expeditie als geheel en haar
leiders in het bijzonder, waardoor de aardrijkskundige kennis werd
verdiept. De uitreiking vond plaats tijdens een bijeenkomst van het
genootschap in het Koninklijk Instituut voor de Tropen te Amsterdam.
Zoals bekend is dit genootschap een van de wetenschappelijke instel
lingen geweest, welke als promotor van de expeditie is opgetreden
Prof. Van Baren wees er op, dat er resultaten van grote weten
schappelijke waarde zijn geboekt voor de wetenschap, doch dat een
volledige beoordeling nog niet mogelijk is, omdat het nog jaren zal
duren voor de gegevens, die in zeven maanden zijn verzameld, zijn
uitgewerkt.
„V reenulsoortigste
karwei van ooit"
Ook de voorzitter van het bestuur der
Stichting Nieuw Guinea Expeditie, prof.
dr. H. J. Lam, sprak waarderende woor
den. „Voor de inzet van uw persoonlijk
heid en energie brengen wij U een war
me hulde". En prof. dr. F. A. Vening
Meinesz voorzitter van de andere pro
motor van de expeditie, de Maatschappij
voor Natuurwetenschappelijk Onderzoek
in de Tropen, zei: Gy hebt grote dien
sten aan de wetenschap en aan Neder
land bewezen".
„De expeditie is het meest vreemd
soortige karwei geweest, dat ik ooit
kreeg op te knappen," aldus dr. Bron
gersma. „Wy hebben geen goud gevon
den en geen uranium en zelfs geen ert
sen van betekenis, maar wjj zyn terug
gekeerd met een schat aan gegevens en
materiaal en het wachten is nu op de
verwerking ervan opdat we kunnen zien
hoe belangwekkend de expeditie is ge
weest".
Investeringsklimaat
in Thailand gunstig
(Van onze Haagse redactie)
„Ik ben hier niet gekomen om on
derhandelingen te voeren. Wèl wil ik
van dit particuliere bezoek gebruik
maken om te vertellen hoe vrucht
baar een economische samenwerking
zou kunnen zijn voor onze beide lan
den. Die reeds drie eeuwen lang
vriendschappelijke betrekkingen met
elkaar onderhouden. Wü willen ves
tiging van buitenlandse bedrijven in
Thailand. Om dit doel te bevorderen
hebben wü alles gedaan om deze ves
tiging zo aantrekkeiyk mogelijk te
maken". Dit heeft de Thailandse mi
nister van Buitenlandse Zaken, Tha-
nat Khoman, zaterdagavond verklaard
tydens een persbyeenkomst in het
Haagse Hotel des Indes.
Hij verte'lde o.a. van de wijze, waarop
zijn regering bereid is om een goed
investeringsklimaat te scheppen: op
heffing van 2 tot 5 jaar van inkom
stenbelasting, opheffing van invoer
rechten voor machinerieën, vennoot
schapsbelasting, die de 20% niet te bo
ven gaat en bescherming van de aoor
de buitenlandse vestiging af te leveren
produkten door verhoging van de in
voerrechten van dezelfde produkten, ge
ïmporteerd door concurrerende firma's.
De minister zei voorts, dat Philips
momenteel de bouw van een gloeilam
penfabriek in zijn land voorbereidt. Ook
andere grote Nederlandse bedrijven
hebben reeds belangstelling getoond. Hij
had reeds een onderhoud gehad met de
Staatssecretaris van Buitenlandse Za
ken, dr. H. van Houten en met diens
ambtgenoot van Economische Zaken,
dr. G. Veldkamp.
De minister vertelde nog, dat zijn
regering zich niet erg druk maakt
over de dreiging van het communis
me: „Wij onderhouden geen diploma
tieke betrekkingen met communistisch
China. De communistische partij is
by ons verboden".
Minister Khoman, die te New York de
zitting van de V.N. heeft bijgewoond,
heeft op de terugreis naar Thailand
een bezoek gebracht aan Denemarken
en Zweden en zal na zijn bezoek aan
ons land eerst naar de Duitse Bondsre
publiek en vervolgens naar Engeland
Prof. dr. F. A. van Baren (links)
reikt dr. L. D. Brongersma de P. J.
Veth-medaille uit.
Hulde voor allen
Dr. Brongersma, die alle hem be
toonde hulde overdroeg aan de techni
sche expeditieleider overste G. F. Vene-
ma, die eveneens aanwezig was, en op de
overige leden van de expeditie, gaf nog
eens een overzicht van het moeilijke
werk, dat in de afgelopen zes maanden
in het Sterrengebergte en elders is ver
richt. „Wij hebben met bijzonder veel
tegenslagen te kampen gehad. De groot
ste was wel het defect raken van een der
beide vliegtuigen, waardoor de bevoor
rading van uitrusting en levensmiddelen
achterop raakte. Een voordeel van de
stagnaties was echter dat de mensen de
tijd kregen om te wennen aan het kli
maat en het terrein".
Verrassingen
Vooral dat terrein bood nogal eens
verrassingen. „Ik herinner mij dat wij
drie kwartier tot onze knieën in de mod
der hadden voortgesukkeld en dat een
bestuursambtenaar lakoniek zei: ,,'t Jon
ge, we hebben dit pad nog nooit zo droog
gezien".
Een belangrijk oponthoud ontstond tij
dens het onderzoek van het Antaresge-
bergte, toen alle vliegers en de mecano
na een griepaanval geelzucht kregen. Wij
hebben de opvoer toen kunnen wyzigen
in droppingsvluchten, waarvoor een olie
maatschappij een vliegtuig ter beschik
king stelde De moeilijkheden tydens de
expeditie waren talrijk. Dr. Brongersma
vertelde: "Wy wisten tevoren niet dat
biologen zulke goede eters waren. Wy
gaven voor zestig man voor twintig da
gen vlees mee, maar na een week kwam
al de noodkreet, dat alle vlees op was.
Weken en weken achtereen is er ge
zwoegd om door het. vaak zware terrein
te komen. Aan de twaalf dragers hadden
we niet genoeg. Er moesten er nog 50
by komen. Want een bioloog maakt aan
spraak op tien dragers voor het sjouwen
van oude kranten om plantjes tussen te
drogen en een zoöloog voelt zich ongeluk
kig als hij niet twee melkbussen vol al
cohol kan meenemen".
Waardering voor mariniers
Grote waardering had de expeditielei
der voor het detachement mariniers, dat
voor de veiligheid moest zorgen, maar
al spoedig velerlei karweitjes opknapte.
„Wy hebben ons geen ogenblik bedreigd
gevoeld door de bevolking, die ons over
al behulpzaam was. Wel was het lastig
dat die mensen al spoedig de beschaving
leerden kennen en begonnen te stelen".
Vijf kinderen bij autobotsing
gewond
(Speciale berichtgeving)
By een verkeersongeluk in Haarlem-
noord is gistermiddag een auto waarin
vyf kinderen uit Hilversum en Haarlem
zaten, gekanteld.
De auto die bestuurd werd door een
34-jarige monteur uit Hilversum reed in
de Roemer Visserstraat en de bestelauto,
bestuurd door een 35-jarige monteur uit
Amsterdam op de Vergierde weg. De
Amsterdamse bestuurder verleende geen
voorrang en zyn bestelauto botste tegen
de personenauto waardoor deze kantelde.
Met de bestuurder zaten vier ouderen en
vijf kinderen in de auto. De kinderen
zyn naar het St.-Elisabethgasthuis over
gebracht.
Een zevenjarig meisje dat een arm
brak moest worden opgenomen. Een ne
genjarig meisje kreeg een hoofdwond en
drie jongens van drie, vier en vijf jaar
werden aan hun polsen en hoofd ge
wond. De Amsterdammer was na het
ongeval overspannén. Nadat hij even
eens in het gasthuis was verbonden kon
hy op eigen gelegenheid huiswaarts ke
ren.
LEGAAT VAN f. 52.000
Wyien mej. G. Mesjes, te Amster
dam. overleden te Harderwijk, heeft
aan de Chr. Geref. Kerken vrij van
•rechten gelegateerd een bedrag van
f. 52.000, te verdelen tussen de oplei
dingskas voor de Theologische School
te Apeldoorn, de Theologische School
zelf, de kas voor emeritus-predikanten,
predikantsweduwen en wezen en de
kerk van Amsterdam-West, die elk
f. 13.000 ontvangen.
Advertentie
Voorkom fs,
heesheid door
regelmatig gebruik
Uit Nieuw-Guinea
Raadselachtige dood van Oekrainse leider,
die voortdurend in grote angst leefde
(Van onze correspondent in Bonn)
Nog altijd tast de politie te München in het duister over de oorzaak van de
dood van de 50-jarige Oekraïner Stefan Popel, bügenaamd Bandera, die donder
dag j.l. in de Beierse hoofdstad overleed. Een der laatste onderzoekingen zou
duidelijk hebben gemaakt, dat Bandera cyaankali had ingenomen en daarmee
zelfmoord heeft gepleegd. Sporen van geweld op het lijk zijn nog niet gevonden.
Bandera's weduwe vindt dit alles nogal vreemd. Haar man was de laatste tijd
bepaald opgewekt en heeft haar ook geen afscheidsbrief nagelaten. Zij en vele
anderen houden het erop, dan Bandera de trap van zün huis te München is
afgeduwd. Een scholier ontdekte hem onder aan de trap, nadat hij met een
schreeuw was gevallen. Op weg naar het ziekenhuis overleed de man zonder
tot bewustzijn te zijn gekomen.
Zeer avontuurlijk leven
Stefan Popel, alias Bandera, heeft een
zeer avontuuriyk leven achter de rug.
Hy werd in 1909 als zoon van een
Grieks-katholieke priester geboren in
Galicië. Al vroeg sloot hy zich aan by
een organisatie, die, toen West-Oekrai-
ne met Lemberg nog tot Polen behoor
de, naar onafhankelijkheid voor de Oe
kraïne wilde streven. Daarby pleegde
deze organisatie ook politieke aansla
gen, onder meer in 1934 te Warschau op
de Poolse minister van Binnenlandse
Zaken, Pieracki, die door Oekrainse ter
roristen werd doodgeschoten. Tot de
aanslagplegers, allen lid van de organi
satie van Oekrainse nationalisten, be
hoorde ook Bandera, die eerst ter dood
later tot levenslang werd veroordeeld.
In 1939 werd hy uit de vesting Brest,
waar hy opgesloten zat, bevryd door de
Duitse troepen, die toen juist Polen
hadden bezet. Bandera keerde terug
naar de O.E.N.. de Organisatie van Oe
krainse nationalisten, die tot 1938 on
der leiding van Eugen Konowaletz had
den gestaan. Konowaletz werd in mei
1938 het slachtoffer van een Russische
bomaanslag op de Coolsingel te Rotter
dam, waarbij hij het leven liet. In mei
1958 vertoefde Bandera nog te Rotter
dam waar hy een herdenkingsrede uit
sprak op het graf van Konowaletz.
Radicale partizanenleider
Bandera wist in 1939 een eigen Oe
krainse nationalistische groep op te
richten, die zich ontwikkelde tot een
der radicaalste bewegingen in het dooi
de Duitsers bezette Russische en Poolse
gebied. Hy kwam evenwel in conflict
met de Gestapo, die hem in 1944 in het
concentratiekamp Sachsenhausen stop
te. Hy zou zowel tijdens de Duitse be
zetting van Rusland en Polen als na de
Duitse nederlaag in 1945 met zyn par-
tisanenleger, Armja Krajowa. tegen de
Russische en de communistische Poolse
troepen hebben gevochten. Later wist
Bandera naar West-Duitsland te vluch
ten. waar hy een nieuwe Oekrainse or
ganisatie oprichtte met een eigen krant.
In 1958 deed een Russische agent een
poging Bandera te ontvoeren naar het
Oosten. In maart van dit jaar poogde
een Tsjech Bandera's drie kinderen te
ontvoeren.
Men probeerde voorts van communis
tische zyde Bandera's beweging te infil
treren. Niet voor niets zei zijn dochter
dan ook onlangs: „Myn vader leeft in
voortdurende angst".
Bandera had zich daarbij ook in
Duitsland nog vele vijanden gemaakt.
Hy kantte zich in Beieren b.v. tegen de
Democratische Oekrainse beweging van
Liwyckyj en was voorts een tegenstan
der van het Amerikaanse comité voor
de bevryding van Oost-Europa, gericht
tegen het bolsjewisme in het algemeen,
die met een zender en een tydschrift al
jaren lang te München werkzaam is.
(Van onze Amsterdamse correspondent)
„De rustbrengende werking die van de
komst van de onderzoekscommissie
inzake de postcensuur in Nieuw-
Guinea is uitgegaan was frappant".
Dat zei ons gistermiddag het via Tokio
en de Noordpool uit Nieuw-Guinea op
Schiphol teruggekeerde commissielid,
prof mr. dr. L. W. G. Scholten, bij
zonder hoogleraar in de parlementaire
geschiedenis aan de Rijksuniversiteit
te Leiden.
„Over het onderzoek naar de censuur
mag ik U niets zeggen. Dat is de taak
van de voorzitter van onze commissie.
Wel wil ik opmerken, dat wij nog niet
klaar zijn en dat het nog enige tyd zal
duren eer wij het eindrapport kunnen
uitbrengen.
In Nieuw-Guinea hebben wy hard
gewerkt. Wy vergaderden iedere dag
van 's morgens acht tot 's middags twee
uur met slechts een koffiepauze van tien
minuten. Op deze manier hebben wy
tientallen personen kunnen horen. Wy
hoorden degenen, die ons iets belang-
ryks konden vertellen, maar verder kon
iedereen die met ons wilde praten by ons
aankloppen".
Prof. Scholten was het enige commis
sielid, dat voor de terugreis voor de
Poolroute had geboekt. De overige leden
zouden een kwartier later via de normale
route naar Nederland vliegen. Dit vlieg
tuig heeft echter 30 uur vertraging en
wordt eerst vannacht op Schiphol ver
wacht.
Prof. Scholten, die o.m. voorzitter is van
de Radioraad heeft uit hoofde hiervan
ook kennis genomen van de ontwikke
ling van het radiowezen in Nieuw-
Noordwijkse bollen in
Koninklijke tuin
Burgemeester mr. G. F. G. van Berckel
en de heer Jos. de Mooij hebben
vorige week een bezoek gebracht aan
het Belgische Hof om met de Paleis
intendance overleg te plegen waar de
10.000 bloembollen, die de Noordwijkse
kwekers aan Z.M. Koning Boudewyn
bij zijn bezoek aan de badplaats ge
schonken hebben, zullen worden ge
plant.
Er is veel moeite gedaan om het ge
schenk zo goed mogelijk tot zyn recht
te laten komen De bollen krygen een
plaatsje tussen het paleis en de orange-
rie aan de linkerkant bij de opgang.
Het is de wens van Koning Boudewyn,
dat het planten geschiedt in een ge
deelte van het park, dat in het voorjaar
voor het publiek zal worden opengesteld.
Bij het betreden van de paleistuin ziet
men dan onmiddellyk het Noordwykse
geschenk.
De gekozen plaats is bijzonder fraai.
De narcissen worden geplant tussen de
bomen waar men ze wil laten verwilde
ren. De tulpen komen in parterres by de
orangerie.
Guinea. „De Indonesische zender Ambon
is er vaak beter te ontvangen dan radio-
Biak. Versterking van de Biak-zender is
echter zo kostbaar, dat men thans is
overgegaan tot het oprichten van een
zevental regionale zenders. Die van
Hollandia heb ik beluisterd en dat was
een uitstekend programma. Enkele uren
per dag wordt er voor de Papoea's uit
gezonden. De Papoea is zeer hongerig
naar kennis en middels de radio kan aan
de volksontwikkeling veel worden ge
daan.
De plannen om ieder Papoeadorp van
een „volksontvanger" te voorzien, opdat
de bevolking de uitzendingen kan horen,
worden inmiddels uitgevoerd. Prof.
Scholten, die diepgaand over deze plan
nen had gesproken kon niet zeggen of
deze ontvangers al dan niet zo beperkt
zyn geconstrueerd, dat zij de Indonesi
sche en Russische uitzendingen voor
Indonesië niet kunnen ontvangen.
„Op de Schouteneilanden heb ik met
belangstelling kennis genomen van de
verkiezingen", aldus pcof. Scholten.
„Mannen zowel als vrouwen hadden
een aantal kiesmannen gekozen en
hieruit werden weer enkelen uitver
koren om zitting te nemen in bestuurs
lichamen. Die verkiezingen worden
met interesse gevolgd en verlopen tot
grote tevredenheid van de bevolking.
De democratie is hier in wording op
een terrein, waarop men dat enige
jaren geleden niet verwachtte".
Alleen niet openbare
officiële functies
Koningin Elizabeth II van Engeland
zal deze week van haar buitenverblijf hi
Schotland weer naar Londen vertrekken,
waar zij haar niet-openbare officiële
functies zal waarnemen in afwachting
van de geboorte van het derde konings
kind.
Volgens personen uit haar omgeving
ziet de vorstin er uitgerust en flink uit
na haar langdurige vakantie op Balmo
ral Castle. Maar nu wenst zy naar
Londen terug te gaan.
Zy wil, tot de geboorte van haar derde
kind, zoveel mogelijk actief bezig zyn.
Haar verschyning in het openbaar zal
voorlopig tot enkele privé-bezoeken aan
theater en bioscoop beperkt blyven. Er
zullen dan ook geen „Royal command
performances" zyn, noch vooraf aange
kondigde bezoeken.
Alleen staat nog de opening van het
parlement eind oktober op het pro
gramma. De troonrede zal echter door
de Lord Chancellor worden voorgelezen,
terwyl de gebruikelyke pracht en praal
ditmaal achterwege zullen blijven.
Het kopen van kerstgeschenken voor
haar familieleden en vrienden zal zy ook
zelf gaan doen. Het kerstfeest zal ge
vierd worden in Sandringham, ongeveer
160 km ten noordoosten van Londen in
Norfolk. Daar zal de Koningin de gast-
vrouwe zyn op het gebruikelyke intieme
familiefeest. Alleen de naaste familie
leden en een of twee vrienden zullen de
kerstdagen met het koninkiyk gezin
doorbi engen.
Elizabeth zal voor de geboorte naar
Buckingham Palace terugkeren, het
kind wordt eind januari of begin
februari verwacht.. In Buckingham
Palace is een modern geoutilleerde
operatiezaal, die alle faciliteiten in
Sandringham overtreft. Bovendien heeft
Norfolk vaak te üjden van mist en vorst
in de winter.
Alle leden van de Koninklyke familie,
zelfs Prins Philip, zullen niet by de
Koningin kunnen komen, als zy maar
enig teken van griep of een andere ziekte
vertonen. Om dezelfde redenen wensen
haar medische adviseurs, dat zy zich
zo min mogelyk op plaatsen waar veel
mensen byeen zijn. verschynt. Maar de
Britse vorstin, die altyd actief bezig is,
zal een moeilyke pupil blyken. Zy heeft
reeds aangekondigd, dat zy niet „ver
troeteld" wenst te worden en in ieder
geval haar eigen dagelykse correspon
dentie biyft verzorgen.
Het team geneesheren, dat de Konin
gin zal bystaan, wordt geleid door John
Harold Peel, 54 jaar oud. een chirurg
verbonden aan het King's College
Hospital, die haar eveneens bystond bij
de geboorte van Prins Charles en Prin
ses Anne.
De andere doktoren zyn Lord Evans
en Sir John Weir.
Niet Chessman maar
een ander schuldig?
Niet Chessman maar een 35-jarige
Amerikaan zou de misdaden op zyn ge
weten hebben, waarvoor Caryl Chess
man binnen een week in een Califor-
nische gaskamer zal moeten sterven,
aldus een bericht in het Stockholmse
avondblad Expressen. Deze Amerikaan,
afkomstig uit Californië, had deze zo
mer by een bezoek aan de Zweedse
hoofdstad aan een juridisch gezant-
schapsraad van Italië onthuld, dat hy
de man was die elf jaar geleden de
Californische wegen in zyn „vuurrode
auto" onveilig had gemaakt Woensdag
jj. had de Italiaan op zyn beurt dit
aan de Zweedse advocaat Einar van de
Velde verteld en verzocht zyn verkla
ring officieel vast te leggen. Het proces
verbaal zal aan de Amerikaanse am
bassade in Stockholm worden overhan
digd.
